Ngày xưa có một ông vua Di-gan với ba người con trai. Khi các hoàng tử này tới tuổi trưởng thành, hoàng hậu sinh thêm đứa con trai thứ tư được đặt tên là Mitrache. Ít lâu sau, hoàng hậu qua đời.
Da Mitrache đen hơn các anh của mình nhiều; vì vậy người ta gọi cậu là ”Kalo-Mitrache” vì trong tiếng Di-gan ở Đức ”Kalo” nghĩa là đen. Càng đen bao nhiêu Mitrache càng lanh lợi bấy nhiêu. Được một tuổi, em đã biết đi và khi được mười tám tháng em đã nói rành rọt. Cha em rất vui sướng và quyết định sau này em sẽ nối ngôi. Ba người anh ghen tị nhưng không dám làm hại em vì đức vua trông nom em rất cẩn thận.
Một hôm, ba người anh quyết định rời khỏi bộ lạc du cư của họ và đi đăng lính.
– Ở lại nhà thì có ích gì? người em trẻ nhất nói. Anh ta là người giận cha mình nhất vì ông yêu cậu bé Mitrache hơn hết. Ở đây chúng ta không bao giờ được cái gì hết. Còn đi làm lính, chúng ta có thể được chú ý nhờ lòng can đảm và trở thành võ quan.
– Ừ, nhưng như vậy không được để người ta biết chúng ta là người Di-gan – người anh thứ hai nói.
– Chúng ta có thể tự xưng là những nhà quí tộc Ru-ma-ni – người anh cả đề nghị. Da chúng ta cũng trắng gần giống họ.
Hai người em đồng ý.
Vì vậy ba anh em tới gặp đức vua và nói họ rời bỏ chức vụ để đi tìm sự nghiệp ở nơi khác. Họ xin cha cho ngựa và tiền để mua trang phục và vũ khí. Vua cha cho mỗi người một con ngựa tốt và tiền để sắm sửa trang bị. Ba anh em ra đi.
Họ đi khắp nơi; một hôm họ tới một xứ đang chuẩn bị chiến tranh với nước láng giềng. Vua nước này cần nhiều binh lính. Ba anh em tới xin phục vụ. Trong khi đi đường họ nghe người ta nói vua chấp nhận người nước ngoài phục vụ trong quân ngũ nhưng ông không nhận người Di-gan.
– Không quan hệ gì tới chúng tôi – ba anh em nói. Chúng tôi là quí tộc Ru-ma-ni và thuộc hoàng tộc.
Vì vậy họ được nhận vào quân đội của nhà vua. Họ chiến đấu dũng cảm và được đức vua thưởng huân chương. Trong khi ban thưởng người anh cả, vua hỏi ngày sinh của anh. Anh không nhớ rõ và nói bừa một ngày. Tình cờ, đó cũng và ngày sinh của con gái lớn đức vua.
– Lạ thật – vua nói. Con gái lớn của ta cũng ra đời năm đó và ngày đó. Cho ta biết, anh là con cái nhà ai?
– Tôi là quí tộc Ru-ma-ni và thuộc hoàng tộc – người anh cả trả lời.
Vì anh khôi ngô và dáng điệu hùng dũng, vua quyết định gả con gái cho anh. Anh lính sung sướng chấp nhận đề nghị đó và người ta tổ chức lễ đính hôn cho công chúa ngay. Công chúa còn có ba em gái nữa. Hai người cũng tới tuổi lấy chồng và một cô em út mới sáu tuổi, tên Vera.
Thật là ngẫu nhiên kỳ lạ – người anh cả nói với cô vợ tương lai ngồi bên anh trong lễ đính hôn. Cả hai ta đều có em trai và em gái cùng tuổi… hai em của tôi đây cùng tuổi với hai em gái của công chúa và ở nhà chúng tôi còn một em trai nhỏ cùng tuổi với Vera.
Người em thứ ngầm đá vào chân anh dưới gầm bàn để anh im đi. Nhưng đức vua đã nghe anh nói. Ông bảo:
– Quả là có thể nói rằng định mệnh muốn cho hai gia đình chúng ta kết hợp với nhau bằng quan hệ hôn nhân.
Và đức vua nhìn hai cô gái kia:
– Các con nghĩ sao?
Hai cô gái đỏ mặt sung sướng vì hai cô cũng rất thích hai người em của chú rể. Vua cho chuẩn bị ba đám cưới cùng một lúc.
Vài ngày sau, vua nói với ba anh em:
– Các con phải về nhà cho cha mẹ các con hay việc hôn nhân. Khi trở lại đây, các con hãy đem đứa em nhỏ theo. Nó có thể ở đây với chúng ta và khi trưởng thành nó sẽ lấy Vera làm vợ.
Ba anh em hoảng sợ. Họ biết rằng nếu họ đem Mitrache theo họ, người ta sẽ biết ngay họ là người Di-gan. Nhưng nhà vua cứ khăng khăng và họ không thể làm ông thay đổi ý định.
– Đi đi! Đi đi! vua càu nhàu. Các con mang quà về cho cha các con và chắc chắn ông sẽ vui lòng cho con trai út kết hôn với con gái út của ta.
Không thoái thác được, họ phải đi.
Cha họ, tức vua Di-gan, rất sung sướng khi biết các con mình đã thành võ quan và kết hôn với các công chúa. Nhưng các con ông cũng cho biết ý muốn của cha vợ và ông hết sức buồn rầu. Ông không muốn mất đưa con nhỏ Mitrache, niềm vui của tuổi già và người kế vị tương lai. Nhưng mặt khác, ông cũng không muốn ngăn cản Mitrache đi tìm sự nghiệp. Một ông vua Di-gan không phải và giàu có lắm, trong khi cha của Vera là đế vương hùng mạnh, giàu sang. Thế nên ông xiêu lòng và để Mitrache ra đi với các anh.
Cậu bé đen Mitrache nóng lòng muốn biết cô công chúa nhỏ. Trong khi đi đường em hỏi các anh mình cô ta có đẹp không, và khi họ nói cô đẹp như tranh vẽ tóc vàng, mắt xanh, cậu hỏi liên tiếp nhiều chuyện nữa. Cuối cùng, các anh cậu hết kiên nhẫn và người anh kế nói:
– Thôi, đủ rồi! Khi đức vua thấy mày đen quá, biết ông còn muốn gả con cho mày không.
Mitrache sửng sốt:
– Đen thì có gì xấu? Dầu sao em cũng là người Di-gan mà.
– Đúng đó là việc không được cho vua biết, vì ông không thích người Di-gan – anh thứ hai nói.
Vậy tại sao ông gả con cho các anh trong khi các anh cũng là người Di-gan?
– Chúng ta không cho vua biết – người anh cả giải thích.
– Chúng ta tự nhận là quí tộc Ru-ma-ni và em cũng phải nói như chúng ta.
– Nhưng em không xấu hổ vì là người Di-gan – Mitrache nói.
– Ta không biết chúng ta sẽ làm sao với nó, người anh cả nói nhỏ với hai người em. Thằng bé ngu xuẩn này có thể làm hại hạnh phúc của chúng ta.
– Có lẽ chúng ta phải khử nó đi và nói với đức vua là nó đã chết – người anh kế đề nghị.
– Ném nó xuống sông đi – người anh thứ ba nói.
Lúc đó họ vừa tới bờ sông và tìm chỗ lội qua. Người anh cả nói:
– Không, ta không muốn em ta làm mồi cho cá.
Thằng bé Mitrache không biết họ nói gì, vì họ nói thứ tiếng của nước họ đang phục vụ.
Họ qua sông và tới một khu rừng. Họ nhóm bếp, ăn và chuẩn bị chỗ ngủ. Nhưng trước khi ngủ, các anh của Mitrache đã quyết định bỏ rơi em: họ sẽ chờ cho thằng bé ngủ, lẳng lặng lên ngựa ra đi. Nhưng ngựa hí và Mitrache tỉnh giấc. Khi thấy các anh nó đi, nó chạy theo, kêu khóc. Họ có thể bỏ nó dễ dàng, nhưng người anh cả dầu sao cũng không quá nhẫn tâm nên nói:
– Tội nghiệp thằng bé, nghe nó khóc ta không chịu được.
– Nếu chúng ta bỏ nó lại đây, nó sẽ chết đói, hoặc sẽ bị thú dữ ăn thịt. Ta thật không thích làm vậy chút nào.
– Thế thì cứ đem nó theo một đoạn đường nữa, rồi chúng ta sẽ tính – người anh thứ hai nói.
Chỉ có người anh thứ ba vẫn hậm hực vì anh ta ghét Mitrache nhất; nhưng anh ta không nói gì.
Họ dừng lại, chờ Mitrache theo kịp, và người anh cả lại cho em ngồi sau anh. Mitrache sợ thật. Thằng bé vừa chùi nước mắt vừa hỏi:
– Có phải các anh định bỏ em lại một mình không?
– Chúng ta chỉ đùa thôi – người anh cả trả lời. Chúng ta muốn biết em có can đảm không nên đã thử em.
Mitrache xấu hổ vì đã khóc và em hứa lần sau sẽ can đảm hơn.
Nhưng trong khi đi đường, các người anh không tìm ra cách nào bỏ rơi Mitrache được. Khi họ gần tới kinh thành, người anh thứ ba nói với người anh cả:
– Nếu chúng ta không muốn bị vướng bận Mitrache thì phải hành động ngay lúc này. Tôi có ý kiến.
Và anh ta cho biết dự định:
– Dưới lâu đài của đức vua có một hầm nuôi sư tử. Khi đi qua đó chúng ta sẽ quẳng thằng bé xuống hầm.
– Trước hết phải lột hết quần áo của nó – người anh thứ hai nói. Có thể sư tử không ăn thịt nó và nếu người ta tìm thấy quần áo của nó trong hầm, chúng ta có thể bị lộ.
Người anh cả thấy dự định này còn ghê tởm hơn cả hai lần trước, nhưng anh ta sợ: nếu Mitrache phát giác họ là người Di gan, chắc vợ anh sẽ đuổi anh đi, mà anh rất yêu nàng. Vì thế, anh bằng lòng hết.
Một buổi tối, khi họ tới bên lâu đài thì đêm đã khuya. Người anh cả dừng ngựa và bảo Mitrache xuống; thằng bé tuân lệnh. Rồi người anh kế bảo nó cởi quần áo ra.
– Nhưng em lạnh – Mitrache phản đối.
– Lạnh hay không cũng mặc kệ – người anh thứ ba quát. Anh ta nhảy xuống đất, sấn tới chụp thằng bé, lột hết quần áo của nó ra, rồi bảo người anh thứ:
– Anh cho ngựa lại gần tường đi.
Người anh thứ dẫn ngựa lại sát bức tường của hầm sư tử; anh thứ ba tóm thằng bé đang run rẩy, nhảy lên ngựa của người anh kế và giơ thằng bé lên cao. Mitrache không hiểu gì cả. Nó tưởng rằng các anh nó thử thách nó một lần nữa nên nó quyết định không vùng vẫy. Phải chứng tỏ cho các anh nó thấy rằng nó không nhút nhát dầu nó còn bé xíu. Nó cắn răng để ai làm gì thì làm.
Người anh thứ ba lấy đà để ném Mitrache qua tường. Rồi hai người anh kia lên ngựa, đi tới lâu đài. Họ xin ra mắt đức vua, cha vợ của họ, và báo rằng họ không thể em đứa em út tới. Họ nói thằng bé tội nghiệp đã chết trong khi họ vắng mặt.
Nhưng Mitrache không rơi thẳng xuống nền đá. Khi ngửi thấy hơi người những con sư tử đã tới gần bức tường. Thằng bé đã rơi trên những cái bờm dày của chúng và không bị một vết trầy. Tình cờ những con sư tử này không đói. Con gái út của đức vua trông nom cẩn thận để người ta cho sư tử ăn uống đầy đủ, vì em rất yêu mến những con dã thú này. Vì vậy bầy sư tử chỉ tới ngửi thằng bé vì tò mò. Chúng ngồi quanh nó và nhìn nó chớ không làm gì có hại cho nó cả.
Thằng bé Mitrache chưa bao giờ thấy sư tử. Nó cũng không tưởng tượng được là có những con thú to như vậy ở trên đời. Nhưng vì nó thích tất cả cái gì sống động, nó yêu mến ngay những con mèo to này vì thân mình của chúng đã đỡ cho nó khỏi té đau và bây giờ chúng còn ngồi quanh nó, gầm gừ một cách thân thiện. Hơi thở của chúng làm cho nó ám áp. Có một con sư tử cái được công chúa nuôi lớn và rất hiền. Nó đã quen được cô chủ nó vuốt ve và nó yên lặng để cho Mitrache sờ tay lên lưng nó và gãi cằm nó. Thằng bé chơi với nó một lúc, rồi con sư tử cái nằm duỗi dài ra. Thằng bé dựa vào lưng nó và ngủ.
Sáng nào Vera cũng tới hầm sư tử cho chúng ăn. Em chỉ tới một mình vì những con thú này không bao giờ làm hại em. Sáng đó, em sửng sốt khi thấy một thằng bé trần truồng nằm ngủ trong chân của con sư tử cái được em yêu quí nhất. Em đánh thức thằng bé, hỏi làm sao nó có mặt ở đó được. Nhưng khi thấy em bé gái, Mitrache – Đen kêu lên mừng rỡ: nhất định cô là công chúa Vera!
– Đúng vậy – con bé Vera ngạc nhiên. Nhưng sao anh biết tôi? Tôi chưa bao giờ gặp anh.
– Tôi đã nghe nói về cô – Mitrache trả lời. Tôi tới đây ở, chờ ngày trưởng thành, cưới cô làm vợ.
– Nhưng anh là ai?
Thằng bé Mitrache kể lại chuyện đã xảy ra. Công chúa Vera cũng mới bảy tuổi, nhưng em rất lanh lợi. Em biết đọc, biết viết; em hiểu biết và khôn ngoan nhờ đọc sách trong thư viện của đức vua. Em suy nghĩ một lúc rồi nói:
– Tôi hiểu tại sao các anh của anh vất anh vào hầm sư tử; họ không dám cho anh gặp cha tôi, vì người ta thấy rõ anh là người Di-gan, và cha tôi không ưa dân Di-gan.
– Và cô cũng vậy chứ gì?
Vera lắc đầu:
– Tôi yêu mến tất cả những người tử tế. Và anh là một đứa con trai tử tế và can đảm. Còn các anh của anh thì hung ác vì họ đã muốn anh chết. Nhưng các chị tôi yêu họ, vì vậy tôi sẽ không cáo giác họ và không nói gì với cha tôi. Anh đi với tôi, tôi sẽ đưa anh tới một cái tháp, ở đó tôi có một phòng riêng. Tôi thích đọc sách ở đó.
Em nắm tay, dẫn Mitrache tới căn phòng nhỏ trong tháp. Trên bàn đã có sẵn bữa ăn sáng. Em kiếm quần áo cũ cho Mitrache mặc rồi cả hai chia nhau bữa ăn.
– Anh sẽ ở đây – em nói. Ngoài tôi ra, không có ai tới căn phòng này. Như vậy, đức vua và các anh của anh sẽ không biết anh còn sống.
Mitrache sống trong cái tháp một thời gian dài. Em không khổ sở. Công chúa tới thăm em hàng ngày và đem đồ ăn cho em. Cô còn dạy em đọc và viết. Nhờ vậy, em có thể đọc được nhiều sách của công chúa và hai em đã trở thành bạn thân.
Năm năm trôi qua như vậy. Trong thời gian đó, không ai biết công chúa Vera giấu người trong phòng của cô. Nhưng một hôm, đức vua nghĩ thầm: con bé có thể làm gì trong cái tháp? Tại sao nó thường ở đó? Ông tò mò đi xem thử. Ông sửng sốt khi thấy con gái mình đang tán gẫu với một thằng da đen.
– Mày làm gì ở đây? ông hét vang như sấm. Mày là ai?
Nhưng Vera đã kịp trấn tĩnh; em nói:
– Thưa cha, đó là một đứa con trai tử tế. Con đã bảo vệ nó, vì người nhà hung ác của nó đã vất nó vào hầm cho sư tử ăn thịt. Lúc nào vậy?
– Cách nay năm năm.
– Và con đã giấu nó ở đây từ năm năm nay? đức vua càng ngạc nhiên hơn. Bé con, hãy nói cho ta biết về gia đình của ngươi. Ngươi không phải người Di-gan chớ?
– Tôi chính là người Di-gan.
– Ta luôn luôn bảo rằng người Di-gan hung ác lắm mà.
– Nhưng Mitrache không hung ác – Vera cãi. Anh ấy tử tế và thông minh, anh biết đọc, biết viết.
– Có quan trọng gì đâu – đức vua nói. Nó không được ở lại đây và con không được lân la với nó. Con gái của vua không được làm bạn với một tên Di-gan.
Mitrache cảm thấy tức giận và suýt nói toạc ra rằng các con gái lớn của vua đã lấy chồng người Di-gan, nhưng ánh mắt sai khiến của Vera đã bắt em im lặng.
Vua ra lệnh cho Mitrache theo ông và ông dẫn em tới gặp người giữ ngựa.
– Hãy dạy nghề cho thằng bé này – vua bảo – nếu nó lanh lợi thật, ta sẽ cho nó phục vụ.
Mitrache thông minh thật và hiểu biết công việc nhanh chóng. Người giữ ngựa hài lòng về em và nhiều lần nói với vua. Vua cũng hài lòng nên bảo may cho em một bộ chế phục đẹp để em mặc khi giúp người trong hoàng tộc lên ngựa.
Một hôm, đức ông mà Mitrache giúp lên ngựa chính là anh cả của em. Anh tái mặt khi thấy thằng bé. Anh hỏi:
– Mày tên gì?
– Mitrache – em đáp.
Em cũng nhận ra anh mình nhưng không lộ vẻ gì vì em vẫn chưa quên anh đã định giết mình. Người anh cả càng sợ hơn, vội nhảy lên ngựa và phi nước đại. Khi gặp hai người em, anh liền cho họ biết.
– Mitrache còn sống và đang săn sóc ngựa cho vua!
– Không thể như thế được – hai người em nói. Nó đã bị sư tử ăn thịt lâu rồi.
– Đừng tưởng như vậy – người anh cả nhún vai. Ta đã nhìn ra nó và nó cũng biết rõ ta là ai.
– Nhưng vua không biết nó là em chúng ta; nếu không, ông đã đuổi chúng ta đi rồi – người anh kế nói.
– Nếu nó chưa tố giác chúng ta thì cũng không còn lâu đâu, và thế là chúng ta sẽ tiêu đời – người em thứ ba nói. Tốt hơn nên đầu độc nó.
Người anh cả thấy hối hận vì đã cho hai người em biết chuyện này. Riêng anh, anh thấy sung sướng vì Mitrache không bị sư tử ăn thịt. Nhưng dầu vậy anh vẫn sợ đứa em út tố giác anh.
– Phải kiếm thuốc chuột và mua chuộc người đầu bếp để anh ta trộn thuốc vào thức ăn của nó – người anh thứ ba muốn hành động ngay.
– Ta sẽ lo việc đó – người anh cả nói.
Nhưng anh không nỡ lòng đầu độc thằng bé đã một lần thoát khỏi cái chết thảm khốc. Thay vì mua thuốc chuột, anh mua một thứ thuốc ngủ. Anh đi tìm người đầu bếp, cho ông ta một nắm tiền vàng và yêu cầu bỏ thuốc vào thức ăn của Mitrache; người đầu bếp đồng ý.
Trong lúc đó Mitrache không nghi ngờ gì cả, cố sức làm việc để lấy lòng người giữ ngựa. Em hy vọng nhờ vậy có thể được ở lại lâu đài, được vua yêu mến và có ngày được phép tới thăm Vera. Em rất buồn vì không gặp Vera.
Về phía cô công chúa nhỏ, cô cũng rất phiền muộn vì không gặp Mitrache. Trong năm năm ngày nào cũng gặp nhau, cô đã quen và yêu mến Mitrache.
Buổi tối mà người đầu bếp trộn thuốc ngủ vào thức ăn của Mitrache, Vera lẻn ra khỏi lâu đài không ai nhìn thấy. Em chạy tới dãy nhà dành cho tôi tớ; Mitrache ăn, ngủ trong một chòi gỗ nhỏ sau chuồng ngựa. Cậu bé phụ bếp vừa đem bữa ăn tới và Mitrache đã bắt đầu ăn thì nghe tiếng gõ cửa. Em mở cửa và thấy Vera. Em mừng rỡ, mời cô vào lều.
Vera ngồi trên một tấm ván, món đồ đạc duy nhất trong lều, Mitrache ngồi xuống bên cạnh. Rồi Vera mở nút một cái khăn mà em đã mang theo, trong đó có vài thứ bánh kẹo mà em đã để dành. Mitrache nói:
– Tôi vui bòng ăn bánh kẹo của cô, nhưng cô phải ăn cơm với tôi.
Vera không đói, nhưng em không muốn Mitrache phật lòng. Em ăn phần cơm cậu bé dành cho cô. Trong chốc lát, Mitrache rồi Vera cảm thấy mắt nặng trĩu. Vera gục đầu trên vai Mitrache và cả hai chìm vào giấc ngủ say sưa.
Người anh thứ ba muốn biết người anh cả có làm theo lời hứa không. Anh ta lẻn tới lều của Mitrache và nhìn vào trong qua một khe hở. Thấy hai người nằm trên một tấm ván, anh ta nhẹ mở cửa và vào lều. Nghiêng mình nhìn hai người đang ngủ, anh ta nhận ra công chúa bên cạnh đứa em út. Thoạt tiên anh ta sợ quá, tưởng cả hai đều trúng độc; rồi anh ta hiểu là họ chỉ ngủ say. Anh ta chạy đi tìm hai anh mình ngay.
– Anh đã lừa dối chúng tôi, Mitrache không chết – anh ta nói với người anh cả.
– Tốt lắm, không còn gì hay hơn – người anh thứ hai nói. Tại sao chúng ta phải chịu lương tâm cắn rứt vì cái chết của Mitrache? Chính đức vua sẽ giết nó thay cho chúng ta! Hãy dẫn vua tới lều và tôi cam đoan với các anh rằng; khi ông thấy hai đứa ở đó, ông sẽ thịnh nộ và cho giết ngay Mitrache.
Đó là một ý kiến hay. Người anh thứ ba chạy đi tìm vua ngay. Anh ta nói:
– Người chăn ngựa của đức vua có một kẻ phụ việc đáo để. Xin đức vua tới xem.
Rồi anh ta đưa vua tới lều. Khi vua thấy con gái mình nằm bên cạnh thằng bé Di-gan, ông nổi giận ghê gớm. Ông ra lệnh khiêng tấm ván với hai đứa trẻ ngủ say ném xuống sông. Ba anh em làm mọi thứ cần thiết để lệnh vua được thi hành tức khắc. Khi vua hết giận, ông cay đắng hối tiếc hành động của mình, nhưng lúc đó đã quá muộn.
Tấm ván trôi nhanh theo dòng nước trong khi Mitrache và Vera vẫn ngủ say. Mitrache thức dậy trước; em nhìn quanh, giụi mắt và chỉ thấy nước. Em đánh thức Vera; khi công chúa thấy hoàn cảnh bi đát của hai đứa, cô khóc nức nở.
– Đừng khóc. Mitrache an ủi. Chúng ta chưa chết chìm.
– Tôi đói. Vera rên rỉ.
Sau đó tấm ván vướng một bãi cát nổi. Mitrache nhảy xuống nước; nước chỉ cao tới gối. Em giúp Vera bước xuống, nắm tay dẫn vào bờ.
– Tôi đói – Vera lại nói.
– Chắc chắn chúng ta sẽ gặp một nhà làm ruộng và họ sẽ cho chúng ta ăn.
Khi hai đứa bé lên bờ, một cơn gió mạnh bất ngờ nổi lên. Gió cuốn cái mũ của Mitrache bay dọc theo đường. Mitrache chạy theo để lấy lại cái mũ và Vera chạy theo em. Nhưng gió đưa cái mũ bay tới bìa rừng càng lúc càng nhanh. Khi hai đứa bé vào rừng, chúng thấy một lều tranh.
– Ở đây chắc người ta sẽ cho ta ăn – Mitrache nói. Em chạy lại gõ cửa, nhưng không ai trả lời. Em đẩy cửa, bước vào. Vera sợ sệt nhìn qua vai em.
Một bà già kỳ dị ngồi trên một chiếc ghế lớn ba chân giữa căn nhà tăm tối. Mặt bà vàng vọt, nhăn nheo, tóc bà dài, buông xõa từng lọn.
– Chào bà, chúc bà mạnh giỏi – Mitrache nói.
Vera cũng chào bà già, nhưng bà không cử động. Bà chỉ giương hai mắt xanh xám mờ đục nhìn hai đứa bé chằm chằm.
– Xin bà có lòng tốt cho chúng tôi chút gì ăn đỡ đói – Mitrache nói. Thế là bà già giơ tay chỉ một cái lò nhỏ thấp và há chiếc miệng rộng không còn cái răng nào.
– Có đồ ăn ở đó, nhưng các ngươi phải tự phục vụ lấy, vì ta không được rời khỏi chiếc ghế này.
Mitrache nắm tay Vera và kéo em vào gác bếp. Thình lình, hai em nghe tiếng rốn ráng kinh khủng sau lưng. Mitrache nhìn lại, sợ xanh mặt, và em thấy một thanh gươm to tướng nằm dưới đất.
– Các ngươi may mắn lắm – bà già chế nhạo. Thanh gươm của ta được treo trên đó bằng một sợi tơ nhện đã một trăm năm nay. Nếu nó rơi trúng các ngươi thì giờ này các ngươi đã chết rồi.
Mitrache nổi giận:
– Tại sao lại để những thứ ghê gớm như vậy trên cửa, hơn nữa lại treo bằng sợi tơ nhện?
– Không phải ta làm chuyện đó đâu.
– Đã một trăm năm nay ta ngồi trên chiếc ghế ba chân này, chờ người giải cứu. Nhưng cũng từ một trăm năm nay, các ngươi là những người đầu tiên bước qua ngưỡng cửa căn lều này. Ngươi đã nói là ngươi đói: có bánh và sữa trên bếp đó.
Hai đứa trẻ ăn hết bánh, uống hết sữa.
– Chúng tôi không chừa cho bà chút nào cả, bà không giận chớ? Mitrache hỏi.
– Không, nhưng đáng tiếc, các ngươi chỉ là những đứa bé – bà già nói. Vì thanh gươm đã không giết các ngươi, các ngươi có thể giúp ta, nhưng ta e các ngươi không đủ sức.
– Nhưng tôi có sức mạnh – Mitrache nói.
– Vậy hãy nhấc thanh gươm lên đi – bà già ra lệnh.
Mitrache cúi xuống; thanh gươm nặng thật, nhưng em cũng nhấc lên nổi.
– Ngươi còn bé mà khỏe lắm – bà già nói – nhưng chắc chắn là ngươi không đủ sức chặt đầu ta bằng thanh gươm này.
– Tại sao lại chặt đầu bà? Mitrache hết hồn. Tại vì bà đã có lòng tử tế cho chúng tôi ăn uống sao?
– Người sẽ giúp đỡ ta rất nhiều nếu ngươi làm thế – bà già thở dài. Chừng nào chưa ai chặt đầu ta bằng thanh gươm này, ta bị buộc phải ngồi trên chiếc ghế ba chân này. Một thành thị huy hoàng bị nhốt trong chiếc ghế và nó không thoát ra được chừng nào ta còn ngồi ở trên. Nếu ngươi đủ sức chặt đầu ta, ngươi sẽ thành một chúa tể hùng mạnh.
– Tôi có thể làm được nếu Vera vui lòng giúp sức – Mitrache nói.
– Không, chúng ta không thể làm điều đó được – Vera khóc vì ghê sợ.
– Hãy giúp nó đi, cháu gái – bà già van nài. Cháu không biết cháu làm ơn cho ta nhiều như thế nào đâu.
Và Mitrache cũng nài nỉ:
– Làm bà vui lòng đi, vì bà yêu cầu chúng ta mà.
Cuối cùng Vera đồng ý. Hai đứa trẻ cùng nhấc thanh gươm nặng tới gần bà lão. Vera nhắm mắt, Mitrache lấy đà rồi chém mạnh và đầu bà lão lăn dưới đất.
Lúc đó người ta nghe tiếng vang như sấm động, tiếng kêu hét vui mừng, tiếng hoan hô, cổ vũ:
– Hoan hô!
– Vạn tuế những nhà giải phóng!
Hai đứa trẻ tưởng mình nằm mơ: xung quanh hai em là một đám đông hoan hỉ. Căn phòng nhỏ đã biến mất, không còn một dấu vết của túp lều tranh. Chỗ nào cũng thấy những ngôi nhà cao, đẹp; xe ngựa qua lại những con đường rộng và náo nhiệt; đàn ông, đàn bà đi lại trong tiếng nhạc vui tươi.
Đám người công kênh Mitrache và Vera tới hoàng cung trong tiếng hoan hô vang lừng.
Hai em đã giải thoát chúng tôi, hai em sẽ là vương chủ của chúng tôi!
Vì vậy Mitrache và Vera trở thành vương chủ của thành thị rất lớn và rất giàu đó. Dầu còn bé, hai em cũng biết cách cai trị công bằng và sáng suốt.
Nhưng thời gian trôi nhanh: năm năm đã đi qua như giấc mộng. Bây giờ Mitrache và Vera đã mười bảy tuổi. Hai em quyết định kết hôn với nhau. Thần dân vốn yêu mến hai em, rất sung sướng khi hay tin đó… Mấy hôm trước ngày cưới, Vera nói:
– Em muốn mời cha và các chị dự hôn lễ; anh mời họ tới đi.
– Nhưng nếu cha và các chị của em tới, các anh của tôi cũng sẽ tới. Em biết họ đã muốn giết tôi và chắc là chính họ đã giàn xếp để chúng ta bị ném xuống sông – Mitrache phản đối.
Vì Vera van nài, Mitrache đành nhượng bộ. Anh cho sứ giả đi mời cha của Vera và toàn thể hoàng gia dự lễ cưới. Dĩ nhiên đức vua không biết chúa tể của thành thị mà ông chưa từng biết tiếng đó là ai. Ông không ngờ rằng đó chính là thằng bé Di-gan mà năm năm trước ông đã cho vất xuống sông với con gái ông.
– Thành phố của quí vị ở đâu? ông hỏi các sứ giả. Từ nhỏ tới giờ, ta chưa nghe nói tới, thế mà không phải là ta còn trẻ lắm.
– Nếu trước đây đức vua không nghe nói tới, là vì thành phố này đã biến mất, không để lại vết tích. Đó là một thành phố bị phù chú chôn vùi dưới đất suốt một thế kỷ.
– Một thành phố như vậy đáng được bỏ công thăm viếng – vua nói.
Vua cho đóng ngựa vào xe, gọi con gái, con rể và cháu ngoại tới, rồi hoàng gia lên đường.
Mitrache đón tiếp họ hết sức long trọng. Vua không nhận ra cậu, làm sao ông tưởng tượng được rằng vị vương giả trẻ trung này và cậu bé Di-gan giúp việc của ông trước đây? Các anh của cậu cũng không nhận ra Mitrache. Trong năm năm, cậu đã lớn nhiều, và cao hơn các anh một cái đầu. Bây giờ, mang thanh gươm nặng đã được dùng chém đầu bà lão chỉ là trò trẻ đối với cậu. Cậu luôn luôn mang nó ở thắt lưng và không bao giờ rời ra. Vera cũng đã thay đổi nhiều: đó là một thiếu nữ kiều diễm, đẹp hơn cả các chị cô ngày trước; hơn nữa, các chị cô đã già đi và sắc diện trông không ra vẻ gì nữa. Nhưng con của họ thì rất xinh xắn. Cả cha lẫn các chị đều không nhìn ra Vera. Cô gái phải dằn lòng để khỏi chạy tới ôm cổ họ.
Trong tiệc cưới, Mitrache và vợ cậu ngồi một bên bàn và các khách mời ngồi ở bên kia. Mitrache hỏi đức vua:
– Tôi đã mời toàn thể hoàng gia; các vị tới đông đủ không?
– Chúng tôi tới cả.
– Tôi nghe nói rằng ngài có bốn công chúa, nhưng tôi chỉ thấy có ba.
– Đúng là tôi có bốn con gái – vua thở dài – nhưng đứa trẻ nhất đã chết cách nay năm năm.
– Làm sao mà nàng chết? Vera hỏi.
– Nó chết đuối – Vua cúi đầu nói nhỏ.
– Tại sao vậy? Cô không được trông nom chăng? Mitrache lại hỏi.
Vua lại thở dài:
– Chuyện buồn lắm. Tôi không muốn nói tới…
– Nhưng xin ngài kể cho chúng tôi nghe – Vera yêu cầu.
Thế nên đức vua kể chuyện đã qua. Khi dứt lời, ông rất xúc động. Mitrache hỏi:
– Sau đó ngài không hối tiếc đã dìm chết các đứa trẻ chớ?
Vua gật đầu:
– Tôi đã đau lòng lắm. Ngay hôm sau tôi đã cho tàu đi theo sông để tìm hai đứa trẻ và đem chúng về. Nhưng người ta chỉ tìm lại được tấm ván trôi nổi trên sông. Có lẽ hai đứa trẻ đã rơi xuống sông và đã chết.
Vera nóng lòng muốn cho biết chân tướng, nhưng Mitrache nắm chặt tay cô dưới gầm bàn để cô im lặng. Cậu nói:
– Ngài hối tiếc hành động của mình là phải. Thật ra hai đứa trẻ đó không làm gì bậy. Tôi tin rằng có người đã cho chúng uống thuốc ngủ và chúng đã ngủ mê.
– Sao ngài biết được? Vua kinh ngạc, hỏi:
Mitrache trả lời, rất bình tĩnh:
– Vì chính tôi là đứa trẻ Di-gan mà ngài đã muốn dìm chết. Và con là con gái của cha – Vera đứng bật dậy. Cha không nhận ra con thật sao?
Các anh của Mitrache cũng đứng bật dậy khỏi ghế và rút gươm ra.
– Nói láo? họ hét lớn. Em của chúng ta đã chết từ lâu?
– Tôi không chết, dầu đã hơn một lần các anh toan giết tôi – Mitrache bình tĩnh nói. Các anh đã vất tôi vào hầm sư tử khi tôi còn bé. Sau đó, các anh cũng đã muốn tiêu diệt tôi vì da tôi đen và vì các anh sợ người ta biết tất cả chúng ta là người Di-gan.
Nghe nói thế, ba công chúa lớn cũng đứng dậy.
– Thế nào, các anh là Di-gan hả? ba cô cùng hét lên.
Ba người anh gào thét:
– Không phải, đó và bịa đặt.
Và họ vung gươm, xông tới. Nhưng Mitrache cũng đã vung thanh gươm nặng, và chỉ với một đường gươm đã đánh rơi vũ khí khỏi tay ba người anh.
– Các anh chối là sai lầm – Mitrache nói – và tìm cách giết tôi là vô vọng. Bây giờ tôi không còn là một đứa bé nữa và tôi đủ sức tự vệ. Các anh nên thú nhận sự thật và xin vợ các anh tha thứ vì đã nói dối họ trong nhiều năm.
Ba người anh cúi đầu, nín lặng. Cuối cùng, trưởng công chúa nói:
– Các em, ta nghĩ rằng chúng ta phải tha thứ họ. Dầu sao họ cũng là cha của con chúng ta…
– Tôi có thể tha thứ vì anh ta đã nói dối nhưng làm sao tha thứ vì anh ta đã muốn giết Vera bé bỏng của chúng ta?
– Chồng tôi là Di-gan cũng không quan hệ gì – công chúa thứ ba tuyên bố. Nhưng làm sao tôi sống được với người đã muốn giết cả em ruột của mình?
Mitrache nói:
– Vera và tôi tha thứ cho họ. Tôi tin rằng các chị cũng có thể tha thứ, nếu họ chân thành hối tiếc việc đã làm.
Lúc đó ba người anh quì xuống và xin vợ họ tha thứ. Ba người đàn bà nói:
– Chúng tôi tha thứ các anh, vì những người bị các anh làm hại nặng nề nhất đã tha thứ.
Sau khi hòa giải, Mitrache và Vera kể lại cuộc sống của họ trong năm năm qua, từ lúc người ta thả họ trôi sông trên tấm ván. Nhưng vì chúng ta đã biết chuyện đó, chúng ta hãy để họ nói chuyện hàn huyên với nhau.
