Khi chiếc Chaika Limousine lao nhanh qua cổng Spasskaia Bashnia rồi phóng nhanh trên Quảng trường Đỏ, hai người lính vệ binh của điện Kremlin bật dậy và giơ thẳng hai tay. Một tiếng còi lanh lảnh cho biết chắc chắn Yuri sẽ không bị chậm trễ trên đường trở về Quảng trường Dzerzinsky.
Yuri giơ một tay lên chạm vào chiếc mũ bằng một động tác chào máy móc, mặc dầu hình như ý nghĩ của ông đang để ở một nơi nào khác. Rõ ràng là quyết định đầu tiên ông cần có sẽ là điều quan trọng nhất: Ai trong những sĩ quan lão luyện của ông sẽ được giao nhiệm vụ lãnh đạo nhóm công tác tìm kiếm bức tranh Thánh của Sa hoàng? Ông tiếp tục cân nhắc vấn đề đó trong khi người lái xe cho xe lướt trên phố Neitsa Kuibysheva.
Chỉ mấy giây sau khi chia tay với vị lãnh đạo của mình, trong óc Yuri đã sơ bộ chọn được hai người. Ông vẫn chưa dứt khoát chọn ai trong hai người này, Valchek hay Romanov. Trong một hoàn cảnh thông thường, để quyết định một vấn đề như vậy ông phải mất ít nhất một tuần cân nhắc, nhưng thời hạn cuối cùng là ngày hai mươi tháng Sáu khiến ông không thể hành động một cách tự do như vậy, mà cần phải có một quyết định trước khi về đến văn phòng. Người lái xe lướt qua một con đường nhỏ xuyên qua Bộ Văn hóa và rẽ vào đường Cherkasskily Bolshoy Pereuculok, một đường phố gồm toàn những ngôi nhà đơn điệu màu xám xịt trông như những cái hộp. Chiếc xe đỗ lại trên một bãi cỏ dành riêng cho các vị lãnh đạo cao cấp. Hồi ở bên Anh ông đã thấy buồn cười khi người ta có kế hoạch làm những khoảng đỗ riêng như vậy – nhưng là dành riêng cho xe buýt.
Chiếc xe dừng lại, người lái xe chạy sang mở cửa sau cho cấp trên bước ra nhưng Yuri vẫn không nhúc nhích. Vị tướng vốn rất ít khi thay đổi ý kiến này, đã hai lần thay đổi ý định trong quãng đường từ điện Kremlin về Quảng trường Dsershinsky. Ông biết có thể gọi bao nhiêu nhân viên trong Cục để thực hiện nhiệm vụ khó khăn này cũng được, nhưng cần có một người thật sắc sảo và nhạy bén lãnh đạo họ và chịu trách nhiệm báo cáo lại cho ông biết.
Trực giác nghề nghiệp xui ông nên chọn Yuri Valchek, người đã có hàng chục năm tỏ ra rất mực trung thành và phục vụ nhà nước một cách đáng tin cậy. Anh cũng là một trong những trưởng bộ phận lâu năm nhất của ông. Từ tốn, có phương pháp và chắc chắn, anh đã hoàn thành nhiệm vụ ở tuyến trước mười năm tròn rồi mới lên làm công việc bàn giấy.
Ngược lại, Alex Romanov chỉ vừa mới trở thành trưởng bộ phận cách đây không lâu, bộ phận này trước đây khá nổi đình đám trong lĩnh vực của mình nhưng thường bị thiếu sự lãnh đạo của một cá nhân quyết đoán. Ở tuổi hai mươi chín, anh là lãnh đạo bộ phận trẻ tuổi nhất và không nghi ngờ gì, cũng là người có nhiều hoài bão nhất.
Yuri bước lên bậc thềm và đi về phía một cánh cửa khác đã mở sẵn chờ ông. Ông nện gót trên sàn nhà lát bằng đá cẩm thạch và đi thẳng đến tận cửa thang máy mới đứng lại. Rất nhiều người đang im lặng đứng chờ thang máy nhưng khi thang máy hạ xuống đến tầng trệt, vì vị Chủ tịch bước vào thì không một ai bước vào nữa. Chiếc thang đưa Yuri chậm chạp lên đến tầng ông làm việc, ông không khỏi so sánh với những thang máy của Mỹ đã từng được đi. Bọn chúng có thể kịp phóng quả tên lửa trước khi mình lên đến văn phòng, người tiền nhiệm của ông đã từng cảnh cáo như vậy. Khi Yuri lên đến tầng thượng và cánh cửa đã mở sẵn chờ ông, ông đã có được quyết định. Đó sẽ là Valchek.
Một thư ký giúp ông cởi áo khoác ngoài và bỏ mũ. Yuri nhanh nhẹn ngồi vào bàn. Hai tập hồ sơ ông yêu cầu đã nằm sẵn trên bàn. Ông ngồi xuống và bắt đầu đọc tập hồ sơ của Valchek. Sau khi đọc xong, ông gọi to ra lệnh cho người thư ký đang đứng đợi:
– Cho tìm Romanov.
Romanov đang nằm ngửa, đối thủ của anh đã đặt tay phải lên họng anh chuẩn bị làm động tác lên gối kép. Bài tập được trình diễn thật hoàn hảo và Romanov bật rên lên khi anh bị đập vào sàn huỵch một tiếng.
Một người chạy ào qua hai người và thì thầm gì đó vào tai người huấn luyện viên. Người huấn luyện viên miễn cưỡng buông học trò ra, Romanov chậm chạp đứng dậy như còn đang choáng vàng và cúi chào thầy giáo, rồi bằng một động tác của cánh tay phải và chân trái anh gỡ hai chân người huấn luyện viên để mặc ông nằm bẹp trên sàn phòng tập thể dục, rồi vội vã đi về văn phòng của mình để cầm máy điện thoại đang chờ trên bàn.
Romanov không để ý đến cô gái đưa cho anh cái ống nghe.
– Tôi sẽ đến ngay sau khi tắm qua loa một tý.
Cô chỉ nghe thấy anh nói ngắn gọn như vậy. Cô gái vẫn thường băn khoăn không biết trong phòng tắm thì Romanov trông như thế nào. Cũng như mọi cô gái khác trong cơ quan, cô trông thấy anh trong phòng tập thể dục hàng trăm lần rồi. Với chiều cao hơn một mét tám, mái tóc dài vàng nhạt – trông anh như một tài tử điện ảnh phương Tây. Và đôi mắt “xanh trong suốt” như cô bạn cùng bàn của cô vẫn thì thầm ca ngợi. Cô bạn còn nói “Anh ấy có một cái sẹo”.
Cô đã hỏi “Sao cậu lại biết?” Nhưng cô bạn chỉ cười khúc khích.
° ° °
Trong lúc đó vị Chủ tịch đã mở tập hồ sơ cá nhân của Romanov ra lần thứ hai. Ông đọc những đề mục người ta lập ra để đánh giá phẩm chất của từng cá nhân, những điều mà Romanov sẽ không bao giờ được biết.
Alexander Petrovich Romanov. Sinh tại Leningrad ngày mười hai tháng Ba năm 1937, Cha: Peter Nicholevich Romanov, phục vụ tại mặt trận phía Đông năm 1942. Năm 1945 khi trở về Nga đã từ chối không vào Đảng Cộng Sản. Sau khi có nhiều hành động chống lại Chính quyền, đã bị kết án mười năm tù. Ngày 20 tháng Mười năm 1948 đã chết trong tù. Ông nội: Nicholai Alexandrovich Romanov, thương gia và là một trong những điền chủ giàu nhất Petrograd. Ngày 11 tháng Năm 1918 bị bắn chết trong khi có ý định trốn thoát khỏi lực lượng Hồng quân.
Alex, như người ta thường gọi không hề thừa hưởng những tham vọng của gia đình
Romanov vì thế đã tham gia tổ chức Thiếu niên của Đảng từ năm lên chín tuổi. Mười một tuổi cậu đã được nhận vào học tại một trường đặc biệt ở Smolensk, Romanov đã nổi bật trong lớp học. Hầu hết các thành viên của ban giám hiệu nhà trường nhìn nhận năng lực của Romanov và chắc chắn là anh có thể được tiếp tục học lên đến đại học. Ở trường phổ thông anh luôn xuất sắc trong các môn học về ngôn ngữ, đặc biệt là môn tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Đức. Trí thông minh bẩm sinh và sự chăm chỉ cần cù đã giữ cho anh luôn ở vị trí đứng đầu trong tất cả các môn học.
Yuri cầm chiếc ông nghe bên cạnh lên, hỏi giọng gắt gỏng:
– Tôi đã yêu cầu gọi Romanov.
Người thư ký đáp:
– Romanov vừa xong bài tập thể dục buổi sáng ở phòng tập, thưa Chủ tịch, nhưng đã đi thay quần áo ngay khi nhận được lệnh đến gặp Chủ tịch.
Yuri đặt ống nghe xuống và quay lại tập hồ sơ trước mặt. Việc người ta luôn nhìn thấy Romanov tập hàng giờ trong phòng tập không phải là điều lạ lùng: Sự dũng cảm và nhanh nhẹn của anh đã được chứng minh trong công tác.
Trong năm đầu tiên là sinh viên Romanov vẫn tiếp tục chuyên cần trong phòng tập, thậm chí còn tiếp tục tham gia đội tuyển cho đến khi người huấn luyện viên ở trường đại học phê một hàng chữ to tướng chéo suốt trang báo cáo về anh: Sinh viên này cao quá không thể tham gia một cuộc thi Olympic thật sự được. Romanov nghe theo lời khuyên của huấn luyện viên và bắt đầu say mê judo. Trong vòng hai năm anh đã được chọn tham dự đại hội thể thao phương Đông tại Budapest, hai năm sau đó các đối thủ thường không thích chạm trán anh trong những vòng thi đấu cuối cùng. Sau chiến thắng vang dội của anh tại Đại hội thể thao, báo chí phương Tây đã gọi anh là “Cái Rìu”. Những vận động viên đã đặt ra cho mình một kế hoạch lâu dài cho tương lai thường không thích chạm trán anh tại các đại hội Olympic.
Khi Romanov tốt nghiệp đại học và được lĩnh bằng đỏ, anh ở lại Moscow và bắt đầu làm việc cho ngành ngoại giao.
Yuri bắt đầu đọc đến đoạn hồ sơ về thời kỳ ông bắt đầu để ý đến chàng thanh niên trẻ. Mỗi năm Ủy ban của ông đều có quyền chọn từ lực lượng ngoại giao những người có tài năng xuất chúng. Rõ ràng Romanov là một ứng cử viên. Mặc dù vậy nguyên tắc của Yuri là không kết nạp những người nào không cho cơ quan ông là nơi làm việc tốt nhất. Những người không tự nguyện thường không bao giờ làm việc tốt. Trường hợp Romanov thì không có gì phải nghi ngờ.
Yuri đọc một số những nhận xét mà ông đã đích thân thêm vào hồ sơ của anh trong bốn năm gần đây nhất – đặc biệt là anh đã thay đổi nhiều thế nào trong thời gian trở thành nhân viên riêng của Chủ tịch ủy ban. Anh đã được thăng cấp lên thiếu tá, đã phục vụ rất thành công ở tuyến trước khi được chỉ định làm trưởng bộ phận. Hai vạch đỏ được đánh dấu ở tên anh cho thấy anh đã hoàn thành xuất sắc hai nhiệm vụ. Một là chống lại dự định của một nhạc công vĩ cầm bỏ chạy khỏi Prague, và một đối với một viên tướng tự cho rằng y sẽ trở thành thống đốc một bang nhỏ ở Mỹ. Điều gây ấn tượng nhất đối với Yuri về những cố gắng của anh chính là do báo chí phương Tây tưởng rằng chiến công đầu là của người Tiệp, còn chiến công thứ hai là tác phẩm của người Mỹ. Tuy vậy thành tích đáng kể nhất của Romanov lại là việc anh đã tuyển chọn được một điệp viên trong Bộ Ngoại giao Anh, người này đã giúp Romanov được rất nhiều việc. Việc bổ nhiệm Romanov làm trưởng bộ phận không làm một ai ngạc nhiên, kể cả bản thân anh, mặc dầu sau đó chẳng mấy chốc Yuri nhận ra rằng anh mất đi niềm vui xốc nổi của công việc ở tuyến trước.
Chủ tịch Ủy ban lật sang trang cuối cùng, trên đó có nhận xét về khả năng công tác của Romanov: Đầy tham vọng, uyên bác, nhẫn tâm, kiêu căng nhưng không luôn luôn đáng tin cậy, những từ này hầu như bao giờ cũng xuất hiện ở tất cả các tóm tắt.
Có tiếng gõ cửa dứt khoát. Yuri đóng tập hồ sơ lại và ấn một cái nút phía dưới bàn. Cánh cửa bật mở và Alexander Potrovich Romanov bước vào phòng.
Chàng thanh niên lúc này đã rất bảnh bao sạch sẽ đứng nghiêm trước mặt ông nói:
– Chào Chủ tịch.
Yuri ngước lên nhìn người đã được chọn và cảm thấy hơi ghen tị rằng, thượng đế quả là hơi thiên vị khi ban quá nhiều cho một chàng thanh niên như vậy. Và chính ông là người vẫn hiểu được một người như thế này cần được sử dụng như thế nào là tốt nhất.
Ông tiếp tục nhìn thẳng vào đôi mắt xanh trong và nghĩ rằng nếu như Romanov sinh ra ở Hollywood thì chắc là anh sẽ không khó khăn gì trong việc kiếm sống. Bộ quần áo anh mặc trên người trông như được cắt may ở tiệm Savile Row – mà có khi như vậy cũng nên. Yuri phớt lờ không để ý đến bộ quần áo không mấy chính quy đó, mặc dầu ông cũng suýt nữa buột miệng hỏi anh xem chiếc sơ mi này được may ở đâu.
Romanov nói:
– Chủ tịch cho gọi tôi ạ?
Vị Chủ tịch gật đầu:
– Chúng ta vừa được trao một nhiệm vụ đặc biệt và vô cùng quan trọng – Yuri dừng lại – Nhiệm vụ này đặc biệt đến mức anh sẽ chỉ báo cáo trực tiếp với một mình tôi. Anh có thể chọn cho mình một nhóm công tác riêng và anh sẽ nhận được mọi sự giúp đỡ về mặt kinh tế.
Romanov nói:
– Tôi rất vinh dự – Giọng anh nghe chân thành một cách khác thường.
Chủ tịch đáp:
– Anh sẽ rất vinh dự nếu như anh phát hiện ra manh mối bức tranh Thánh của Sa hoàng.
Romanov nói:
– Nhưng tôi nghĩ…
