Buổi chiều, Sara dẫn đầu đoàn học sinh đi vào lớp. Đó là một đám rước rất tưng bừng. Bà Minchin mặc một bộ váy lụa quý phái nhất, cầm tay Sara vẻ rất ân cần. Một người hầu nam theo sau tay mang một cái hộp đựng Con búp bê cuối cùng, một người hầu gái mang một chiếc hộp khác, còn Becky đi ra sau cùng tay mang một chiếc hộp thứ ba, hôm nay em mặc một cái tạp dề mới và đội một cái mũ cũng mới. Sara thích được đi vào lớp theo cách thức bình thường như mọi ngày, nhưng trước đód bà Minchin đã cho gọi em vào phòng riêng và sau một hồi thuyết phục, bà ta bắt đầu bộc lộ ý nghĩ của mình:
– Đây không phải là một dịp bình thường – Bà ta nói – Ta muốn rằng ngày hôm nay phải được coi là một ngày đặc biệt, không thể như những ngày khác được.
Vì thế, Sara đã được bà Minchin dắt vào lớp một cách vô cùng sang trọng. Em cảm thấy ngượng ngùng khi bước qua cửa lớp. Mấy đứa bạn gái lớn tuổi hơn véo tay nhau và tò mò nhìn Sara chằm chằm còn mấy bé gái ít tuổi hơn thì nhảy nhót reo hò inh ỏi.
– Hãy im lặng nào các quý cô! – Bà Minchin nói trong tiếng ồn ào của bọn trẻ – James, đặt cái hộp lên bàn và mở nắp ra. Emma! Đặt chiếc hộp lên ghế – Bỗng nhiên bà ta đột ngột quát to – Becky!
Becky dường như đã quá phấn khích đến nỗi quên cả chính thân phận của mình, em đang cười với Lottie – cô bé con này cũng đang nhảy nhót rất hào hứng. Becky suýt nữa thì đánh rơi cái hộp xuống sàn nhà, tiếng quát đột ngột của bà Minchin khiến em giật mình và hoảng sợ. Điệu bộ nhún mình sợ hãi xin lỗi bà Minchin của Becky trông buồn cười đến nỗi Lavinia và Jessie cũng phải bật cười.
– Đây không phải là chỗ cho mày nhìn ngó các quý cô trẻ đâu – Bà Minchin nói – Đừng quên mày là một đứa đi làm thuê. Đặt cái hộp xuống.
Becky vội vã tuân lệnh và bước hấp tấp ra phía cửa.
– Các người cũng có thể đi được rồi – Bà Minchin vẫy tay bảo những người hầu.
Becky bước sang bên cạnh một cách kính cẩn để nhường đường cho hai người hầu lớn hơn đi ra ngoài trước. Em không thể không đưa mắt nhìn chiếc hộp đặt trên bàn một cách thèm muốn. Từ trong lần giấy gói của chiếc hộp bằng giấy lụa, một mảnh lụa xanh thò ra ngoài.
Đột nhiên Sara nói:
– Thưa bà, nếu không phiền xin bà vui lòng cho Becky ở lại.
Sara vừa làm một việc rất liều lĩnh. Bà Minchin cảm thấy như bị ai đó xúc phạm nên bà ta hơi nhổm người lên. Bà ta lấy tay ấn cặp kính đang trễ trên mũi và nhìn thẳng vào mặt cô học trò cưng của mình.
– Becky ư? Sara yêu quý? – Bà ta thốt lên.
Sara bước gần bà Minchin thêm một bước và nói lại:
– Cháu muốn bạn ấy ở lại vì cháu biết bạn ấy rất thích được xem các món quà – Sara nói thêm – Becky cũng là một bé gái như chúng cháu, thưa bà!
Bà Minchin cảm thấy bối rối. Bà hết nhìn Sara rồi lại quay sang Becky:
– Sara yêu quý, Becky chỉ là một kẻ hầu bếp. Một kẻ hầu thì không phải là một bé gái như các cháu.
Sara chưa bao giờ nghĩ về những người hầu bếp theo cách đó. Em chưa bao giờ coi họ là những cái máy chỉ biết mang than củi và nhóm lò.
Sara nói:
– Nhưng Becky thì vẫn là một bé gái và cháu biết bạn ấy muốn được vui chơi. Vì hôm nay là sinh nhật cháu, nên cháu xin bà hãy cho Becky ở lại.
Bà Minchin đáp lại một cách nghiêm khắc:
– Bởi vì cháu đã yêu cầu điều đó như là một đặc ân cho nó trong ngày sinh nhật của cháu nên ta cho phép Becky có thể ở lại. Rebeca! Hãy cảm ơn quý cô Sara vì lòng tốt của cô ấy đi!
Becky đang đứng sát góc tường, mân mê cái tạp dề trong sự sung sướng pha lẫn chút e dè. Nó bước lên phía trước khẽ nhún mình cảm ơn. Ánh mắt của nó và của Sara cùng bất chợt gặp nhau và cùng ẩn chứa một sự hiểu ý thân thiện.
Becky lắp bắp nói:
– Ôi! Nếu cô cho phép! Tôi vô cùng biết ơn, thưa cô! Tôi thực sự rất muốn xem con búp bê. Cảm ơn cô! – rồi quay sang phía bà Minchin nó cúi đầu kính cẩn – Thưa bà, con xin cảm ơn bà vì đã cho con được ở lại.
Bà Minchin lại vẫy tay những lần này là về phía góc gần cửa ra vào:
– Ra đứng ở đó, không được đứng quá gần các quý cô. – Bà ta ra lệnh.
Becky đi về phía đó, mỉm cười. Cô bé chẳng quan tâm đến chỗ mình đứng là ở đâu miễn là nó được đứng ở bên trong phòng thay vì ở dưới cầu thang nơi nhà bếp trong khi bao nhiêu điều thú vị đang diễn ra ở đây. Cô bé thậm chí chẳng bận tâm đến việc bà Minchin đang hắng giọng một cách khó khăn và tiếp tục nói:
– Nào các quý cô. Tôi có vài lời muốn nói với các quý cô đây!
– Bà ấy lại sắp sửa đọc một bài diễn văn đây – Có tiếng xì xào của mấy cô bé – Mình ước sao nó qua nhanh đi cho rồi!
Sara cảm thấy không được thoải mái cho lắm. Vì đây là bữa tiệc sinh nhật của em nên chắc hẳn bài phát biểu sẽ dành riêng để nói về em. Em cảm thấy thật khó chịu khi phải đứng giữa phòng trước mặt đông đủ bạn bè và nghe một bài phát biểu tán dương mình.”Như các quý cô đã biết…” Bài diễn văn bắt đầu và nghe y hệt như một bài diễn văn người ta vẫn thường nghe.
“Hôm nay Sara yêu quý của chúng ta vừa tròn mười một tuổi”
Lavinia thì thào: “Sara yêu quý cơ đấy!”
“Trong các quý cô cũng có một số người đã tròn mười một tuổi, nhưng ngày sinh nhật của Sara thì đặc biệt hơn so với sinh nhật của những người khác. Bởi vì khi Sara lớn lên, bạn ấy sẽ được thừa kế một gia tài đồ sộ, đó là một cơ hội lớn. Và bạn ấy sẽ lãnh một trách nhiệm quản lý và sử dụng số tài sản đó một cách đứng đắn nhất”
Jessie vừa cười rúc rích vừa bàn tán: “Lại chuyện những mỏ kim cương!”
Sara không chú ý những gì bà Minchin vừa nói. Em đứng đó, đôi mắt xanh xám nhìn bà Minchin ko chớp, em cảm thấy người mình như đang nóng lên. Khi bà Minchin nói đến chuyện tài sản to lớn của em, em cảm thấy rất ghét bà ta và tất nhiên em cũng biết rằng ghét một người lớn tuổi hơn là điều bất kính.
Bài phát biểu của bà Minchin vẫn tiếp tục “Khi người cha yêu quý của Sara, ngài Đại uý Crewe đưa bạn ấy đến đây từ miền đất Ấn Độ xa xôi và nhờ ta chăm sóc, ông ấy đã nói với ta rằng: Tôi e rằng con tôi sau này sẽ rất giàu có đấy, bà Minchin ạ” Ta đã đáp lại rằng “Thưa ngài Crewe, sự giáo dục của cô bé ở trường chúng tôi sẽ làm tăng thêm giá trị số tài sản khổng lồ ấy.” Và từ đó Sara đã trở thành một học sinh giỏi nhất. Tiếng Pháp và môn khiêu vũ của bạn ấy là niềm tự hào của trường ta. Phong cách của bạn ấy – cái mà khiến mọi người gọi bạn ấy là công chúa Sara – thật vô cùng hoàn hảo. Những cử chỉ đáng yêu mà bạn ấy đã thể hiện với các quý cô trog chiều nay đã thể hiện điều đó. Ta hy vọng rằng các quý cô có thể tận hưởng được sự hào phóng tuyệt vời của bạn Sara. Ta muốn tất cả chúng ta cùng bày tỏ lòng biết ơn của mình với Sara bằng cách hãy cùng nhau hô to: “Cảm ơn, Sara!”
Cả phòng cùng đứng dậy giống như buổi sáng hôm nay – một buổi sáng mà Sara có ấn tượng sâu sắc.
– Cảm ơn Sara! – Cả lớp đồg thanh hô to.
Phải công nhận rằng Lottie sung sướng đến mức tột bậc, cô bé hết ngồi xuống rồi lại đứng lên, nhấp nha nhấp nhổm. Trong giây lát, Sara cảm thấy ngượng ngùng. Em cúi người đáp lễ – một động tác giao tiếp chuẩn mực và rất lịch sự.
Em nói:
– Cảm ơn tất cả các bạn vì đã tới dự sinh nhật của tôi.
Bà Minchin tán dương:
– Sara, thật là tuyệt! Đó mới chính là việc mà một nàng công chúa thường làm khi đc công chúng tán dương mình. Lavinia! – Bà Minchin bỗng quát lên- Em đang làm cái trò j` thế? Nếu em ghen tị với bạn mình thì ta nghĩ em nên biểu lộ thái độ đó theo cách mà quý cô vẫn thường làm. Bây giờ ta sẽ để các quý cô tự do thoải mái trong buổi sinh nhật.Ngay khi bà Minhin vừa bước ra khỏi, cả phòng như nổ tung. Cửa lớp cũng được đóng chặt lại và tất cả bọn trẻ cùng nhảy ra khỏi chỗ ngồi của mình. Những học sinh bé thì nhảy lên sung sướng, những học sinh lớn hơn thì vội vàng thưởng thức các món ăn trên bàn. Rồi tất cả cùng chạy đến bên những chiếc hộp. Sara đã cúi xuống nhặt một trong những chiếc hộp đó với vẻ mặt rạng rỡ.
– Tớ biết, chắc chắn đây là những cuốn sách cho mà xem!
Bọn trẻ rì rào bàn tán, Ermengarde thì tỏ ra kinh ngạc.
– Ba cậu gửi cho cậu toàn là sách để làm quà sinh nhật à? – Cô bé kêu lên – Tại sao thế nhỉ? Ba cậu cũng chán chết như ba tớ vậy. Sara! Đừng mở chúng ra!”
– Tớ thích sách lắm – Sara bật cười, nhìn cái hộp lớn nhất. Và khi em nhấc con Búp bê cuối cùng ra, bọn trẻ ồ lên khâm phục, bọn chúng xúm cả lại nhìn chằm chằm vào con búp bê.
– Con búp bê to như Lottie ấy nhỉ – Có tiếng ai đó. Lottie vỗ tay và nhảy quanh.
– Quần áo của búp bê như trong rạp hát ấy nhỉ! – Lavinia nói – Áo choàng của nó đính đầy đá quý óng ánh.
– Ôi! – Ermengarde kêu lên và chạy lại gần – Nó có cả một chiếc kính diễn kịch trên tay nữa kia kìa, một cái kính màu xanh gọng vàng!
– Đây là thùng quần áo của búp bê này! – Sara giới thiệu với bọn trẻ – Ta mở nói ra xem có gì trong đó nhé!
Sara ngồi bệt trên sàn và lấy chìa khoá mở cái hòm. Bọn trẻ xúm đen quanh em xôn xao khi Sara mở cái thùng và lôi lần lượt tùng món ra. Chưa bao giờ lớp học lại ồn ã như thế. Những cái tất lụa cổ cao, riềm đăng ten, những chiếc khăn mùi xoa, một cái hộp nhỏ đựng đầy đồ trang sức trong đó có một cái vòng cổ và một cái vương miện được làm bằng kim cương giả. Một đôi găng tay dài làm bằng da hải cẩu. Nào là quần áo dạ hội, quần áo đi dạo… nào là mũ, quần áo ngủ và cả những cái quạt. Ngay cả Lavinia và Jessie là những đứa trẻ thường tự coi mình đã lớn và quá tuổi chơi búp bê cũng kêu lên thích thú khi ngắm nhìn con búp bê.
– Giá như… – Sara nói khi lấy một chiếc mũ làm bằng nhung đen đội trên đầu con búp bê – Giá như con búp bê này hiểu được tiếng người nói, nó sẽ cảm thấy tự hào biết bao nhiêu khi nghe thấy mọi người đang chiêm ngưỡng nó!
– Cậu chỉ hay giá như thôi! – Lavinia nói vẻ rất trịch thượng.
– Tớ biết là như thế! – Sara điềm tĩnh nói – Tớ thích thế! Không có điều gì làm tớ thích hơn điều đó. Điều đó giống như một câu chuyện cổ tích ấy. Nếu có điều gì làm cho bạn cảm thấy khó khăn, sự tưởng tượng sẽ làm cho điều đó trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
– Thật dễ tưởng tượng khi cậu có tất cả mọi thứ – Lavinia nói – Nếu cậu sống trên gác xép và chỉ là một đứa trẻ ăn xin thì cậu có thể tưởng tượng đựợc hay không?
Sara đang sắp xếp những cái lông đà điểu trên mũ của búp bê bèn dừng lại và tỏ vẻ trầm ngâm.
– Tớ tin rằng tớ vẫn có thể… – Sara nói – Nếu tớ là một người ăn mày thì lúc nào tớ cũng phải tưởng tượng và giả vờ. Nhưng tất nhiên điều đó không phải là dễ.
Sau này, khi nghĩ lại những điều trên em thường tự hỏi sao cuộc sống lại có những điều kỳ lạ như thế vì đúng lúc em dứt lời thì cô Amelia đi vào phòng.
– Sara! – Cô nói – Luật sư của ba cháu, ngài Barrow đã tới thăm bà Minchin. Bởi vì bà Minchin có chuyện bàn riêng với ông ấy nên bây h cháu sẽ đưa tất cả lớp sang phòng của bà Minchin để cùng dự tiệc vì tất cả mọi thứ đã được chuẩn bị sẵn sàng bên đó rồi. Bà Minchin sẽ cùng ông Barrow sang bên này nói chuyện”
Bọn trẻ chưa bao giờ thờ ơ với những đồ uống và đồ ăn trong tiệc sinh nhật nên khi nghe cô Amelia nói, mắt của chúng đều sáng lên.Cô Amelia tổ chức bọn trẻ thành một hàng dài và cô cầm tay Sara đi đầu, bỏ lại đằng sau Con búp bê cuối cùng trên chiếc ghế với cơ man nào là quần áo đẹp trên bàn, những cái khăn của búp bê vắt trên thành ghế. Bekcy vì không được phép tham gia bữa tiệc nên đã đứng nán lại đôi chút để ngắm nhìn những thứ đẹp đẽ kia. Cô bé quả thật quá liều mạng khi nán lại trong phòng.
– Quay về làm việc đi Becky! – Cô Amelia quát Becky như thế.
Becky nhặt một chiếc bao tay lên, rồi em nhặt một chiếc áo choàng và ngắm chúng một cách say mê. Bỗng nhiên em nghe tiếng bà Minchin nói gần cửa ra vào. Becky co rúm cả người lại vì sợ bị mắng là đã vô phép ở lại căn phòng đầy đồ đạc đẹp đẽ và quý giá này. Cô bé tội nghiệp lao về phía cái bàn, chui xuống gầm bàn giấu mình dưới tấm khăn trải bàn.
Bà Minchin bước vào phòng, theo sau là một người đàn ông khắc khổ, dáng người nhỏ bé với vẻ mặt hơi bối rối. Bà Minchin cũng tỏ vẻ bối rối không kém. Bà ta nhìn người đàn ông với một ánh mắt giận dữ và khó hiểu.
Bà ta kiểu cách ngồi xuống ghế và vẫy tay ra hiệu cho người đàn ông ngồi xuống.
– Xin mời ông ngồi, ông Barrow! – Bà ta nói.
Ông Barrow không ngồi ngay. Ông ta có vẻ đang chú ý tới Con búp bê cuối cùng và đồ đạc sang trọng của nó. Ông ta đeo cặp kính lên và nhìn những thứ đó tỏ vẻ không hài lòng. Con búp bê cuối cùng có vẻ không quan tâm gì lắm tới ông ta. Nó chỉ ngồi im trên ghế và hướng cạp mắt về phía người đàn ông.
– Một trăm bảng! – Ông Barrow nói to – Toàn những thứ đắt tiền, được đặt làm tận bên Paris. Người đàn ông này tiêu xài thật hoang phí biết bao!
Bà Minchin cảm thấy bị xúc phạm. Đối với bà ta cách xử sự của ông Barrow có vẻ hơi quá tự nhiên. Bà ta cho rằng ngay cả những luật sư riêng cũng không có quyền tự do quá đáng như vậy.
– Xin lỗi ông Barrow! Ông nói gì tôi không hiểu! – Bà Minchin lạnh lùng hỏi lịa.
– Những món quà sinh nhật này… – Ông Barrow cũng với thái độ dửng dưng nói – … dành cho một đứa trẻ mới mười một tuổi. Thật quá xa xỉ. Tôi cho rằng như thế đấy.Bà Minchin chồm cả người lên.
– Đại uý Crewe là một người rất giàu có. Chỉ riêng những cái mỏ kim cương của ông ấy thôi…
Ông Barrow đi quanh bà Minchin.
– Những cái mỏ kim cương à? – Ông ta kêu lên – Chẳng có cái mỏ nào hết! Sẽ chẳng có cái mỏ nào hết…
Bà Minchin ngồi bật dậy khỏi ghế.
– Cái gì? – bà ta kêu lên – Ý ông là…
– Dù sao đi chăng nữa – Ông Barrow trả lời điềm tĩnh – nếu không có những cái mỏ kim cương đó thì có lẽ còn hay hơn nhiều.
– Không có…cái mỏ…nào? – bà Minchin hỏi dồn, tay vịn thành ghế, bà ta cảm thấy như giấc mơ đẹp đẽ đang rời khỏi cuộc đời mình.
– Những cái mỏ kim cương thường làm cho người ta phá sản dễ hơn là làm cho người ta giàu có – Ông Barrow nói – Khi một người bị một người bạn thân dụ dỗ vào kinh doanh mà chẳng có một kiến thức gì về việc kinh doanh cả, anh ta tốt hơn là nên vút quách cho sớm những cái mỏ kim cương hay mỏ vàng hay cái mỏ quỷ quái gì nữa đi…. Đại uý Crewe quá cố…
Đến đây bà Minchin ngắt lời ông ta vẻ hoảng hốt.
– Đại uý Crewe quá cố! – Bà ta kêu lên – Quá cố! Không phải ông đến đây để nói với tôi rằng đại uý Crewe đã…
– Ông ấy đã chết! Thưa bà! – Ông Barrow trả lời dằn từng tiếng – Ông ấy chết vì bệnh sốt rét rừng và những khó khăn gặp phải trong kinh doanh. Bệnh dịch chắc khó có thể giết ông ấy nếu như ông ấy không bị kiệt sức vì công việc kinh doanh. Và công việc kinh doanh cũng đã không thể giết ông ấy nếu như không có sự giúp đỡ của bệnh dịch. Đại uý Crewe đã chết!
Bà Minchin ngồi phịch xuống ghế. Những lời ông Barrow vừa nói khiến bà ta bị sốc mạnh.
– Ông ấy gặp khó khăn gì trong việc làm ăn?
– Những cái mỏ kim cương, người bạn thân và việc phá sản – Ông Barrow nói.
Bà Minchin nghẹt thở.
– Phá sản? – bà ta cướp lời.
– Mất không còn một đồng cắc nào! Đại uý Crewe có rất nhiều tiền. Người bạn của ông ta thì lại như phát điên lên vì những cái mỏ kim cương. Anh ta đã bỏ cả gia sản của mình cũng như Đại uý Crewe vào đó. Sau đó người bạn kia cao chạy xa bay. Đại uý Crewe đã vị viêm não khi biết tin. Cú sốc đó quá lớn đối với anh ta. Anh ta đã chết mà vẫn gọi tên con gái mình. Anh ta ko để lại cho đứa trẻ một đồng xu nào cả.
Bây giờ thì bà Minchin đã hiểu. Trong đời mình, chưa bao giờ bà ta lại chịu một cú sốc như thế này. Bà ta cảm thấy như mình vừabị người khác xúc phạm và ông Barrow đều là những kẻ đáng nguyền rủa.
– Ý ông muốn nói với tôi rằng Đại uý Crewe mất mà không để lại một cái gì à? Rằng Sara sẽ chẳng có gì? Rằng đứa bé bây giờ chỉ là một đứa ăn xin. Rằng giờ đây trong tay tôi chỉ là một đứa trẻ nghèo khổ chứ không phải là người được thừa kế một gia tài lớn?
Ông Barrow là một kẻ khôn ngoan. Ông ta cảm thấy rằng đây là lúc cần phải thoát khỏi cái trách nhiệm càng nhanh càng tốt.
– Chắc chắn là đứa trẻ đó sẽ trở thành một đứa trẻ nghèo khó. – Ông ta trả lời bà Minchin – Và chắc chắn đứa trẻ thuộc quyền quản lí của bà, cô bé không còn bất cứ một ai thân thích trên đời này nữa.
Bà Minchin chồm về phía trước. Có vẻ như bà ta sẽ xông sang phòng khách của mình và ngừng ngay cuộc yến tiệc linh đình kia lại.
– Thật ngạc nhiên! – bà nói – Nó đang ở trong căn phòng của tôi, mặc chiếc váy lụa viền đăng ten của tôi, tổ chức bữa tiệc sinh nhật bằng tiền của tôi.
Ông Barrow than phiền:
– Cô bé tổ chức bữa tiệc sinh nhật bằng tiền của bà ư? Công ty Barrow và Skipwoth không chịu trách nhiệm về bất cứ vịêc gì đâu nhé và tất nhiên chúng tôi chẳng bao h dám có một may mắn lớn như vậy. Đại uý Crewe đã chết mà không phải thanh toán hoá đơn cuối cùng cho chúng ta. – Giọng ông mỉa mai – Đó quả là một may mắn lớn nhất mà tôi được hưởng.
Bà Minhicn vô cùng tức tối:
– Điều này thực sự tồi tệ, tồi tệ hơn cả những điều tồi tệ mà bất cứ ai có thể tưởng tượng!Bà ta nói trong nước mắt:
– Điều tệ hại đó đang đến với tôi ư? Tôi luôn chắc chắn rằng ông ta đã thanh toán những thứ mà tôi đã phải chi trả cho con bé. Tôi đã phải trả những hoá đơn khi mua những búp bê và cả chiếc tủ quần áo búp bê cho nó. Đứa trẻ đã có tất cả những gì nó muốn. Nó cần có một chiếc xe ngựa riêng, một người giúp việc và một con ngựa nhỏ. Và tôi đã thanh toán hết cho những điều vớ vẩn đó tới tấm séc cuối cùng.
Ông Barrow tỏ ra không muốn tiếp tục nghe câu chuyện của bà Minchin sau khi đã xếp và kể lại những chi tiết rõ ràng và xác thực vừa rồi cho bà ta nghe. Ông ta không cảm thấy một sự đồng cảm đặc biệt nào đối với sự giận dữ của người đàn bà kinh doanh trường học này.
– Lẽ ra bà không nên trả thêm cho bất cứ thứ gì nữa! – Ông ta nhấn mạnh – Trừ khi bà muốn tặng không cho quý cô này. Sao không ai nhớ đến bà. Bà cũng không có nhiều tiền để chi trả cho những việc đó!
– Nhưng tôi đã phải làm điều đó? – Bà Minchin hỏi lại như thể bà ta cảm thấy đó là trách nhiệm của ông Barrow phải giải quyết mọi công việc cho ổn thoả – Tôi phải làm gì bây giờ?
– Bà không phải làm gì cả! – Ông Barrow nói – tháo cặp kính và cất vào trong túi – Đại uý Crewe đã chết. Đứa trẻ vẫn còn đó và không ai chịu trách nhiệm về nó ngoài bà cả!Bà Minchin thật sự giận dữ:
– Tôi không chịu trách nhiệm về nó và tôi từ chối phải lãnh cái trách nhiệm đó.
Ông Barrow bỏ đi, nói một cách bực bội:
– Tôi không kịp làm gì cả, thưa bà! Văn phòng luật Barrow và Skipwoth sẽ không phải chịu trách nhiệm về một điều gì cả. Tuy nhiên chúng tôi rất tiếc vì những điều dã xảy ra.Bà Minhicn gào lên:
– Tôi không phải chịu trách nhiệm gì cả. Nếu ông nghĩ rằng tôi phải có trách nhiệm với nó, ông thật sự nhầm rồi. Tôi dã bị cướp và bị lừa, tôi sẽ quẳng nó ra đường phố!
Giá như bà ta không quá giận dữ thì đã không nói những điều như vậy. Bà ta coi những việc bà ta làm đối với Sara là công trạng của mình trong việc chăm sóc một đứa trẻ. Hơn nữa đứa trẻ đó là một đứa khiến bà ta luôn cảm thấy khó chịu vì thế bà ta đã hoàn toàn mất tự chủ.
Ông Barrow đi ra phía cửa và nói:
– Tôi sẽ không làm điều đó thưa bà. Điều đó thật chẳng hay ho chút nào cả. Quả là khó có thể có được mối quan hệ tốt. Bọn trẻ bị tống ra ngoài đường không một xu dính túi và cũng chẳng có bạn bè!
Ông ta là một thương gia nên thừa trí thông minh để biết mình đang nói gì. Ông ta biết rằng bà Minchin cũng là một kẻ thực dụng kiểu con buôn và bà ta có đủ khôn ngoan để nhận biết sự thật. Bà ta sẽ không làm một việc gì có thể khiến mọi người cho rằng bà ta là một kẻ độc ác và vụ lợi.
Ông Barrow nói thêm:
– Tốt hơn hết là giữ nó lại và bắt nó làm việc. Nó là một đứa trẻ thông minh, tôi tin là như vậy. Bà có thể có cách đối xử với nó cho tới khi nó lớn mà!
Bà Minchin la lên:
– Tôi sẽ có cách đối xử với nó trước khi nó lớn kìa!
Ông Barrow nói bằng giọng cười mỉa mai:
– Tôi chắc rằng bà sẽ làm điều đó, thưa bà. Tôi chắc chắn bà sẽ làm mà. Xin chào!Ông ta cúi xuống, bước ra ngoài và đóng sầm cửa lại.
Bà Minchin đứng sững lại trong giây lát và nhìn theo ông ta một cách giận dữ. Điều mà ông ta nói có vẻ đúng. Bà ta cũng đã nhận ra điều đó.
Bà ta hoàn toàn chẳng được gì trong chuyện của Sara cả. Giấc mo ư về một cô học trò mẫu có thể đem lại cho bà ta nhiều điều tốt đẹp đã trở thành mây khói. Giờ đây cô bé giàu có của bà ta chỉ là một đứa trẻ nghèo khó không người thân, không bạn bè. Bà ta đã mất đi một số tiền lớn và sẽ không bao giờ có thể lấy lại được.
Và bà ta đứng đó nín thở, đầu óc chìm trong cảm giác đau đớn. Bà ta nghe thấy có cái gì đó vẳng bên tai, hình như có tiếng gì đó phát ra từ phía căn phòng của bà. Tiếng động phát ra như không khí của một bữa tiệc linh đình. Đúng là bữa tiệc sinh nhật của Sara vẫn chưa kết thúc. Ít nhất thì bà ta cũng có thể dừng ngay cái bữa tiệc đó lại. Bà ta hướng về phía cửa vừa lúc cô Amelia mở tung cánh cửa ra. Khi cô Amelia nhìn thấy bộ mặt thất vọng và giận dữ, cô đã chùn lại, bước lùi về phía sau một bước vẻ mặt hoảng hốt.
Cô kêu lên:
– Có chuyện gì thế?
Bà Minchin tức giận trả lời:
– Sara Crewe đâu?
Cô Amelia lắp bắp:
– Sara ạ? Sao lại thế, con bé cùng bọn trẻ đang ở trong phòng đợi chị cơ mà, dĩ nhiên là vậy rồi!
– Có phải trong tủ quần áo lộng lẫy của nó có một chiếc đầm dài màu đen phải không? – Giọng bà ta mỉa mai châm biếm.
Cô Amelia lắp bắp:
– Một chiếc đầm dài màu đen á? Một chiếc đầm dài màu đen ư? – Mặt cô Amelia tái đi – Nó có nhiều áo đầm với đủ màu sắc. Liệu có màu đen không nhỉ? – Cô nói tiếp – Không, ồ… có! Nhưng nó quá ngắn đối với con bé. Nó chỉ có một cái bằng nhung đen đã cũ nhưng lại cộc mất rồi!
– Đi vào bảo nó hãy cởi cái váy lụa hồng kệch cỡm ấy ra và mặc cái màu đen vào dù dài hay ngắn. Trông nó loè loẹt quá!
Cô Amelia bẻ bàn tay múp míp của mình và khóc:
– Ôi chị ơi! – cô nấc lên – Chị ơi! Chuyện gì xảy ra thế?
– Đại uý Crewe đã chết! Ông ta đã chết mà không để lại một xu, bỏ lại cho ta đứa trẻ hư đốn đó. – Bà Minchin nghiến răng kèn kẹt.
Cô Amelia ngồi phịch xuống chiếc ghế gần nhất.
– Ta đã tiêu cho nó không tiếc tay hàng trăm bảng và ta sẽ không bao giờ được nhận lại được một xu. Hãy dừng ngay bữa tiệc lố bịch của nó lại. Đi đi và bắt nó thay ngay cái áo đầm khác.
Cô Amelia thở hổn hển:
– Em! phải… phải đi và nói với Sara ngay à?
Bà Minchin tức giận quát lên:
– Ngay lúc này! Đừng có đực ra như ngỗng thế. Đi đi!
Tội nghiệp Amelia bị bà chị gọi là con ngỗng. Thực ra cô không biết rằng cô ấy còn khá hơn một con ngỗng nhiều. Chỉ có loài ngỗng mới làm những điều bất công như bà chị cô. Thật ngại khi phải bước vào giữa căn phòng toàn bọn trẻ vui vẻ nô đùa trong bữa tiệc và nói với chủ nhân của bữa tiệc đó rằng cô ta vừa bị biến thành kẻ ăn mày và phải xuống dưới nhà, phải mặc cái đầm đen cũ đã quá cộc. Nhưng phải làm thôi. Đây không phải là lúc băn khoăn nữa.
Cô Amelia giụi mắt bằng chiếc khăn tay cho đến khi hai mắt đỏ ngầu. Sau đó cô đứng dậy, ra khỏi phòng và không dám nói thêm một lời. Khi chị gái cô giận dữ và nói những câu như vừa rồi thì kinh nghiệm cho thấy tốt hơn hết là hãy làm theo mệnh lệnh mà không nên phàn nàn. Bà Minchin đi lại trong phòng và nói to một mình mà không biết mình đang làm gì. Suốt năm qua câu chuyện về mỏ kim cương đã gợi ra cho bà ta rất nhiều điều. Bà ta hy vọng rằng mình có thể sẽ gặp may trong buôn bán cổ phiếu nếu nhờ vào sự giúp đỡ của các ông chủ mỏ. Và giờ đây thay vì trông chờ khoản lợi ích đó, bà ta đã mất hết.
Bà ta nói vẻ chế nhạo: “Đúng là công chúa Sara, thực ra đứa trẻ đã được nuông chiều như một nữ hoàng”
Bà ta vừa nói vừa đập mạnh tay một cách giận dữ vào góc bàn và ngay sau đó bà ta nghe thấy tiếng kêu lẫn tiếng khóc nấc từ phía dưới tấm khăn phủ bàn.
– Cái gì thế? – Bà Minchin kêu lên giận dữ lắng tai nghe tiếng nức nở. Sau đó bà ta dừng lại và nâng góc khăn lên.
– Mày dám! – bà ta gầm lên – Thật to gan! Đi ra khỏi đây ngay!
Tội nghiệp Becky vừa cúi người chui ra khỏi bàn, chiếc mũ vải của em bị lệch sang một bên, mặt đỏ như sắp khóc.
Em nói:
– Vâng! Thưa bà. Con đây, con biết con không được làm như thế, nhưng con đang tìm con búp bê cuối cùng cho cô Sara, và con thấy bà vào, con sợ quá nên phải chui vào trong gầm bàn.
– Mày đã ở đó và nghe thấy hết tất cả! – Bà Minchin hét lên.
– Không! Thưa bà – Becky chống chế và cúi rạp xuống trước mặt bà Minchin. – Con không nghe! Lúc ấy con chỉ muốn chui ra khỏi bàn làm sao cho bà không nhìn thấy con nhưng con không thể nên con phải nằm lại trong gầm bàn. Nhưng con không nghe thấy gì hết. Con không nghe vì con con không biết nghe để làm gì! Thưa… bà! Nhưng con không thể không nghe ạ!
Bỗng nhiên Becky quên cả nỗi sợ hãi. Em oà khóc trước mặt bà Minchin, nước mắt đầm đìa trên má.
– Thưa bà… – Becky vừa khóc vừa nói – Cháu viết rằng bà sẽ cấm cháu nhưng cháu rất thương cô Sara… ôi… cô Sara đáng thương!
Bà Minhcin quát lên:
– Ra khỏi phòng ngày!
Becky cúi đầu chào một lần nữa, nước mắt em chảy tràn trên hai gò má.
Giọng em run run lên và giọng nghịu một cách đáng thương:
– Vâng! Con sẽ ra ngoài!… Nhưng con chỉ muốn hỏi bà một điều: cô Sara là một người giàu có, trước đây cô thường được mọi người săn sóc, được ăn uống no nê. Bây giờ cô ấy sẽ ra sao nếu như không có người hầu. Nếu… bà cho phép con phục vụ cô ấy sau khi con đã làm xong việc rửa bát chén. Xin bà cho con được phục vụ cô Sara, bây giờ cô ấy nghèo lắm. Ôi!… – Becky khóc oà – Cô Sara nhỏ bé đáng thương, thưa bà! Cô như là một nàng công chúa.
Dù thế nào đi nữa thì Becky cũng đã khiến bà Minchin tức gian hơn bao h hết. Đứa rửa bát thuê trong nhà bà ta đã đứng về phía đứa bé đáng ghét kia – đứa bé gái chưa bao h làm bà ta cảm thấy đáng ghét như bây giờ. Bà ta giậm chân bình bịch.
Bà ta nói:
– Đương nhiên là không rồi! Nó sẽ tự phục vụ cho chính mình và cả những người khác nữa. Rời khỏi phòng ngay hoặc là mày sẽ phải rời khỏi nơi này mãi mãi.
Becky vắt chiếc tạp dề qua đầu và chạy như bay ra khỏi phòng. Em xuống khu rửa bát và ngồi đó một mình với đống bát đĩa, khóc như mưa.
“Sara thật giống như những nhân vật trong các câu chuyện mà cô ấy đã kể cho mình nghe” Em khóc thút thít “…những nàng công chúa đáng thương bị hắt hủi, vùi dập trên đời!”
Một vài giờ sau, khi Sara đến gặp bà Minchin theo lệnh mà bà ta đã truyền đạt cho cô Amelia. Vẻ mặt bà ta bất động, dữ tợn.
Thậm chí lúc đó dường như đối với Sara, bữa tiệc sinh nhật của em như một giấc mơ đã xảy ra từ rất lâu hoặc em chưa từng mơ đến.
Mọi dấu hiệu của bữa tiệc đã biến mất: Những bông hoa nhựa ruồi đã bị gỡ khỏi các bức tường, bàn ghế lại được sắp xếp lại như trước. Mọi thứ trong phòng khách của bà Minchin trở về như nó vốn có. Mọi dấu hiệu của bữa tiệc không còn, bà Minchin lại tiếp tục mặc bộ váy thường ngày. Các học sinh thì theo lệnh phải để những bộ quần áo dạ hội sang một bên. Sau đó chúng quay trở lại phòng học túm tụm lại và thì thầm bàn tán với nhau ra điều thích thú lắm.
Bà Minchin nói với cô Amelia:
– Hãy nói với Sara lên phòng ta ngay! Và hãy nói rõ với nó là ta không muốn trông thấy nó khóc lóc hoặc ủ rũ đâu đấy!
Cô Amelia nói:
– Chị à! Sara là đứa trẻ lạ lùng nhất mà từ trước tới h em mới gặp. Nó chẳng bao h gây ồn ào cả. Chị còn nhớ con bé đã không có phản ứng gì khi ba nó – Đại uý Crewe trở lại Ấn Độ. Khi em hỏi có chuyện gì xảy ra thì nó chỉ im lặng đứng lên và nhìn em không nói gì. Mắt nó mở to hơn và mặt tái đi. Khi em xong việc, con bé vẫn đứng nhìn chằm chằm vài giây nữa, sau đó cằm nó rung lên, nó quay mặt đi và chạy ra ngoài rồi leo lên cầu thang. Những đứa trẻ khác trong hoàn cảnh tương tự hẳn sẽ khóc ầm lên còn nó thì dường như không nghe thấy gì. Điều đó khiến em cảm thấy rất lạ. Khi chị nói ra bát cứ điều gì mà không có người nghe hoặc trả lời thì chị sẽ cảm thấy rất ngạc nhiên. Khi chị nói bất cứ một điều gì lạ và đột ngột thì chị cũng mong người ta nói lại một câu gì đó – bất kỳ một câu gì đó!
Không một ai trừ Sara biết điều gì đã xả ra trong phòng khi em lên gác và khoá cửa lại. Thực tế em không thể nhớ bất cứ một điều gì trừ việc đi đi lại lại trong phòng và lẩm bẩm với giọng nói dường như không phải của chính em: “Ba không còn nữa! Ba không còn nữa!”
Có lúc em đứng trước mặt Emily đang ngồi im trên ghế nhìn em và khóc to: “Emily! Cậu có nghe thấy gì không? Ba không còn nữa! Cậu có nghe thấy không? Ba mất rồi, ba mất ở bên Ấn Độ – cách đây hàng nghìn dặm”
Khi Sara bước vào phòng bà Minchin, mặt em trắng bệch, hai mắt thâm quầng. Miệng em ngậm chặt như không muốn nói ra những gì em đã và đang phải chịu đựng. Bây giờ trông em không dấu vết gì của một cô bé, một con bướm hồng chạy hết đống quà này sang đống quà khác trong căn phòng trang hoàng lộng lẫy trong bữa sinh nhật của em sáng nay. Bây giờ em chỉ còn là một đứa trẻ buồn bã, cô độc và nhỏ bé.
Không còn được chị Mariette giúp đỡ, Sara mặc chiếc áo khoác nhung đen. Chiếc áo ngắn đến mức để lộ cả đôi chân gầy và dài của cô. Vì không thấy dây buộc tóc đen đâu nên em để mái tóc ngắn, đen và dày buông loà xoà trước mặt và như vậy càng làm lộ rõ khuôn mặt xanh xao. Sara ôm Emly chặt trong tay, con búp bê được quấn quanh mình bằng một mảnh vải màu đen.
Bà Minchin quát:
– Bỏ con búp bê xuống! Mày có ý gì khi mang nó đến đây?
Sara đáp lại:
– Không! Cháu sẽ không bỏ nó xuống đâu vì nó là tất cả những gì cháu còn lại, ba cháu đã tặng nó cho cháu!
Sara đã luôn khiến bà Minchin cảm thấy không thoải mái và bây giờ cũng vậy, em không ăn nói thô lỗ nhưng cái vẻ lạnh lùng của em đã khiến bà Minchin thấy khó mà giữ được bình tĩnh. Có lẽ bởi vì bà ta cũng nhận thấy rằng những việc bà ta đang làm đối với Sara là không tốt và phi nhân chính.
Bà Minchin nói với Sara:
– Từ nay mày sẽ không được chơi với búp bê nữa, mày sẽ phải làm việc, phải tự vươn lên và làm cho bản thân mày có ích hơn.
Sara vẫn cứ chỉ mở to đôi mắt một cách lạ lùng và nhìn chằm chằm vào bà Minchin mà không nói gì.
Bà Minchin tiếp tục:
– Từ bây giờ mọi thứ sẽ khác, tao cho rằng Amelia đã giải thích điều đó với mày rồi!Sara đáp lời:
– Vâng, ba cháu đã chết, ba cháu không để lại một đồng xu nào cho cháu, cháu là một người nghèo!
– Mày là đứa ăn xin, mày không có anh em, họ hàng thân thích, không có nhà cửa và chẳng có ai thèm chăm sóc mày! – Bà Minchin nói với một sự tức giận dâng lên khi nghĩ đến nghĩa đúng nhất của từ ăn xin.
Khuôn mặt gầy gò của Sara tái đi, nhưng em vẫn không nói gì.
Bà Minchin quát lên:
– Mày đang nhìn gì vậy? Mày ngu ngốc đến mức không hiểu những điều tao nói sao. Tao bảo mày là từ giờ trở đi mày sẽ không có ai thân thích trên tgiới này, chẳng có ai giúp đỡ mày, chỉ có tao cho phép mày ở lại đi vì lòng từ tâm của tao!
Sara đáp lại bằng một giọng trầm trầm:
– Cháu hiểu! – Và dường như em đang cố nuốt một cái gì đó cứ trào lên nơi cổ họng.Bà Minchin vừa hét lên vừa chỉ vào một món quà ở gần con búp bê:
– Con búp bê buồn cười đó cùng với tất cả những thứ hoang phí vô lý của nó là do tao trả tiền!
Sara quay đầu về phía chiếc ghế, em nói:
– Con búp bê cuối cùng, con búp bê cuối cùng – Cái giọng buồn buồn của Sara chợt pha lẫn với những âm thanh lạ lùng – Hãy mang con búp bê này đi! Tôi không muốn nó nữa!Giá như cô bé khóc to và tỏ ra sợ hãi thì có lẽ bà Minchin đã kiên nhẫn hơn. Bà Minchin là người phụ nữ thích tỏ ra là một người độc đoán, có quyền lực. Khi bà ta nhìn vào khuôn mặt nhỏ tái xanh nhưng kiên định và nghe thấy cái giọng nhỏ nhưng vẫn tự tin, điềm tĩnh, bà ta cảm thấy dường như Sara chẳng sợ hãi gì.
Bà Minchin nói với Sara:
– Đừng có tỏ vẻ kiêu kỳ và hãnh diện nữa, cái đó qua rồi. Mày không còn là một nàng công chúa nữa. Cả cái xe ngựa và con ngựa của mày sẽ bị tống đi, người hầu của mày sẽ thôi việc. Từ nay mày sẽ mặc những bộ quần áo xấu nhất và cũ nhất. Tất cả những đồ xa xỉ của mày không còn hợp với địa vị của mày bây h nữa. Mày sẽ giống như Becky, sẽ phải làm để kiếm ăn!
Sara cảm thấy rất ngạc nhiên khi nghe bà ta nói. Một tia sáng mờ nhạt loé lên trong cặp mắt trẻ con của cô bé – Đó là sự giải thoát. Cô bé hỏi:
– Cháu có thể làm việc à? Nếu vậy thì sẽ chẳng còn vấn đề gì nữa, …nhưng cháu có thể làm việc gì?
Bà Minchini nói:
– Mày có thể làm tất cả những gì được giao, mày là một đứa trẻ thông minh, nếu mày trở nên có ích hơn tao sẽ cho mày ở lại đây. Mày nói tiếng Pháp rất tốt và mày có thể giúp bọn trẻ học tiếng Pháp!”
Sara kêu lên:
– Có thật thế không? Vâng! Hãy để cho cháu làm, cháu biết cháu có thể dạy tiếng Pháp. Cháu thích các học sinh bé và bọn chúng cũng thích cháu!
Bà Minchin nói:
– Đừng nói lung tung về việc người ta có thích mày hay không nữa! Mày còn phải làm nhiều việc khác ngoài việc dạy bọn trẻ. Mày sẽ làm chân sai vặt và làm việc trong bếp cũng như lớp học. Nếu mày không làm tao hài lòng, mày sẽ bị tống cổ khỏi đây. Hãy nhớ điều đó, còn bây h thì đi làm đi!
Sara đứng im lặng một lúc nhìn bà Minchin. Trong tâm hồn non trẻ của em, một ý nghĩ lạ đang hình thành. Rồi Sara rời khỏi phòng.
– Khoan đã! – Bà Minchin nói – Mày không định cảm ơn tao à?
Sara dừng lại. Trong em xuất hiện lên một suy nghĩ kỳ lạ. Em hỏi:
– Vì điều gì? Thưa bà?
– Vì lòng tốt của ta! Ta đã cho mi một ngôi nhà để ở!
Sara tiến ba bước đến cạnh bà Minchin. Em nói với bà ta bằng một giọng giận dữ không hề trẻ con chút nào:
– Bà không phải là người tốt! Và đây cũng không phải là một ngôi nhà!
a Sara, chẳng có gì thay đổi được điều đó!
Và em đã kịp quay gót ra khỏi phòng trước khi bà Minchin kịp chặn lại để ném một cái nhìn giận dữ. Sara xuống cầu thang và về phòng một cách chậm rãi, rồi bất chợp em ôm lấy Emily và tự nói với mình: “Ước gì nó có thể nói đc! … có thể nói được!”
Ngay khi Sara định bước vào phòng, định nằm xuống tấm da hổ như thường ngày, ghé cằm lên đầu con mèo to bự, nhìn vào ngọn lửa và suy nhẫm thì cô Amelia bước ra khỏi cửa và đóng sập cửa phòng lại truớc mặt em. Trông cô có vẻ rất căng thảng và khó hiểu. Nhưng sự thực là cô Amelia đang cảm thấy rất xấu hổ về điều mà cô đã được lệnh phải làm.
– Cháu không đc vào đây nữa!
– Không được vào? – Sara ngạc nhiên và hơi lùi lại.
– Bây giờ nó không phải là phòng của cháu nữa! – Cô Amelia nói khi mặt cô đang đỏ dần lên.
Ngay lập túc Sara đã hiểu ra. Đây chính là sự khởi đầu của những thay đổi mà bà Minchin đã nói đến.
– Vậy cháu sẽ ở đâu? – Sara hỏi, em nén tiếng run run
– Cháu sẽ ngủ trên gác mái cùng với Becky!
Sara biét nó ở đâu. Becky đã có lần nói với em về nó. Sara quay ra và bước xuống cầu thang, những bậc thang được trải tấm thảm cũ bẩn. Em có cảm giác đang phải rời xa cái thế giới mà trước đây em đã từng sống. Em có cảm giác rằng một đứa trẻ khác – không phải là em đã từng sống trong căn phòng sang trọng đó. Đứa trẻ đó đang phải leo từng bậc lên tầng thượng – một thế giới hoàn toàn khác. Sau khi bước vào căn phòng trên gác mái. Sara bắt đầu quan sát căn phòng. Đây thực sự là một thế giới khác. Lớp sơn trắng đã loang lổ và cáu bẩn. Có mọt chiếc giường khung đã han gỉ, cọt kẹt và lớp ga trải giường đã bị ố khá nhiều. Nhiều đồ cũ hỏng đã đc chuyển lên trên này. Một chiếc ghế nhỏ cũ dùng để gác chân đc kê dưới cửa sổ lấy ánh sáng. Sara bước đến và ngồi xuống. Em muốn khóc nhưng không khóc. Em đặt búp bê Emily lên đùi, hai tay ôm lấy chặt, ngồi im như một pho tượng.
Khi Sara ngồi đó thì có ai đó gõ cửa phòng nhè nhẹ. Tiếng gõ nhẹ đến nỗi em không nghe thấy cho đến khi có một khuôn mặt đầy nước mắt hiện ra sau cánh cửa. Đó là khuôn mặt của Becky, cô bé đã khóc hàng giờ khiến cho người khác khó có thể nhận ra em nếu nhìn thấy em lúc này.
– Ôi! Thưa cô! Tôi có thể vào được không? – Becky hỏi.
Sara ngẩng đầu nhìn lên. Em cố gắng nén cười mà không được. Đột nhiên, em giơ tay ra và nức nở.
– Ôi, Becky! Tôi đã nói với cậu rằng chúng ta giống nhau mà, chỉ là hai đứa trẻ mà thôi. Tôi không còn là một công chúa nữa rồi.
Becky chạy đến và nắm lấy tay Sara, quỳ xuống cạnh người bạn khốn khổ mà trước đây còn được gọi là công chúa Sara và cùng khóc nức nở.
Becky kêu lên vẫn với cái giọng ngọng ngiụ như trước:
– Vâng! Thưa cô!… Dù bất cứ chuyện gì xảy ra với cô thì cô vẫn cứ là công chúa.
