Sau khi thanh tra Narracott giải can phạm ra, mọi người có mặt trong phòng khách sững sờ.
Họ nhìn cả vào Emily Trefusis.
Người đầu tiên nói ra được thành tiếng là nhà báo Enderby.
– Vì chúa! Cô giảng cho tôi hiểu thế nghĩa là sao đi Emily! Tôi cần đánh điện ngay về tòa soạn.
– Chính thiếu tá Burnaby đã giết đại úy Trevelyan.
– Điều ấy chúng tôi biết rồi, vì ông ta đã bị thanh tra Narracott còng tay giải đi. Mà ông thanh tra đâu phải người điên? Nhưng do đâu thiếu tá Burnaby lại giết đại úy Trevelyan? Sao có chuyện ấy được? Vì nếu đại úy Trevelyan bị giết lúc năm giờ hai mươi nhăm, thì…
– Không phải đâu. Vụ án mạng xảy ra khoảng sáu giờ kém mười lăm.
– Thì cứ cho là như thế, nhưng lúc đó, thiếu tá Burnaby chưa thể…
– Anh không biết được đâu… Ông ta xuống thị trấn Exhampton bằng giầy trượt tuyết.
– Trượt tuyết? – mọi người đồng thanh hỏi lại.
– Đúng thế. Chính ông ta đã chủ động tạo nên trò chơi “bàn ma” kia… Do đoán được sắp có trận mưa tuyết lớn, và tuyết sẽ xóa mọi dấu vết trên đường khiến ông ta không còn phải sợ gì nữa. Giữa lúc mọi người đang kinh hoàng trước lời báo tin của bàn ma, ông ta làm ra vẻ rất lo lắng cho bạn, và tỏ ra cho mọi người thấy ông ta quyết tâm ra thị trấn Exhampton…
Thoạt đầu ông ta ghé về nhà, buộc giày trượt vào ủng, rồi lập tức khởi hành. Burnaby vốn là vận động viên trượt tuyết, nên ông ta chỉ mất mười phút là vượt được mười cây số từ Sittaford đến thị trấn Exhampton.
Đến biệt thự “Hazelmoor”, Burnaby vòng ra cửa sổ phía sau, gõ vào ô kính. Đại úy Trevelyan mở cửa sổ cho bạn vào. Lợi dụng lúc đại úy quay lưng lại Burnaby cúi xuống nhấc bao cát lên, quật vào đầu bạn. Ôi, chỉ nghĩ đến lúc đó tôi đã run người lên rồi…
Sau đấy, ông ta bình tĩnh gạt tuyết ra khỏi đôi giầy trượt, cất vào tủ đựng các đồ đạc khác trong phòng ăn của đại úy Trevelyan. Sau đó ông ta tạo hiện trường giả là của sổ bị phá để cảnh sát tin rằng một tên trộm đã phá cánh cửa sổ leo vào gây án.
Khoảng tám giờ, Burnaby ra khỏi biệt thự “Hazelmoor”, quay ra con đường lên làng Sittaford, rồi từ đó trở lại, thở hổn hển, làm như ông ta vừa cuốc bộ mười mấy cây số. Trong khi chưa ai phát hiện ra đôi giầy trượt tuyết, ông ta vẫn ăn no ngủ yên. Bác sĩ lại nhận định rằng nạn nhân chết trước đó ít nhất hai tiếng đồng hồ, càng khiến Burnaby yên tâm, thấy y có bằng chứng ngoại phạm không ai bác lại được.
– Nhưng hai người là bạn thân thiết lâu năm của nhau kia mà? – cụ già Rycroft nhận xét – Họ quen biết nhau từ hàng chục năm nay. Không, tôi không tin thủ phạm giết Trevelyan lại là Burnaby!
Emily nói:
– Chính điều ấy làm cháu băn khoăn mãi, thưa cụ Rycroft. Nghĩ mãi không ra, cuối cùng cháu đã phải cầu viện đến thanh tra Narracott và ông Duke.
Cô gái trẻ ngưng lại một chút, rồi đưa mắt nhìn ông Duke, vẻ dò hỏi.
– Bây giờ tôi có thể lộ ra lai lịch của ông được chưa, thưa ông Duke?
Ông Duke cười:
– Xin mời cô, thưa tiểu thư Emily Trefusis.
– Không. Tôi không tin ông muốn để lộ lai lịch của ông. Thế là tôi đã trình bày hết với ông và ông đã giúp tôi tìm ra lời giải đáp cho bài toán nan giải. Anh Enderby, chính anh đã kể với tôi là đại úy Trevelyan thường xuyên tham gia những cuộc thi giải thơ hồi văn và đố ô chữ của báo Tin Điện, nhưng lại sử dụng tên và địa chỉ của anh đầy tớ Evans và của những người khác, đúng thế không? Bởi địa chỉ Lâu đài Sittaford nghe quá oai, không thích hợp cho việc tòa báo chọn người để tặng giải.
Thế rồi xảy ra việc tòa báo Tin Điện tặng giải nhất cuộc thi cho thiếu tá Burnaby. Thật ra giải thưởng đó của đại úy Trevelyan, nhưng lại mượn địa chỉ người dự thi là Burnaby, số 1, xóm biệt thự Sittaford. Rút cuộc sự việc đã diễn ra như thế này: Sáng thứ sáu, Burnaby nhận được bức điện báo tin được giải năm ngàn bảng. Chỗ này xin mở dấu ngoặc: Burnaby nói với mọi người rằng không nhận được bức điện trên, vì đường xá quá xấu, bưu điện không chuyển lên làng Sittaford được… Thật ra không phải. Sáng thứ sáu là chuyến thư từ điện báo cuối cùng bưu điện chuyển lên làng Sittaford. Burnaby nói dối. Tôi kể đến đâu rồi? Phải rồi… vậy là ông thiếu tá nhận được bức điện sáng thứ sáu. Đang vừa bị thua lỗ trong trò buôn bán cổ phiếu, ông ta rất cần đến số tiền năm ngàn bảng kia. Tôi đoán ý nghĩ giết bạn nảy ra trong đầu Burnaby một cách đột ngột… có thể khi ông ta nhìn trời, đoán sắp có trận mưa tuyết lớn. Nếu đại úy Trevelyan chết, Burnaby có thể chiếm đoạt khoản năm ngàn bảng kia một cách ngon lành, không ai nghi ngờ gì.
– Kỳ lạ? – cụ già Rycroft kêu lên – Cô suy đoán giỏi quá… Vào như tôi, tôi không sao giải đáp đầy đủ và lô gích được như thế… Thưa tiểu thư Emily Trefusis, do đâu cô bắt đầu thấy được manh nha của vấn đề?
Emily kể về lá thư của bà Belling chủ khách sạn Ba Vương Miện ở thị trấn Exhampton. Lá thư làm cô rất băn khoăn, cuối cùng cô đã tìm ra được đôi ủng, giấu trong gầm lò sưởi, trong phòng ngủ của đại úy Trevelyan.
– Xem kỹ đôi ủng, tôi thấy là loại ủng để buộc vào giầy trượt tuyết. Tôi bèn vội chạy xuống phòng ăn mở tủ đựng dụng cụ thể thao thì thấy trong đó có hai đôi giầy trượt tuyết, chiều dài khác nhau. Đôi ủng kia hợp với đôi giầy trượt dài, chứ không lắp vào đôi giầy trượt ngắn kia được. Có nghĩa hai đôi giầy trượt của hai người chứ không phải một.
– Sao Burnaby không giấu đi chỗ khác nhỉ? – cụ Rycroft cau mày nghĩ.
– Thưa cụ, tủ đựng dụng cụ thể thao là chỗ cất giấu duy nhất có thể. Giầy trượt tuyết dài, cồng kềnh, rất khó giấu chỗ nào khác. Và lại, chỉ trong một vài ngày, đồ đạc của đại úy sẽ được đem đi và thế là biệt tung tích. Thêm nữa, hẳn Burnaby tin rằng khi cảnh sát lục soát, họ đâu có để ý ông đại úy có một hay hai đôi giầy trượt? Mà sự thật diễn ra đúng như thế. Cảnh sát đã không phát hiện ra một đôi là của người khác chứ không phải của chủ nhân ngôi nhà.
– Nhưng tại sao Burnaby phải giấu đôi ủng của Trevelyan?
– Chắc ông ta cho rằng, nếu cảnh sát nhìn thấy đôi ủng đó, họ sẽ nghĩ đến đôi giầy trượt tuyết. Thế là Burnaby giấu nó vào gậm lò sưởi, vun tro lấp đi. Ông ta đã phạm một sai lầm mang tính định mệnh: anh đầy tớ phát hiện ra việc mất đôi ủng của chủ, kể lại với vợ, chị ta đem ra kể với bà cô Belling, và bà này thấy lạ, viết thư kể lại cho tôi.
– Liệu có phải Burnaby cố tình đẩy tội cho anh James Pearson không?
– Không đâu – Emily vội nói – Hoàn toàn chỉ tại anh James ngu ngốc… và không may.
– Cô đừng trách anh ta nữa. Dù sao bây giờ mọi thứ đã rõ ràng. Cô nói hết chưa, Emily? Bởi tôi phải đi đánh điện cho tòa soạn ngay bây giờ. Xin lỗi các vị.
Chàng nhà báo Enderby chào rồi đi nhanh ra cửa.
– Một con người mau mắn trong việc kiếm tiền – Emily nhận xét.
– Chuyện ấy thì cô đừng trách cậu ta – cụ Rycroft trịnh trọng nói.
– Đúng thế -Garfield nói – Ai chẳng muốn có thêm tiền?
– Lạy Chúa tôi! – Emily thở phào nói, rồi gieo mình xuống ghế nệm.
– Để tôi lấy một ly rượu mạnh cô uống là tỉnh táo ngay – Garfield nói.
Emily lắc đầu.
– Hay một chút brandy? – cụ Rycroft sốt sắng nói.
– Một tách trà đường vậy? – Violette hỏi.
Emily đáp:
– Một chút phấn trang điểm có lẽ thích hợp hơn. Tôi quên không mang theo hộp trang điểm, mà bây giờ hình như mặt mũi tôi ửng đỏ lên rồi.
Violette đưa Emily vào phòng riêng, trỏ bàn phấn.
– Chị cứ tự nhiên.
Lát sau, Emily:
– Mặt mũi tôi xem chừng tàm tạm. Cảm ơn chị, Violettet.
– Chi quả là con người dũng cảm!
– Chị lầm đấy. Đã nhiều lúc tôi tưởng phải bỏ cuộc… Tôi không dũng cảm như chị tưởng đâu.
– Tôi hiểu tâm trạng của chị. Tôi cũng đã nếm mùi tâm trạng như thế vì lo cho Brian. Anh ấy chưa bị người ta nghi, chỉ vì hôm xảy ra vụ án anh ấy không có mặt ở đây. Nhưng nếu cảnh sát biết được hôm ấy Brian ở đâu, thì họ lập tức phát hiện ra chuyện anh ấy giúp cha tôi vượt ngục.
– Chị nói gì? – Emily ngạc nhiên hỏi.
– Người tù vượt ngục Princetown hôm trước kia là cha tôi. Chính vì thế mà mẹ tôi và tôi đến thuê tòa lâu đài này ở đây. Tội nghiệp cha tôi! Tính nết cha tôi xưa nay luôn kỳ cục, nhiều lúc chính ông cụ không biết ông cụ đang làm gì nữa. Chúng tôi gặp và quen Brian trong lúc ngồi trên tàu biển… rồi tôi và anh ấy…
– Tôi hiểu.
– Tôi bèn kể hết chuyện cha tôi cho Brian nghe, và hai chúng tôi lập một kế hoạch để giải thoát cho cha tôi. May mà tiền chúng tôi không thiếu, thừa đủ để Brian thực hiện kế hoạch, bởi nhà tù Princetown nhà tù hết sức khó vượt ngục. Khi thoát ra được, cha tôi tính ẩn náu trong động Pixie, sau đó tôi và Brian làm những công việc thay cho đám đầy tớ gái. Chính Brian đã gợi cho chúng tôi thuê nhà trong khu vực này, và khuyên chúng tôi trả số tiền khá lớn, đủ để đại úy Trevelyan chịu nhường nhà trong một thời gian.
– Không may là cha chị lại không thoát.
– Chuyện đó làm mẹ tôi rất đau lòng. Trong việc này, Brian tỏ ra là con người rất hào hiệp. Ngay chuyện anh ấy chịu kết hôn với con gái một tù nhân cũng không phải nhiều người con trai dám làm. Đúng là cha tôi phải chịu trách nhiệm về những việc làm của người. Nguyên do là trước đây mười lăm năm, cụ bị một kẻ đá vào trúng đầu, từ ngày đó trí óc cụ không còn bình thường nữa. Brian cho rằng cụ phải chịu những tội lỗi cụ gây ra là công bằng. Nhưng thôi, ta không nói đến chuyện ấy nữa.
– Vậy không còn cách nào giải thoát cho cụ nữa hay sao?
Violette buồn bã gật đầu.
– Giá lạnh khủng khiếp mấy hôm vừa rồi làm cha tôi bị ốm rất nặng… Cụ bị sưng màng phổi trầm trọng. Nói thì có vẻ nhẫn tâm, nhưng tôi nghĩ cái chết sẽ giải thoát cho cha tôi và cho cả chúng tôi nữa.
– Tội nghiệp Violette!
– Tôi không phải người đáng để ai thương hại. Bởi Brian vẫn yêu tôi. Còn chị…
Violette vội ngừng giữa câu nói, cảm thấy lỡ lời.
– Chị nói đúng – Emily trầm ngâm nói.
