Tám năm trước anh đã tiễn bạn mình tại bến North Wall và chúc anh ta thượng lộ bình an. Gallaher đã tìm được con đường cho mình. Có thể thấy ngay điều đó qua dáng vẻ lãng tử của anh ta, bộ comlê vải len cắt rất khéo, và giọng nói không hề e sợ. ít người có được những khả năng như anh ta, và còn ít người hơn có thể tự giữ mình không bị sự thành công đó làm cho hư hỏng. Trái tim Gallaher đã được đặt đúng chỗ và anh ta xứng đáng được thành công. Có được một người bạn như thế quả không phải chuyện thường.
Tâm trí Little Chandler suốt từ trưa đến giờ chỉ quẩn quanh với cuộc gặp Gallaher, về lời mời của Gallaher tối nay, và về London rộng lớn nơi Gallaher sống. Anh bị gọi là Little Chandler bởi, dù chỉ hơi thấp bé hơn trung bình một chút, anh làm người ta có ấn tượng về một người đàn ông nhỏ bé. Tay anh trắng và nhỏ, thân hình mỏng mảnh, giọng yếu ớt và cử chỉ nhỏ nhẹ. Anh chăm sóc kỹ càng mái tóc hoe vàng mềm mại và bộ ria của mình, rắc nước hoa thoang htoảng lên chiếc khăn mùi soa. Móng tay anh tỉa hình bán nguyệt hoàn hảo, và khi anh cười người ta có thể thoáng thấy bên trong một hàng răng trắng trẻ thơ.
Ngồi bên bàn làm việc tại King’s Inns, anh nghĩ về những đổi thay trong tám năm qua. Người bạn tồi tàn luôn túng quẫn anh từng biết giờ đã trở thành một nhân vật sáng chói trong giới ký giả London. Chốc chốc anh lại rời mắt khỏi trang viết tẻ ngắt của mình nhìn ra ngoài cửa sổ văn phòng. Ánh chiều thu thỏa trên thảm cỏ và lối đi. Nó phủ một làn bụi vàng lấp lánh lên những cô y tá ăn vận lôi thôi và những ông già hom hem ngồi gà gật trên ghế, nó rung rin htrên tất cả những gì đang chuyển động – lên lũ trẻ đang chạy hò hét trên lối đi rải sỏi và lên bất kỳ ai đi ngangqua khu vườn. Anh ngắm cảnh đó và nghĩ về cuộc đời, và (vẫn như mọi lần anh nghĩ về cuộc đời) anh trở nên buồn bã. Một cảm giác u sầu ngập tràn trong anh. Anh thấy thật vô nghĩa khi cứ phải cố chống lại số phận, cái gánh nặng thông thái hàng đời đã chất lên anh.
Anh nhớ lại hàngchồng thơ chất trên giá sách ở nhà. Anh đã mua chúng hồi còn độc thân và đã bao đêm, khi ngồi trong căn phòng nhỏ sau sảnh, anh đã từng rất muốn lấy một quyển xuống và đọc một đoạn cho vợ nghe. Nhưng sự ngượng ngùng luôn cản bước anh, và thế là những quyển sách lại nằm yên trên giá. Đôi khi anh tự lẩm nhẩm mấy đoạn và điều này làm anh thấy được an ủi.
Khi chuôngbáo hết giờ làm việc vang lên, anh đứng dậy và rời khỏi bàn, chàotạm biệt đồng nghiệp, tất cả đều thật tỉ mỉ. Anh bước ra từ vòm cổng kiểu cung đình của King’s Inns, bé nhỏ tề chỉnh, và rảo bước xuôi phố Henrietta. Hoàng hôn mạ vàng đang nhạt dần và không khí đã buốt hơn. Một lũ trẻ trông cáu bẩn tụ tập trên phố. Chúng loăng quăng dưới lòng đường, bò lên bậc thang phía trước những cánh cửa khép hờ, hoặc ngồi lổm ngổm như lũ chuột con trên thềm nhà. Little Chandler không thèm để ý đến chúng. Anh khéo léo lách xuyên qua cái cuộc sống chuột bọ vụn vặt đó, dưới bóng những dinh thự ma quái hoang vu một thời giới quý tộc Dublin từng hội hè sung sướng. Không một hồi ức nào của quá khứ vướng bận anh, bởi tâm trí anh còn đang ngập tràn niềm vui sướng của hiện tại.
Anh chưa bao giờ đến tiệm Corless nhưng anh biết giá trị của cái tên đó. Anh biết người ta đến đó sau khi đến nhà hát để ăn món sò và uống các loại rượu, và anh nghe nói hầu bàn ở đó nói được tiếng Pháp và tiếng Đức. Mỗi tối khi rảo bước ngang qua tiệm anh vẫn thấy những cỗ xe dừng lại trước cửa và những quý bà ăn mặc sang trọng, theo sát là những quý ông tháp tùng, bước xuống và biến mất vào tiệm. Họ mặc những chiếc váy sột soạt và tầng tầng lớp lớp áo khoác. Mặt họ đánh phấn và họ túm lấy váy nâng lên mỗi khi chúng chạm đất như những nàng Atalanta hoảng sợ. Anh luôn đi ngang qua họ mà không quay đầu lại nhìn. Rảo bước thật nhanh trên đường đã trở thành thói quen của anh ngay cả ban ngày, và mỗi khi nhận ra mình đang ở trong thành phố lúc đêm khuya anh lại vội vã bước đi, vừa thấy lo ngại vừa thấy phấn khích. Tuy nhiên đôi lúc anh lại muốn chuốc lấy những nguyên do gây ra sự sợ hãi của mình. Anh chọn những đường phố tối nhất, hẹp nhất và khi dấn bước tiến lên, sự im lặng lan tỏa quanh tiếng bước chân lại làm anh hoảng sợ, những thân hình vơ vất, im lìm làm anh lo sợ, và đôi khi một tiếng cười khẽ thoảng qua làm anh run lên như cây sậy trước gió.
Anh rẽ phải về phía phố Capel. Ignatius Gallaher thuộc giới ký giả London! Tám năm trước đây ai có thể nghĩ được chuyện đó? Nhưng dù sao giờ đây khi nhìn lại quá khứ, Little Chandler nhớ lại đã có nhiều dấu hiệu chứng tỏ bạn anh sẽ là người thành đạt. Hồi đó người ta từng nói Ignatius Gallaher thật điên rồ. Tất nhiên hồi đó đúng là anh ta có qua lai với một đám phóng đãng, uống rượu thả cửa và moi tiền khắp lượt. Cuối cùng anh ta dính vào vụ gì đó mờ ám, dàn xếp tiền nong gì đó, ít nhất đó là một trong những phiên bản giải thích chuyện anh tacao chạy xa bay . Nhưng không ai có thể phủ nhận tài năng của anh ta. Luôn có cái gì đó…điều gì đó ở Ignatius Gallaher làm người ta dù không muốn cũng phải thán phục. Kể cả khi sắp nhẵn túi phải đi kiếm từng xu anh ta cũng luôn giữ được một vẻ phớt đời. Little Chandler nhớ lại (và chuyện này khiến má anh hơi đỏ lên kiêu hãnh) một trong những câu nói của Ignatius Gallaher lúc bị dồn vào bước khó khăn;
– Nào ,giải lao thôi các cậu – anh ta thường nói một cách bông đùa – Cái mũ thôngthái của tớ đâu rồi ấy nhỉ?
Ignatius Gallaher là như thế, và chết tiệt chứ, không thể không ngưỡng mộ anh ta vì điều đó.
Little Chandler rảo bước nhanh hơn. Lần đầu tiên trong đời anh cảm thấy mình cao hơn những người anh đi qua. Lần đầu tiên tâm hồn anh nổi loạn chống lại vẻ tầm thường nhàm chán của phố Capel,. Không còn nghi ngờ gì, nếu muốn thành công người ta phải đi thật xa. Không thể làm được gì ở Dublin này. Khi đi qua cầu Grattan, anh nhìn xuống sông về phía bờ ke thấp phía dưới và thương hại những ngôi nhà lụp xụp nghèo khó. Trông chúng như đám người lang thang nằm rúc lại với nhau dọc hai bờ sông , những mảnh áo khoác cũ lấm đầy bụi và bồ hóng, rông càng u độn hơn trong cảnh hoàng hôn hùng vĩ, đang đợi chờ làn hơi lạnh đầu tiên của buổi tối đến đánh thức, lay họ dậy bước đi. Anh tự hỏi liệu mình có thể viết được một bài thơ với ý này không. Nhỡ đâu Gallaher có thể gửi đăng trên tờ báo London nào đó cho anh. Liệu anh có thể viết được thứ gì đó dộcđáo không nhỉ? Anh không chắc lắm mình muốn thể hiện ý tưởng gì, nhưng cái ý nghĩ mình vừa có cảm hứng thi ca đâm chồi trong anh như một tia hy vọng mới mẻ. Anh can đảm bước tiếp.
Mỗi bước đi lại mang anh gần hơn với London và xa hơn khỏi cuộc sống đứng ngoài nghệ thuật tẻ ngắt của anh. Một tia sáng bắt đầu cựa quậy nơi đường chân trời trong tâm trí anh. Anh đâu đã già – ba mươi hai tuổi! Tâm hồn anh có thể nói giờ mới đang độ chin. Có bao trạng thái cảm xúc khác nhau anh muốn được diễn đạt thành thơ. Anh có thể cảm thấy chúng. Anh cố đặt tâm hồn mình lên bàn cân xem có phải nó là tâm hồn của một thi sĩ không. U sầu là nốt nhạcchủ đạo của tâm hồn anh, anh nghĩ, nhưng đó là nỗi u sầu được dịu đi bởi sự trở lại của đức tin, sự cam chịu và niềm vui giản dị. Nếu anh có thể diễn đạt nó thành một tập thơ có lẽ người ta sẽ lắng nghe anh. Anh sẽ không bao giờ nổi tiếng, anh nhìn thấy rõ điều đó. Anh không thể thống trị đám đông, nhưng có khi anh có thể làm rung động một nhóm nhỏ những tâm hồn đồng điệu. Giới phê bình Anh có thể sẽ công nhận anh là một trong những thi sĩ trường phái Celtic bởi ảnh hưởng u sầu trong thơ anh, ngoài ra, anh sẽ cho thêm những ẩn dụ nữa. Anh bắt đầu tưởng tượng ra những câu chữ trong bài phê bình mà tập thơ của anh sẽ nhận được. Mr Candler có biệt tài với những vần thơ nhẹ nhàng thanh thoát…Một nỗi buồn man mác ngập tràn trong những bài thơ này…Âm hưởng Celtic. Thật đáng tiếc sao tên anh trông lại không giống một cái tên Ireland hơn chút nhỉ. Có khi nên ghi thêm tên mẹ anh vào trước tên họ Thomas Malone Chandler, hoặc thậm chí là T. Malone Chandler. Anh sẽ nói với Gallaher về chuyện này.
Anh chìm đắm trong những mơ tưởng của mình đến nỗi đã đi quá phố muốn đến và phải quay lại. Khi đến gần tiệm Corless sự lo âu lúc trước lại chiếm lấy anh và anh dừng lại trước cửa, ngập ngừng. Cuối cùng anh cũng mở cửa bước vào.
Ánh đèn và tiếng ồn của quán rượu làm anh khựng lạki nơi cửa mấy giây. Anh nhìn quanh, nhưng cái nhìn của anh bị làm cho lẫn lộn bởi cơ man những ly rượu màu xanh đỏ. Có vẻ quán rượu đang đầy người và anh cảm thấy người ta đang tò mò quan sát anh. Anh liếc nhanh sang phải rồi sang trái (hơi nhíu mày để trông có vẻ quan trọng) nhưng khi nhìn rõ hơn một chút anh nhận ra rằng chẳng có ai quay ra nhìn anh hết, và kia, chắc chắn r, là Igantius Gallaher đang dựa lưng vào quầy, hai chân đứng giạng ra.
– Chào Tommy, người hùng, cậu đây rồi! gì nào? cậu sẽ uống gì? Tớ đang uống whisky, whisky ở đây khá hơn chỗ bọn tớ. Soda? Lithia? Không thêm nước khoáng à? Tớ cũng giống cậu. Mấy thứ đó chỉ tổ làm hỏng vị.. Này, garcon, mang cho chúng tôi hai nửa ly whisky mạch nha, anh bạn…Nào, cậu xoay xở thế nào từ lần cuối tớ gặp cậu? chúa ơi , chúng mình già đi mới khiếp chứ! Cậu có nhìn thấy tớ có dấu hiệu lão hóa gì không? Hả, gì cơ? Đầu hơi xám và thưa đi, hả?
Ignatius Gallaher bỏ mũ xuống, chìa ra một cái đầu lớn tóc cắt sát. Mặt anh ta nặng nề, nhợt nhạt, cạo nhẵn thín. Mắt anh ta, màu xám nhạt, lộ ra vẻ xanh xao bệnh tật và rực sáng phía trên chiếc ca vát màu cam sặc sỡ anh ta đeo. Giữa hai đường nét đối chọi này là đôi môi trông trễ hẳn xuống èo uột tái nhợt. Anh ta nghiêng đầu và lấy hai ngón tay mảnh dẻ sờ vào viền tóc mỏng quanh đỉnh đầu. Little Chandler lắc đầu phủ nhận, Ignatius Gallaher đội lại mũ lên.
– Nó làm cậu kiệt quệ – anh ta nói – cuộc đời ký giả ấy. Lúc nào cũng vội vã hối hả kiếm bài mà đôi khi cũng có kiếm được đâu, mà lại luôn phải tì mu.c ddi’ch thứ gì mới chứ. Mặc cha bọn sửa bông với bọn nhà in, tớ nói, biến đi vài ngày đã. Tớ thực sự vui, có thể nói với cậu như vậy, được trở lại quê hương. Luôn tốt cho sức khỏe, chuyện đi nghỉ ấy. Tớ cảm thấy khá hơn rất nhiều từ khi đặt chân trở lại cái Dublin thân thương bẩn thỉu này..Rượu của cậu đây, Tommy. Thêm nước lọc à? Cứ nói nhé.
Little Chandler pha ly whisky của anh rất loãng.
– Cậu không biết cái gì tốt cho cậu rồi, cậu bé – Ignatius Gallaher nói – Tớ thì tớ uống nguyên luôn.
– Bình thường tớ cũng chỉ uống rất ít mà – Little Chandler rụt rè – Cùng lắm là nửa ly gì đó lúc nào gặp bạn bè cũ, chỉ thế thôi.
– Được rồi – Ignatius Gallaher vui vẻ – nào, nâng ly cho bọn mình và cho thời xa xưa và những bạn bè cũ.
Họ chạm ly.
– Hôm nay tớ cũng gặp mấy cậu hồi đó – ignatius Gallaher nói – O’Hara có vẻ xuống dốc quá. Cậu ta đang làm gì vậy?
– Chẳng làm gì cả – Little Chandler nói – Đời cậu ta coi như bỏ rồi.
– Nhưng Hogan thì khá, phải không?
– Phải, cậu ta làm ở Ủy ban Đất Đai
– Tớ từng gặp cậu ấy ở London một đêm nọ và cậu ta có vẻ xủng xẻng lắm …Tội nghiệp O’Hara! Nát rượu, có phải không?
– Cả những chuyện khác nữa – Little Chandler ngắn gọn.
Ignatius Gallaher cười phá lên.
– Tommy – anh ta nói – tớ thấy cậu chẳng mảy may thay đổi. Cậu vẫn là anh chàng đứng đắn giảng đạo cho tớ mỗi sáng Chủ nhật những lần tớ đau đầu buồn nôn. Cậu cần phải đi thăm thú thế giới này một chút đi. Cậu đã bao giờ đi đâu chưa, kẻ6 cả đi du lịch?
– Tớ đã đến Isle of Man – Little Chandler nói.
Ignatius Gallaher lại cười phá lên.
– Isle of Man! – anh ta kêu lên – Hãy đi đến London hoặc Paris, Paris ấy. Sẽ tốt cho cậu đấy.
– Cậu đã đến Paris chưa?
– Có khi tớ nên đến nhỉ? Tớ chả mòn gót ở đấy rồi ấy chứ.
– Và đúng là nó đẹp như người ta vẫn nói chứ? – Little Chandler hỏi.
Anh nhấp một ngụm rượu trong khi Igantius Gallaher dốc cạn ly của anh ta.
– Đẹp ư? – Ignatius Gallaher nói, ngừng lại tìm từ, cũng để thưởng thức vị rượu ngấm nơi cổ họng – Không đẹp lắm, cậu biết đấy. Tất nhiên là nó đẹp rồi…Nhưng là chuyện cuộc sống ở Paris, vấn đề ở chỗ đó. Ôi, không thành phố nào sánh được với Paris về vui vẻ, về phấn khích, về cuồng nhiệt….
Little Chandler uống cạn ly của mình, và sau một chút khó nhọc, cũng khiến được người phục vụ chú ý, anh lại gọi một ly giống thế.
– Tớ đã đến Moulin Rouge – Igantius Gallaher tiếp tục khi người phục vụ mang ly của họ đi – và tớ cũng từng đến tất cả quán cà phê Bôhêmiêng, thật nóng bỏng chứ! Nhưng không dành cho một gã sùng đạo như cậu đâu , Tommy.
Little Chandler không nói gì cho đến khi người phục vụ quay lại với hay ly rượu rồi amh chạm nhẹ ly với bạn và uống đáp lễ. Anh bắt đầu cảm thấy vỡ mộng sao đó. Giọng Gallaher cùng cách nói của anh ta không làm anh thoải mái. Có một cái gì đó thô bỉ ở người bạn mà trước đây anh chưa từng nhận thấy. Nhưng có thể đó chỉ là hậu quả của chuyện sống ở London giữa những cơn quay cuồng và cạnh tranh của giới ký giả. Nét duyên dáng riêng biệt xưa kia vẫn còn đó ẩn dưới vẻ hợm hĩnh mới có này. Và dù sao, Gallaher đã sống, đã nhìn thấy thế giới. Little Chandler nih`n bạn anh với một vẻ ghen tị.
– Cái gì ở Paris cũng vui vẻ – Ignatius Gallaher nói – Họ tôn sùng chuyện hưởng thụ cuộc sống và cậu thấy họ có lý đấy chứ ? nếu cậu muốn hưởng thụ thực sự, cậu phải tới Paris. Và cho cậu biết nhé, ở đó họ thích người Ireland lắm đấy. Khi họ nghe thấy tớ bảo tớ là người Ireland, họ gần như ăn tươi nuốt sống tớ, anh bạn ạ.
Little Chandler uống liền bốn, năm ngụm rượu.
– Kể cho tớ biết – anh nói – có đúng là Paris rất, rất …hư hỏng như người ta nói không?
Ignatius Gallaher giơ cánh tay phải lên khoát một cử chỉ rộng lượng.
– Nơi nào không hư hỏng – anh ta nói – tất nhiên cậu có thể tìm thấy những thứ vui vẻ nhất ở Paris. Tới một đêm nhảy nhót của sinh viên chẳng hạn. Hơi bị sôi nổi đấy, nói như kiểu của cậu, lúc nào các em bắt đầu bốc lên. Tớ chắc cậu biết thế nghĩa là gì, phải không?
– Tớ có nghe nói – Little Chandler nói.
Ignatius Gallaher dốc cạn chỗ whisky và lắc lắc đầu.
– À – anh ta nói – người ta có thể muốn nói gì thì nói. Nhưng không phụ nữ ở đâu sánh bằng phụ nữ ở Paris hết, về độ vui vẻ, về phong cách.
– Có nghĩa đó là một thành phố hư hỏng – Little Chandler nói, rụt rè – Ý tớ là, nếu so với London hay Dublin?
– London á! – Ignatius Gallaher kêu lên – Tám lạng nửa cân thôi! Đi mà hỏi Hogan ấy, chàng trai. Tớ đã giới thiệu cho cậu ta chút ít về London hồi cậu ta ở đó. Cậu ta sẽ mở mắt cho cậu…tớ bảo rồi, Tommy, đừng có uống whisky hảo hạng thế này mà như uống rượu punch nhà cậu, cạn ly đi.
– Thôi, thật đấy…
– Dào, thôi nào, một ly nữa cũng có hại gì đâu. Gì nào? lại một ly như thế chứ?
– Thôi..được rồi.
– Francois, tiếp như cũ…Cậu làm một điếu chứ, Tommy?
Ignatius Gallaher đặt lên quầy hộp xì gà của anh ta. Hai người bạn châm xì gà và nhả khói trong im lặng cho đến khi rượu được mang ra.
– Tớ sẽ nói cho cậu biết quan điểm của tớ – Ignatius Gallaher nói, cất giọng trở lại sau một lúc nấp sau đám khói thuốc – đây là một thế giới kỳ quặc. Nói về chuyện hư hỏng! Tớ từng được nghe những trường hợp – tớ đang nói gì nhỉ – tớ biết họ, những trường hợp …hư hỏng….
Ignatius Gallaher trầm tư nhả khói từ điếu xì gà và rồi, với một giọng kể chuyện điềm tĩnh, anh ta phác nên cho bạn những bức tranh về sự suy đồi tràn lan ở xứ ngoại quốc. Anh ta tổng kết lại những tệ nạn của nhiều thủ đô và có vẻ muốn trao giải quán quân cho Berlin. Có một số thứ anh ta không chắc lắm (bạn bè kể lại cho anh ta), nhưng về những chuyện khác thì đúng là anh ta đã tự mình chứng kiến. Anh ta chẳng từ loại nào, đủ thượng vàng hạ cám. Anh ta tiết lộ rất nhiều bí mật về các cộng đồng tôn giáo ở Âu Châu lục địa và tả lại một số kiểu đang là mốt trong giới quý tộc , và kết thúc bằng câu chuyện chi tiết về một nữ công tước người Anh – một câu chuyện mà anh ta biết là có thật. Little Chandler cứ sửng sốt lắng nghe.
– Dào, vậy đấy – Ignatius Gallaher nói – và chúng ta lại ở đây tại cái đất Dublin cổ lỗ sĩ này, chẳng bao giờ người ta có thể tưởng tượng ra những chuyện như thế.
– Giờ chắc hẳn cậu phải thấy nó ngán ngẩm lắm nhỉ? – Little Chandler nói – Sau tất cả những nơi cậu từng đi qua!
– À không – Ignatius Gallaher nói – quay về đây thật thoải mái, cậu biết đấy. Vả lại, dù sao đây cũng là quê hương, như họ vẫn nói, phải không? người ta không thể không có những tình cảm nhất định với nó. Bản tính con người mà…Nhưng hãy kể cho tớ nghe về cậu đi chứ. Hogan bảo tớ cậu đã được.. Nếm trải niềm vui cuộc sống lứa đôi. Cách đây hai năm, phải không?
Little Chandler đỏ mặt mỉm cười:
– Phải – anh nói – Tớ mới cưới được một năm, tháng Năm năm ngoái.
– Tớ hy vọng giờ nói lời chúc mừng thì vẫn chưa quá muộn chứ – Ignatius Gallaher nói – Tở không biết dịa chỉ của cậu chứ không hồi đó tớ đã gửi thư chúc mừng rồi.
Anh ta lại chìa tay ra và Little Chandler nắm lấy.
– Nào Tommy – anh ta nói – tớ chúc cậu và vợ cậu có được mọi niềm vui trong cuộc sống, anh bạn, có tiền bạc như nước, và chúc cậu không bao giờ chết cho đến ngày tớ bắn chết cậu. Và đó là lời chúc của một người bạn chân thành, một người bạn cũ. Cậu hiểu chứ?
– Tớ hiểu – Little Chandler nói.
– Có nhóc nào chưa? – Ignatius Gallaher nói.
Little Chandler lại đỏ mặt.
– Bọn tớ có một đứa.
– Trai hay gái?
– Một cu cậu.
Ignatius Gallaher vỗ bồm bộp lên lưng bạn.
– Hoan hô – anh ta nói – tớ biết cậu mà, Tommy.
Little Chandler mỉm cười, bối rối nhìn vào ly rượu của mình và cắn môi dưới bằng ba cái răng cửa trắng trẻ thơ.
– Tớ hy vọng cậu sẽ ăn tối với bọn tớ một hôm – anh nói – trước khi cậu đi . Vợ tớ sẽ rất vui được gặp cậu. Chúng ta có thể nghe chút nhạc và…
– Cảm ơn rất nhiều, anh bạn – Ignatius Gallaher nói – Tớ rất tiếc chúng mình không gặp nhau sớm hơn. Đêm mai tớ đi rồi.
– Hay là tối nay?
– Tớ vô cùng xin lỗi, anh bạn. Cậu thấy tớ ở đây với một cậu khác nữa đấy, cũng trẻ trung tinh ranh lắm, và chúng tớ định tới một vụ ăn uống đánh bài. Giá mà được …
– Ồ không, nếu thế thì…
– Nhưng ai mà biết chứ? – Igantius Gallaher nói chữa – Năm sau biết đâu tớ lại trốn về đây nữa, giờ thì đã gặp lại được bạn bè rồi. Chỉ là hoãn cuộc vui lại chút ít thôi mà.
– Được rồi – Little Chandler nói – lần sau cậu về chúng ta nhất định phải ăn tối với nhau. Thỏa thuận rồi đấy nhé?
– Phải, thỏa thuận thế – Igantius Gallaher nói – năm sau nếu tớ về, Parole d’honneur (lời hứa danh dự).
– Và để đánh dấu kết thúc thỏa thuận – Little Chandler nói – giờ chúng ta sẽ uống thêm một ly nữa.
Ignatius Gallaher rút ra một chiếc đồng hồ bằng vàng lớn và cúi xem.
– Ly cuối phải không nhỉ? – anh ta nói – Bởi, cậu biết đấy, tớ bị mắc chút ít .
– Phải, phải, tất nhiên rồi – Little Chandler nói.
– Thế thì được – Ignatius Gallaher nói – vậy bọn mình làm thêm ly nữa gọi là chén quan hà nhé – từ đó gọi một ly whisky nhỏ thì tớ nghĩ đúng là chuẩn đấy.
Little Chandler gọi rượu. Vẻ ửng đỏ trên mặt anh mấy phút trước giờ đang lan rộng. Một chuyện nhỏ cũng có thể làm anh đỏ mặt bất cứ lúc nào và lúc này anh cảm thấy nóng và vui. Ba ly whisky nhỏ đã bốc lên đầu và điếu xì gà nặng Gallaher mời đã làm tâm trí anh rối tung,bởi anh là một người nhạy cảm và điều độ. Toàn bộ cuộc phiêu lưu này, gặp lại Gallaher sau tám năm, rồi thấy mình đang cùng với Gallaher trong tiệm Corless, xung quanh là ánh đèn và tiếng ồn, lắng nghe những câu chuyện của Gallaher và chi sẻ một thoáng cuộc sống lãng tử và vinh quang của Gallaher, đã làm chao đảo bản tính nhạy cảm của anh. Anh cảm thấy rất rõ sự trái ngược giữa cuộc sống của anh và của bạn anhoàn toàn, và điều này đối với anh dường như thật bất công. Tính về tuổi đời cũng như học hành Gallaher đều kém anh. Anh chắc chắn rằng anh có thể làm được điều gì đó tốt hơn bạn anh đã từng làm, hoặc có thể làm, một điều gì cao hơn nghề ký giả hào nhoáng, chỉ cần anh có cơ hội. Cái gì đã chặn bước anh? Bản tính rụt rè không may của anh! Anh ước gì có thể chứng tỏ bản thân theo cách nào đó để khẳng định sức mạnh đàn ông của mình. Anh nhìn thấu điều ẩn sau sự từ chối của Gallaher với lời mời của anh. Gallaher chỉ hạ cố làm bạn với anh giống như anh ta hạ cố về thăm Ireland.
Người phục vụ mang rượu đến cho họ. Little Chandler đẩy một ly về phía bạn và mạnh dạn cầm ly kia lên.
– Ai mà biết được ? – anh nói khi họ cùng nâng ly – Năm sau khi cậu về đây có khi tớ lại được hân hạnh chúc mừng hạnh phúc ông và bà Ignatius Gallaher ấy chứ .
Igantius Gallaher đang chuẩn bị uống, nháy một mắt đầy ngụ ý qua gọng kính. Khi đã uống xong anh ta chẹp môi cả quyết, đặt ly xuống và nói.
– Không phải lo chuyện vặt ấy, cậu bé. Tớ phải bay nhảy tận hưởng cuộc đời và thế giới này trước khi cho đầu vào rọ – mà không chắc tớ có làm thế không nữa.
– Rồi một ngày cậu sẽ làm thôi – Little Chandler điềm tĩnh.
Ignatius Gallaher xoay xoay chiếcca vát màu cam và đôi mắt xanh xám sang hẳn phía bạn.
– Cậu nghĩ vậy à? – anh ta nói.
– Cậu rồi sẽ cho đầu vào rọ thôi – Little Chandler bình tĩnh nhắc lại – giống như mọi người nếu như cậu có thể tìm được một cô nàng.
Anh đã hơi dằn giọng một chút, và anh hoàn toàn biết anh đã phản bội lại chính mình, nhưng, mặc dù má đã đỏ bừng lên, anh không hề nao núng trước cái nhìn của người bạn. Ignatius Gallaher nhìn anh thêm mấy giây nữa rồi nói.
– Nếu nó ó xảy ra đi nữa, cậu có thể đem đầu đánh cược rằng sẽ không có chuyện lãng mạn tình cảm gì ở đây. Ý tớ là tớ sẽ kết hôn vì tiền. Cô ta sẽ phải có một tài khoản kha khá ở ngân hàng, nếu không đừng hòng dụ được tớ.
Little Chandler lắc đầu.
– Sao chứ, đồ chết giẫm – Ignatius Gallaher nói hăng hái – cậu có biết thế là gì không? giờ tớ nói miệng thế thôi nhưng ngày mai tớ có thể có được cả cô nàng lẫn tiền bạc đấy .cậu không tin à? Dào, tớ biết hết. Có hàng trăm – tớ đang nói gì ấy nhỉ – hàng nghìn cô ả người Đức hoặc Do Thái giàu có, thừa thãi tiền bạc, họ chẳng bám ngay lấy ấy chứ…Cậu cứ chờ xem, cậu bé. Chờ xem tớ có đi được nước bài đung không. Khi tớ đã để ý chuyện gì, thì chuyện đấy là chuyện làm ăn thực sự, bảo cho cậu biết. Cậu cứ chờ mà xem.
Anh ta dốc cạn ly rượu và cười ầm ĩ. Rồi anh ta nhìn thẳng phía trước một cách trầm tư và nói với một giọng trầm tĩnh hơn.
– Nhưng tớ chẳng với gì phải vội. Bọn họ có thể chờ. Tớ không khoái chuyện phải ràng buộc với một phụ nữ nào cả, cậu biết đấy.
Anh ta dùng miệng nhại hành động nếm thử và làm điệu bộ nhăn mặt.
– Chắc sẽ như ăn phải cơm sống nhỉ, tớ đoán thế – anh ta nói.
Little Chandler ngồi trong căn phòng nhỏ sau sảnh, tay ôm đứa bé. Để tiết kiệm tiền họ không thuê người giúp việc, nhưng em gái Annie là Monica ngày nào cũng đến khoảng một tiếng buổi sáng và một tiếng buổi tối giúp họ việc nhà. Nhưng giờ Monica đã về nhà lâu rồi. Đã chín giờ kém mười lăm. Little Chandler đã về muộn giờ uống trà, và tệ hơn, an hẳn quên rẽ qua tiệm Bewley lấy bịch cà phê cho Annie. Hẳn nhiên là cô đang bực mình và nhấm nhẳng với anh. Cô nói đã thế thì không có trà triếc gì nữa, nhưng khi sắp hết giờ cửa hiệu góc phố đóng cửa, cô lại quyết định tự mi1nh đi mua một lạng trà và một cân đường. Cô khéo léo đặt đứa trẻ đang ngủ vào tay anh và nói.
– Đây, đừng có mà đánh thức nó.
Ngọn đèn nhỏ chụp bằng sứ trắng trên bàn tỏa ánhsáng xuống một bức ảnh lồng trong khung sừng ép. Đó là bức ảnh của Annie. Little Chandler nhìn nó, dừng lại nơi làn môi mỏng mím chặt. Cô đang mặc một chiếc áo mùa hè xanh nhạt anh đã mua về tặng cô một ngày thứ Bảy. Anh đã mất đến mười shilling và mười một xu cho nó, nhưng còn nỗi hồi hộp khổ sở anh phải chịu đựng vì nó nữa! anh đã khốn khổ ngày hôm đó như thế nào, chầu chực đợi bên ngoài cửa hiệu cho vãn khách, đứng nơi quầy, cố tỏ ra bình thảnh trong khi cô bán hàng đặt từng chồng áo phụ nữ trước mặt anh, trả tiền rồi quên mất lấy mấy xu lẻ tiền trả lại, rồi được người thu ngân gọi lại, và cuối cùng, vừa ra khỏi hiệu vừa khốn khổ cố giấu đi khuôn mặt đỏ bừng của mình bằng cách giả vờ cúi xuống kiểm traxem gói quà đã được buộc chắc chưa. Khi anh mang nó về nhà, Annie hôn anh và nói chiếc áo thật đẹp và hợp mốt, nhưng khi nghe thấy giá tiền cô ném chiếcáo lên bàn và nói bán chiếc áo này giá mười shilling mười một xu thì đúng là trò lừa đảo trắng trợn. Lúc đầu cô định mang trả nó, nhưng đến khi mặc thử vào thì cô thích nó quá, nhất là chỗ ống tay, và hôn anh, nói anh thật tốt đã quan tâm đến cô.
Hừm!
Anh lạnh lẽo nhìn vào đôi mắt trong bức ảnh và chúngcũng lạnh lẽo nhìn lại anh. Hẳn nhiên chúng thật đẹp và cả khuôn mặt nữa cũng thật xinh đep. Nhưng anh thấy một cái gì thật tầm thường ở đó. Tại sao nó thật vô tình và thật ủy mị thế kia? Sự bình thản của đôi mắt làm anh tức giận. Chúng khước từ và thách đố anh, không đam mê, không say đắm. Anh nhớ lại những gì Gallaher nói về những cô ả Do Thái giàu có. Những đôi mắt phương Đông đen huyền đó, anh nghĩ, sao mà chúng tràn đầy đam mê, đầy ham muốn khoái lạc! Tại sao anh lại đi cưới đôi mắt trong bức ảnh kia cơ chứ?
Anh ngừng lại trước câu hỏi và thảng thốt nhìn quanh căn phòng. Anh thấy nét gì đó thật tầm thường trong những thứ đồ đạc xinh xắn anh từng mua trả góp cho ngôi nhà của mình. Annie đã tự mình chọn chúng và chúng gợi anh nhớ về cô. Cả chúng nữa, trông chúng cũng quá nết na xinh đẹp. Một nỗi oán giận cuộc đời bùng lên trong anh. Có thể nào anh không thể trốn thoát được ngôi nhà nhỏ của mình? đã quá muộn để cố gắng sống can đảm như Gallaher rồi sao? Anh có thể đi London được không? vẫn còn vài món đồ chưa trả hết tiền. Chỉ cần anh viết được một cuốn và gửi cho nhà xuất bản, có thể nó sẽ mở ra cho anh một lối thoát.
Một quyển thơ Byron nằm trên bàn trước mặt anh. Anh cẩn thận dùng tay trái mở nó để không làm đứa bé thức giấc và bắt đầu đọc bài thơ đầu tiên.
Gió lớn lặng rồi và hoàng hôn u ám
Gió cũng thôi thoảng qua những lùm cây
Khi tôi quay về ngắm mộ nàng Margaret
Và rải hoa lên tro người tôi yêu
Anh ngừng lại .anh cảm thấy âm điệu bài thơ lan tỏa khắp căn phòng. Nó mới u buồn làm sao! Liệu anh, anh cũng có thể bao giờ được như vậy, diễn tả được sự u uẩn của tâm hồn mình thành thơ như thế? Có bao nhiêu điều anh muốn thể hiện, ví dụ như cảm giác của anh vài giờ trước đó trên cầu Grattan. Giá như anh có thể tìm lại cảm giác đó một lần nữa…
Đứa trẻ thức giấc và bắt đầu khóc. Anh bỏ trang sách đấy quay sang cố dỗ dành nó, nhưng nó không chịu nín. Anh bắt đầu đưa nó nhè nhẹ, nhưng tiếng khóc ngằn ngặt của nó càng to hơn. Anh đung đưa nó nhanh hơn trong khi mắt lại nhìn sang tiếp khổ thơ thứ hai:
Dưới mộ nhỏ này nàng đã là đất sét
Đất sét đó từng là…
Vô ích. Anh không thể đọc được. Anh không thể làm gì được cả. Tiếng khóc ngằn ngặt của đứa trẻ xói vào tai anh. Đúng là vô ích, vô ích! Anh đã trở thành người tù lãnh án chung thân. Hai cánh tay anh run lên giận dữ, và đột nhiên cúi xuống mặt đứa trẻ, anh hét lên:
– Im ngay!
Đứa bé nín lặng một thoáng, rồi sửng sốt kinh hoàng, nó gào lên. Anh bật khỏi ghế và lật đật đi đi lại lại trong phòng hai tay ôm đứa trẻ. Nó bắt đầu thổn thức, lặng đi bốn hay năm giây gì đấy rồi lại òa lên khóc. Bốn bức tường mỏng căn phòng vang dội tiếng khóc. Anh cố gắng dỗ dành nó, nhưng nó càng khóc to hơn. Anh nhìn khuôn mặt co rúm và run rẩy của đứa trẻ và bắt đầu thấy lo lắng. Anh đếm được có tới bảy cơn nức nở liên tục và sợ hãi ôm nó sát ngực. Nếu nó chết thì sao…
Cửa phòng bật mở và một phụ nữ trẻ lao vào, hổn hển.
– Làm sao vậy? làm sao vậy? – cô kêu lên.
Đứa bé, nghe thấy tiếng mẹ, lại òa lên một cơn nức nở thảm thiết.
– Không sao đâu, Annie, không sao đâu .. .Nótự nhiên òa khóc thôi…
Cô ném mấy cái gói xuống sàn và giật lấy đứa bé từ tay anh.
– Anh đã làm gì nó vậy? – cô hét lên, quắc mắt nhìn anh.
– Little Chandler chững lại một giây trước cái nhìn và tim anh nhói lên khi cảm thấy sự thù hận trong đôi mắt ấy. Anh lắp bắp
– Có gì đâu …Nó…nó òa khóc… Anh không biết.. Anh không thể … Anh chẳng làm gì được cả…Sao?
Không thèm nghe anh nói một lời cô biết đi đi lại lại trong phòng, ôm chặt đứa bé trong tay và thì thầm.
– Con trai của mẹ! Con trai bé bỏng của mẹ! Con sợ lắm phải không, con yêu? Được rồi, con yêu…Được rồi! Lambabaun (con cừu non)! Con cừu bé bỏng yêu nhất đời của mẹ! Được rồi….
Little Chandler cảm thấy hai má rực lên xấu hổ và anh lùi lại xa khỏi ánh đèn. Anh lắng nghe cơn nức nở của đứa trẻ nhỏ dần nhỏ dần, và những giọt nước mắt hối hận dâng đầy mắt anh.
