Marc Andreessen, người phát minh ra Netscape, tự thấy mình đang ở vị thế đó. Chương trình phần mềm do ông phát minh ra đã thay đổi cả thế giới những người sử dụng máy tính khi nó xuất hiện vào năm 1995. Vào ngày IPO (Initial Public Offering – ngày phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) của công ty, ông thấy giá cổ phiếu tăng vọt từ 7 đô-la lên tới 36 đô-la. Ông nhớ lại: “Tôi đã nhìn thấy giá cổ phiếu và kêu lên một cách kinh ngạc: “Eeek!”. Đến ngày 5 tháng 12, cổ phiếu đã đạt tới 85,5 đô-la, mức giá cao nhất từ trước tới nay, và cổ phần của Andreessen đáng giá hơn 170 triệu đô-la.
Nhưng tới trước mùa thu năm 1997, Microsoft đã đánh trả lại bằng sản phẩm cạnh tranh, Explorer 4.0. Cổ phiếu của Netscape sụt giảm nhanh chóng, và đến tháng Giêng năm 1998, Andreessen đã phải công bố khoản thua lỗ 88 triệu đô-la hàng quý và sa thải 150 người. Những sự kiện trên chính là cuộc sống trong lĩnh vực náo động này – cũng như trong nhiều lĩnh vực khác ngày nay.
Andreessen hiện nay đã dồn hết tâm trí vào cuộc chiến đấu một mất một còn để cứu công ty mình. Và công cụ chủ yếu của ông là… học tập.
Câu chuyện trang bìa nói về cuộc khủng hoảng này của tạp chí có tiêu đề là “Sự giáo dục của Marc Andreessen.”
Andreessen đã phải học cái gì?
Ông ta đã phải học điều giống những gì tất cả chúng ta đều phải học trong suốt sự nghiệp của mình:
Thái độ
Các kỹ năng
Kiến thức
Thái độ: Andreessen phải vượt qua cú sốc tâm lý do vận may của công ty bị đảo lộn. Ông phải học cách làm thế nào để hâm nóng lại lòng nhiệt tình và sự tự tin của mình. Việc trau dồi loại chỉ số EQ Emotional Intelligence này bây giờ đang được coi là quan trọng hơn chỉ số IQ hay kỹ năng nghề nghiệp đối với sự thành công trong sự nghiệp và trong cuộc sống – đó là lý do giải thích tại sao nó đã được nhấn mạnh nhiều đến vậy trong những chương đầu cuốn sách này.
Kỹ năng: Andreessen đã phải chuyển từ vị trí người phát minh thành nhà quản lý. Trong trường hợp đặc biệt của ông, sự chuyển đổi này tiêu tốn ít thời gian hơn so với những người bạn chuyên ngành kỹ thuật và nhiều hơn rất nhiều so với cố vấn quản lý của ông, giám đốc điều hành Netscape, James Barksdale. Tuy nhiên, hầu hết sự nghiệp của mọi người đều bao hàm nhu cầu chuyển đổi tương tự nhau tại một điểm trọng yếu nào đó, từ việc tập trung vào các phương diện kỹ thuật của công việc sang việc trở nên lão luyện hơn trong kỹ năng làm việc nhóm, lãnh đạo và quản lý các bộ phận chính của doanh nghiệp.
Kiến thức: Andreessen cũng có nhiều kiến thức phải học. Tạp chí đã viết rằng tuy đã là người đi tiên phong trong lĩnh vực của mình, ông vẫn “đòi hỏi kiến thức và tiếp thu nhanh nhất trong khả năng tối đa của mình”.
Vì vậy, thậm chí sau khi tạo ra 170 triệu đô-la trước khi tròn 25 tuổi, Marc Andreessen vẫn cần học những kỹ năng, thái độ và kiến thức mới.
Thành công trong sự nghiệp của bạn cũng phụ thuộc vào khả năng học tập và phát triển. Tôi gọi tắt nguyên tắc học cách kiếm tiền này là L(earning) (Học kiếm tiền).
QUY LUẬT HỌC KIẾM TIỀN
Tất cả nghiên cứu về những nơi làm việc hiện đại tại Mỹ đều xác nhận hai quy luật “thép” đối với sự thành công trong sự nghiệp ngày nay như sau:
Càng học nhiều, bạn càng kiếm được nhiều tiền. Việc đạt được những kỹ năng, kiến thức, và thái độ phù hợp sẽ mang lại kết quả là sự tiến bộ.
Càng kiếm được nhiều tiền, bạn càng cần học nhiều hơn. Bạn càng thăng tiến trong sự nghiệp, công việc sẽ đòi hỏi bạn phải sử dụng nhiều thông tin được cập nhật hơn và kỹ năng phức tạp hơn.
Cho dù bạn đang ở vị trí nào trong nấc thang sự nghiệp của mình đi nữa – ở cấp độ mới vào làm hay quản lý có thâm niên – việc học tập không ngừng sẽ làm cho bạn kiếm được nhiều tiền hơn, thăng tiến nhanh hơn, và nhận được nhiều sự hài lòng hơn từ công việc. Cho dù được đào tạo chính thức ở cấp độ cao thế nào đi nữa, bạn cũng không thể chỉ dựa vào đó để thúc đẩy sự nghiệp của mình sau khi tốt nghiệp.
Chúng ta thường nghĩ rằng những sinh viên tốt nghiệp tại Harvard, đã nhận được “sự giáo dục tốt nhất có thể mua được bằng tiền” nói theo nghĩa đen, đơn giản là có thể sử dụng những gì họ đã học trong trường đại học nhằm đạt được thành công trong sự nghiệp.
Không hoàn toàn như vậy!
Bằng việc so sánh những người đã thành công một cách rõ ràng với những người có sự nghiệp bị sụp đổ hay đình trệ, Kotter đã phát hiện ra điều làm cho mọi người phải giật mình.
Những người cho biết đã học từ hàng loạt các kinh nghiệm luôn luôn nằm trong nửa đứng đầu lớp học về cách kiếm tiền và thành quả đạt được.
Việc học tập từ thực tế không hề hạn chế sự nghiệp của những người này. Giáo sư Kotter lưu ý rằng khá nhiều trong số những người sự nghiệp dường như yên ổn thực sự đã phải đấu tranh với những vấn đề đau thương của cá nhân và gia đình như: ốm đau, cái chết, ly dị, v.v… Những cá nhân này có khả năng học tập, đương đầu với khó khăn và tiếp tục công việc. Đây chính là những người đã vượt qua các thử thách, khác biệt với những ai bị suy sụp.
BA CHIẾN LƯỢC HỌC KIẾM TIỀN CHÍNH
Kết hợp học tập vào trong công việc, nghề nghiệp, chuyên môn và sự nghiệp của mình như thế nào?
Bạn cần bắt đầu nghĩ về công việc hiện tại của bạn và công việc kế tiếp – dưới góc độ học tập. Thực hiện việc này gồm ba bước như sau:
Lựa chọn công việc và những nhiệm vụ cụ thể được giao dưới góc độ là bạn có thể học được bao nhiêu từ chúng.
Truyền cảm hứng việc học tập và phát triển vào công việc hàng ngày của bạn.
Sử dụng những gì bạn đã học để thăng tiến trong sự nghiệp.
Bạn sẽ thấy những điều trên làm hài lòng chính mình bởi vì bạn sẽ học những gì bạn cần và muốn biết, để trở thành con người bạn mong muốn. Hàng ngày, trên đường về nhà, bạn sẽ có cảm giác hài lòng khi mình học được ít nhất một bài học thú vị và có giá trị. Chúng làm phong phú thêm kỹ năng, kiến thức hay thái độ của bạn.
Điều này đặc biệt quan trọng khi bạn mới bắt đầu khám phá ngành nghề mới, vì dường như bạn có nhiều nhiệm vụ lặp đi lặp lại và chẳng thú vị gì. Điều thiết yếu là tìm ra cách để phấn chấn trong “thời gian học nghề” này với niềm vui trong học tập.
Khi thăng tiến trong sự nghiệp, quá trình này được chú trọng nhiều hơn. Tôi biết một chuyên gia y tế trẻ đã cắt ra từ cuốn tạp chí chuyên môn mục quảng cáo về công việc lý tưởng mà cô muốn có trong vòng 5 năm rồi đánh dấu những kinh nghiệm, các loại chuyên môn, phẩm chất cụ thể đã được yêu cầu và sử dụng nó như một chương trình học tập tổng thể!
Trong phương pháp học điều khiển sự nghiệp này, câu hỏi then chốt đã trở thành: “Tôi mong muốn đi tới đâu trong sự nghiệp và cuộc sống của mình. Vậy tôi phải học những gì để có được điều đó?!”.
Thực hiện phương pháp học tập này như một phần công việc hàng ngày có một số lợi ích khiến bạn hứng thú và lợi ích cả về mặt kinh tế:
Nó làm cho bạn cảm nhận thấy mình đang kiểm soát, mặc dù công việc có vẫn hơi lộn xộn. Nó giúp bạn giải quyết áp lực từ sự thay đổi không ngừng của các thử thách.
Nó cho bạn cảm giác không ngừng phát triển, thay vì chỉ giữ cho mình ở một mức độ nhất định.
Nó làm cho bạn trở thành một nhân viên, thành viên trong nhóm, ông chủ, hay nhà cố vấn được quý trọng. Bạn sẽ thấy những người xung quanh mình được tiếp thêm sinh lực bởi sự phát triển không ngừng của bạn.
Các nhà tuyển dụng đang tìm kiếm kiểu nhân viên như vậy. Trên thực tế, phần thưởng cho phương pháp học tập đỉnh cao trong kinh doanh và các ngành công nghiệp, do những nguyên tắc và các bài thực hành trong cuốn sách này khơi gợi, đã bắt đầu được cung cấp cho tất cả tổ chức nổi tiếng trên toàn quốc. Những người được khen thưởng gần nhất, khi tôi viết cuốn sách này, là những người thuộc các hãng đứng hàng đầu trong danh sách như từ BHP Copper tới Hughes Knowledge Center Southwest.
Lựa chọn nhiệm vụ và công việc phù hợp. Những người tham danh vọng khôn ngoan nhất tìm ra phương pháp để chọn lựa công việc và nhiệm vụ được giao với cách nhìn hướng tới những gì họ sẽ học được.
Để học tập theo những người xây dựng sự nghiệp khôn ngoan này, bạn cần trả lời ba câu hỏi sau:
Tôi cần biết cái gì, và có thể làm gì để có thể thành công tại vị trí mình mong muốn nhất?
Tôi có thể tận dụng thành thạo kiến thức hay năng lực đó trong công việc hay nhiệm vụ gì?
Tôi có thể sử dụng những cơ hội giáo dục và đào tạo của tổ chức để mở rộng và củng cố kỹ năng của mình như thế nào? (Xem phần kiểm tra phòng đào tạo của bạn phía dưới đây).
Truyền cảm hứng học tập vào công việc tôi đã chọn từ “infuse” (truyền) để mô tả quá trình này, bởi vì nghĩa gốc của nó là “pour into” (rót vào). Việc học tập cho sự nghiệp của bạn sẽ không chỉ là những điều bạn thêm vào bên cạnh các nhiệm vụ công việc khác của mình. Nó sẽ lan ra ở mọi công việc bạn thực hiện tại nơi làm việc.
Việc học tập không phải là những gì bạn mới làm, ở một buổi hội thảo có huấn luyện kỹ năng hay hội nghị chuyên đề không thường xuyên. Nó không chờ đợi cho tới khi bạn tham dự vào một buổi hội thảo thường niên thuộc lĩnh vực của mình hay đăng ký theo học một chương trình vì chứng nhận hay vì một tấm bằng.
Hơn nữa, học tập đơn giản chỉ là một mặt trong công việc hàng ngày của bạn. Mỗi ngày bạn có thể và nên tìm kiếm những cơ hội thú vị để học thêm điều gì đó mới mẻ. Với mỗi sáng kiến hay kế hoạch, nếu bạn tiếp cận nó đúng cách (và đặt ra các câu hỏi sáng tạo về nó) thì nó sẽ mang lại những kiến thức mới và các kỹ năng cũng được củng cố. Vào mỗi buổi tối, trên đường từ nơi làm việc về nhà, bạn sẽ có thể trả lời câu hỏi: “Tôi đã làm gì quan trọng và có ý nghĩa cho sự nghiệp của mình ngày hôm nay?”.
Mô hình bánh xe của việc học kiếm tiền
Bánh xe là mô hình cơ bản cho việc học kiếm tiền.
Điều này quan trọng tới mức tôi đã sử dụng chiếc bánh xe thật khi giảng giải về nó cho người tham dự buổi hội thảo.
Tất nhiên, tôi đã nhận được những cái nhìn khôi hài ở sân bay khi đến cổng với chiếc vòng chất dẻo có gắn đèn nê-ông mầu đỏ cao bằng mình. Ở khách sạn, người phục vụ ở khách sạn làm ra vẻ không chú ý tới nó khi anh ta treo nó lên chiếc xe để hành lý. Khi tôi được giới thiệu để trình bày và chiếc vòng được đặt hết sức dễ nhận thấy ngay bên cạnh tôi tại bàn dành cho người thuyết trình, người tổ chức buổi hội thảo này dường như cảm thấy cần nhấn mạnh vào những bằng cấp mang tính hàn lâm của tôi nhiều hơn một chút so với thường lệ…
Nhưng chiếc vòng khổng lồ màu đỏ đã giúp tôi giải thích tại sao bánh xe là mô hình học tập tại chỗ tốt nhất. Tôi trình bày về chu trình gồm bốn bước giúp bộ não chúng ta hoạt động bằng cách quay nó đi mỗi lần một phần tư vòng. Khi nói về người nào đó ở nơi làm việc, “bạn có thể nhìn thấy trong thực tiễn những vòng quay luôn luôn quay trong đầu cô ấy”. Trên là vòng quay mà chúng ta đang nói đến.
Mỗi khi chúng ta đứng trước một tình huống rắc rối ở nơi làm việc, hãy bắt đầu quay những vòng quay (trong mô hình bánh xe).
“Câu hỏi, rắc rối, hay vấn đề phát sinh ở đây là gì?”.
“Những ý tưởng mới, hay cũ nào có thể phù hợp?”.
“Hãy thử ý này, như một bài kiểm tra.”
“Chúng ta có thể học được gì những tác động lên các kết quả?”
Câu hỏi: Tại sao có quá nhiều nguyên vật liệu phải bỏ đi do sự thiếu chính xác?
Ý tưởng: Những công nhân không cẩn thận khi đặt nguyên vật liệu vào trong máy. Nếu được nhắc nhở là phải có trách nhiệm, họ sẽ thực hiện công việc tốt hơn. “Họ phải thực sự muốn như vậy”.
Kiểm tra: Mỗi người công nhân được nhắc nhở nên cẩn thận hơn trong quá trình xử lý nguyên vật liệu vào sáng thứ Hai hàng tuần.
Nhận xét: Điều đó không làm giảm số lượng món đồ bị bỏ đi. Cách tốt hơn để khuyến khích người công nhân thực hiện công việc như chúng ta mong muốn là gì?
Bạn có thể học nhiều về phong cách thực hiện của riêng mình bằng việc sử dụng mô hình bánh xe. Sau một tuần sử dụng nó ở nơi làm việc, hãy tự hỏi mình cảm thấy thoải mái nhất ở vị trí nào trên mô hình bánh xe.
Bạn có nhận được nhiều thái độ hài lòng từ việc trình bày rõ ràng những câu hỏi và các vấn đề của mình hay không? Bạn đã suy nghĩ thông suốt để đưa ra các ý tưởng hay không? Bạn có kiểm tra những gì đã thực hiện? Hay bạn có phản hồi lại những cách làm để có thể làm tốt hơn trong lần sau? Sự ưu tiên của bạn sẽ nói lên rất nhiều về loại công việc mà mình ưa thích và bạn có thể đóng góp nhiều nhất vào một nhóm làm việc như thế nào.
Những báo cáo hậu hành động
Kỹ năng chính để giữ cho mô hình bánh xe của việc học kiếm tiền L(earning) quay là thực hiện “những báo cáo hậu hành động” vào cuối mỗi phần công việc quan trọng. Kỹ năng này được mô tả ngắn gọn như dưới đây:
Khi buổi họp thường niên kết thúc, trước lúc bạn gói ghém tất cả tập sách mỏng không sử dụng và thanh toán ngân phiếu cho nhà quản lý, hãy ngồi xuống một góc yên tĩnh và viết ra hai danh sách sau: (1) những thứ bạn đã làm đúng, và (2) những thứ bạn đã làm sai. Sau đó hãy đặt nó vào trong tập hồ sơ dành cho hội nghị của năm tới.
Việc này được gọi là báo cáo hậu hành động – một chút tác phong quan liêu trong quân đội nhưng có giá trị, nên đều được bất kỳ một tổ chức ở bất cứ một quy mô nào chấp nhận sử dụng. Báo cáo kiểu như vậy được lập dựa trên bất kỳ một hoạt động quan trọng nào đó sẽ tái diễn trong tương lai, cho dù đó là một cuộc họp, hay chuyến du lịch dài ngày. Trí nhớ là thứ không thể tin tưởng hoàn toàn được. Bạn sẽ quên ngay những bài học hữu ích mà mình học được trong thời gian này sau một năm nữa.
Và bản tóm tắt ghi lại những gì đã xảy ra kèm theo với các nguyên nhân gây ra nó, bao gồm những khuyến nghị để có thể làm việc đó tốt hơn và nhanh hơn trong các lần sau, sẽ tiết kiệm cho bạn nhiều thời gian cũng như sinh lực.
Việc lập những báo cáo hành động này theo thứ tự các bước do nhà văn và trợ lý giám đốc, Edwin Bliss đề xuất trong tác phẩm Thực hiện mọi công việc rất quan trọng.
Hầu hết tất cả mọi người đều có xu hướng tập trung ngay lập tức và thường loại trừ những gì đã làm sai. Tất nhiên những điều đó quan trọng trong việc học kiếm tiền L(earning). Tuy nhiên từ quan điểm nhìn nhận đúng – sai, việc xem xét lại những gì mình đã làm đúng lại mang tính quyết định!
Bạn hãy luôn luôn bắt đầu bằng cách tự cho mình nhiều những cái vỗ vai tán thưởng. (Để làm điều này, bạn hãy nhớ lại phát biểu của Woody Allen: “90% thành công trong cuộc sống chỉ là sự thể hiện ra bên ngoài”).
Những gì bạn thực hiện với các báo cáo hậu hành động thực sự cũng rất quan trọng. Đầu tiên, hãy cân nhắc những người bạn chia sẻ cùng để trình bày kết quả và những điều học được hiệu quả nhất. Bạn có thể chia sẻ hoặc bằng cách gửi một bản sao chép tới họ, hoặc bằng cách sử dụng nó như một “bài phát biểu” trong một buổi thảo luận về kế hoạch đó.
Hơn nữa, bạn cần chắc chắn là sẽ sắp xếp và lưu trữ nó, dưới dạng giấy tờ hay số hóa, để đảm bảo bạn luôn được nhắc về nó và có thể hưởng lợi từ nó, khi một vấn đề hay thử thách tương tự đến với bạn.
Trường học theo kiểu “Hey, Joe!”
“Hey, Joe! Bạn mở phần mềm Power Point như thế nào?”.
“Ồ, không có vấn đề gì. Tôi sẽ chỉ nó cho bạn”.
“Cám ơn Joe”.
Những câu hỏi và những câu trả lời như thế này là một nguồn tài liệu học cách kiếm tiền (Learning) lớn nhưng hầu như không được mọi người nhận thấy.
Thực vậy, những nghiên cứu của Văn phòng lao động đã khám phá ra rằng khoảng 70% hoạt động đào tạo trong lĩnh vực kinh doanh và các ngành công nghiệp ở Mỹ là “không chính thức”. Điều đó có nghĩa là việc đào tạo không diễn ra thông qua giảng dạy trong các lớp học hay thậm chí theo phương pháp học tự định hướng mà lại xảy ra giữa một người công nhân với giám đốc hay giữa hai chuyên gia với nhau. Và điều này được Eliot Masie đặt cho cái tên Trường học theo kiểu “Hey, Joe!”.
Ở mức cao hơn, trường học theo kiểu “Hey, Joe!” trở nên sâu sắc, được duy trì liên tục, đầy đủ và chúng ta gọi đó là sự cố vấn đầy kinh nghiệm – điều đã được Marc Andreessen áp dụng phương pháp đối với James Barksdale, một đồng nghiệp cấp cao của ông. Tuy nhiên, nó cũng diễn ra ở mọi nơi và vào mọi thời điểm, trong các “tổ chức học tập” lành mạnh.
Cuộc đối thoại theo kiểu “Hey, Joe!” không hề bị hạn chế trong tổ chức của bạn. Nhiều nhà quản lý tôi biết đã nói rằng nguồn cung cấp thông tin mới, tốt nhất trong lĩnh vực của họ chính là… những người bán hàng rong! Họ biết rõ hơn về sản phẩm, dịch vụ của họ và của đối thủ cạnh tranh với họ. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn đang khám phá một lĩnh vực hay cố gắng giải quyết vấn đề mới.
Học tập bàn tròn
“Học tập bàn tròn” là bước đi tiếp theo phát triển từ trường học theo kiểu “Hey, Joe!”. Chúng đơn giản là những nhóm người đang nói chuyện với nhau, bên ngoài cơ cấu chính thức của tổ chức đó, theo các cách mà sẽ dẫn tới kết quả là sự tiến bộ không ngừng và phát triển cá nhân.
Bạn sẽ tìm thấy cách học tập này trong bất kỳ xó xỉnh nào của các doanh nghiệp thành công nhất.
Hãy đi lang thang khắp các hành lang ở Microsoft, Memorial Sloan-Kettering, GE, hay Sprint – nhìn kỹ vào trong các văn phòng, những phòng nhỏ và phòng hội thảo – bạn sẽ tìm thấy những cuộc hội thoại kiểu này ở khắp mọi nơi. Thí dụ, trong suốt cuộc tư vấn diễn ra hai ngày ở một hãng hàng đầu trong ngành công nghiệp bán hàng từ xa đang rất phát triển hiện nay, tôi đã khám phá ra:
Công nhân học được nhiều hơn về trang thiết bị mới trong một bữa trưa ăn do mọi người tự mang từ nhà tới nơi làm việc so với việc học trong lớp đào tạo.
Một cuộc thảo luận đặc biệt, về bài báo trên tạp chí mới ra, hay một nghiên cứu thương mại, v.v…
Cuộc hội ý sáng tạo, việc đầu tiên trong buổi sáng để dự đoán những công việc nào sẽ làm trôi chảy trong ngày và lập kế hoạch duy trì tiến độ.
Một diễn đàn, một phòng tán gẫu hay danh sách thư điện tử, và nhóm làm việc cộng tác trên mạng.
Một buổi họp kín nhằm xem xét lại những thành tích đã đạt được trong tuần tại phòng Giám đốc điều hành vào buổi chiều thứ Sáu bình thường.
“Học tập bàn tròn” có một động lực phát triển bên trong. Một khi đã bắt đầu, chúng sẽ được tăng cường mạnh lên và đi theo những hướng riêng.
Thật vậy, con người luôn bắt đầu bằng việc “lựa chọn xã hội riêng cho mình”: những người đồng nghiệp khuyến khích suy nghĩ của người khác. Và nhiều người hơn sẽ bị lôi cuốn hay bắt đầu tạo thành những nhóm riêng của họ. Họ cùng bị hút vào những vấn đề thú vị và hữu ích đối với mình. Họ chia sẻ thông tin và những nguồn tài liệu được đưa vào trong cuộc nói chuyện.
Mô hình học tập này có thể vượt quá giới hạn chỗ làm việc cá nhân.
Học tập bàn tròn cũng có thể trở thành phương thức giáo dục chủ chốt trong lĩnh vực chuyên môn hay ngành nghề nào đó. Tôi đã đề xuất một chương trình như vậy khi đang chủ trì thường viên hội nghị của Hiệp hội các giám đốc chuyên môn (của Hiệp hội thanh niên theo đạo Cơ Đốc trong nước). Giám đốc Jim Stooke, người đã nhận được sự hưởng ứng đáng kể từ những hội viên, đã hào hứng chấp nhận đề xuất này. Stook và những nhà lãnh đạo hiệp hội đã tung ra chương trình “học tập bàn tròn”, để khuyến khích các hội viên tạo ra những nhóm cam kết học tập cùng nhau. Lời tuyên bố ban đầu đã kéo theo 800 câu hỏi! Stooke đã trả lời một cách đơn giản nhưng ấm áp: “Những người bạn đến với nhau để chia sẻ kinh nghiệm học tập đã được lựa chọn là trái tim và tâm hồn của chương trình này”.
Những “học tập bàn tròn” này hoạt động như thế nào trong thực tế? Mỗi nhóm sẽ tự chọn ra năm thành viên và sẽ tự quản lý. Sau đó, họ sẽ nhận một “bộ đồ nghề cho người bắt đầu” gồm có các hướng dẫn và nguồn tài liệu như từ những chiếc đinh ghim đính vào ve áo cho tới một cuốn băng ghi âm.
Các thành viên trong mỗi nhóm học tập này sẽ cùng nhau lựa chọn kế hoạch học tập dựa trên cơ sở nhu cầu và lợi ích của mình.
Những hoạt động điển hình là:
Thảo luận về cuốn sách mới của Tom Peters, rất phù hợp với tình hình địa phương.
Tham dự một buổi hội nghị chuyên đề về cách sử dụng mạng Internet, và thực hiện làm việc cùng nhau như một nhóm.
Tập trung vào ba xu hướng của tương lai ảnh hưởng tới tất cả thành viên trong nhóm.
Bộ đồ nghề ban đầu cung cấp cho mỗi nhóm tư liệu thú vị như từ chiếc đinh ghim đính vào ve áo và những tấm thẻ chứa thông tin để nhóm có thể xúc tiến cho tới một cuốn băng ghi âm và sách hướng dẫn phương pháp học tập đỉnh cao, sổ nhật ký học tập và những tập giấy dành cho “Ý tưởng lớn”.
Lắng nghe với đôi tai vàng
Khi tôi đang viết ở phần này, Phil Condit đã nhận được một công việc mới và khăng khăng cho rằng một trong số những phẩm chất chính của mình là đôi tai lớn (Thật vậy, đôi khi đôi tai là điều đầu tiên mà mọi người chú ý tới khi gặp anh ấy). Do đó, anh tận dụng chúng để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe trong quá trình làm việc.
Bạn hãy bắt đầu sử dụng kỹ năng lắng nghe của bạn như một chiến lược, chứ không chỉ mang tính chiến thuật. Thậm chí hãy tiến xa hơn việc chỉ đơn thuần thu nhặt một ý tưởng ngẫu nhiên ở đâu đó. Việc lắng nghe tốt có thể giúp bạn khám phá ra những gì đang thực sự diễn ra trong tổ chức của mình – tại sao những mục tiêu cao không đạt được và những cơ hội mới ẩn nấp ở đâu.
Sử dụng công nghệ mới bao gồm máy vi tính
Nhiều phương pháp học tập đã được nêu ra trong chương này có thể thúc đẩy hay được làm tốt hơn nhờ công nghệ. Ví dụ các nhóm học tập bàn tròn khơi dậy sự hứng thú trong những cuộc thảo luận của họ bằng một cuốn băng video. Những kỹ năng lắng nghe có thể được nâng cấp bằng cách sử dụng hướng dẫn trên đĩa CD-ROM. Sự khích lệ và thông tin cần thiết để giữ cho mô hình bánh xe liên tục quay có thể đến từ những nguồn tài liệu dựa trên cơ sở máy tính.
“Kanbrain” là khái niệm dễ nhớ do Lewis Perleman phát minh ra để tổng hợp các tiềm lực của việc sử dụng công nghệ nhằm bổ sung cho việc học tập trên công việc của bạn. Nó xuất phát từ từ “kanban” của Nhật Bản – hệ thống just-in-time (vừa đúng lúc), trong đó các thành phần cần cho quá trình sản xuất được vận chuyển tới đúng nơi và đúng thời điểm bạn muốn. “Kanbrain” áp dụng khái niệm này vào việc học tập: ý tưởng của nó là đặt toàn bộ cơ sở kiến thức về công ty và tài chuyên môn ở vị trí sẵn sàng sử dụng của mỗi nhân viên, vừa đúng lúc, theo yêu cầu, vào bất kỳ thời gian nào và ở bất kỳ đâu.
Sử dụng L(earning) của bạn để thăng tiến sự nghiệp. Bây giờ chúng ta đã khám phá ra cách bạn lựa chọn công việc và những nhiệm vụ được giao cho cơ hội phát triển như thế nào, và sau đó truyền cảm hứng từ việc học tập hàng ngày vào công việc của bạn.
Dưới đây, tôi muốn đề xuất thêm vài cách bạn có thể sử dụng học tập để thăng tiến trong sự nghiệp. Tất nhiên là bạn có thể không cần hay có thể có được tài liệu cho tất cả việc học tập ngày này qua ngày khác, ví như trong cuộc đối thoại theo kiểu “Hey, Joe!” và. Điều quan trọng là bạn nhận ra rằng mình “đang trên đà phát triển” ngày này qua ngày khác, bằng những cách trọng yếu này. Dưới đây tôi sẽ nói về những ghi chú và việc ghi chép, hay chính xác hơn, những gì bạn học được từ những dự án lớn, các thắc mắc hay những kinh nghiệm như:
điều hành một dự án lớn.
tham dự một buổi buổi hội thảo huấn luyện kỹ năng, hội nghị chuyên đề, hay hội nghị.
tham gia vào một cuộc họp hay chuyến đi quan trọng.
hoàn thành một kế hoạch hay chương trình tự học được mở rộng.
TÍNH ĐẾN VIỆC HỌC CỦA BẠN TRONG ”BẢN GHI CHÉP LÂU DÀI”
Bạn muốn làm cho việc học tập đầy ý nghĩa trở thành phần trong quá trình làm việc lâu dài của mình. Để làm được việc này, bạn sẽ phải đảm bảo rằng:
đạt được sự công nhận và uy tín đầy đủ cho đến thời điểm thích hợp để thăng tiến;
có sẵn nó trong tay để cập nhật vào bản tóm tắt bản thân nhờ việc tự nhắc nhở mình về cách phát triển khả năng của mình;
có thể sử dụng nó để thúc đẩy tinh thần của bạn khi gặp điều không may mắn trong công việc và muốn tự nhắc nhở rằng mình đã đi được đến đâu, bạn đã sử dụng phương pháp học kiếm tiền L(earning) như thế nào trong quá khứ để tiến lên phía trước.
Việc đầu tiên phải làm là “nắm bắt” việc học tập của bạn bằng cách sử dụng sổ nhật ký học tập và bộ kế hoạch học tập đã được tích luỹ.
Hãy sử dụng tài liệu này như nguồn tư liệu cá nhân và đảm bảo rằng những kế hoạch học tập của bạn được phản ánh trong hồ sơ cá nhân được người giám sát bạn lưu trữ hay được giữ trong phòng đào tạo tại tổ chức của bạn. Nếu không thì bạn hãy bảo quản hồ sơ của mình và liệt kê những mục chính trong bản tóm tắt về bản thân.
Bạn đừng bao giờ lúng túng khi trả lời câu hỏi: “Ba điều quan trọng nhất bạn vừa học được trong tháng này là gì?”. Nhiều người đã găp khó khăn khi trả lời câu hỏi này vì họ cho rằng việc học chỉ xảy ra khi họ ngồi và được dạy trong một lớp học. Sự cam kết của bạn đối với phương pháp học tập đỉnh cao sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua suy nghĩ cố hữu này.
TRUYỀN DẠY NHỮNG GÌ BẠN ĐÃ HỌC
Việc dạy cho người khác những gì bạn đã học không chỉ củng cố nó trong đầu – mà còn đóng góp vào trong tổ chức của bạn và mài giũa kỹ năng lập kế hoạch, viết và truyền đạt thông tin. Linda Meyer, Giám đốc sáng lập ra trung tâm học tập nổi tiếng Meyer Learning Center ở Denver, cho biết: “Dạy cho người khác chính là việc quan trọng nhất bạn làm được để nhân lên những ảnh hưởng và giá trị từ việc học tập của bạn”.
Tuy nhiên, bạn không phải dựng lên một lớp học hay khoá học với quy mô đầy đủ. Bạn có thể chia nhỏ vấn đề của mình ra và mời mọi người thảo luận về chúng tại một “bữa ăn trưa tại nơi làm việc” nếu nó phù hợp (Xem phần “Học tập bàn tròn” trong chương này).
Việc giảng dạy của bạn thậm chí không cần là trực tiếp gặp mặt. Bạn hãy viết một bức thư nội bộ có sức thuyết phục, chia sẻ những kỹ năng và chiến lược hữu ích nếu nó thích hợp. Việc làm này không chỉ là chia sẻ những gì bạn mới học được mà còn được đưa vào trong hồ sơ của bạn như là một bản ghi chép lâu dài.
BÁO CÁO “LỢI NHUẬN ĐẦU TƯ” CHO VIỆC HỌC KIẾM TIỀN L(EARNING) CỦA BẠN
Đây là khái niệm chính mà những nhà quản lý thông thái sử dụng để nói về các kết quả mang tính thương mại của việc học tập. Họ đang tìm kiếm một lượng đô-la giá trị cho tổ chức của mình từ những gì bạn mới học được. Họ đặt ra câu hỏi: “Kiến thức hay kỹ năng mới của bạn đã tiết kiệm, hay tạo ra bao nhiêu tiền?”
Một khi đã bắt đầu nghĩ về nó, bạn thấy để tính được con số như vậy không quá khó và nó cho người giám sát của bạn thấy rằng bạn suy nghĩ thực tế, dưới góc độ của những đồng tiền.
Đôi khi bạn hãy trực tiếp đánh giá xem mình đang làm một việc gì đó cho công ty nhanh hơn, tốt hơn hay kinh tế hơn đến đâu. Bạn đã sử dụng những gì mình đang học để làm việc gì đó thuận tiện hơn chưa? Để tránh những sai lầm tai hại hay không? Để đưa ra những quyết định tốt hơn hay không? Để tiết kiệm thời gian và chi phí? Để cung cấp cho khách hàng bên ngoài và bên trong công ty những dịch vụ được cải thiện tốt hơn hay không?
Hãy tính một đô-la cho những công việc có giá trị như trên. Nếu việc đo lường trực tiếp không dễ dàng thì bạn có thể phát triển một con số như thế bằng cách đơn giản là hỏi người giám sát hay những khách hàng của mình rằng những sự cải thiện nào được họ coi là có giá trị.
Dưới đây là một công thức tính toán đơn giản. Tôi gọi công thức này là DAVELEL (The Dollar Amount of the Value Added by Learning as Estimated by the Learner): Lượng đô-la được gia tăng nhờ việc học tập do học viên ước tính.
A. Bạn dành bao nhiêu phần trăm trong tổng thời gian thực hiện các nhiệm vụ được giao để có thể sử dụng những gì mình đã
học được?
(15%… 40%… 60%… 85%… hay bao nhiêu?)
B. Bạn ước tính mình sẽ đạt mức tăng hiệu quả hay khả năng sinh lời là bao nhiêu khi sử dụng những gì bạn đã học được?
(15%… 40%… 60%… 85%… hay bao nhiêu?)
A = … B = …
(chép lại những con số phía trên)
Để tính toán lượng giá trị được gia tăng tính bằng đồng đô-la do việc học tập này mang lại mà bạn ước tính, sử dụng công thức:
A x (lương hàng năm của bạn) x B = $ …
Giá trị gia tăng tính bằng đồng đô-la
Nguồn: John Noonan, Elevators: How to Move Training Up from the Basement (Nhà xuất bản Twain, Wheaton, IL, 1985).
Nếu bạn muốn biết nhiều hơn về việc sử dụng phương pháp học kiếm tiền L(earning) – để thăng tiến trong sự nghiệp, hãy đọc cuốn sách Chứng tỏ bạn là người có đủ trình độ của Charles Hayes (Autodidactic Press, P.O. Box 872749, Wasilla, AK, 99687). Hayes nêu ra cả gợi ý và hướng dẫn về việc đánh cuộc những kỹ năng mới của bạn để có thể thăng tiến. Ông viết: “Một khía cạnh được làm sáng tỏ sẽ giữ cho bạn luôn dẫn đầu trong cuộc chơi trong khi góp phần thay đổi những luật lệ. Mỗi ngày đều có hàng ngàn người dày dạn kinh nghiệm, có trình độ ở Mỹ bị từ chối khỏi các cơ hội công việc và những sự thăng tiến xứng đáng vì thiếu bằng cấp chính thức. Thông thường những đòi hỏi về bằng cấp mang tính quy ước không để làm gì trong công việc. Kết quả là tổ chức đó đánh mất giá trị gia tăng và cá nhân liên quan thì mất tiền, thanh thế và điều mong mỏi”.
HÃY DỪNG LẠI ĐỂ QUAN SÁT RỒI LÊN KẾ HOẠCH HỌC TẬP CHUYÊN MÔN KHÔNG NGỪNG
Chúng ta đã tập trung nhiều vào L(earning) trong công việc hiện tại của bạn bằng cách:
Lựa chọn một công việc – và những nhiệm vụ được giao cụ thể – mang lại những cơ hội học tập.
Truyền cảm hứng học tập vào trong công việc hàng ngày của bạn và trong thời gian dài.
Sử dụng những gì bạn đã học được để thăng tiến.
Tuy nhiên, sẽ có những lúc bạn muốn và cần phải đi “ra bên ngoài” vì một vài cơ hội học tập đặc biệt, “chính thức” như:
một buổi hội thảo huấn luyện kỹ năng nửa ngày trên mạng
một hội nghị chuyên đề trong ba ngày ở thị trấn.
một cuộc hội thảo trong lĩnh vực của bạn kéo dài một tuần ở thành phố khác.
một đợt huấn luyện hành chính kéo dài ba tuần tại trường đại học.
Dưới đây là những cách để giúp bạn tận dụng được những cơ hội như vậy trong hoàn cảnh công việc của bạn.
Ghé thăm phòng đào tạo của tổ chức bạn đang làm
Bạn hãy bắt đầu bằng việc nắm thế chủ động ngay trong tổ chức của mình. Sau khi nhận được sự đồng ý từ người giám sát, hãy đến thăm phòng đào tạo. Đi tới chỗ người có vị trí cao nhất (như giám đốc đào tạo, nhân viên phụ trách chính về việc đào tạo, giám đốc quản lý nhân sự, v.v…) hay gặp trợ lý của họ, trình bày sự quan tâm và mong muốn của bạn đối với việc tự phát triển cá nhân.
Tôi chưa biết trường hợp nào mà nhân viên lại không được tiếp đón tận tình khi họ làm như vậy. Những nhân viên trong phòng đào tạo của đa số công ty đều hết sức tin tưởng vào giá trị của việc học tập không ngừng. Tuy nhiên, họ lại luôn phải đối mặt với sức ỳ mạnh mẽ từ những công nhân và giám đốc. Sự chống đối phổ biến nhất là thái độ nhân nhượng trước tình thế khẩn trương: “Mọi người trong phòng chúng ta có quá nhiều việc phải làm mỗi ngày, họ không thể mất thời gian cho một buổi hội thảo có huấn luyện kỹ năng hay một buổi hội nghị chuyên đề”. (Với tư cách là cố vấn quản lý, tôi nhận ra ngay đó là nhược điểm của ban giám đốc. Những nhà quản lý như vậy không nhìn thấy giá trị của việc đầu tư thời gian cần thiết để “mài sắc lưỡi cưa” nhằm làm tăng năng suất và khả năng sinh lời).
Một trong những hậu quả trong thực tế từ sự chống đối này là sử dụng tài năng, nguồn lực, ngân quỹ và những cơ hội dưới mức có thể mà phòng đào tạo đã đề xuất. Vì vậy, họ hầu như luôn hài lòng khi thấy các nhân viên thích tận dụng những gì họ có để cống hiến cho tổ chức.
Dưới đây là một chương trình đã được đề xuất thực hiện đối với phòng đào tạo trong công ty của bạn:
Đầu tiên, hãy thu thập và xem xét lại những tài liệu viết trong sổ tay nhân viên, hợp đồng lao động của bạn hay những văn bản thích hợp khác. Những công ty tốt nhất ngày nay đã cam kết bằng văn bản mức độ giáo dục và đào tạo tối thiểu cho nhân viên.
Sau khi đã chuẩn bị xong, hãy tìm kiếm các câu trả lời hay thông tin sâu hơn về những điều sau đây:
♦ ♦ ♦ ♦
Cam kết của tổ chức đối với việc học tập không ngừng dành cho nhân viên ở vị trí như bạn là gì?
Thông báo nhiệm vụ, chính sách nhân sự, và thực tế đào tạo của tổ chức đó về việc học của bạn là gì?
Tổ chức đó có định rõ số lượng giờ hay ngày tối thiểu trong năm được dành hết cho việc giáo dục và đào tạo hay không?
Việc giáo dục và đào tạo có là một phần trong bảng mô tả công việc của bạn không?
Việc đánh giá và lên kế hoạch đào tạo, giáo dục có là một phần của việc đánh giá thường kỳ công việc của bạn hay không?
Ai quyết định cơ hội đào tạo nào phù hợp với bạn?
Việc đào tạo hiện có dành cho bạn điều chỉnh sự phát triển chuyên môn của mình hay tập trung vào kỹ năng “vừa đúng lúc” để giải quyết vấn đề khi chúng lộ ra hay không?
Những cơ hội tham gia các buổi hội thảo huấn luyện kỹ năng, hội nghị chuyên đề, chương trình học từ xa, chương trình học tập tự định hướng cụ thể nào sắp đến (trong năm tới), hay những cơ hội và nguồn tài liệu khác bạn có thể sử dụng là gì?
Đặt chỗ trước cho bản thân là chiến lược then chốt ở đây.
Bạn hãy quyết định trước thật tốt những cơ hội hấp dẫn nhất sắp đến trong mười hai tháng tới và tự cam kết là sẽ thực hiện. Ghi chúng vào trong lịch của bạn, thảo luận về chúng với người giám sát bạn, bắt đầu đọc những kiến thức cơ sở nếu thích hợp. Sau đó, hãy đảm bảo thời gian với mức độ có thể đạt được. Bạn hãy sử dụng những cam kết và việc lên lịch trước để, né tránh, và khước từ những nhiệm vụ được giao sẽ gây trở ngại. Tất nhiên cam kết của bạn có thể bị gạt sang một bên do sự khủng hoảng hay thay đổi lớn trong hoàn cảnh công việc. Tuy nhiên, nếu cam kết này được đặt vào đúng chỗ, bạn có thể tăng sức mạnh của mình lên rất nhiều.
Nếu không làm được điều này thì có lẽ “thái độ nhân nhượng trước tình thế khẩn trương” sẽ rất dễ dàng khiến cho bạn không quan tâm đến những công việc trên.
Những nguồn tài liệu nào bạn có thể sử dụng cho việc học tập tự định hướng?
Hãy tìm hiểu kỹ những nguồn tài liệu trong tủ sách đào tạo của công ty, bao gồm các tài liệu in (như: sách, tạp chí, thư thông báo) cũng như những tài liệu thông tin nghe nhìn và dựa trên cơ sở máy tính.
Ở đây, việc học tập dựa trên máy tính cũng mang lại những cơ hội quan trọng như chúng ta đã khám phá trong chương “Học tập tối ưu trong không gian ảo”.
Công ty cung cấp sự hỗ trợ nào cho những cơ hội học tập chính thức?
Bạn hãy tìm ra những chính sách liên quan tới vấn đề hoàn lại học phí, thời gian được đưa ra, sự công nhận và khen thưởng cho việc học chính thức mà bạn có thể mong muốn khi học ở một trường đại học, trường dạy nghề hay tổ chức giáo dục khác. Nếu những sự sắp xếp mà bạn muốn không hoàn toàn phù hợp với các chính sách thông thường của tổ chức thì hãy hỏi về việc phá luật một chút. Từ trước tới nay, tôi chưa từng gặp một vị Giám đốc đào tạo nào lại không sẵn lòng đáp ứng yêu cầu có thể chấp nhận được từ nhân viên hứng thú với việc học tập.
Bạn nên sắp xếp thành hệ thống và ghi chép chi tiết về việc học của mình như thế nào để nhận được sự ủng hộ, công nhận thích hợp và hỗ trợ phù hợp như thế nào?
Nhiều tổ chức đã lập sẵn các mẫu để lên kế hoạch và ghi chép chi tiết về việc học của bạn, và cho biết có quan hệ như thế nào với trách nhiệm trong công việc của bạn hướng tới những mục đích và mục tiêu phía trước của công ty. Chúng thường được gọi là “Kế hoạch phát triển cá nhân” hay với nhan đề tương tự khác. Bằng cách sử dụng những mẫu này, bạn đảm bảo rằng việc học tập của mình phù hợp với những yêu cầu cần thiết để được hỗ trợ và công nhận.
♦ ♦ ♦ ♦
Bạn cũng nên tận dụng tối đa ưu điểm của hoạt động giáo dục không ngừng và dành cho người trưởng thành được đưa ra trong cộng đồng của mình. Hãy ghi tên vào danh sách để nhận những cuốn catalog phát hành sáu tháng một lần từ các trường cao đẳng và đại học trong vùng của bạn, hay từ bất kỳ tổ chức phi giáo dục nào như các trung tâm phát triển, học viện, hay các trường phổ thông. Hãy xem phần mở đầu chương “Trường đại học vô hình”: “Giáo dục không ngừng: Tự tạo chương trình giảng dạy riêng của bạn”.
Học viên đáng giá 17 đô-la một giờ
Ở phần đầu chương này, bạn đã gặp “học viên đáng giá 170 triệu đô” – Marc Andreesson, người đã khám phá ra rằng mình vẫn còn phải học nhiều.
Và trong phần cuối, tôi muốn giới thiệu với bạn một học viên đáng giá 17 đô-la một giờ – nhân viên tại vị trí trái ngược với Andreessen cũng trong lĩnh vực máy tính. Đó là cô Delores Franklin, người đang kiếm được 17 đô-la trong một giờ khi tôi gặp cô vài năm trước. Giống như Andreessen, Delores đã nhận ra rằng việc học kiếm tiền L(earning) là yếu tố cần thiết đối với thành công của mình. Cô đã sử dụng nó để khởi động sự nghiệp. Những gì cô đã hoàn thành cho thấy cách các kỹ năng này có thể phục vụ một ai đó, tại bất kỳ vị trí nào và vào bất kỳ thời điểm nào trong sự nghiệp.
Tôi đang làm việc với tư cách cố vấn cho một hãng quy mô vừa (với 2000 nhân viên) trong ngành công nghiệp máy tính. Nhiệm vụ của tôi là nâng cao khả năng sinh lời của đội ngũ làm việc gồm 75 người.
Delores là người mới tham gia vào nhóm làm việc này và đây là công việc thứ hai của cô sau khi rời trường phổ thông. Cô không học đại học, nhưng cô rất hoạt bát và giàu tham vọng.
Các nhà cố vấn được coi là trung lập, khách quan và là những người tập trung vào cơ hội “kiếm tiền rầm rộ” trong bất kỳ nhiệm vụ nào được giao. Nhưng, tôi thích thấy Delores trong bất kỳ nhóm cùng làm việc nào và dành cho cô sự chú ý đặc biệt. Đôi khi, bạn tạo ra sự khác biệt mang tính quyết định trong cuộc sống của một ai đó.
Delores thu hút được sự chú ý của tôi vì có một số giai thoại mà người lãnh đạo nhóm của cô đã kể cho tôi nghe, khi tôi đang phỏng vấn tất cả những nhà quản lý về thách thức cũng như cơ hội của họ. Một nhà quản lý cho biết “Tôi đã yêu cầu cô ấy tìm một đống báo cáo hàng tháng mà tôi cần xem xét lại, tôi không nghĩ là sẽ định ra thời hạn cho cô ấy, nhưng tôi đoán là cô ấy có thể nghĩ là tôi không bình thường. Hai mươi phút sau, cô ấy tới và mang theo những bản báo cáo – đã được dập ba lỗ, chia ra từng phần theo mỗi tháng, đặt vào bên trong các tờ bìa rời, và dán các nhãn nhiều màu sắc khác nhau lên phần gáy. Việc này làm cho chúng dễ sử dụng hơn và đảm bảo rằng chúng sẽ không bị thất lạc trong đống lộn xộn lần nữa”.
Tôi ngờ rằng mình đã có một người chiến thắng trong tay!
Đủ để chắc chắn, khi tôi đứng trong phòng của Delores, gần như cô ấy đã nói ngay rằng: “Tôi muốn tận dụng lợi thế là người mới đến ở đây của mình – và sự thật là ông có tham gia vào dự án này ngay bây giờ.”
Tôi trả lời: “Delores, nếu cô sẵn sàng đặt ra các câu hỏi, nắm lấy cơ hội của mình và tận dụng may mắn, chúng ta có thể thực sự khởi động sự nghiệp của cô”.
Dưới đây là những gì mà Delores đã làm, với một ít sự giúp đỡ của tôi và đồng nghiệp trong vòng sáu tháng sau. Bạn sẽ nhận thấy mọi thứ ở đây gần giống như những kỹ năng bạn đã và đang làm chủ.
Tôi cho Delores làm quen với những nguyên tắc và chiến lược nhằm nâng cao nhận thức của cô về nhu cầu học kiếm tiền – L(earning) đã được trình bày trong chương này, và các cơ hội cũng như chiến lược hiện có. Delores đã đặc biệt ấn tượng với những tính toán của giáo sư Kotter về hậu quả tai hại khi thất bại trong công việc học tập không ngừng, bởi vì cô có nhiều người bạn bị sa vào những công việc bế tắc không lối thoát.
Chúng tôi cùng với người giám sát Delores đã xem xét lại công việc mà công ty giao cho cô tiếp theo đó, đánh giá việc thực hiện của cô, và những điều để học tốt nhất đối với cô nhằm tự chuẩn bị cho việc thăng tiến. (Người giám sát đã rất hài lòng với sự khởi đầu của Delores).
Tôi đã giúp Delores chọn cuốn sách tự học kinh doanh từ thư viện đào tạo để cô đọc và sử dụng nó. Tôi đã nói với cô rằng sẽ không có người nào kiểm tra những gì cô đã học được – nó không giống như ở trường. Nếu thấy những điều hữu ích mà cô áp dụng được thì tốt. Còn nếu không, không ai khác ngoài cô có thể biết điều đó.
Chúng tôi đã thảo luận về những nhiệm vụ Delores được giao nhằm tìm ra cách để làm được nhiều việc hơn, làm được nhiều loại công việc khác nhau và nghiên cứu về các bộ phận còn lại.
Chúng tôi đã tìm ra nhà quản lý nào sẽ sẵn sàng trở thành “người cố vấn” không chính thức cho Delores trong các buổi nói chuyện không thường xuyên về sự tiến bộ cũng như khó khăn của cô.
Chúng tôi đã tìm hiểu rõ những gì Delores có thể và nên mong đợi từ phòng đào tạo – những khoá học mà cô ấy có thể tham gia, những tài liệu mà cô có thể sử dụng – và chọn một buổi hội thảo rèn luyện kỹ năng sắp diễn ra trên mạng về “Quản lý những sự ưu tiên phức tạp”.
Mỗi ngày, Delores lại đặt ra một vài câu hỏi suy nghĩ thấu đáo về những mục tiêu của bộ phận, những việc mọi người đã làm, tại sao mọi việc được làm như vậy và cô có thể giúp đỡ như thế nào. Cô đã nuôi dưỡng một “đôi tai vàng” – mặc dù cô vẫn nói chuyện rất nhiều nhưng trong phòng đã có những tiếng rì rầm rằng: “Cô Delores đó đúng là một người biết lắng nghe!”.
Delores nhìn mỗi nhiệm vụ được giao dưới góc độ mô hình bánh xe của việc học kiếm tiền và lập ra các báo cáo hậu hành động trên đường về nhà mỗi tối. Cô nghĩ về những cách để có thể thực hiện nhiệm vụ nhanh hơn, tốt hơn và ít tốn kém hơn.
Trong vòng hai tuần, hai giám đốc đã nhận ra rằng việc giải thích họ đã thực hiện những gì, tại sao họ lại làm như vậy và học từ những gì mà các giám đốc khác nói về Delores, là thật sự hữu ích. Hoá ra (nó luôn là như vậy) có rất nhiều việc không được biết và hiểu đúng về những người đang làm việc gì đó và lý do tại sao họ lại làm như vậy – và một sự thiệt hại nghiêm trọng do thiếu sự trao đổi thông tin cần thiết.
Vì vậy, một cuộc họp kéo dài trong hai giờ đồng hồ đã được tổ chức, để chính thức hoá quá trình đó. Chương trình nghị sự của cuộc họp này là mỗi giám đốc sẽ giải thích những gì họ đã thực hiện, tại sao họ lại làm như vậy, và trả lời những câu hỏi được đặt ra. Delores và tôi coi nó như buổi học tập bàn tròn – nhưng đối với những đồng nghiệp của cô, nó được biết đến như là Hội nghị bàn tròn của Delores.
Tại buổi đánh giá công việc tiếp đó, Delores đã được tuyên dương vì sáng tạo, hoạt động tích cực, và việc tự phát triển của mình; cô đã được đề bạt vào phòng trợ lý giám đốc, và lương được nâng lên tới mức cao nhất có thể.
Khi công việc của tôi ở công ty đó sắp chấm dứt, tôi đã có một buổi nói chuyện cuối cùng với Delores. Cô nói: “Đây là sự thay đổi rất lớn đối với tôi. Tôi thực sự cảm thấy mình đang đi đúng đường.”
Tôi đáp lại: “Delores, chính cô làm tất cả những việc này. Cô đã bắt đầu quá trình này. Cô đã vượt qua mọi thử thách, tận dụng các cơ hội để bày tỏ quan điểm của mình và đặt ra câu hỏi có phần “ngớ ngẩn”. Cô cũng đã đọc cuốn sách đó và áp dụng những gì đọc được vào thực tế. Chính cô đã làm tất cả mọi công việc. Xin chúc mừng!”.
Tất nhiên là quá trình này không dừng lại ở đây. Sự khởi đầu lớn của Delores năm tới là được chấp thuận tham dự một buổi hội thảo chuyên môn được tổ chức hàng năm trong lĩnh vực của cô. Thường thường, đây là một đặc quyền được dành cho những nhân viên cấp cao hơn. Nhưng sau khi tìm hiểu rõ từ người cố vấn của mình, cô biết rằng không có quy định nào chống lại việc tham dự của những người ở cấp của cô. Một lần nữa cô lại bắt đầu công việc. Cô đã sử dụng những kỹ năng và các chiến lược dựa trên việc đánh giá lợi ích có được từ các buổi hội thảo (xem mục “Hội thảo” trong chương “Đại học vô hình”) để thiết kế một kế hoạch chứng minh rằng công ty sẽ được lợi bao nhiêu và sẽ có thêm bao nhiêu giá trị nếu cô được tham dự buổi hội thảo đó. Vì vậy, nó đã được chấp nhận!
Bây giờ, tức bốn năm sau, Delores đã là một giám đốc. Và cô hứa với tôi rằng cô sẽ tiếp tục để mắt để tìm kiếm một Delores tiếp theo!
Marc Andreessen, người phát minh ra Netscape, tự thấy mình đang ở vị thế đó. Chương trình phần mềm do ông phát minh ra đã thay đổi cả thế giới những người sử dụng máy tính khi nó xuất hiện vào năm 1995. Vào ngày IPO (Initial Public Offering – ngày phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) của công ty, ông thấy giá cổ phiếu tăng vọt từ 7 đô-la lên tới 36 đô-la. Ông nhớ lại: “Tôi đã nhìn thấy giá cổ phiếu và kêu lên một cách kinh ngạc: “Eeek!”. Đến ngày 5 tháng 12, cổ phiếu đã đạt tới 85,5 đô-la, mức giá cao nhất từ trước tới nay, và cổ phần của Andreessen đáng giá hơn 170 triệu đô-la.
Nhưng tới trước mùa thu năm 1997, Microsoft đã đánh trả lại bằng sản phẩm cạnh tranh, Explorer 4.0. Cổ phiếu của Netscape sụt giảm nhanh chóng, và đến tháng Giêng năm 1998, Andreessen đã phải công bố khoản thua lỗ 88 triệu đô-la hàng quý và sa thải 150 người. Những sự kiện trên chính là cuộc sống trong lĩnh vực náo động này – cũng như trong nhiều lĩnh vực khác ngày nay.
Andreessen hiện nay đã dồn hết tâm trí vào cuộc chiến đấu một mất một còn để cứu công ty mình. Và công cụ chủ yếu của ông là… học tập.
Câu chuyện trang bìa nói về cuộc khủng hoảng này của tạp chí có tiêu đề là “Sự giáo dục của Marc Andreessen.”
Andreessen đã phải học cái gì?
Ông ta đã phải học điều giống những gì tất cả chúng ta đều phải học trong suốt sự nghiệp của mình:
Thái độ
Các kỹ năng
Kiến thức
Thái độ: Andreessen phải vượt qua cú sốc tâm lý do vận may của công ty bị đảo lộn. Ông phải học cách làm thế nào để hâm nóng lại lòng nhiệt tình và sự tự tin của mình. Việc trau dồi loại chỉ số EQ Emotional Intelligence này bây giờ đang được coi là quan trọng hơn chỉ số IQ hay kỹ năng nghề nghiệp đối với sự thành công trong sự nghiệp và trong cuộc sống – đó là lý do giải thích tại sao nó đã được nhấn mạnh nhiều đến vậy trong những chương đầu cuốn sách này.
Kỹ năng: Andreessen đã phải chuyển từ vị trí người phát minh thành nhà quản lý. Trong trường hợp đặc biệt của ông, sự chuyển đổi này tiêu tốn ít thời gian hơn so với những người bạn chuyên ngành kỹ thuật và nhiều hơn rất nhiều so với cố vấn quản lý của ông, giám đốc điều hành Netscape, James Barksdale. Tuy nhiên, hầu hết sự nghiệp của mọi người đều bao hàm nhu cầu chuyển đổi tương tự nhau tại một điểm trọng yếu nào đó, từ việc tập trung vào các phương diện kỹ thuật của công việc sang việc trở nên lão luyện hơn trong kỹ năng làm việc nhóm, lãnh đạo và quản lý các bộ phận chính của doanh nghiệp.
Kiến thức: Andreessen cũng có nhiều kiến thức phải học. Tạp chí đã viết rằng tuy đã là người đi tiên phong trong lĩnh vực của mình, ông vẫn “đòi hỏi kiến thức và tiếp thu nhanh nhất trong khả năng tối đa của mình”.
Vì vậy, thậm chí sau khi tạo ra 170 triệu đô-la trước khi tròn 25 tuổi, Marc Andreessen vẫn cần học những kỹ năng, thái độ và kiến thức mới.
Thành công trong sự nghiệp của bạn cũng phụ thuộc vào khả năng học tập và phát triển. Tôi gọi tắt nguyên tắc học cách kiếm tiền này là L(earning) (Học kiếm tiền).
QUY LUẬT HỌC KIẾM TIỀN
Tất cả nghiên cứu về những nơi làm việc hiện đại tại Mỹ đều xác nhận hai quy luật “thép” đối với sự thành công trong sự nghiệp ngày nay như sau:
Càng học nhiều, bạn càng kiếm được nhiều tiền. Việc đạt được những kỹ năng, kiến thức, và thái độ phù hợp sẽ mang lại kết quả là sự tiến bộ.
Càng kiếm được nhiều tiền, bạn càng cần học nhiều hơn. Bạn càng thăng tiến trong sự nghiệp, công việc sẽ đòi hỏi bạn phải sử dụng nhiều thông tin được cập nhật hơn và kỹ năng phức tạp hơn.
Cho dù bạn đang ở vị trí nào trong nấc thang sự nghiệp của mình đi nữa – ở cấp độ mới vào làm hay quản lý có thâm niên – việc học tập không ngừng sẽ làm cho bạn kiếm được nhiều tiền hơn, thăng tiến nhanh hơn, và nhận được nhiều sự hài lòng hơn từ công việc. Cho dù được đào tạo chính thức ở cấp độ cao thế nào đi nữa, bạn cũng không thể chỉ dựa vào đó để thúc đẩy sự nghiệp của mình sau khi tốt nghiệp.
Chúng ta thường nghĩ rằng những sinh viên tốt nghiệp tại Harvard, đã nhận được “sự giáo dục tốt nhất có thể mua được bằng tiền” nói theo nghĩa đen, đơn giản là có thể sử dụng những gì họ đã học trong trường đại học nhằm đạt được thành công trong sự nghiệp.
Không hoàn toàn như vậy!
Bằng việc so sánh những người đã thành công một cách rõ ràng với những người có sự nghiệp bị sụp đổ hay đình trệ, Kotter đã phát hiện ra điều làm cho mọi người phải giật mình.
Những người cho biết đã học từ hàng loạt các kinh nghiệm luôn luôn nằm trong nửa đứng đầu lớp học về cách kiếm tiền và thành quả đạt được.
Việc học tập từ thực tế không hề hạn chế sự nghiệp của những người này. Giáo sư Kotter lưu ý rằng khá nhiều trong số những người sự nghiệp dường như yên ổn thực sự đã phải đấu tranh với những vấn đề đau thương của cá nhân và gia đình như: ốm đau, cái chết, ly dị, v.v… Những cá nhân này có khả năng học tập, đương đầu với khó khăn và tiếp tục công việc. Đây chính là những người đã vượt qua các thử thách, khác biệt với những ai bị suy sụp.
BA CHIẾN LƯỢC HỌC KIẾM TIỀN CHÍNH
Kết hợp học tập vào trong công việc, nghề nghiệp, chuyên môn và sự nghiệp của mình như thế nào?
Bạn cần bắt đầu nghĩ về công việc hiện tại của bạn và công việc kế tiếp – dưới góc độ học tập. Thực hiện việc này gồm ba bước như sau:
Lựa chọn công việc và những nhiệm vụ cụ thể được giao dưới góc độ là bạn có thể học được bao nhiêu từ chúng.
Truyền cảm hứng việc học tập và phát triển vào công việc hàng ngày của bạn.
Sử dụng những gì bạn đã học để thăng tiến trong sự nghiệp.
Bạn sẽ thấy những điều trên làm hài lòng chính mình bởi vì bạn sẽ học những gì bạn cần và muốn biết, để trở thành con người bạn mong muốn. Hàng ngày, trên đường về nhà, bạn sẽ có cảm giác hài lòng khi mình học được ít nhất một bài học thú vị và có giá trị. Chúng làm phong phú thêm kỹ năng, kiến thức hay thái độ của bạn.
Điều này đặc biệt quan trọng khi bạn mới bắt đầu khám phá ngành nghề mới, vì dường như bạn có nhiều nhiệm vụ lặp đi lặp lại và chẳng thú vị gì. Điều thiết yếu là tìm ra cách để phấn chấn trong “thời gian học nghề” này với niềm vui trong học tập.
Khi thăng tiến trong sự nghiệp, quá trình này được chú trọng nhiều hơn. Tôi biết một chuyên gia y tế trẻ đã cắt ra từ cuốn tạp chí chuyên môn mục quảng cáo về công việc lý tưởng mà cô muốn có trong vòng 5 năm rồi đánh dấu những kinh nghiệm, các loại chuyên môn, phẩm chất cụ thể đã được yêu cầu và sử dụng nó như một chương trình học tập tổng thể!
Trong phương pháp học điều khiển sự nghiệp này, câu hỏi then chốt đã trở thành: “Tôi mong muốn đi tới đâu trong sự nghiệp và cuộc sống của mình. Vậy tôi phải học những gì để có được điều đó?!”.
Thực hiện phương pháp học tập này như một phần công việc hàng ngày có một số lợi ích khiến bạn hứng thú và lợi ích cả về mặt kinh tế:
Nó làm cho bạn cảm nhận thấy mình đang kiểm soát, mặc dù công việc có vẫn hơi lộn xộn. Nó giúp bạn giải quyết áp lực từ sự thay đổi không ngừng của các thử thách.
Nó cho bạn cảm giác không ngừng phát triển, thay vì chỉ giữ cho mình ở một mức độ nhất định.
Nó làm cho bạn trở thành một nhân viên, thành viên trong nhóm, ông chủ, hay nhà cố vấn được quý trọng. Bạn sẽ thấy những người xung quanh mình được tiếp thêm sinh lực bởi sự phát triển không ngừng của bạn.
Các nhà tuyển dụng đang tìm kiếm kiểu nhân viên như vậy. Trên thực tế, phần thưởng cho phương pháp học tập đỉnh cao trong kinh doanh và các ngành công nghiệp, do những nguyên tắc và các bài thực hành trong cuốn sách này khơi gợi, đã bắt đầu được cung cấp cho tất cả tổ chức nổi tiếng trên toàn quốc. Những người được khen thưởng gần nhất, khi tôi viết cuốn sách này, là những người thuộc các hãng đứng hàng đầu trong danh sách như từ BHP Copper tới Hughes Knowledge Center Southwest.
Lựa chọn nhiệm vụ và công việc phù hợp. Những người tham danh vọng khôn ngoan nhất tìm ra phương pháp để chọn lựa công việc và nhiệm vụ được giao với cách nhìn hướng tới những gì họ sẽ học được.
Để học tập theo những người xây dựng sự nghiệp khôn ngoan này, bạn cần trả lời ba câu hỏi sau:
Tôi cần biết cái gì, và có thể làm gì để có thể thành công tại vị trí mình mong muốn nhất?
Tôi có thể tận dụng thành thạo kiến thức hay năng lực đó trong công việc hay nhiệm vụ gì?
Tôi có thể sử dụng những cơ hội giáo dục và đào tạo của tổ chức để mở rộng và củng cố kỹ năng của mình như thế nào? (Xem phần kiểm tra phòng đào tạo của bạn phía dưới đây).
Truyền cảm hứng học tập vào công việc tôi đã chọn từ “infuse” (truyền) để mô tả quá trình này, bởi vì nghĩa gốc của nó là “pour into” (rót vào). Việc học tập cho sự nghiệp của bạn sẽ không chỉ là những điều bạn thêm vào bên cạnh các nhiệm vụ công việc khác của mình. Nó sẽ lan ra ở mọi công việc bạn thực hiện tại nơi làm việc.
Việc học tập không phải là những gì bạn mới làm, ở một buổi hội thảo có huấn luyện kỹ năng hay hội nghị chuyên đề không thường xuyên. Nó không chờ đợi cho tới khi bạn tham dự vào một buổi hội thảo thường niên thuộc lĩnh vực của mình hay đăng ký theo học một chương trình vì chứng nhận hay vì một tấm bằng.
Hơn nữa, học tập đơn giản chỉ là một mặt trong công việc hàng ngày của bạn. Mỗi ngày bạn có thể và nên tìm kiếm những cơ hội thú vị để học thêm điều gì đó mới mẻ. Với mỗi sáng kiến hay kế hoạch, nếu bạn tiếp cận nó đúng cách (và đặt ra các câu hỏi sáng tạo về nó) thì nó sẽ mang lại những kiến thức mới và các kỹ năng cũng được củng cố. Vào mỗi buổi tối, trên đường từ nơi làm việc về nhà, bạn sẽ có thể trả lời câu hỏi: “Tôi đã làm gì quan trọng và có ý nghĩa cho sự nghiệp của mình ngày hôm nay?”.
Mô hình bánh xe của việc học kiếm tiền
Bánh xe là mô hình cơ bản cho việc học kiếm tiền.
Điều này quan trọng tới mức tôi đã sử dụng chiếc bánh xe thật khi giảng giải về nó cho người tham dự buổi hội thảo.
Tất nhiên, tôi đã nhận được những cái nhìn khôi hài ở sân bay khi đến cổng với chiếc vòng chất dẻo có gắn đèn nê-ông mầu đỏ cao bằng mình. Ở khách sạn, người phục vụ ở khách sạn làm ra vẻ không chú ý tới nó khi anh ta treo nó lên chiếc xe để hành lý. Khi tôi được giới thiệu để trình bày và chiếc vòng được đặt hết sức dễ nhận thấy ngay bên cạnh tôi tại bàn dành cho người thuyết trình, người tổ chức buổi hội thảo này dường như cảm thấy cần nhấn mạnh vào những bằng cấp mang tính hàn lâm của tôi nhiều hơn một chút so với thường lệ…
Nhưng chiếc vòng khổng lồ màu đỏ đã giúp tôi giải thích tại sao bánh xe là mô hình học tập tại chỗ tốt nhất. Tôi trình bày về chu trình gồm bốn bước giúp bộ não chúng ta hoạt động bằng cách quay nó đi mỗi lần một phần tư vòng. Khi nói về người nào đó ở nơi làm việc, “bạn có thể nhìn thấy trong thực tiễn những vòng quay luôn luôn quay trong đầu cô ấy”. Trên là vòng quay mà chúng ta đang nói đến.
Mỗi khi chúng ta đứng trước một tình huống rắc rối ở nơi làm việc, hãy bắt đầu quay những vòng quay (trong mô hình bánh xe).
“Câu hỏi, rắc rối, hay vấn đề phát sinh ở đây là gì?”.
“Những ý tưởng mới, hay cũ nào có thể phù hợp?”.
“Hãy thử ý này, như một bài kiểm tra.”
“Chúng ta có thể học được gì những tác động lên các kết quả?”
Câu hỏi: Tại sao có quá nhiều nguyên vật liệu phải bỏ đi do sự thiếu chính xác?
Ý tưởng: Những công nhân không cẩn thận khi đặt nguyên vật liệu vào trong máy. Nếu được nhắc nhở là phải có trách nhiệm, họ sẽ thực hiện công việc tốt hơn. “Họ phải thực sự muốn như vậy”.
Kiểm tra: Mỗi người công nhân được nhắc nhở nên cẩn thận hơn trong quá trình xử lý nguyên vật liệu vào sáng thứ Hai hàng tuần.
Nhận xét: Điều đó không làm giảm số lượng món đồ bị bỏ đi. Cách tốt hơn để khuyến khích người công nhân thực hiện công việc như chúng ta mong muốn là gì?
Bạn có thể học nhiều về phong cách thực hiện của riêng mình bằng việc sử dụng mô hình bánh xe. Sau một tuần sử dụng nó ở nơi làm việc, hãy tự hỏi mình cảm thấy thoải mái nhất ở vị trí nào trên mô hình bánh xe.
Bạn có nhận được nhiều thái độ hài lòng từ việc trình bày rõ ràng những câu hỏi và các vấn đề của mình hay không? Bạn đã suy nghĩ thông suốt để đưa ra các ý tưởng hay không? Bạn có kiểm tra những gì đã thực hiện? Hay bạn có phản hồi lại những cách làm để có thể làm tốt hơn trong lần sau? Sự ưu tiên của bạn sẽ nói lên rất nhiều về loại công việc mà mình ưa thích và bạn có thể đóng góp nhiều nhất vào một nhóm làm việc như thế nào.
Những báo cáo hậu hành động
Kỹ năng chính để giữ cho mô hình bánh xe của việc học kiếm tiền L(earning) quay là thực hiện “những báo cáo hậu hành động” vào cuối mỗi phần công việc quan trọng. Kỹ năng này được mô tả ngắn gọn như dưới đây:
Khi buổi họp thường niên kết thúc, trước lúc bạn gói ghém tất cả tập sách mỏng không sử dụng và thanh toán ngân phiếu cho nhà quản lý, hãy ngồi xuống một góc yên tĩnh và viết ra hai danh sách sau: (1) những thứ bạn đã làm đúng, và (2) những thứ bạn đã làm sai. Sau đó hãy đặt nó vào trong tập hồ sơ dành cho hội nghị của năm tới.
Việc này được gọi là báo cáo hậu hành động – một chút tác phong quan liêu trong quân đội nhưng có giá trị, nên đều được bất kỳ một tổ chức ở bất cứ một quy mô nào chấp nhận sử dụng. Báo cáo kiểu như vậy được lập dựa trên bất kỳ một hoạt động quan trọng nào đó sẽ tái diễn trong tương lai, cho dù đó là một cuộc họp, hay chuyến du lịch dài ngày. Trí nhớ là thứ không thể tin tưởng hoàn toàn được. Bạn sẽ quên ngay những bài học hữu ích mà mình học được trong thời gian này sau một năm nữa.
Và bản tóm tắt ghi lại những gì đã xảy ra kèm theo với các nguyên nhân gây ra nó, bao gồm những khuyến nghị để có thể làm việc đó tốt hơn và nhanh hơn trong các lần sau, sẽ tiết kiệm cho bạn nhiều thời gian cũng như sinh lực.
Việc lập những báo cáo hành động này theo thứ tự các bước do nhà văn và trợ lý giám đốc, Edwin Bliss đề xuất trong tác phẩm Thực hiện mọi công việc rất quan trọng.
Hầu hết tất cả mọi người đều có xu hướng tập trung ngay lập tức và thường loại trừ những gì đã làm sai. Tất nhiên những điều đó quan trọng trong việc học kiếm tiền L(earning). Tuy nhiên từ quan điểm nhìn nhận đúng – sai, việc xem xét lại những gì mình đã làm đúng lại mang tính quyết định!
Bạn hãy luôn luôn bắt đầu bằng cách tự cho mình nhiều những cái vỗ vai tán thưởng. (Để làm điều này, bạn hãy nhớ lại phát biểu của Woody Allen: “90% thành công trong cuộc sống chỉ là sự thể hiện ra bên ngoài”).
Những gì bạn thực hiện với các báo cáo hậu hành động thực sự cũng rất quan trọng. Đầu tiên, hãy cân nhắc những người bạn chia sẻ cùng để trình bày kết quả và những điều học được hiệu quả nhất. Bạn có thể chia sẻ hoặc bằng cách gửi một bản sao chép tới họ, hoặc bằng cách sử dụng nó như một “bài phát biểu” trong một buổi thảo luận về kế hoạch đó.
Hơn nữa, bạn cần chắc chắn là sẽ sắp xếp và lưu trữ nó, dưới dạng giấy tờ hay số hóa, để đảm bảo bạn luôn được nhắc về nó và có thể hưởng lợi từ nó, khi một vấn đề hay thử thách tương tự đến với bạn.
Trường học theo kiểu “Hey, Joe!”
“Hey, Joe! Bạn mở phần mềm Power Point như thế nào?”.
“Ồ, không có vấn đề gì. Tôi sẽ chỉ nó cho bạn”.
“Cám ơn Joe”.
Những câu hỏi và những câu trả lời như thế này là một nguồn tài liệu học cách kiếm tiền (Learning) lớn nhưng hầu như không được mọi người nhận thấy.
Thực vậy, những nghiên cứu của Văn phòng lao động đã khám phá ra rằng khoảng 70% hoạt động đào tạo trong lĩnh vực kinh doanh và các ngành công nghiệp ở Mỹ là “không chính thức”. Điều đó có nghĩa là việc đào tạo không diễn ra thông qua giảng dạy trong các lớp học hay thậm chí theo phương pháp học tự định hướng mà lại xảy ra giữa một người công nhân với giám đốc hay giữa hai chuyên gia với nhau. Và điều này được Eliot Masie đặt cho cái tên Trường học theo kiểu “Hey, Joe!”.
Ở mức cao hơn, trường học theo kiểu “Hey, Joe!” trở nên sâu sắc, được duy trì liên tục, đầy đủ và chúng ta gọi đó là sự cố vấn đầy kinh nghiệm – điều đã được Marc Andreessen áp dụng phương pháp đối với James Barksdale, một đồng nghiệp cấp cao của ông. Tuy nhiên, nó cũng diễn ra ở mọi nơi và vào mọi thời điểm, trong các “tổ chức học tập” lành mạnh.
Cuộc đối thoại theo kiểu “Hey, Joe!” không hề bị hạn chế trong tổ chức của bạn. Nhiều nhà quản lý tôi biết đã nói rằng nguồn cung cấp thông tin mới, tốt nhất trong lĩnh vực của họ chính là… những người bán hàng rong! Họ biết rõ hơn về sản phẩm, dịch vụ của họ và của đối thủ cạnh tranh với họ. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn đang khám phá một lĩnh vực hay cố gắng giải quyết vấn đề mới.
Học tập bàn tròn
“Học tập bàn tròn” là bước đi tiếp theo phát triển từ trường học theo kiểu “Hey, Joe!”. Chúng đơn giản là những nhóm người đang nói chuyện với nhau, bên ngoài cơ cấu chính thức của tổ chức đó, theo các cách mà sẽ dẫn tới kết quả là sự tiến bộ không ngừng và phát triển cá nhân.
Bạn sẽ tìm thấy cách học tập này trong bất kỳ xó xỉnh nào của các doanh nghiệp thành công nhất.
Hãy đi lang thang khắp các hành lang ở Microsoft, Memorial Sloan-Kettering, GE, hay Sprint – nhìn kỹ vào trong các văn phòng, những phòng nhỏ và phòng hội thảo – bạn sẽ tìm thấy những cuộc hội thoại kiểu này ở khắp mọi nơi. Thí dụ, trong suốt cuộc tư vấn diễn ra hai ngày ở một hãng hàng đầu trong ngành công nghiệp bán hàng từ xa đang rất phát triển hiện nay, tôi đã khám phá ra:
Công nhân học được nhiều hơn về trang thiết bị mới trong một bữa trưa ăn do mọi người tự mang từ nhà tới nơi làm việc so với việc học trong lớp đào tạo.
Một cuộc thảo luận đặc biệt, về bài báo trên tạp chí mới ra, hay một nghiên cứu thương mại, v.v…
Cuộc hội ý sáng tạo, việc đầu tiên trong buổi sáng để dự đoán những công việc nào sẽ làm trôi chảy trong ngày và lập kế hoạch duy trì tiến độ.
Một diễn đàn, một phòng tán gẫu hay danh sách thư điện tử, và nhóm làm việc cộng tác trên mạng.
Một buổi họp kín nhằm xem xét lại những thành tích đã đạt được trong tuần tại phòng Giám đốc điều hành vào buổi chiều thứ Sáu bình thường.
“Học tập bàn tròn” có một động lực phát triển bên trong. Một khi đã bắt đầu, chúng sẽ được tăng cường mạnh lên và đi theo những hướng riêng.
Thật vậy, con người luôn bắt đầu bằng việc “lựa chọn xã hội riêng cho mình”: những người đồng nghiệp khuyến khích suy nghĩ của người khác. Và nhiều người hơn sẽ bị lôi cuốn hay bắt đầu tạo thành những nhóm riêng của họ. Họ cùng bị hút vào những vấn đề thú vị và hữu ích đối với mình. Họ chia sẻ thông tin và những nguồn tài liệu được đưa vào trong cuộc nói chuyện.
Mô hình học tập này có thể vượt quá giới hạn chỗ làm việc cá nhân.
Học tập bàn tròn cũng có thể trở thành phương thức giáo dục chủ chốt trong lĩnh vực chuyên môn hay ngành nghề nào đó. Tôi đã đề xuất một chương trình như vậy khi đang chủ trì thường viên hội nghị của Hiệp hội các giám đốc chuyên môn (của Hiệp hội thanh niên theo đạo Cơ Đốc trong nước). Giám đốc Jim Stooke, người đã nhận được sự hưởng ứng đáng kể từ những hội viên, đã hào hứng chấp nhận đề xuất này. Stook và những nhà lãnh đạo hiệp hội đã tung ra chương trình “học tập bàn tròn”, để khuyến khích các hội viên tạo ra những nhóm cam kết học tập cùng nhau. Lời tuyên bố ban đầu đã kéo theo 800 câu hỏi! Stooke đã trả lời một cách đơn giản nhưng ấm áp: “Những người bạn đến với nhau để chia sẻ kinh nghiệm học tập đã được lựa chọn là trái tim và tâm hồn của chương trình này”.
Những “học tập bàn tròn” này hoạt động như thế nào trong thực tế? Mỗi nhóm sẽ tự chọn ra năm thành viên và sẽ tự quản lý. Sau đó, họ sẽ nhận một “bộ đồ nghề cho người bắt đầu” gồm có các hướng dẫn và nguồn tài liệu như từ những chiếc đinh ghim đính vào ve áo cho tới một cuốn băng ghi âm.
Các thành viên trong mỗi nhóm học tập này sẽ cùng nhau lựa chọn kế hoạch học tập dựa trên cơ sở nhu cầu và lợi ích của mình.
Những hoạt động điển hình là:
Thảo luận về cuốn sách mới của Tom Peters, rất phù hợp với tình hình địa phương.
Tham dự một buổi hội nghị chuyên đề về cách sử dụng mạng Internet, và thực hiện làm việc cùng nhau như một nhóm.
Tập trung vào ba xu hướng của tương lai ảnh hưởng tới tất cả thành viên trong nhóm.
Bộ đồ nghề ban đầu cung cấp cho mỗi nhóm tư liệu thú vị như từ chiếc đinh ghim đính vào ve áo và những tấm thẻ chứa thông tin để nhóm có thể xúc tiến cho tới một cuốn băng ghi âm và sách hướng dẫn phương pháp học tập đỉnh cao, sổ nhật ký học tập và những tập giấy dành cho “Ý tưởng lớn”.
Lắng nghe với đôi tai vàng
Khi tôi đang viết ở phần này, Phil Condit đã nhận được một công việc mới và khăng khăng cho rằng một trong số những phẩm chất chính của mình là đôi tai lớn (Thật vậy, đôi khi đôi tai là điều đầu tiên mà mọi người chú ý tới khi gặp anh ấy). Do đó, anh tận dụng chúng để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe trong quá trình làm việc.
Bạn hãy bắt đầu sử dụng kỹ năng lắng nghe của bạn như một chiến lược, chứ không chỉ mang tính chiến thuật. Thậm chí hãy tiến xa hơn việc chỉ đơn thuần thu nhặt một ý tưởng ngẫu nhiên ở đâu đó. Việc lắng nghe tốt có thể giúp bạn khám phá ra những gì đang thực sự diễn ra trong tổ chức của mình – tại sao những mục tiêu cao không đạt được và những cơ hội mới ẩn nấp ở đâu.
Sử dụng công nghệ mới bao gồm máy vi tính
Nhiều phương pháp học tập đã được nêu ra trong chương này có thể thúc đẩy hay được làm tốt hơn nhờ công nghệ. Ví dụ các nhóm học tập bàn tròn khơi dậy sự hứng thú trong những cuộc thảo luận của họ bằng một cuốn băng video. Những kỹ năng lắng nghe có thể được nâng cấp bằng cách sử dụng hướng dẫn trên đĩa CD-ROM. Sự khích lệ và thông tin cần thiết để giữ cho mô hình bánh xe liên tục quay có thể đến từ những nguồn tài liệu dựa trên cơ sở máy tính.
“Kanbrain” là khái niệm dễ nhớ do Lewis Perleman phát minh ra để tổng hợp các tiềm lực của việc sử dụng công nghệ nhằm bổ sung cho việc học tập trên công việc của bạn. Nó xuất phát từ từ “kanban” của Nhật Bản – hệ thống just-in-time (vừa đúng lúc), trong đó các thành phần cần cho quá trình sản xuất được vận chuyển tới đúng nơi và đúng thời điểm bạn muốn. “Kanbrain” áp dụng khái niệm này vào việc học tập: ý tưởng của nó là đặt toàn bộ cơ sở kiến thức về công ty và tài chuyên môn ở vị trí sẵn sàng sử dụng của mỗi nhân viên, vừa đúng lúc, theo yêu cầu, vào bất kỳ thời gian nào và ở bất kỳ đâu.
Sử dụng L(earning) của bạn để thăng tiến sự nghiệp. Bây giờ chúng ta đã khám phá ra cách bạn lựa chọn công việc và những nhiệm vụ được giao cho cơ hội phát triển như thế nào, và sau đó truyền cảm hứng từ việc học tập hàng ngày vào công việc của bạn.
Dưới đây, tôi muốn đề xuất thêm vài cách bạn có thể sử dụng học tập để thăng tiến trong sự nghiệp. Tất nhiên là bạn có thể không cần hay có thể có được tài liệu cho tất cả việc học tập ngày này qua ngày khác, ví như trong cuộc đối thoại theo kiểu “Hey, Joe!” và. Điều quan trọng là bạn nhận ra rằng mình “đang trên đà phát triển” ngày này qua ngày khác, bằng những cách trọng yếu này. Dưới đây tôi sẽ nói về những ghi chú và việc ghi chép, hay chính xác hơn, những gì bạn học được từ những dự án lớn, các thắc mắc hay những kinh nghiệm như:
điều hành một dự án lớn.
tham dự một buổi buổi hội thảo huấn luyện kỹ năng, hội nghị chuyên đề, hay hội nghị.
tham gia vào một cuộc họp hay chuyến đi quan trọng.
hoàn thành một kế hoạch hay chương trình tự học được mở rộng.
TÍNH ĐẾN VIỆC HỌC CỦA BẠN TRONG ”BẢN GHI CHÉP LÂU DÀI”
Bạn muốn làm cho việc học tập đầy ý nghĩa trở thành phần trong quá trình làm việc lâu dài của mình. Để làm được việc này, bạn sẽ phải đảm bảo rằng:
đạt được sự công nhận và uy tín đầy đủ cho đến thời điểm thích hợp để thăng tiến;
có sẵn nó trong tay để cập nhật vào bản tóm tắt bản thân nhờ việc tự nhắc nhở mình về cách phát triển khả năng của mình;
có thể sử dụng nó để thúc đẩy tinh thần của bạn khi gặp điều không may mắn trong công việc và muốn tự nhắc nhở rằng mình đã đi được đến đâu, bạn đã sử dụng phương pháp học kiếm tiền L(earning) như thế nào trong quá khứ để tiến lên phía trước.
Việc đầu tiên phải làm là “nắm bắt” việc học tập của bạn bằng cách sử dụng sổ nhật ký học tập và bộ kế hoạch học tập đã được tích luỹ.
Hãy sử dụng tài liệu này như nguồn tư liệu cá nhân và đảm bảo rằng những kế hoạch học tập của bạn được phản ánh trong hồ sơ cá nhân được người giám sát bạn lưu trữ hay được giữ trong phòng đào tạo tại tổ chức của bạn. Nếu không thì bạn hãy bảo quản hồ sơ của mình và liệt kê những mục chính trong bản tóm tắt về bản thân.
Bạn đừng bao giờ lúng túng khi trả lời câu hỏi: “Ba điều quan trọng nhất bạn vừa học được trong tháng này là gì?”. Nhiều người đã găp khó khăn khi trả lời câu hỏi này vì họ cho rằng việc học chỉ xảy ra khi họ ngồi và được dạy trong một lớp học. Sự cam kết của bạn đối với phương pháp học tập đỉnh cao sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua suy nghĩ cố hữu này.
TRUYỀN DẠY NHỮNG GÌ BẠN ĐÃ HỌC
Việc dạy cho người khác những gì bạn đã học không chỉ củng cố nó trong đầu – mà còn đóng góp vào trong tổ chức của bạn và mài giũa kỹ năng lập kế hoạch, viết và truyền đạt thông tin. Linda Meyer, Giám đốc sáng lập ra trung tâm học tập nổi tiếng Meyer Learning Center ở Denver, cho biết: “Dạy cho người khác chính là việc quan trọng nhất bạn làm được để nhân lên những ảnh hưởng và giá trị từ việc học tập của bạn”.
Tuy nhiên, bạn không phải dựng lên một lớp học hay khoá học với quy mô đầy đủ. Bạn có thể chia nhỏ vấn đề của mình ra và mời mọi người thảo luận về chúng tại một “bữa ăn trưa tại nơi làm việc” nếu nó phù hợp (Xem phần “Học tập bàn tròn” trong chương này).
Việc giảng dạy của bạn thậm chí không cần là trực tiếp gặp mặt. Bạn hãy viết một bức thư nội bộ có sức thuyết phục, chia sẻ những kỹ năng và chiến lược hữu ích nếu nó thích hợp. Việc làm này không chỉ là chia sẻ những gì bạn mới học được mà còn được đưa vào trong hồ sơ của bạn như là một bản ghi chép lâu dài.
BÁO CÁO “LỢI NHUẬN ĐẦU TƯ” CHO VIỆC HỌC KIẾM TIỀN L(EARNING) CỦA BẠN
Đây là khái niệm chính mà những nhà quản lý thông thái sử dụng để nói về các kết quả mang tính thương mại của việc học tập. Họ đang tìm kiếm một lượng đô-la giá trị cho tổ chức của mình từ những gì bạn mới học được. Họ đặt ra câu hỏi: “Kiến thức hay kỹ năng mới của bạn đã tiết kiệm, hay tạo ra bao nhiêu tiền?”
Một khi đã bắt đầu nghĩ về nó, bạn thấy để tính được con số như vậy không quá khó và nó cho người giám sát của bạn thấy rằng bạn suy nghĩ thực tế, dưới góc độ của những đồng tiền.
Đôi khi bạn hãy trực tiếp đánh giá xem mình đang làm một việc gì đó cho công ty nhanh hơn, tốt hơn hay kinh tế hơn đến đâu. Bạn đã sử dụng những gì mình đang học để làm việc gì đó thuận tiện hơn chưa? Để tránh những sai lầm tai hại hay không? Để đưa ra những quyết định tốt hơn hay không? Để tiết kiệm thời gian và chi phí? Để cung cấp cho khách hàng bên ngoài và bên trong công ty những dịch vụ được cải thiện tốt hơn hay không?
Hãy tính một đô-la cho những công việc có giá trị như trên. Nếu việc đo lường trực tiếp không dễ dàng thì bạn có thể phát triển một con số như thế bằng cách đơn giản là hỏi người giám sát hay những khách hàng của mình rằng những sự cải thiện nào được họ coi là có giá trị.
Dưới đây là một công thức tính toán đơn giản. Tôi gọi công thức này là DAVELEL (The Dollar Amount of the Value Added by Learning as Estimated by the Learner): Lượng đô-la được gia tăng nhờ việc học tập do học viên ước tính.
A. Bạn dành bao nhiêu phần trăm trong tổng thời gian thực hiện các nhiệm vụ được giao để có thể sử dụng những gì mình đã
học được?
(15%… 40%… 60%… 85%… hay bao nhiêu?)
B. Bạn ước tính mình sẽ đạt mức tăng hiệu quả hay khả năng sinh lời là bao nhiêu khi sử dụng những gì bạn đã học được?
(15%… 40%… 60%… 85%… hay bao nhiêu?)
A = … B = …
(chép lại những con số phía trên)
Để tính toán lượng giá trị được gia tăng tính bằng đồng đô-la do việc học tập này mang lại mà bạn ước tính, sử dụng công thức:
A x (lương hàng năm của bạn) x B = $ …
Giá trị gia tăng tính bằng đồng đô-la
Nguồn: John Noonan, Elevators: How to Move Training Up from the Basement (Nhà xuất bản Twain, Wheaton, IL, 1985).
Nếu bạn muốn biết nhiều hơn về việc sử dụng phương pháp học kiếm tiền L(earning) – để thăng tiến trong sự nghiệp, hãy đọc cuốn sách Chứng tỏ bạn là người có đủ trình độ của Charles Hayes (Autodidactic Press, P.O. Box 872749, Wasilla, AK, 99687). Hayes nêu ra cả gợi ý và hướng dẫn về việc đánh cuộc những kỹ năng mới của bạn để có thể thăng tiến. Ông viết: “Một khía cạnh được làm sáng tỏ sẽ giữ cho bạn luôn dẫn đầu trong cuộc chơi trong khi góp phần thay đổi những luật lệ. Mỗi ngày đều có hàng ngàn người dày dạn kinh nghiệm, có trình độ ở Mỹ bị từ chối khỏi các cơ hội công việc và những sự thăng tiến xứng đáng vì thiếu bằng cấp chính thức. Thông thường những đòi hỏi về bằng cấp mang tính quy ước không để làm gì trong công việc. Kết quả là tổ chức đó đánh mất giá trị gia tăng và cá nhân liên quan thì mất tiền, thanh thế và điều mong mỏi”.
HÃY DỪNG LẠI ĐỂ QUAN SÁT RỒI LÊN KẾ HOẠCH HỌC TẬP CHUYÊN MÔN KHÔNG NGỪNG
Chúng ta đã tập trung nhiều vào L(earning) trong công việc hiện tại của bạn bằng cách:
Lựa chọn một công việc – và những nhiệm vụ được giao cụ thể – mang lại những cơ hội học tập.
Truyền cảm hứng học tập vào trong công việc hàng ngày của bạn và trong thời gian dài.
Sử dụng những gì bạn đã học được để thăng tiến.
Tuy nhiên, sẽ có những lúc bạn muốn và cần phải đi “ra bên ngoài” vì một vài cơ hội học tập đặc biệt, “chính thức” như:
một buổi hội thảo huấn luyện kỹ năng nửa ngày trên mạng
một hội nghị chuyên đề trong ba ngày ở thị trấn.
một cuộc hội thảo trong lĩnh vực của bạn kéo dài một tuần ở thành phố khác.
một đợt huấn luyện hành chính kéo dài ba tuần tại trường đại học.
Dưới đây là những cách để giúp bạn tận dụng được những cơ hội như vậy trong hoàn cảnh công việc của bạn.
Ghé thăm phòng đào tạo của tổ chức bạn đang làm
Bạn hãy bắt đầu bằng việc nắm thế chủ động ngay trong tổ chức của mình. Sau khi nhận được sự đồng ý từ người giám sát, hãy đến thăm phòng đào tạo. Đi tới chỗ người có vị trí cao nhất (như giám đốc đào tạo, nhân viên phụ trách chính về việc đào tạo, giám đốc quản lý nhân sự, v.v…) hay gặp trợ lý của họ, trình bày sự quan tâm và mong muốn của bạn đối với việc tự phát triển cá nhân.
Tôi chưa biết trường hợp nào mà nhân viên lại không được tiếp đón tận tình khi họ làm như vậy. Những nhân viên trong phòng đào tạo của đa số công ty đều hết sức tin tưởng vào giá trị của việc học tập không ngừng. Tuy nhiên, họ lại luôn phải đối mặt với sức ỳ mạnh mẽ từ những công nhân và giám đốc. Sự chống đối phổ biến nhất là thái độ nhân nhượng trước tình thế khẩn trương: “Mọi người trong phòng chúng ta có quá nhiều việc phải làm mỗi ngày, họ không thể mất thời gian cho một buổi hội thảo có huấn luyện kỹ năng hay một buổi hội nghị chuyên đề”. (Với tư cách là cố vấn quản lý, tôi nhận ra ngay đó là nhược điểm của ban giám đốc. Những nhà quản lý như vậy không nhìn thấy giá trị của việc đầu tư thời gian cần thiết để “mài sắc lưỡi cưa” nhằm làm tăng năng suất và khả năng sinh lời).
Một trong những hậu quả trong thực tế từ sự chống đối này là sử dụng tài năng, nguồn lực, ngân quỹ và những cơ hội dưới mức có thể mà phòng đào tạo đã đề xuất. Vì vậy, họ hầu như luôn hài lòng khi thấy các nhân viên thích tận dụng những gì họ có để cống hiến cho tổ chức.
Dưới đây là một chương trình đã được đề xuất thực hiện đối với phòng đào tạo trong công ty của bạn:
Đầu tiên, hãy thu thập và xem xét lại những tài liệu viết trong sổ tay nhân viên, hợp đồng lao động của bạn hay những văn bản thích hợp khác. Những công ty tốt nhất ngày nay đã cam kết bằng văn bản mức độ giáo dục và đào tạo tối thiểu cho nhân viên.
Sau khi đã chuẩn bị xong, hãy tìm kiếm các câu trả lời hay thông tin sâu hơn về những điều sau đây:
♦ ♦ ♦ ♦
Cam kết của tổ chức đối với việc học tập không ngừng dành cho nhân viên ở vị trí như bạn là gì?
Thông báo nhiệm vụ, chính sách nhân sự, và thực tế đào tạo của tổ chức đó về việc học của bạn là gì?
Tổ chức đó có định rõ số lượng giờ hay ngày tối thiểu trong năm được dành hết cho việc giáo dục và đào tạo hay không?
Việc giáo dục và đào tạo có là một phần trong bảng mô tả công việc của bạn không?
Việc đánh giá và lên kế hoạch đào tạo, giáo dục có là một phần của việc đánh giá thường kỳ công việc của bạn hay không?
Ai quyết định cơ hội đào tạo nào phù hợp với bạn?
Việc đào tạo hiện có dành cho bạn điều chỉnh sự phát triển chuyên môn của mình hay tập trung vào kỹ năng “vừa đúng lúc” để giải quyết vấn đề khi chúng lộ ra hay không?
Những cơ hội tham gia các buổi hội thảo huấn luyện kỹ năng, hội nghị chuyên đề, chương trình học từ xa, chương trình học tập tự định hướng cụ thể nào sắp đến (trong năm tới), hay những cơ hội và nguồn tài liệu khác bạn có thể sử dụng là gì?
Đặt chỗ trước cho bản thân là chiến lược then chốt ở đây.
Bạn hãy quyết định trước thật tốt những cơ hội hấp dẫn nhất sắp đến trong mười hai tháng tới và tự cam kết là sẽ thực hiện. Ghi chúng vào trong lịch của bạn, thảo luận về chúng với người giám sát bạn, bắt đầu đọc những kiến thức cơ sở nếu thích hợp. Sau đó, hãy đảm bảo thời gian với mức độ có thể đạt được. Bạn hãy sử dụng những cam kết và việc lên lịch trước để, né tránh, và khước từ những nhiệm vụ được giao sẽ gây trở ngại. Tất nhiên cam kết của bạn có thể bị gạt sang một bên do sự khủng hoảng hay thay đổi lớn trong hoàn cảnh công việc. Tuy nhiên, nếu cam kết này được đặt vào đúng chỗ, bạn có thể tăng sức mạnh của mình lên rất nhiều.
Nếu không làm được điều này thì có lẽ “thái độ nhân nhượng trước tình thế khẩn trương” sẽ rất dễ dàng khiến cho bạn không quan tâm đến những công việc trên.
Những nguồn tài liệu nào bạn có thể sử dụng cho việc học tập tự định hướng?
Hãy tìm hiểu kỹ những nguồn tài liệu trong tủ sách đào tạo của công ty, bao gồm các tài liệu in (như: sách, tạp chí, thư thông báo) cũng như những tài liệu thông tin nghe nhìn và dựa trên cơ sở máy tính.
Ở đây, việc học tập dựa trên máy tính cũng mang lại những cơ hội quan trọng như chúng ta đã khám phá trong chương “Học tập tối ưu trong không gian ảo”.
Công ty cung cấp sự hỗ trợ nào cho những cơ hội học tập chính thức?
Bạn hãy tìm ra những chính sách liên quan tới vấn đề hoàn lại học phí, thời gian được đưa ra, sự công nhận và khen thưởng cho việc học chính thức mà bạn có thể mong muốn khi học ở một trường đại học, trường dạy nghề hay tổ chức giáo dục khác. Nếu những sự sắp xếp mà bạn muốn không hoàn toàn phù hợp với các chính sách thông thường của tổ chức thì hãy hỏi về việc phá luật một chút. Từ trước tới nay, tôi chưa từng gặp một vị Giám đốc đào tạo nào lại không sẵn lòng đáp ứng yêu cầu có thể chấp nhận được từ nhân viên hứng thú với việc học tập.
Bạn nên sắp xếp thành hệ thống và ghi chép chi tiết về việc học của mình như thế nào để nhận được sự ủng hộ, công nhận thích hợp và hỗ trợ phù hợp như thế nào?
Nhiều tổ chức đã lập sẵn các mẫu để lên kế hoạch và ghi chép chi tiết về việc học của bạn, và cho biết có quan hệ như thế nào với trách nhiệm trong công việc của bạn hướng tới những mục đích và mục tiêu phía trước của công ty. Chúng thường được gọi là “Kế hoạch phát triển cá nhân” hay với nhan đề tương tự khác. Bằng cách sử dụng những mẫu này, bạn đảm bảo rằng việc học tập của mình phù hợp với những yêu cầu cần thiết để được hỗ trợ và công nhận.
♦ ♦ ♦ ♦
Bạn cũng nên tận dụng tối đa ưu điểm của hoạt động giáo dục không ngừng và dành cho người trưởng thành được đưa ra trong cộng đồng của mình. Hãy ghi tên vào danh sách để nhận những cuốn catalog phát hành sáu tháng một lần từ các trường cao đẳng và đại học trong vùng của bạn, hay từ bất kỳ tổ chức phi giáo dục nào như các trung tâm phát triển, học viện, hay các trường phổ thông. Hãy xem phần mở đầu chương “Trường đại học vô hình”: “Giáo dục không ngừng: Tự tạo chương trình giảng dạy riêng của bạn”.
Học viên đáng giá 17 đô-la một giờ
Ở phần đầu chương này, bạn đã gặp “học viên đáng giá 170 triệu đô” – Marc Andreesson, người đã khám phá ra rằng mình vẫn còn phải học nhiều.
Và trong phần cuối, tôi muốn giới thiệu với bạn một học viên đáng giá 17 đô-la một giờ – nhân viên tại vị trí trái ngược với Andreessen cũng trong lĩnh vực máy tính. Đó là cô Delores Franklin, người đang kiếm được 17 đô-la trong một giờ khi tôi gặp cô vài năm trước. Giống như Andreessen, Delores đã nhận ra rằng việc học kiếm tiền L(earning) là yếu tố cần thiết đối với thành công của mình. Cô đã sử dụng nó để khởi động sự nghiệp. Những gì cô đã hoàn thành cho thấy cách các kỹ năng này có thể phục vụ một ai đó, tại bất kỳ vị trí nào và vào bất kỳ thời điểm nào trong sự nghiệp.
Tôi đang làm việc với tư cách cố vấn cho một hãng quy mô vừa (với 2000 nhân viên) trong ngành công nghiệp máy tính. Nhiệm vụ của tôi là nâng cao khả năng sinh lời của đội ngũ làm việc gồm 75 người.
Delores là người mới tham gia vào nhóm làm việc này và đây là công việc thứ hai của cô sau khi rời trường phổ thông. Cô không học đại học, nhưng cô rất hoạt bát và giàu tham vọng.
Các nhà cố vấn được coi là trung lập, khách quan và là những người tập trung vào cơ hội “kiếm tiền rầm rộ” trong bất kỳ nhiệm vụ nào được giao. Nhưng, tôi thích thấy Delores trong bất kỳ nhóm cùng làm việc nào và dành cho cô sự chú ý đặc biệt. Đôi khi, bạn tạo ra sự khác biệt mang tính quyết định trong cuộc sống của một ai đó.
Delores thu hút được sự chú ý của tôi vì có một số giai thoại mà người lãnh đạo nhóm của cô đã kể cho tôi nghe, khi tôi đang phỏng vấn tất cả những nhà quản lý về thách thức cũng như cơ hội của họ. Một nhà quản lý cho biết “Tôi đã yêu cầu cô ấy tìm một đống báo cáo hàng tháng mà tôi cần xem xét lại, tôi không nghĩ là sẽ định ra thời hạn cho cô ấy, nhưng tôi đoán là cô ấy có thể nghĩ là tôi không bình thường. Hai mươi phút sau, cô ấy tới và mang theo những bản báo cáo – đã được dập ba lỗ, chia ra từng phần theo mỗi tháng, đặt vào bên trong các tờ bìa rời, và dán các nhãn nhiều màu sắc khác nhau lên phần gáy. Việc này làm cho chúng dễ sử dụng hơn và đảm bảo rằng chúng sẽ không bị thất lạc trong đống lộn xộn lần nữa”.
Tôi ngờ rằng mình đã có một người chiến thắng trong tay!
Đủ để chắc chắn, khi tôi đứng trong phòng của Delores, gần như cô ấy đã nói ngay rằng: “Tôi muốn tận dụng lợi thế là người mới đến ở đây của mình – và sự thật là ông có tham gia vào dự án này ngay bây giờ.”
Tôi trả lời: “Delores, nếu cô sẵn sàng đặt ra các câu hỏi, nắm lấy cơ hội của mình và tận dụng may mắn, chúng ta có thể thực sự khởi động sự nghiệp của cô”.
Dưới đây là những gì mà Delores đã làm, với một ít sự giúp đỡ của tôi và đồng nghiệp trong vòng sáu tháng sau. Bạn sẽ nhận thấy mọi thứ ở đây gần giống như những kỹ năng bạn đã và đang làm chủ.
Tôi cho Delores làm quen với những nguyên tắc và chiến lược nhằm nâng cao nhận thức của cô về nhu cầu học kiếm tiền – L(earning) đã được trình bày trong chương này, và các cơ hội cũng như chiến lược hiện có. Delores đã đặc biệt ấn tượng với những tính toán của giáo sư Kotter về hậu quả tai hại khi thất bại trong công việc học tập không ngừng, bởi vì cô có nhiều người bạn bị sa vào những công việc bế tắc không lối thoát.
Chúng tôi cùng với người giám sát Delores đã xem xét lại công việc mà công ty giao cho cô tiếp theo đó, đánh giá việc thực hiện của cô, và những điều để học tốt nhất đối với cô nhằm tự chuẩn bị cho việc thăng tiến. (Người giám sát đã rất hài lòng với sự khởi đầu của Delores).
Tôi đã giúp Delores chọn cuốn sách tự học kinh doanh từ thư viện đào tạo để cô đọc và sử dụng nó. Tôi đã nói với cô rằng sẽ không có người nào kiểm tra những gì cô đã học được – nó không giống như ở trường. Nếu thấy những điều hữu ích mà cô áp dụng được thì tốt. Còn nếu không, không ai khác ngoài cô có thể biết điều đó.
Chúng tôi đã thảo luận về những nhiệm vụ Delores được giao nhằm tìm ra cách để làm được nhiều việc hơn, làm được nhiều loại công việc khác nhau và nghiên cứu về các bộ phận còn lại.
Chúng tôi đã tìm ra nhà quản lý nào sẽ sẵn sàng trở thành “người cố vấn” không chính thức cho Delores trong các buổi nói chuyện không thường xuyên về sự tiến bộ cũng như khó khăn của cô.
Chúng tôi đã tìm hiểu rõ những gì Delores có thể và nên mong đợi từ phòng đào tạo – những khoá học mà cô ấy có thể tham gia, những tài liệu mà cô có thể sử dụng – và chọn một buổi hội thảo rèn luyện kỹ năng sắp diễn ra trên mạng về “Quản lý những sự ưu tiên phức tạp”.
Mỗi ngày, Delores lại đặt ra một vài câu hỏi suy nghĩ thấu đáo về những mục tiêu của bộ phận, những việc mọi người đã làm, tại sao mọi việc được làm như vậy và cô có thể giúp đỡ như thế nào. Cô đã nuôi dưỡng một “đôi tai vàng” – mặc dù cô vẫn nói chuyện rất nhiều nhưng trong phòng đã có những tiếng rì rầm rằng: “Cô Delores đó đúng là một người biết lắng nghe!”.
Delores nhìn mỗi nhiệm vụ được giao dưới góc độ mô hình bánh xe của việc học kiếm tiền và lập ra các báo cáo hậu hành động trên đường về nhà mỗi tối. Cô nghĩ về những cách để có thể thực hiện nhiệm vụ nhanh hơn, tốt hơn và ít tốn kém hơn.
Trong vòng hai tuần, hai giám đốc đã nhận ra rằng việc giải thích họ đã thực hiện những gì, tại sao họ lại làm như vậy và học từ những gì mà các giám đốc khác nói về Delores, là thật sự hữu ích. Hoá ra (nó luôn là như vậy) có rất nhiều việc không được biết và hiểu đúng về những người đang làm việc gì đó và lý do tại sao họ lại làm như vậy – và một sự thiệt hại nghiêm trọng do thiếu sự trao đổi thông tin cần thiết.
Vì vậy, một cuộc họp kéo dài trong hai giờ đồng hồ đã được tổ chức, để chính thức hoá quá trình đó. Chương trình nghị sự của cuộc họp này là mỗi giám đốc sẽ giải thích những gì họ đã thực hiện, tại sao họ lại làm như vậy, và trả lời những câu hỏi được đặt ra. Delores và tôi coi nó như buổi học tập bàn tròn – nhưng đối với những đồng nghiệp của cô, nó được biết đến như là Hội nghị bàn tròn của Delores.
Tại buổi đánh giá công việc tiếp đó, Delores đã được tuyên dương vì sáng tạo, hoạt động tích cực, và việc tự phát triển của mình; cô đã được đề bạt vào phòng trợ lý giám đốc, và lương được nâng lên tới mức cao nhất có thể.
Khi công việc của tôi ở công ty đó sắp chấm dứt, tôi đã có một buổi nói chuyện cuối cùng với Delores. Cô nói: “Đây là sự thay đổi rất lớn đối với tôi. Tôi thực sự cảm thấy mình đang đi đúng đường.”
Tôi đáp lại: “Delores, chính cô làm tất cả những việc này. Cô đã bắt đầu quá trình này. Cô đã vượt qua mọi thử thách, tận dụng các cơ hội để bày tỏ quan điểm của mình và đặt ra câu hỏi có phần “ngớ ngẩn”. Cô cũng đã đọc cuốn sách đó và áp dụng những gì đọc được vào thực tế. Chính cô đã làm tất cả mọi công việc. Xin chúc mừng!”.
Tất nhiên là quá trình này không dừng lại ở đây. Sự khởi đầu lớn của Delores năm tới là được chấp thuận tham dự một buổi hội thảo chuyên môn được tổ chức hàng năm trong lĩnh vực của cô. Thường thường, đây là một đặc quyền được dành cho những nhân viên cấp cao hơn. Nhưng sau khi tìm hiểu rõ từ người cố vấn của mình, cô biết rằng không có quy định nào chống lại việc tham dự của những người ở cấp của cô. Một lần nữa cô lại bắt đầu công việc. Cô đã sử dụng những kỹ năng và các chiến lược dựa trên việc đánh giá lợi ích có được từ các buổi hội thảo (xem mục “Hội thảo” trong chương “Đại học vô hình”) để thiết kế một kế hoạch chứng minh rằng công ty sẽ được lợi bao nhiêu và sẽ có thêm bao nhiêu giá trị nếu cô được tham dự buổi hội thảo đó. Vì vậy, nó đã được chấp nhận!
Bây giờ, tức bốn năm sau, Delores đã là một giám đốc. Và cô hứa với tôi rằng cô sẽ tiếp tục để mắt để tìm kiếm một Delores tiếp theo!
