Đã gần một giờ rồi, Jôdép và tôi đang sửa soạn cho mọi việc cho chuyến đi thì có người gọi chuông dữ dội trước cửa.
– Có mở cửa không? – Jôdép hỏi tôi.
– Cứ mở cửa đi – tôi bảo, và tự hỏi không biết ai giờ này còn đến nhà tôi. Tôi không dám tin đó là Macgơrit.
– Thưa ông – Jôdép vừa vào vừa nói – có hai người đàn bà.
– Chúng tôi đây, Acmân – một giọng nói vang lên và tôi hiểu ngay đó là tiếng Pruđăng.
Tôi bước ra khỏi phòng.
Pruđăng đang đứng nhìn những đồ vật trong phòng khách. Macgơrit ngồi trên ghế dài trầm tư.
Tôi bước vào, đi đến bên nàng. Tôi quỳ xuống. Tôi cầm lấy hai bàn tay nàng và rất xúc động: “Tha lỗi cho anh!” .
Nàng ôm hôn lên trán tôi, nói:
– Thế là đã ba lần em tha lỗi cho anh.
– Anh đang chuẩn bị sáng mai đi.
– Thế thì cuộc viếng thăm của em có thể thay đổi quyết định của anh chăng? Em đến đây không phải để ngăn cản không cho anh rời Paris. Em đến đây, bởi vì suốt ngày em không có thì giờ trả lời anh. Và em không muốn để anh nghĩ rằng em đã giận anh. Chị Pruđăng không muốn em đến. Có thể em sẽ phá rối anh.
– Em phá rối anh ư, Macgơrit? Bằng cách nào?
– Ôi trời! Anh có thế có một người đàn bà trong nhà – Pruđăng đáp- nếu hai người khác đến nữa thì chắc làm phiền.
Trong lúc Pruđăng nhận xét như thế, Macgơrit nhìn tôi một cách chăm chú.
– Chị Pruđăng thân mến – tôi đáp – chị không hiểu chị vừa nói gì sao?
– Căn phòng này trông xinh lắm – Pruđăng nói – Thế người ta có thể xem phòng ngủ được không?
– Được chứ!
Pruđăng đi vào phòng ngủ của tôi. Không phải để thăm phòng, nhưng để xoá bỏ cái dại dột chị vừa nói ra. Và để chúng tôi lại một mình, tôi và Macgơrit.
– Tại sao em lại đem Pruđăng đến đây? – tôi hỏi.
– Bởi vì chị ta cùng đi xem hát với em, và để lúc ra về có người đi với em.
– Chẳng phải đã có anh rồi đó sao?
– Vâng, nhưng em không muốn quấy rầy anh, hơn nữa em tin chắc khi đưa đến cửa nhà em, anh sẽ xin lên nhà. Và vì em không thể chấp nhận điều đó được, em không muốn anh sẽ bỏ đi với cái quyền được bắt lỗi em vì đã từ chối.
– Nhưng tại sao em không thể tiếp anh được?
– Bởi vì em được canh giữ rất kỹ, và chỉ một chút nghi ngờ nào đó cũng đủ làm hại cho em rất lớn.
– Đó có phải là lý do độc nhất không?
– Nếu còn lý do nào khác, em sẽ cho anh biết. Chúng ta sẽ không còn những bí mật riêng tư của anh hay của em nữa.
– Thế thì Macgơrit ạ, anh không muốn quanh co nhiều, anh muốn nói thẳng với em. Em có yêu anh chút nào không?
– Rất nhiều.
– Thế thì, tại sao em lừa dối anh?
– Anh bạn thân mến ơi! Nếu em là bà quận công này hay bà quận công nọ, nếu em có hai trăm ngàn frăng lợi tức, em là tình nhân của anh mà còn có một tình nhân khác, lúc bấy giờ anh có quyền hỏi em tại sao em lừa dối anh. Nhưng em là Macgơrit Gôchiê, em có bốn mươi ngàn frăng tiền nợ, không có một đồng xu tài sản nào cả. Và em phải chi tiêu mỗi năm một trăm ngàn frăng. Câu hỏi của anh trở nên thừa và câu trả lời của em trở nên vô ích.
– Đúng thế – tôi vừa đáp vừa ngả đầu lên gối Macgơrit – nhưng anh yêu em như một thằng điên.
– Thế thì anh bạn thân mến ơi! Anh cần yêu em ít hơn một tí, hiểu em nhiều hơn phần nào. Lá thư của anh làm em khổ tâm rất nhiều. Nếu em có tự do, trước tiên là ngày hôm đó, em không tiếp ông bá tước hay sau khi đã tiếp ông ta, em sẽ đến xin lỗi anh, như anh lúc nãy. Và sau này, em sẽ không có một tình nhân nào khác ngoài anh. Có lúc em tin, em có thể tự cho em cái hạnh phúc đó trong sáu tháng. Anh lại không muốn điều đó. Anh muốn biết cho được những phương tiện. Ôi! Chúa ơi! Những phương tiện, điều đó đoán ra rất dễ. Đó là một sự lớn hơn anh có thể tượng mà em phải chịu đựng để sử dụng những phương tiện này. Em có thể nói với anh: “Em cần hai mươi ngàn frăng” không? Anh đã si mê em. Anh có thể tìm ra được, bất chấp sau này anh có trách cứ em. Nhưng em không muốn phải nợ anh cái gì cả. Anh không hiểu sự tế nhị đó. Mà đó là một sự tế nhị. Chúng em đây, khi chúng em còn chút ít tâm hồn, chúng em sẽ đặt cho những lời nói và sự vật một ý nghĩa, mà những người đàn bà khác không biết được. Như vậy, em lặp lại với anh rằng về phần Macgơrit Gôchiê, cái phương tiện mà nàng tìm ra để trả những món nợ, không phải đòi hỏi đến tiền bạc của anh, là một sự tế nhị mà anh phải chấp nhận, không được nói năng gì cả. Nếu anh chỉ mới biết em ngày hôm nay, anh phải sung sướng vì điều em đã hứa hẹn với anh, và anh không nên hỏi gì về công việc mà em đã làm ngày hôm kia. Thỉnh thoảng chúng ta phải mua cho kỳ được sự thoả mãn của tâm hồn, dựa vào những hy sinh của thể xác chúng ta; và chúng ta càng đau khổ hơn sau đó, khi sự thoả mãn vượt khỏi tầm tay mình.
Tôi lắng nghe, và tôi nhìn Macgơrit với sự thán phục. Con người kỳ diệu ấy, trước đây tôi ao ước được hôn chân nàng, nay lại bằng lòng để tôi đi vào tâm tưởng và dành cho tôi một vai trò trong đời sống của nàng. Vậy mà tôi vẫn chưa bằng lòng những điều nàng đã cho. Tôi tự hỏi, lòng ham muốn ở đàn ông có giới hạn chăng, khi cứ được thoả mãn nhanh chóng như tôi đã được thoả mãn, thì nói lại đòi hỏi những điều khác.
Nàng nói tiếp:
– Đúng vậy, chúng em đây, những sinh vật của ngẫu nhiên, chúng em có những dục vọng quái dị và những tình yêu không tưởng nổi. Chúng em tự cho chúng em, khi là sinh vật này, khi là vật khác. Có những kẻ đã bị phá sản và sẽ không nhận được gì hơn ở chúng em cả. Có những kẻ khác đã chinh phục được chúng em chỉ bằng một bó hoa. Quả tim chúng em có nhiều cái bất thường: đó là sự giải trí độc nhất và cũng là sự tha thứ độc nhất. Em đã hiến dâng cho anh mau hơn đối với bất cứ một ai. Em xin thề với anh. Tại sao? Bởi vì khi thấy em khạc ra máu, anh đã cầm tay em. Bởi vì anh đã khóc. Bởi vì anh là con người duy nhất thật sự lo lắng cho em. Em sẽ kể cho anh nghe một câu chuyện điên rồ. Ngày xưa, em có một con chó nhỏ. Nó nhìn em với một vẻ buồn bã mỗi khi em ho. Đó là một con vật độc nhất mà em yêu qúy.
Khi nó chết, em khóc nó có lẽ nhiều hơn cái chết của mẹ em. Quả thật, mẹ em đã đánh đập em suốt hai năm trong cuộc đời của em. Như thế, em đã yêu anh tức khắc, cũng như em đã yêu con chó của em vậy. Nếu người ta biết, họ có hể có được gì với giá một giọt lệ, họ sẽ được yêu quý hơn, và chúng em sẽ ít bị phá hoại hơn.
Lá thư của anh đã phản anh. Nó bộc lộ cho em biết, anh không có tất cả sự thông minh, tế nhị của con tim. Lá thư này đã làm hại anh nhiều trong tình yêu của em đối với anh hơn bất cứ điều gì anh có thể làm. Đó chính là sự ghen tuông, đúng thế, nhưng là sự ghen tuông mỉa mai xấc xược. Khi nhận được thư anh, em đã buồn. Em tình gặp anh vào buổi trưa, ăn trưa với anh. Cuối cùng, nhờ sự gặp gỡ đó mà xoá sạch một tư tưởng đang luôn luôn ám ảnh em.
Macgơrit nói tiếp:
– Lại còn điều này nữa, anh là con người duy nhất mà em hiểu ngay là em có thể suy nghĩ, nói năng một cách tự do trước mặt anh. Tất cả những người vây chung quanh những cô gái như em đều có cái thích thú dò xét từng lời nói nhỏ nhặt, rút ra những kết luận từ những cử chỉ không ý nghĩa gì. Đương nhiên, chúng em không có bạn hữu. Chúng em có những tình nhân ích kỷ. Họ vung phí tài sản của họ, không phải do chúng em như họ nói mà do tính hênh hoang của chính họ.
Đối với những con người như thế, chúng em phải vui lên, khi họ vui, ăn khoẻ lên khi họ muốn ăn với chúng em. Chúng em không được phép có một trái tim, nếu cưỡng lại, chúng em sẽ bị chế giễu và bị suy sụp lòng tin cậy.
Chúng em không còn là chúng em nữa. Chúng em không phải con người mà là những đồ vật. Chúng em là những con người đứng đầu tiên trong lòng tự ái của họ, là những người đứng sau cùng trong sự qúy mến của họ. Chúng em có những bạn gái như Pruđăng vậy. Những người đàn bà trước chuyên nghiệp kỹ nữ, ngày này vẫn thích được xài phí, nhưng tuổi tác của họ không cho phép nữa. Thế là họ trở thành những người bạn của chúng em, hay đúng hơn, những người cùng bàn ăn với chúng em. Tình bạn của họ đi đến chỗ nô dịch và chẳng bao giờ không vụ lợi. Chúng em có thêm mười tình nhân nữa cũng chẳng quan trọng gì đối với những người đàn bà ấy; miễn sao họ có thêm những chiếc áo dài hay một vòng đeo tay, và thỉnh thoảng họ có thể đi dạo trong những chiếc xe của chúng em, có thể đến ngồi trong lô của chúng em ở rạp hát. Họ nhận lại những bó hoa ngày hôm qua của chúng em và họ mượn chúng em những chiếc áo casơmia. Không bao giờ giúp chúng em một công việc nào, dù nhỏ đến mấy mà họ không đòi hỏi được trả công gấp hai. Chính mắt anh đã thấy buổi chiều Pruđăng đem về cho em sáu ngàn frăng mà em đã yêu cầu chị ta đến hỏi nơi ông quận công. Chị ta mượn lại năm trăm frăng để chẳng bao giờ trả lại hay sẽ trả bằng những cái mũ chẳng bao giờ em dùng đến, thế thôi.
Như vậy, chúng em không thể, hay đúng hơn em – một người hay buồn và luôn bệnh hoạn – chỉ có thể có một hạnh phúc, đó là tìm một người đàn ông khá cao thượng để đừng tra hỏi em về trách nhiệm đối với cuộc đời em, và trở thành người tình của tâm hồn hơn là của thân thể em. Con người đó, em đã tìm thấy nơi quận công. Nhưng ông quận công đã già, và tuổi già không che chở được ai, không an ủi được ai. Em muốn tin rằng mình có thể chấp nhận cuộc đời mà ông ta tạo nên cho em. Nhưng anh nghĩ thế nào? Em chết dần vì buồn chán để tự thiêu rụi đi sao? Thế thì thà nhảy vào đám lửa đang bùng cháy còn hơn là phải chết ngạt dần mòn trong than hồng.
Thế là em gặp ông. Anh trẻ trung, hăng hái, sung sướng. Em cố gắng tạo anh thành con người mà em đã gọi tên giữa nỗi cô đơn náo nhiệt của đời em. Em yêu anh, không phải yêu con người anh như hiện nay, mà là con người như người ta ước muốn. Anh không chấp nhận vai trò ấy. Anh đã vứt vai trò ấy, xem như không xứng đáng với anh. Anh là một người tình nhân tầm thường. Hãy làm như những người khác vậy: Hãy trả tiền công cho em; và chúng ta đừng nói gì nữa.
Sau những lời thú nhận dài đó, Macgơrit mệt mỏi ngả người vào chiếc ghế dài và đưa chiếc khăn lên môi để làm giảm một cơn ho nhẹ.
– Xin Lỗi – tôi nói nho nhỏ – Anh đã hiểu tất cả điểu đó. Nhưng anh muốn được nghe em nói, Macgơrit yêu quí. Chúng ta hãy quên những gì còn lại và chúng ta chỉ cần nhớ một điều: Chúng ta còn trẻ và chúng ta yêu nhau. Macgơrit, em hãy xử dụng anh tùy theo ý em muốn. Anh là nô lệ của em, là con chó nhỏ của em. Nhưng nhân danh Thượng đế, em hãy xé lá thư của anh và đừng để anh ra đi vào ngày mai, anh sẽ chết mất.
Macgơrit rút lá thư của tôi từ phía trên áo ra đưa lại cho tôi và nói vơi nụ cười hiền lành không bao giờ tôi quên được:
– Anh cầm lấy đi, em đem lại cho anh đây.
Tôi xé lá thư đó và ứa nước mắt cúi hôn bàn tay đã trả lại lá thư cho tôi.
Vừa lúc đó, pruđăng lại xuất hiện.
– Chị pruđăng, chị biết anh ấy yêu cầu gì không?
– Macgớit nói
– Anh ta yêu cầu cô thứ lỗi.
– Đúng thế.
– Và cô đã tha lỗi cho anh ta?
– Phải thứ chứ sao. Nhưng anh ấy còn muốn cái khác nữa?
– Cái gì vậy?
– Anh ấy muốn đến ăn tối với chúng ta.
– Và cô bằng lòng chứ?
– Chị nghĩ thê nào?
– Tôi nghĩ đây là hai đứa trẻ thơ, đứa nào cũng như đứa kia, đều không có đầu óc cả. Nhưng tôi cũng nghĩ, tôi đang rất đói bụng. Và cô chấp nhận càng sớm, chúng ta càng có thể ăn sớm hơn.
– Thôi, chung ta đi! – Macgơrit nói – Ba chúng ta hãy lên xe. À, – Cô nói tiếp và quay sang phía tôi- Nanin chắc ngủ rồi. Anh sẽ mở cửa. Hãy cầm chìa khoá của em và cố gắng đừng làm mất nữa nhé.
Tôi ôm hôn Macgơrit đến ngạt thở.
Jôdép bước vào:
– Thưa ông – anh ta nói với vẻ đầy thoả mãn – hành lý đã sắp xếp xong rồi.
– Hoàn toàn xong?
– Vâng, thưa ông.
– Thế thì được. Hãy mở ra lại. Tôi không đi nữa.
Đã gần một giờ rồi, Jôdép và tôi đang sửa soạn cho mọi việc cho chuyến đi thì có người gọi chuông dữ dội trước cửa.
– Có mở cửa không? – Jôdép hỏi tôi.
– Cứ mở cửa đi – tôi bảo, và tự hỏi không biết ai giờ này còn đến nhà tôi. Tôi không dám tin đó là Macgơrit.
– Thưa ông – Jôdép vừa vào vừa nói – có hai người đàn bà.
– Chúng tôi đây, Acmân – một giọng nói vang lên và tôi hiểu ngay đó là tiếng Pruđăng.
Tôi bước ra khỏi phòng.
Pruđăng đang đứng nhìn những đồ vật trong phòng khách. Macgơrit ngồi trên ghế dài trầm tư.
Tôi bước vào, đi đến bên nàng. Tôi quỳ xuống. Tôi cầm lấy hai bàn tay nàng và rất xúc động: “Tha lỗi cho anh!” .
Nàng ôm hôn lên trán tôi, nói:
– Thế là đã ba lần em tha lỗi cho anh.
– Anh đang chuẩn bị sáng mai đi.
– Thế thì cuộc viếng thăm của em có thể thay đổi quyết định của anh chăng? Em đến đây không phải để ngăn cản không cho anh rời Paris. Em đến đây, bởi vì suốt ngày em không có thì giờ trả lời anh. Và em không muốn để anh nghĩ rằng em đã giận anh. Chị Pruđăng không muốn em đến. Có thể em sẽ phá rối anh.
– Em phá rối anh ư, Macgơrit? Bằng cách nào?
– Ôi trời! Anh có thế có một người đàn bà trong nhà – Pruđăng đáp- nếu hai người khác đến nữa thì chắc làm phiền.
Trong lúc Pruđăng nhận xét như thế, Macgơrit nhìn tôi một cách chăm chú.
– Chị Pruđăng thân mến – tôi đáp – chị không hiểu chị vừa nói gì sao?
– Căn phòng này trông xinh lắm – Pruđăng nói – Thế người ta có thể xem phòng ngủ được không?
– Được chứ!
Pruđăng đi vào phòng ngủ của tôi. Không phải để thăm phòng, nhưng để xoá bỏ cái dại dột chị vừa nói ra. Và để chúng tôi lại một mình, tôi và Macgơrit.
– Tại sao em lại đem Pruđăng đến đây? – tôi hỏi.
– Bởi vì chị ta cùng đi xem hát với em, và để lúc ra về có người đi với em.
– Chẳng phải đã có anh rồi đó sao?
– Vâng, nhưng em không muốn quấy rầy anh, hơn nữa em tin chắc khi đưa đến cửa nhà em, anh sẽ xin lên nhà. Và vì em không thể chấp nhận điều đó được, em không muốn anh sẽ bỏ đi với cái quyền được bắt lỗi em vì đã từ chối.
– Nhưng tại sao em không thể tiếp anh được?
– Bởi vì em được canh giữ rất kỹ, và chỉ một chút nghi ngờ nào đó cũng đủ làm hại cho em rất lớn.
– Đó có phải là lý do độc nhất không?
– Nếu còn lý do nào khác, em sẽ cho anh biết. Chúng ta sẽ không còn những bí mật riêng tư của anh hay của em nữa.
– Thế thì Macgơrit ạ, anh không muốn quanh co nhiều, anh muốn nói thẳng với em. Em có yêu anh chút nào không?
– Rất nhiều.
– Thế thì, tại sao em lừa dối anh?
– Anh bạn thân mến ơi! Nếu em là bà quận công này hay bà quận công nọ, nếu em có hai trăm ngàn frăng lợi tức, em là tình nhân của anh mà còn có một tình nhân khác, lúc bấy giờ anh có quyền hỏi em tại sao em lừa dối anh. Nhưng em là Macgơrit Gôchiê, em có bốn mươi ngàn frăng tiền nợ, không có một đồng xu tài sản nào cả. Và em phải chi tiêu mỗi năm một trăm ngàn frăng. Câu hỏi của anh trở nên thừa và câu trả lời của em trở nên vô ích.
– Đúng thế – tôi vừa đáp vừa ngả đầu lên gối Macgơrit – nhưng anh yêu em như một thằng điên.
– Thế thì anh bạn thân mến ơi! Anh cần yêu em ít hơn một tí, hiểu em nhiều hơn phần nào. Lá thư của anh làm em khổ tâm rất nhiều. Nếu em có tự do, trước tiên là ngày hôm đó, em không tiếp ông bá tước hay sau khi đã tiếp ông ta, em sẽ đến xin lỗi anh, như anh lúc nãy. Và sau này, em sẽ không có một tình nhân nào khác ngoài anh. Có lúc em tin, em có thể tự cho em cái hạnh phúc đó trong sáu tháng. Anh lại không muốn điều đó. Anh muốn biết cho được những phương tiện. Ôi! Chúa ơi! Những phương tiện, điều đó đoán ra rất dễ. Đó là một sự lớn hơn anh có thể tượng mà em phải chịu đựng để sử dụng những phương tiện này. Em có thể nói với anh: “Em cần hai mươi ngàn frăng” không? Anh đã si mê em. Anh có thể tìm ra được, bất chấp sau này anh có trách cứ em. Nhưng em không muốn phải nợ anh cái gì cả. Anh không hiểu sự tế nhị đó. Mà đó là một sự tế nhị. Chúng em đây, khi chúng em còn chút ít tâm hồn, chúng em sẽ đặt cho những lời nói và sự vật một ý nghĩa, mà những người đàn bà khác không biết được. Như vậy, em lặp lại với anh rằng về phần Macgơrit Gôchiê, cái phương tiện mà nàng tìm ra để trả những món nợ, không phải đòi hỏi đến tiền bạc của anh, là một sự tế nhị mà anh phải chấp nhận, không được nói năng gì cả. Nếu anh chỉ mới biết em ngày hôm nay, anh phải sung sướng vì điều em đã hứa hẹn với anh, và anh không nên hỏi gì về công việc mà em đã làm ngày hôm kia. Thỉnh thoảng chúng ta phải mua cho kỳ được sự thoả mãn của tâm hồn, dựa vào những hy sinh của thể xác chúng ta; và chúng ta càng đau khổ hơn sau đó, khi sự thoả mãn vượt khỏi tầm tay mình.
Tôi lắng nghe, và tôi nhìn Macgơrit với sự thán phục. Con người kỳ diệu ấy, trước đây tôi ao ước được hôn chân nàng, nay lại bằng lòng để tôi đi vào tâm tưởng và dành cho tôi một vai trò trong đời sống của nàng. Vậy mà tôi vẫn chưa bằng lòng những điều nàng đã cho. Tôi tự hỏi, lòng ham muốn ở đàn ông có giới hạn chăng, khi cứ được thoả mãn nhanh chóng như tôi đã được thoả mãn, thì nói lại đòi hỏi những điều khác.
Nàng nói tiếp:
– Đúng vậy, chúng em đây, những sinh vật của ngẫu nhiên, chúng em có những dục vọng quái dị và những tình yêu không tưởng nổi. Chúng em tự cho chúng em, khi là sinh vật này, khi là vật khác. Có những kẻ đã bị phá sản và sẽ không nhận được gì hơn ở chúng em cả. Có những kẻ khác đã chinh phục được chúng em chỉ bằng một bó hoa. Quả tim chúng em có nhiều cái bất thường: đó là sự giải trí độc nhất và cũng là sự tha thứ độc nhất. Em đã hiến dâng cho anh mau hơn đối với bất cứ một ai. Em xin thề với anh. Tại sao? Bởi vì khi thấy em khạc ra máu, anh đã cầm tay em. Bởi vì anh đã khóc. Bởi vì anh là con người duy nhất thật sự lo lắng cho em. Em sẽ kể cho anh nghe một câu chuyện điên rồ. Ngày xưa, em có một con chó nhỏ. Nó nhìn em với một vẻ buồn bã mỗi khi em ho. Đó là một con vật độc nhất mà em yêu qúy.
Khi nó chết, em khóc nó có lẽ nhiều hơn cái chết của mẹ em. Quả thật, mẹ em đã đánh đập em suốt hai năm trong cuộc đời của em. Như thế, em đã yêu anh tức khắc, cũng như em đã yêu con chó của em vậy. Nếu người ta biết, họ có hể có được gì với giá một giọt lệ, họ sẽ được yêu quý hơn, và chúng em sẽ ít bị phá hoại hơn.
Lá thư của anh đã phản anh. Nó bộc lộ cho em biết, anh không có tất cả sự thông minh, tế nhị của con tim. Lá thư này đã làm hại anh nhiều trong tình yêu của em đối với anh hơn bất cứ điều gì anh có thể làm. Đó chính là sự ghen tuông, đúng thế, nhưng là sự ghen tuông mỉa mai xấc xược. Khi nhận được thư anh, em đã buồn. Em tình gặp anh vào buổi trưa, ăn trưa với anh. Cuối cùng, nhờ sự gặp gỡ đó mà xoá sạch một tư tưởng đang luôn luôn ám ảnh em.
Macgơrit nói tiếp:
– Lại còn điều này nữa, anh là con người duy nhất mà em hiểu ngay là em có thể suy nghĩ, nói năng một cách tự do trước mặt anh. Tất cả những người vây chung quanh những cô gái như em đều có cái thích thú dò xét từng lời nói nhỏ nhặt, rút ra những kết luận từ những cử chỉ không ý nghĩa gì. Đương nhiên, chúng em không có bạn hữu. Chúng em có những tình nhân ích kỷ. Họ vung phí tài sản của họ, không phải do chúng em như họ nói mà do tính hênh hoang của chính họ.
Đối với những con người như thế, chúng em phải vui lên, khi họ vui, ăn khoẻ lên khi họ muốn ăn với chúng em. Chúng em không được phép có một trái tim, nếu cưỡng lại, chúng em sẽ bị chế giễu và bị suy sụp lòng tin cậy.
Chúng em không còn là chúng em nữa. Chúng em không phải con người mà là những đồ vật. Chúng em là những con người đứng đầu tiên trong lòng tự ái của họ, là những người đứng sau cùng trong sự qúy mến của họ. Chúng em có những bạn gái như Pruđăng vậy. Những người đàn bà trước chuyên nghiệp kỹ nữ, ngày này vẫn thích được xài phí, nhưng tuổi tác của họ không cho phép nữa. Thế là họ trở thành những người bạn của chúng em, hay đúng hơn, những người cùng bàn ăn với chúng em. Tình bạn của họ đi đến chỗ nô dịch và chẳng bao giờ không vụ lợi. Chúng em có thêm mười tình nhân nữa cũng chẳng quan trọng gì đối với những người đàn bà ấy; miễn sao họ có thêm những chiếc áo dài hay một vòng đeo tay, và thỉnh thoảng họ có thể đi dạo trong những chiếc xe của chúng em, có thể đến ngồi trong lô của chúng em ở rạp hát. Họ nhận lại những bó hoa ngày hôm qua của chúng em và họ mượn chúng em những chiếc áo casơmia. Không bao giờ giúp chúng em một công việc nào, dù nhỏ đến mấy mà họ không đòi hỏi được trả công gấp hai. Chính mắt anh đã thấy buổi chiều Pruđăng đem về cho em sáu ngàn frăng mà em đã yêu cầu chị ta đến hỏi nơi ông quận công. Chị ta mượn lại năm trăm frăng để chẳng bao giờ trả lại hay sẽ trả bằng những cái mũ chẳng bao giờ em dùng đến, thế thôi.
Như vậy, chúng em không thể, hay đúng hơn em – một người hay buồn và luôn bệnh hoạn – chỉ có thể có một hạnh phúc, đó là tìm một người đàn ông khá cao thượng để đừng tra hỏi em về trách nhiệm đối với cuộc đời em, và trở thành người tình của tâm hồn hơn là của thân thể em. Con người đó, em đã tìm thấy nơi quận công. Nhưng ông quận công đã già, và tuổi già không che chở được ai, không an ủi được ai. Em muốn tin rằng mình có thể chấp nhận cuộc đời mà ông ta tạo nên cho em. Nhưng anh nghĩ thế nào? Em chết dần vì buồn chán để tự thiêu rụi đi sao? Thế thì thà nhảy vào đám lửa đang bùng cháy còn hơn là phải chết ngạt dần mòn trong than hồng.
Thế là em gặp ông. Anh trẻ trung, hăng hái, sung sướng. Em cố gắng tạo anh thành con người mà em đã gọi tên giữa nỗi cô đơn náo nhiệt của đời em. Em yêu anh, không phải yêu con người anh như hiện nay, mà là con người như người ta ước muốn. Anh không chấp nhận vai trò ấy. Anh đã vứt vai trò ấy, xem như không xứng đáng với anh. Anh là một người tình nhân tầm thường. Hãy làm như những người khác vậy: Hãy trả tiền công cho em; và chúng ta đừng nói gì nữa.
Sau những lời thú nhận dài đó, Macgơrit mệt mỏi ngả người vào chiếc ghế dài và đưa chiếc khăn lên môi để làm giảm một cơn ho nhẹ.
– Xin Lỗi – tôi nói nho nhỏ – Anh đã hiểu tất cả điểu đó. Nhưng anh muốn được nghe em nói, Macgơrit yêu quí. Chúng ta hãy quên những gì còn lại và chúng ta chỉ cần nhớ một điều: Chúng ta còn trẻ và chúng ta yêu nhau. Macgơrit, em hãy xử dụng anh tùy theo ý em muốn. Anh là nô lệ của em, là con chó nhỏ của em. Nhưng nhân danh Thượng đế, em hãy xé lá thư của anh và đừng để anh ra đi vào ngày mai, anh sẽ chết mất.
Macgơrit rút lá thư của tôi từ phía trên áo ra đưa lại cho tôi và nói vơi nụ cười hiền lành không bao giờ tôi quên được:
– Anh cầm lấy đi, em đem lại cho anh đây.
Tôi xé lá thư đó và ứa nước mắt cúi hôn bàn tay đã trả lại lá thư cho tôi.
Vừa lúc đó, pruđăng lại xuất hiện.
– Chị pruđăng, chị biết anh ấy yêu cầu gì không?
– Macgớit nói
– Anh ta yêu cầu cô thứ lỗi.
– Đúng thế.
– Và cô đã tha lỗi cho anh ta?
– Phải thứ chứ sao. Nhưng anh ấy còn muốn cái khác nữa?
– Cái gì vậy?
– Anh ấy muốn đến ăn tối với chúng ta.
– Và cô bằng lòng chứ?
– Chị nghĩ thê nào?
– Tôi nghĩ đây là hai đứa trẻ thơ, đứa nào cũng như đứa kia, đều không có đầu óc cả. Nhưng tôi cũng nghĩ, tôi đang rất đói bụng. Và cô chấp nhận càng sớm, chúng ta càng có thể ăn sớm hơn.
– Thôi, chung ta đi! – Macgơrit nói – Ba chúng ta hãy lên xe. À, – Cô nói tiếp và quay sang phía tôi- Nanin chắc ngủ rồi. Anh sẽ mở cửa. Hãy cầm chìa khoá của em và cố gắng đừng làm mất nữa nhé.
Tôi ôm hôn Macgơrit đến ngạt thở.
Jôdép bước vào:
– Thưa ông – anh ta nói với vẻ đầy thoả mãn – hành lý đã sắp xếp xong rồi.
– Hoàn toàn xong?
– Vâng, thưa ông.
– Thế thì được. Hãy mở ra lại. Tôi không đi nữa.
