Dù cho các tình huống của việc phóng thích anh có vẻ khó hiểu đối với cả gia đình, điều chắc chắn là Edward được tự do. Vấn đề là tự do sẽ được dùng vào mục đích gì thì mọi người dễ dàng đoán trước được. Vì lẽ, sau khi kinh qua các ơn phước của một hôn ước thiếu cẩn trọng – hôn ước không được bà mẹ chấp thuận nhưng kéo dài trong bốn năm – khi hôn ước này đổ vỡ thì không chờ đợi gì hơn là một hôn ước khác.
Thật ra, chuyến đi của anh đến Barton có mục đích đơn giản. Đấy là để xin Elinor chịu cưới anh. Khi đã biết anh không phải thiếu kinh nghiệm trong vấn đề như thế, có thể thấy lạ lùng là anh lại tỏ ra lúng túng trong trường hợp hiện tại, đến nỗi phải cần đến khích lệ và không khí ngoài trời.
Tuy nhiên, không cần thuật lại bao lâu anh mới đi đến quyết tâm đúng nghĩa, bao lâu mới có cơ hội cho anh hành xử, anh đã tỏ lộ theo cách nào, và được đáp ứng ra sao. Chỉ cần nói như thế này: khi họ ngồi vào bàn ăn lúc bốn giờ, ba tiếng đồng hồ sau khi anh đến, anh đã được cô chấp nhận, được bà mẹ thuận lòng; và chìm ngập trong những tỏ lộ cuồng nhiệt không chỉ của một người đang yêu, mà còn là của một người đàn ông hạnh phúc nhất trong mọi đàn ông, trong thực tại của lý lẽ và sự thật.
Niềm vui của anh lên quá mức thông thường. Điều anh đã đạt được còn hơn là chiến thắng thông thường của một tình yêu được chấp nhận để ngập tràn con tim anh và nâng cao tinh thần anh. Anh còn được phóng thích mà không có gì phải tự trách mình, được phóng thích khỏi mối nhùng nhằng từ lâu đã làm anh khổ sở, được phóng thích khỏi người phụ nữ từ lâu anh không còn yêu nữa – rồi được nâng lên đến mức ổn cố với một người khác, người mà anh đã nghĩ đến hầu như trong vô vọng, ngay khi anh đã cân nhắc với khát khao. Anh được chuyển không phải từ hồ nghi hoặc hồi hộp – nhưng từ khổ sở – đến hạnh phúc. Sự chuyển biến được nói lên qua niềm vui đích thực, tuôn trào, biết ơn – mà những người từng quen biết anh chưa bao giờ chứng kiến trước đây.
Con tim anh bây giờ phơi bày ra với Elinor: mọi yếu đuối của nó, mọi sai lầm của nó được thú nhận; và sự gắn bó đầu tiên với Lucy trong thời trai trẻ được thuật lại bằng tất cả phẩm giá can đảm của tuổi hai mươi bốn. Anh nói:
– Đây là xu hướng dại khờ, biếng nhác của anh, hậu quả của dốt nát về cuộc đời – và không có công ăn việc làm. Nếu em trai anh cho anh một nghề tích cực khi anh dứt ra khỏi quyền giám hộ của ông Pratt ở tuổi mười tám, anh nghĩ – không, anh tin chắc – chuyện này sẽ chẳng bao giờ xảy ra. Bởi vì, mặc dù anh rời Longstaple với cái mà anh nghĩ lúc ấy – tình quyến luyến không thể dứt bỏ với cháu gái của ông – nhưng nếu có công việc để theo đuổi, có mục đích để chiếm thời giờ của anh và cách ly anh khỏi cô ấy trong vài tháng, anh sẽ trưởng thành mà vượt qua mối gắn bó do vọng tưởng, nhất là sau khi hòa trộn hơn với thế gian – mà đáng lẽ anh phải làm. Nhưng thay vì kiếm việc gì đấy để làm, thay vì nắm lấy một nghề được chọn lựa cho anh hoặc anh được phép chọn lựa, anh trở về nhà mà hoàn toàn biếng nhác.
“Trong mười hai tháng đầu tiên sau đấy (vì đến năm mười chín tuổi anh mới vào Oxford), anh không nhận làm ngay cả công việc trên danh nghĩa mà đại học đã có thể cho anh. Vì thế, anh không có gì để làm, ngoại trừ để tự vọng tưởng là mình đang yêu. Cũng vì mẹ anh không giúp anh có đời sống vật chất thoải mái, vì anh không có bạn bè, anh em không gần gũi với nhau, lại có ác cảm với những mối giao tiếp mới; nên điều tự nhiên là anh hay đến Longstaple, nơi anh luôn cảm thấy là mái ấm, nơi anh luôn chắc chắn được đón tiếp. Và vì thế, phần lớn thời gian của anh từ tuổi mười tám đến mười chín anh ở đây: Lucy tỏ ra là tất cả những gì dễ thương và chiều chuộng. Cô ấy cũng xinh – ít nhất lúc ấy anh nghĩ thế, và vì anh đã không quen biết nhiều về phụ nữ, nên không thể so sánh và không nhìn ra khuyết điểm.”
“Vì thế, xét qua mọi chuyện, với hôn ước khờ dại như thế – khờ dại trong mọi phương diện như sau này đã chứng tỏ – vào lúc ấy nó là hành động điên rồ tự nhiên và có thể tha thứ được – anh hy vọng thế.”
Sự thay đổi, mà chỉ trong vài giờ ngập tràn tâm tư và hạnh phúc của gia đình Daswood, đã lớn lao đến mức hứa hẹn cho mọi người được mãn nguyện có một đêm không ngủ. Bà Daswood quá hạnh phúc nên không thể thoải mái, không biết phải quý mến Edward như thế nào hoặc khen ngợi Elinor thế nào cho đủ – làm thế nào tỏ ra trân trọng về việc anh được phóng thích mà không làm tổn thương tính tế nhị của anh, hoặc làm thế nào cho họ được tự do cùng nhau trò chuyện mà vẫn cùng ngồi với họ và vui với họ.
Marianne chỉ nói lên được hạnh phúc của cô bằng nước mắt. Những so sánh cũng nảy ra, những tiếc nuối cũng dấy lên; và niềm vui của cô, dù cũng chân tình như tình thương của cô dành cho chị, thuộc về loại không thể cho cô tinh thần hoặc ngôn từ.
Nhưng Elinor, làm thế nào diễn tả cảm xúc của cô? Từ lúc biết được Lucy cưới người khác, Edward được tự do, cho đến lúc anh minh chứng cho các hy vọng tiếp theo ngay sau đấy, cô không thể nào giữ được yên ả. Nhưng khi thời khoảng thứ hai đã qua đi – khi cô thấy mọi hồ nghi, mọi lo lắng đã được loại bỏ; khi so sánh hoàn cảnh của cô với hoàn cảnh gần đây; khi thấy anh được phóng thích trong danh dự khỏi mối hôn ước trước; khi thấy anh có ngay thuận lợi từ việc phóng thích để bày tỏ với cô và xác định tình yêu thật trìu mến, thật kiên định như cô đã từng mong ước – thì cô bị đè nén, cô bị choáng ngợp bởi hạnh phúc lớn lao của chính mình. Cần có nhiều giờ đồng hồ để tinh thần cô được yên ổn, hoặc để con tim cô được tĩnh lặng.
-o0o-
Edward bây giờ được thu xếp cho lưu lại nhà nghỉ mát trong một tuần; vì bất luận anh được đòi hỏi những gì, không thể nào bỏ ra ít hơn một tuần để làm hài lòng gia đình của Elinor, hoặc đủ để nói phân nửa những gì muốn nói về quá khứ, hiện tại và tương lai. Dù một vài giờ chịu khó nói liên tu bất tận sẽ đủ để giải quyết mọi đề tài giữa bất kỳ hai người nào có lý trí, với những người đang yêu thì khác hẳn. Giữa hai người, không đề tài nào có thể chấm dứt, không cuộc chuyện trò nào có thể kết thúc, nếu chưa được nói qua ít nhất hai mươi lần.
Hôn lễ của Lucy, điều băn khoăn triền miên và hợp lý, dĩ nhiên là đề tài của một trong những chuyện trò đầu tiên giữa hai người yêu. Đã biết qua cả hai vợ chồng, theo mỗi góc độ Elinor đều thấy cuộc hôn nhân này là một trong những tình huống lạ kỳ và khó lý giải nhất mà cô chưa từng nghe. Làm thế nào họ có thể sa vào nhau, qua sức hấp dẫn nào mà Robert có thể bị hút đến để cưới một người con gái với sắc đẹp mà chính cô chưa từng nghe anh ca tụng – cô gái còn đang hẹn ước với anh mình và là lý do để anh mình bị tống khứ ra khỏi gia đình – tất cả đều quá sức hiểu biết của cô. Đối với con tim của cô thì đấy là một cuộc hôn nhân thú vị; đối với óc tưởng tượng của cô thì đấy lại là kỳ quặc; nhưng đối với lý lẽ của cô, phán đoán của cô, thì việc này hoàn toàn khó hiểu.
Edward không thể cố giải thích bằng cách đoán rằng, có lẽ lúc mới gặp nhau một cách tình cờ, thói thích tâng bốc của một người đã tác động mạnh lên tính phù phiếm của người kia, dần dà dẫn đến những việc còn lại. Elinor nhớ lại những gì Robert đã nói với cô ở Phố Harley, ý kiến của anh về những gì mà việc hòa giải của anh có thể làm được, nếu thực hiện kịp thời. Cô kể cho Edward nghe.
Anh nhận xét ngay:
– Robert đúng là thế, và đấy có lẽ nằm trong đầu anh ta khi họ bắt đầu quen biết với nhau. Và có lẽ Lucy lúc đầu chỉ nghĩ đến nhờ anh ta giúp đỡ để được thuận lợi cho anh. Những toan tính có thể hình thành sau này.
Tuy nhiên, anh cũng hoang mang như cô vì anh không rõ hai người đã quen biết nhau được bao lâu: ở Oxford, là nơi anh cư ngụ từ lúc anh rời London, anh không có cách nào nghe tin tức về cô ngoại trừ qua chính cô, và các lá thư của cô cho đến phút chót vẫn thường xuyên, vẫn đầy ý tình như lệ thường. Vì thế, anh không hề có chút nghi ngờ nào để chuẩn bị cho chuyện kế tiếp xảy ra. Khi chuyện này bùng lên, anh biết qua một lá thư của Lucy. Trong một thời gian anh gần như chết lặng giữa băn khoăn, kinh hoàng, và niềm vui mà lá thư mang lại. Anh đặt lá thư vào tay Elinor.
THƯA ANH,
Được biết rõ đã từ lâu tôi đánh mất tình thương của anh, tôi đã tự nghĩ về sự tự do để ban tình thương của tôi cho người khác, và không hồ nghi sẽ được hạnh phúc với người này, cũng giống như là tôi có lúc từng nghĩ được hạnh phúc với anh; nhưng tôi khinh miệt việc chấp nhận một bàn tay trong khi con tim thuộc về người khác.
Thành thật chúc anh được hạnh phúc trong chọn lựa của anh, và sẽ không phải là lỗi của tôi nếu chúng ta không mãi là bạn tốt với nhau, do mối quan hệ gần gũi bây giờ tạo thuận lợi. Tôi có thể chân thành nói tôi không có ác ý gì với anh, và tôi tin anh quá rộng lượng nên sẽ không làm điều gì không phải với chúng tôi.
Em trai anh đã chiếm trọn tình cảm của tôi, và vì chúng tôi không thể sống mà thiếu nhau, chúng tôi vừa cử hành hôn lễ, và hiện chúng tôi đang trên đường đi đến Dawlish trong vài tuần, nơi mà em trai thân yêu của anh rất hiếu kỳ muốn thăm viếng, nhưng tôi nghĩ trước hết là làm phiền anh bằng ít dòng.
Vẫn mãi là người cầu chúc tốt lành cho anh, người bạn, và em dâu.
LUCY FERRARS
Tôi đã đốt hết thư từ của anh, và sẽ trả lại bức họa của anh trong cơ hội đầu tiên. Xin anh tiêu hủy các bức vẽ thảo, nhưng chiếc nhẫn với lọn tóc của tôi, anh được phép giữ.
Elinor trả lá thư lại cho anh mà không nói một lời.
Edward nói:
– Anh sẽ không hỏi ý kiến của em về lá thư theo cách phê bình một bài tiểu luận. Anh sẽ không muốn cho em đọc bất kỳ lá thư nào của cô ấy viết trong thời gian trước. Ngôn từ qua tư cách một cô em đã là khắt khe, huống hồ qua tư cách một người vợ! Anh đã xấu hổ làm sao qua những trang chữ viết của cô ấy! Và anh có thể nói rằng từ năm đầu tiên của… của vụ việc điên rồ, đây là lá thư đầu tiên anh nhận từ cô ấy mà nội dung bù đắp cho khiếm khuyết về văn phong.
Sau một lúc, Elinor nói:
– Bất luận sự việc xoay chuyển ra sao, hai người đã chắc chắn cưới nhau. Và mẹ anh đã tự mang đến cho bà hình phạt thích đáng nhất. Vì bất mãn với anh, cái tự do mà bà dàn xếp cho Robert đã giúp anh ấy đủ điều kiện để đi đến lựa chọn; và bà đã hối lộ một người con với một nghìn mỗi năm để thực hiện đúng cái việc mà bà đã ngăn cấm người con kia và do đó truất quyền thừa kế.
– Bà sẽ bị thương tổn nhiều hơn vì chuyện ấy, vì bà luôn luôn thương Robert nhất. Vì bà bị thương tổn nhiều hơn, theo cùng nguyên tắc, bà sẽ tha thứ cho anh ta nhanh hơn nhiều.
Edward không biết tình hình của hai người hiện giờ ra sao, vì anh chưa liên hệ với ai trong gia đình. Anh rời Oxford trong vòng hai mươi bốn giờ sau khi nhận thư của Lucy, và chỉ với một mục tiêu trước mắt: con đường ngắn nhất dẫn đến Barton. Anh không thể làm gì được cho đến khi anh biết chắc về số phận của anh với cô Daswood; và trong khi vội vã để kiếm tìm số phận này, dù cho có lần anh ghen tuông chút ít với Đại tá Brandon, dù cho anh khiêm tốn đánh giá chính mình, và tính cách lịch sự khi anh nói về các hồ nghi của minh, nói chung anh không lo mình sẽ bị đón tiếp một cách tàn nhẫn. Tuy nhiên, anh thấy mình phải nói là anh lo lắng, và anh đã nói rất hay. Những gì mà anh nói về chuyện này mười hai tháng sau, thì nên để dành cho trí tưởng tượng của các cặp vợ chồng.
Elinor thấy rõ Lucy có ý định lừa dối khi vung tay ác ý với anh trong tin nhắn qua Thomas; và Edward giờ đã thấy rõ tính cách của cô ta, đã không ngần ngại tin rằng cô có khả năng làm việc hèn hạ nhất. Mặc dù tầm mắt của anh đã được mở rộng từ lâu – ngay cả trước khi anh quen biết Elinor – về sự dốt nát của cô và vài tư tưởng thiếu phóng khoáng; anh đã luôn luôn tin cô là người thân thiện, tốt bụng, hoàn toàn gắn bó với anh. Ngoại trừ niềm tin này, không chuyện gì có thể ngăn anh chấm dứt mối hôn ước vốn từ lâu đã là nguồn gốc của nỗi bất an và nuối tiếc cho anh.
Anh nói:
– Không phải là cảm nhận của anh, nhưng anh nghĩ mình có nghĩa vụ cho cô ấy được tùy chọn muốn tiếp tục hẹn ước hay không, khi mà mẹ anh đã từ anh và không có người bạn nào giúp đỡ anh được. Trong hoàn cảnh mà dường như không có gì khuyến dụ được lòng tham hoặc thói phù phiếm của bất cứ ai, trong khi cô ấy xác định một cách tha thiết nhất, nồng nàn nhất muốn chia sẻ số phận của anh dù đấy là thế nào đi nữa, thì làm thế nào anh có thể nghĩ rằng bất kỳ cái gì – trừ tình cảm vô tư chứ không có ý lợi dụng – lại khích lệ cô được? Và ngay cả bây giờ, anh không thể hiểu động lực của cô ấy là gì, hoặc lợi lộc tưởng tượng nào có thể có đối với cô, để bị ràng buộc với một người mà cô không hề thương yêu, và chỉ có hai nghìn bảng. Lúc đó, cô ấy đã không thể tiên liệu Đại tá Brandon sẽ cho anh chức vụ giáo sĩ.
– Anh nói đúng; nhưng cô ấy có thể nghĩ rằng một chuyện nào đấy sẽ xảy ra thuận lợi cho anh, rằng gia đình anh có thể nhượng bộ kịp lúc. Dù sao đi nữa, nếu tiếp tục hẹn ước thì cô ấy không có gì để mất, vì cô đã chứng tỏ là việc này không hề ràng buộc tâm tư hoặc hành động của cô. Mối quan hệ với anh chắc chắn là được trọng vọng, có lẽ sẽ giúp cô lấy thế trong đám bạn bè của cô; còn nếu không thấy có lợi lộc gì, kết hôn với anh vẫn tốt hơn là ở một mình.
Dĩ nhiên là Edward tin ngay rằng tư cách của Lucy là hoàn toàn tự nhiên, và động lực của cô đã rất rõ ràng.
Elinor trách móc anh, một cách nghiêm khắc giống như những phụ nữ luôn luôn trách móc tính kém cẩn trọng vốn thường là bản chất của chính họ, vì đã mất nhiều thời giờ như thế với họ ở Norland, khi mà anh hẳn đã cảm nhận rõ tính bất nhất của anh. Cô nói:
– Hành vi của anh rõ ràng là sai trái bởi vì – không nói đến phần em tin chắc – mọi quan hệ giữa chúng ta đều bị hành vi này dẫn đến vọng tưởng và trông mong chuyện không bao giờ đến, theo tình cảnh của anh lúc bấy giờ.
Anh chỉ có thể thú nhận anh đã không rà soát con tim mình, và đã tin tưởng sai lạc về mãnh lực của hẹn ước của mình.
– Anh đã quá giản đơn mà nghĩ rằng sự chung thủy của anh đã được hứa hẹn cho người khác, không có mối hiểm nguy nào khi anh ở gần em; và rằng ý thức về hẹn ước của anh sẽ giúp con tim anh được an toàn và thiêng liêng như là danh dự của anh. Anh nghĩ anh mến em, nhưng anh tự nhủ đây chỉ là tình bạn, và cho đến lúc anh bắt đầu so sánh giữa em và Lucy, anh không biết mình đã tiến bao xa. Anh nghĩ, sau đấy anh đã sai trái khi ở lại Sussex lâu, và lý lẽ mà anh viện ra là như thế này: ‘Mối hiểm nguy là của mình; mình chỉ làm tổn thương chính mình chứ không làm ai bị tổn thương’.
Elinor mỉm cười, và lắc đầu.
Edward vui mừng được biết gia đình đang trông mong Đại tá Brandon, vì anh thật tình ước ao không những được quen biết ông thêm, mà còn có cơ hội để cho ông biết là anh không còn bất mãn vì ông đã cho anh chức vụ giáo sĩ ở Delaford. Anh nói:
– Hiện giờ, sau khi anh cảm ơn ông ấy một cách miễn cưỡng, ông hẳn nghĩ anh không bao giờ tha thứ cho ông vì đã đề nghị cho anh chức vụ này.
Bây giờ anh lấy làm ngạc nhiên là mình chưa hề ghé ngang nơi ấy. Vì trước đây anh đã không quan tâm đến chuyện này, nay anh phải tìm hiểu qua Elinor về ngôi nhà, khu vường và đất nhà chung°, phạm vi giáo xứ, tình trạng đất đai, và định mức của thuế giáo hội mà Elinor đã nghe nhiều qua Đại tá Brandon, và nghe với chú tâm đặc biệt, như thể là bà chủ của đề tài.
Một vấn đề còn tồn đọng giữa hai người; chỉ một khó khăn cần vượt qua. Họ đã tìm đến với nhau qua tình yêu thương lẫn nhau, với sự chấp nhận nồng hậu nhất của những người bạn đích thực; hai người đã có sự đồng cảm thân thiết để đem lại hạnh phúc vững chắc – và họ chỉ cần một thứ gì đấy để dựa vào mà sống. Edward có hai nghìn bảng và Elinor một nghìn, cộng thêm lợi tức giáo sĩ, là tất cả những gì có thể gọi là của họ; vì bà Daswood không thể nào cho khoản gì. Hai người không yêu nhau đến mức nghĩ rằng lợi tức ba trăm năm mươi bảng mỗi năm đủ cho họ cuộc sống thoải mái.
Edward vẫn còn hy vọng bà mẹ đổi ý theo hướng thuận lợi cho mình, và anh mong việc này sẽ cung ứng phần lợi tức còn thiếu. Nhưng Elinor không dám trông mong: Edward vẫn không thể cưới cô Morton, và việc anh chọn cô đã được nói đến trong ngôn từ cao ngạo như là điều tệ hại chỉ kém hơn việc chọn Lucy Steele, nên cô e rằng sai trái của Robert không phục vụ cho mục đích nào khác hơn là làm giàu cho Fanny.
Bốn ngày sau khi Edward đến, Đại tá Brandon xuất hiện để hoàn tất niềm mãn nguyện của bà Daswood; cũng cho bà thêm danh giá vì lần đầu tiên kể từ khi đến Barton, bà có số khách vượt quá sức chứa của ngôi nhà. Edward được phép giữ đặc quyền của người đến trước, và vì thế mỗi đêm Đại tá Brandon phải đi đến ngủ ở Barton Park, rồi trở lại mỗi buổi sáng, vào thời gian còn sớm sủa để chen vào sự đối diện của hai người yêu trước bữa điểm tâm.
Sau ba tuần lễ ở Delaford, ít nhất trong những tiếng đồng hồ buổi tối, ông không có nhiều việc làm ngoại trừ tính toán sự thiếu cân đối giữa ba mươi sáu và mười bảy; rồi ông đi đến Barton với quyết tâm cần đến mọi cải thiện trong tư tưởng của Marianne, mọi tử tế trong cách tiếp đãi của cô, và mọi khích lệ của ngôn từ bà mẹ, để ông được sướng thỏa. Tuy nhiên, giữa những người bạn như thế và niềm mãn nguyện như thế, ông thật sự hồi sinh. Tin tức về hôn lễ của Lucy chưa đến tai ông; ông không biết gì về những chuyện đã xảy ra, vì thế những giờ đồng hồ đầu tiên là để lắng nghe và thắc mắc. Bà Daswood giải thích mọi chuyện với ông, và ông thấy lý do mới để vui với việc mình đã làm cho anh Ferrars, vì cuối cùng việc này củng cố mối quan tâm của Elinor.
Hai người đàn ông thăng thiến trong cảm nghĩ tốt đẹp mà mỗi người dành cho nhau khi họ thăng tiến trong mối giao tiếp của họ. Hai người có những điểm tương đồng về nguyên tắc và nhận thức, về tính khí và lối suy nghĩ, như thế có lẽ đã đủ để kết hợp hai người với nhau trong tình bằng hữu mà không cần có sức lôi cuốn nào khác. Nhưng qua tình yêu dành cho hai chị em, và hai chị em thương yêu nhau; lòng quý mến lẫn nhau giữa hai người đàn ông nảy nở nhanh chóng và hoàn toàn tự nhiên, nếu không họ phải chờ hiệu ứng của thời gian và phán xét.
Những lá thư từ thành phố, mà vài ngày trước có thể khiến mọi dây thần kinh của Elinor run rẩy, giờ được mở ra đọc chỉ với chút ít dao động. Bà Jennings kể câu chuyện tuyệt vời để trút nỗi khinh bạc chân thật lên cô gái phụ tình và rót thương cảm của bà lên anh Edward tội nghiệp, người mà bà tin chắc đã yêu mê mẩn cô gái mất nết và, theo mọi nguồn tin, đang khổ sở vì thất tình ở Oxford.
Bà viết tiếp:
Tôi nghĩ chưa từng có việc nào được tiến hành một cách quỷ quyệt đến thế, vì chỉ hai ngày trước Lucy đến thăm và ngồi với tôi trong cả mấy tiếng đồng hồ. Không một ai nghi ngờ điều gì, kể cả Nancy, người mà, tội nghiệp! Đến khóc với tôi ngày hôm sau, trong nỗi kinh hoảng tột cùng vì sợ bà Ferrars, cũng như không biết làm cách nào để đi Plymouth; vì dường như Lucy đã mượn tất tật tiền bạc của cô chị trước khi ra đi làm lễ cưới, với mục địch mà tôi nghĩ là phô trương, và Nancy đáng thương không còn một xu teng; – cho nên tôi lấy làm vui mà cho Nancy năm đồng guinea để cô đi Exeter, để đi tìm ông Bác sĩ lần nữa. Và tôi phải nói là hành động bất nghĩa của Lucy, khi không cho cô chị đi cùng hai người trên cỗ xe, là chuyện tồi tệ nhất.
Tội nghiệp anh Edward! Tôi không thể gạt anh ra khỏi đầu óc mình, nhưng nên mời anh đến Barton, và cô Marianne phải cố gắng an ủi anh ấy.
Sự căng thẳng của anh Daswood thì trang nghiêm hơn. Bà Ferrars là phụ nữ bất hạnh nhất; Fanny đáng thương đã trải qua sầu khổ do cảm nhận; và anh nghĩ về sự hiện hữu của mỗi người, dưới cú giáng như thế, mà lấy làm ngạc nhiên. Lỗi lầm của Robert có thể tha thứ được, nhưng tội của Lucy thì tệ hại cùng cực. Không ai được nhắc đến hai người trước mặt bà Ferrars; và ngay cả, nếu sau này bà có thể được khuyên bảo để thứ lỗi cho con trai bà, vợ của anh sẽ chẳng bao giờ được nhìn nhận là con dâu của bà, và không được phép xuất hiện trước sự hiện diện của bà. Tấm màn bí mật mà hai người giăng ra để xúc tiến mọi việc được xem là yếu tố làm cho tội của họ nặng thêm, bởi vì nếu có điều gì đấy khiến những người khác nghi ngờ, hẳn đã có biện pháp thích nghi để ngăn chặn cuộc hôn nhân; và anh kêu gọi Elinor hãy cùng anh tỏ ý tiếc hôn ước giữa Lucy và Edward đã không thành hiện thực, như thế cô này không có cơ hội phát tán nỗi khổ đi xa hơn trong gia đình.
Anh viết tiếp:
Bà Ferrars chưa bao giờ nhắc đến tên Edward, và việc này không làm chúng tôi ngạc nhiên, nhưng chúng tôi kinh ngạc quá đỗi vì không nhận được chữ nào của anh ấy vào dịp này. Tuy nhiên, có lẽ anh ấy giữ im lặng vì sợ xúc phạm, vì thế tôi sẽ cho anh một gợi ý qua thư gửi đến Oxford, rằng em gái anh và tôi nghĩ một lá thư phục tòng đúng phép của anh, có lẽ gửi cho Fanny, và qua cô tỏ lộ cho mẹ cô, thì là hợp thời; vì cả hai chúng tôi đều hiểu con tim nhu mì của bà Ferrars, và bà không mong muốn gì khác hơn là hòa thuận với các con của bà.
Đoạn thư này có tầm quan trọng cho tương lai và tư cách của Edward. Nó nhắn nhủ anh nên cố gắng hòa giải, dù không nhất thiết theo cách em rể và em gái của anh vạch ra.
Anh lặp lại:
– Một lá thư phục tòng đúng phép! Có phải họ muốn anh van nài mẹ anh tha thứ cho sự vô ơn bạc nghĩa của Robert đối với bà, và cho việc xúc phạm danh dự đối với anh? Anh không thể phục tòng. Anh không bị mất thể diện và cũng không ăn năn bởi những gì đã xảy ra. Anh đã trở nên rất hạnh phúc, nhưng chuyện này không liên can. Anh không biết phải phục tòng cho được đúng phép là như thế nào.
Elinor nói:
– Chắc chắn anh có thể xin thứ lỗi vì anh đã xúc phạm; và em nghĩ bây giờ anh có thể tiến xa hơn một chút để nói lấy làm tiếc vì đã từng có hôn ước khiến cho mẹ anh giận dữ,
Anh đồng ý mình có thể làm được.
– Và khi bà ấy đã thứ lỗi cho anh, có lẽ một ít khiêm tốn cũng tốt khi thú nhận hôn ước thứ hai, trong con mắt của bà, cũng gần như thiếu cẩn trọng so với lần thứ nhất.
Anh không có gì để chống đối việc này, nhưng vẫn chống đối ý kiến về một lá thư phục tòng. Và vì anh đã tỏ ý sẵn lòng nhượng bộ qua lời nhắn bằng miệng thay vì trên giấy tờ, để tạo dễ dàng cho anh, họ đồng ý là thay vì biên thư cho Fanny, anh sẽ đi London và tự mình van nài với bà.
Marianne nói:
– Và nếu họ thật sự muốn liên can trong việc tạo hòa giải, em nghĩ ngay cả John và Fanny không phải là hoàn toàn thiếu phẩm giá.
Ba hoặc bốn ngày sau khi Đại tá Brandon đến, hai người đàn ông cùng rời Barton. Họ cùng đi Delaford để Edward tìm hiểu thêm về mái ấm tương lai của anh và quyết định cần cải tạo như thế nào. Từ đây, sau vài ngày, anh sẽ đi thành phố.
Chú thích:
° Đất nhà chung: đất thuộc sở hữu của giáo hội để tạo lợi tức cho giáo sĩ sinh sống.
°° Phục tòng: nguyên bản: “submission”, có nghĩa “phục tòng” hoặc “đệ trình”, một cách chơi chữ độc đáo của Jane Austen. Nghĩa nào cũng cho thấy John Daswood có ý khuyên Edward phải quỵ lụy bà Ferrars, nên lúc đầu Edward có phản ứng không bằng lòng.
