Tôi nghĩ cuộc khủng hoảng tuổi bốn mươi của Benny đã đi lạc địa chỉ và đánh vào tôi trước. Chắc chắn là do công việc của tôi.
Tôi quay về với công việc ở thư viện sau khi sinh thằng Nils, với sự háo hức của một con ngựa đua trước giờ xuất phát. Ý tưởng làm hang cố tích, liên hoan phim thiếu nhi, tất cả những cái đó. Tuần đầu tiên đã trôi qua suôn sẻ. Chúng tôi tiếp tục từ điểm mốc đã tạm dừng một năm trước, Olof và tôi. Các ý tưởng tuôn trào như thác đổ. Sau đó xảy ra vụ viêm tai của Nils. Tôi buộc phải vắng mặt ngày một thường xuyên hơn để chăm sóc con ốm. Tiếp đó là tai nạn của Arvid. Tôi lại nghỉ nhiều tuần liền. Có thể nói điều đó đã làm dự án bị ảnh hưởng rất nhiều. Olof đã thông báo một cách khéo léo với tôi là anh ta đã tuyển dụng một cô thủ thư trẻ bị thừa biên chế tại một chi nhánh của thư viện để chỉ đạo dự án.
Tôi chỉ biết thở dài. Tôi hiểu, và tôi đã cố gắng làm việc với cô ta. Diana có mái tóc hung, người gầy gò, kém thông minh và hoàn toàn không thích hợp để làm việc nhóm. Cô ta không có một ý tưởng nào, chỉ giỏi đẩy việc. Cô ta chuyên đi làm muộn và luôn có lý do để về sớm, nhưng tôi lại không thể bắt lỗi cô ta chuyện đó. Trước mặt Olof, Diana hăng hái hẳn lên và dõng dạc nhắc lại những đề nghị của tôi như thể nó chính là sáng kiếm của cô ta. Tôi nhận ra Olof đã bị dắt mũi, anh ta sẵn sàng ngồi tỉ tê với cô nàng ở căng tin trong giờ làm việc. Đó là viên gạch đầu tiên cho cơn khủng hoảng của tôi. Suy cho cùng, tôi từng được Olof sủng ái kia mà… Nhưng từ giờ, tôi hiểu anh ta nhìn tôi như một con mụ xồ xề một nách hai con, lại còn chuẩn bị cho ra lò đứa thứ ba. Còn cái trò ngồi cà phê tán nhau á, tôi không phải loại đó.
Mọi thứ chỉ càng tồi tệ thêm. Tôi lao vào làm việc như một con điên bị mắc chứng cầu toàn quá mức. Tôi muốn chứng tỏ mặc dù hoàn cảnh buộc tôi phải vắng mặt thường xuyên. Diana vẫn hay thở dài và đưa mắt nhìn lên trời khi tôi thông báo nghỉ phép, như thể mọi gánh nặng sắp rơi xuống đôi vai gầy guộc của cô ta. Trên thực tế, tôi chưa bao giờ thấy cô ta hoàn thành được chuyện gì trong khi tôi vắng mặt. Tôi đoán Diana tranh thủ lấy lại sức khi tôi nghỉ phép.
Tôi đã làm nhiều bài báo cáo bằng PowerPoint để trình cho các quan chức có khả năng tài trợ. Đó là một dự án được xây dựng kỹ lưỡng, gồm ba giai đoạn. Đầu tiên chúng tôi sẽ bắt đầu tại các trường học với một tuần lễ cổ tích, một tuần lễ phim và một tuần lễ đọc sách. Bước khởi đầu chỉ đơn giản và không quá tham vọng như thế. Bước tiếp theo là cải tạo Roxy, rạp chiếu phim đã từ lâu không được sử dụng, làm hang cổ tích, tổ chức các trò chơi dựa trên các quyển sách nổi tiếng cho trẻ em và một loạt các cuộc thi. Đó là một chương trình cần vài năm để thực hiện và kết thúc bằng một liên hoan cấp quốc gia. Tôi cực kỳ tự hào với dự án của mình, nhưng tôi đã phạm một sai lầm.
Tôi đã không đề tên mình trong các bài báo cáo.
Thế nên khi Nils và Arvid bị thủy đậu và tôi phải nghỉ ở nhà hai tuần, Diana đã cướp lấy mọi thứ như thể đó là dự án của mình. Cô ta thậm chí còn được Olof cho phép vào máy tính của tôi và chép lại các bài trình chiếu bằng PowerPoint. Anh ta đã cùng cô nàng đến tòa thị chính để giới thiệu tất cả và quả quyết rằng tôi đã được nhắc đến với vai trò hỗ trợ cho Diana trong việc xây dựng dự án. Chỉ có điều là sau đó thì chẳng ai còn nhớ đến tôi. Diana đã được ký hợp đồng vô thời hạn, được phân cho một bàn làm việc hoành tráng hơn tôi, và kể từ ngày ngồi vào đó thì cô ta không buồn nhúc nhích đến một ngón tay. Toàn bộ dự án bị đình trệ, đến nỗi Olof phải dùng giọng giả lả hỏi xem tôi có thể hỗ trợ một chút được không, vì Diana đã làm hết mọi chuyện cho đến thời điểm ấy.
Vài tháng sau đó, hai người làm đám cưới.
Và tôi hoàn toàn không còn hứng thú. Kho ý tưởng đã cạn kiệt. Tôi cũng bắt đầu đẩy việc. Tôi làm với tốc độ chỉ bằng một nửa so với trước, lại còn thường xuyên nghỉ phép. Có mấy lần Diana nói thẳng ý kiến của mình về tôi trong phòng nhân viên.
– Chị thật sự không thể yêu cầu bố bọn trẻ bớt chút thời gian hay sao? Chị phải hiểu là chúng tôi rất mệt mỏi. Cứ như thể bị mất một nhân viên ấy…
Cuộc khủng hoảng tuổi bốn mươi của tôi là thế đấy. Tôi tiếc vô cùng công việc mà mình đã rất yêu thích. Mà thật ra, tôi đã hoàn thành được gì trong bốn mươi năm đầu đời kia chứ? Một văn phòng đẹp đẽ cho Diana, hai thằng con trai yêu quý và vài ngàn lít sữa ư? Tôi nghiềm ngẫm những điều ấy hàng đêm, trong khi bàn tay của Benny đặt trên bụng mình.
Một hôm, tôi bật khóc sau khi tập với dàn đồng ca ở căng tin trường. Một chị giọng nữ cao tên Karin đã hỏi tôi tiến độ thực hiện liên hoan kịch, vì các cháu học sinh rất thích ý tưởng đó và đang nôn nóng chờ tham gia. Tôi đã kể lại cho Karin nghe mọi chuyện.
– Những chuyện em đã làm chẳng bao giờ đi được đến đích. – Tôi khóc lóc. – Không thể toàn tâm toàn ý với các dự án khi phải lo cho gia đình và chăm hai đứa con đau ốm thường xuyên. Em lại sắp có đứa thứ ba nữa chứ! Benny thì lúc nào cũng nghĩ công việc của em dễ như bỡn.
Karin đưa tay vỗ lưng để tôi bình tâm lại.
– Em biết không, bọn trẻ rồi sẽ lớn. – Chị bảo. – Khó mà tin được, nhưng thật đấy. Một khi đã có ba nhóc tì kháu khỉnh, ai cũng tưởng mười năm sau mình vẫn có chúng. Nhưng cái ta có là ba đứa thiếu niên khó dạy, chẳng chịu để cho ai chăm sóc, và rồi sau đó ta chẳng còn gì! Đó là lúc chúng ta lao vào các dự án! Chỉ cần em đừng rời yên ngựa, đừng xuống khỏi vòng quay, vì sau đó sẽ rất khó để trèo lên lại! Benny thuộc về một thế hệ cổ hủ. Đối với cậu ấy, các công việc cần đến máy móc cồng kềnh luôn có giá trị cao hơn. Em có thể đưa cậu ấy đi học huấn luyện chó, có lẽ cậu ấy sẽ hiểu ra vấn đề…
Tôi nghĩ Karin là một người hiểu biết. Thậm chí chị đã bắt đầu đi học nghề thanh tra kiểm dịch vào năm bốn mươi tuổi, sau khi đã có năm mặt con. Một tay tôi sẽ giữ chắc cái yên ngựa, cho đến khi có thể toàn tâm toàn ý cho công việc. Hãy đợi đấy, Diana, cô sẽ có nguy cơ chứng kiến tôi quay trở lại khi tôi đã ngoài sáu mươi…
