Phần 2
Anh ngừng lại, nhìn cánh đồng quê khô hạn và các bụi cây đói khát ở phía xa xa cháy bỏng. Từ túi bên, anh rút thuốc lá và giấy cuốn ra. Anh cuốn điếu thuốc giữa hai đầu gối để tránh gió.
Anh tài xế nhai nhỏ nhẹ, đều đặn, tư lự hệt như con bò cái nhai trầu. Y chờ cho mẩu chuyện vừa rồi hòa tan trong quên lãng. Cuối cùng, khi bầu không khí đã bình thường trở lại, y nói:
– Anh chàng nào mà chưa bao giờ lái xe thì không thể biết được đấy là đâu. Các ông chủ không muốn cho người ta chở khách. Thế là đành phải ngồi lỳ trước tay lái, trừ phi là muốn bị tống cổ. Như việc tớ làm với cậu đây, dễ bị lắm.
– Mình chịu ơn cậu nhiều.
– Tớ biết có những tay vừa lái xe vừa làm những trò đến là ngộ. Có một tay lại còn rặn ra thơ nữa. Để giết thì giờ…
Y liếc nhìn để xem Joad có quan tâm hay ngạc nhiên gì không, nhưng Joad vẫn lặng im, mắt nhìn vào xa xa trên con đường cái trắng xoá đang nhẹ nhàng nhấp nhô như sóng ngầm. Mãi sau, anh lại tiếp tục:
– Tớ có biết một bài thơ mà thằng cha kia đã viết. Hắn cùng với mấy thằng khác vừa chu du khắp thiên hạ, vừa nhậu nhẹt, làm đủ trò bậy bạ, hôn hít lung tung. Tiếc là, bài thơ đó, tớ không nhớ nó thế nào. Thằng cha ấy hắn rót vào tai người ta những tiếng mà đến Chúa Cha, Chúa Con và Đức Thánh thần cũng chẳng biết là cái quái gì. Ồ, có đoạn nói thế này: “Ở đấy, tôi nom thấy có một thằng da nâu sẫm có một thanh gươm ngắn, to như một khúc ruột thừa của voi hoặc cái buồi của cá nhà táng”. Khúc ruột thừa, đại để ý nói cái mũi, ờ, con voi, đó là cái vòi. Hắn chỉ cho tớ xem trong một cuốn từ điển. Đi đâu hắn cũng mang theo cái cuốn sách khỉ gió đó, cậu ạ. Vừa đỗ xe lại là hắn uống một tách cà phê, ăn một miếng mứt, xong, là chúi mũi vào sách.
Y im bặt khi cảm thấy mình lẻ loi khi nói dài dòng văn tự. Đôi mắt của y len lét quay về phía người khách. Joad vẫn lặng câm… Ngỡ ngàng, anh tài xế cố thử lôi cuốn anh vào câu chuyện.
– Cậu không thể biết có những gã hay dùng những từ rỗng tuếch như vậy sao?
– Các ông mục sư.
– À mà mình đây mình đâm cáu khi nghe một thằng cha dùng những tiếng đao to búa lớn. Cố nhiên một ông mục sư thì không giống thế, vả lại ai hơi đâu đi mất thì giờ với một mục sư. Còn cái thằng cha kia mới kỳ cục làm sao. Hắn có nói thì cũng chẳng ai buồn nghe, nói thế hay nói gì khác cũng thế thôi. Hắn không có ý trộ thiên hạ, làm ra vẻ ta đây.
Anh lái xe thấy yên tâm. Ít ra thì y cũng biết là Joad đang lắng nghe. Đùng một cái y xoay mạnh tay lái, quẹo cái xe đồ sộ sang khúc ngoặt. Bánh xe rít lên. Rồi y lại nói tiếp:
– Như mình vừa nói với cậy ấy mà, mấy tay lái xe tải chúng tớ làm những chuyện gàn bất sách. Buộc phải thế. Không thì người ta phát điên lên vì cứ mải ngồi đấy mà dán mắt vào con đường đang lủi trốn ở phía trước. Có một đứa nó nói là bọn lái xe chúng nhậu nhẹt suốt ngày… Suốt ngày cứ sà vào quán ăn dọc đường.
– Bởi thế mà có vẻ như chúng sống đời sống kiếp ở những nơi đó, – Joad tán đồng.
– Dĩ nhiên chúng hay dừng lại các nơi đó, nhưng đâu phải để ăn. Nói như ai nói, chúng chẳng bao giờ thấy đói. Thì có gì đâu. Ngồi xe mãi cũng đâm ngán, lạy Chúa, ngán phát ốm! Mà đỗ lại thì đỗ đâu được ngoài quán rượu? Mà đã đỗ lại thì cũng phải gọi món gì đó chứ chả nhẽ? Rồi cũng là để tán chuyện nhăng nhít với em bé ở quầy. Thế là, dùng một tách cà phê ăn một chiếc bánh kem. Nói như ai nói, nhờ đó xả hơi được tí chút.
Y chậm rãi nhai chiếc kẹo, đưa lưỡi đảo đi đảo lại.
– Tại cuộc sống gay go quá mà! – Joad nói, tuy không tin cho lắm.
Gã tài xế thoáng liếc anh một cái, chờ đợi một sự châm biếm.
– Đúng thế, chả phải ngày nào cũng ngộ như ngày nào đâu, – y nói, giọng ấm ức. – Nom thì dễ ợt, cứ ngồi sau tay lái cho tới lúc đã tiêu hết tám tiếng, nếu không phải mười hai hay mười bốn tiếng. Nhưng mãi rồi, con đường nó như xích mình lại. Phải làm một cái gì đó. Có đứa hát hỏng, có thằng huýt sáo. Công ty không muốn người ta có máy vô tuyến. Có một số đứa đem theo nửa lít chất cay, nhưng bọn này thì chả bao giờ bền, – y nói thêm với vẻ tự mãn – Tớ thì chưa xong việc thì tớ chưa uống.
– Thật thế ư?
– Thật chứ! Trên đường đời, phải đạt được cái gì đó. Như tớ đấy, tớ có ý định theo học lớp hàm thụ để trở thành kỹ sư cơ khí. Cũng dễ thôi. Chỉ cần học ở nhà, một ít bài dễ. Chuyện đó nó cứ long tong trong đầu tớ. Sau đó thì tớ không cần lái xe nữa. Việc đó, tớ sai bảo các đứa khác làm.
Joad rút ở túi áo ra một chai whisky.
– Hỏi thật, cậu có làm một ngụm không? – Giọng nói của anh ta có cái gì như giễu cợt.
– Không! Lạy Chúa. Tớ không muốn đụng tới. Như tớ đây, đã quyết chí rồi thì không thể vẫn cứ uống rượu được.
Joad mở nút chai, làm liền một hơi hai ngụm rồi nhét chai vào túi. Mùi rượu cay nồng ngập buồng lái.
– Nom cậu có vẻ phởn lắm, – Joad nói. – Có chuyện gì vậy? Có rồi chắc?
– Ừ, cố nhiên. Nhưng sống chết gì thì mình cũng phải vượt lên. Mình đang luyện trí nhớ.
Rượu Whisky hình như đem lại cho Joad sự cởi mở. Anh cuốn một điếu thuốc khác và châm lửa hút.
– Bây giờ thì tớ chả còn phải đi xa nữa.
Anh tài nói nhanh:
– Tớ chả cần rượu. Để thì giờ mà luyện trí nhớ. Trên kia tớ có theo một lớp, đã được hai năm, – Y đưa tay phải đập đập vào tay lái. – Giả dụ tớ gặp một thằng cha trên đường cái. Tớ nhìn hắn, hắn đi qua rồi, tớ cố nhớ xem hắn thế nào, mặc loại quần áo gì, giày dép ra làm sao, rồi hắn đi đứng ra làm sao, đôi khi nhìn lại thân hình hắn, ước lượng nặng nhẹ bao nhiêu, mặt có sẹo hay không. Kể ra tớ nhận xét cũng sành, có thể vẽ lại cả một bức chân dung trong óc mình. Lắm lúc tớ nghĩ, dễ chừng phải theo một lớp để trở thành chuyên viên lấy dấu tay. Người ta có trí nhớ đến thế nào, cậu không hình dung được đâu.
Joad nhanh nhẹn uống một ngụm nữa. Điếu thuốc đã gần sổ ra, anh rít một hơi cuối cùng, bóp bẹp, mẩu thuốc cháy dở giữa hai nốt chai sạm ở ngón cái và ngón trỏ. Anh nhai nát mẩu thuốc thừa rồi nhả bã luồn nó ra cửa cho gió cuốn đi. Trên đoạn đường đá giăm nện, bánh xe ngân một nốt lanh lảnh. Vừa ngắm con đường, đôi mắt đen và bình lặng của Joad lộ vẻ vui vui. Gã tài xế chờ đợi, băn khoăn liếc nhìn anh. Sau cùng Joad nhếch môi nhăn nhở để lộ hàm răng vẩu, anh cười lặng lẽ làm bộ ngực rung chuyển.
– Anh bạn ơi, để đạt ý muốn, cậu mất khá nhiều thời gian đấy. Gã tài xế không nhìn anh, hỏi:
– Đạt cái gì kia? Cậu định nói gì vậy?
Joad mím chặt môi che kín hàm răng vẩu, rồi anh liếm môi, bắt đầu từ giữa miệng sang phải rồi sang trái.
Tiếng anh trở nên gay gắt:
– Cậu biết mình định nói gì. Mình vừa bước chân lên xe thì cậu đã củ soát mình rồi còn gì? Lọt mắt mình sao được.
Gã tài xế nhìn thẳng về phía trước, tay bíu chặt tay lái, khiến cơ bắp ở bàn tay căng lên, mu bàn tay tai tái, Joad tiếp tục:
– Cậu biết mình từ đâu tới rồi.
Gã tài xế im lặng.
– Không đúng sao? – Joad nói.
– Ờ… ờ… có chứ. Không… có thể là thế. Nhưng chuyện đó chả dính dáng đến mình. – Giờ thì gã nói dồn dập. – Mình không chõ mũi vào việc người khác.
Bất thình lình, gã nín bặt, chờ đợi. Đôi bàn tay trắng của gã vẫn bíu chặt tay lái. Một con châu chấu chui qua cửa nhỏ, đậu trên tấm bảng ở bên, rồi gãi gãi bộ cánh với đôi càng gãy góc. Joad với tay dí nát cái đầu bé nhỏ của nó tương tự đầu người chết. Đoạn anh thả nó ra theo luồng gió ngoài cánh cửa nhỏ. Joad lại vừa cười rúc rích, vừa chúi vào ngón tay những gì còn sót lại của xác con vật bị bóp nát.
– Ông bạn ơi, ông đã hiểu sai tớ. Tớ chả giấu diếm. Rõ ràng tớ đã ở Mac Alester. Bốn năm. Rõ ràng đây là những thứ họ cho tớ khi ra tù. Thiên hạ có biết tớ cũng đếch cần. Nay tớ trở về nhà ông già tớ để khỏi phải nói dối, nếu muốn tìm việc làm.
Gã lái xe nói:
– Ờ… chuyện đó chả dính dáng đến tớ. Tớ không phải là đứa tọc mạch.
– Có đấy, không nhiều thôi. Trừ cái điều là cái mũi của cậu đi cách trước mặt cậu đến hai ngày đường. Cậu đã đưa nó lượn quanh trên người tớ, chả khác con bò cái trong vạt rau.
Khuôn mặt anh tài xế căng lên:
– Cậu hiểu sai tớ…, – gã nói yếu ớt.
Joad cười giễu cợt.
– Đã nói rồi, cậu quân tử lắm. Đã cho mình đi nhờ. Vậy thì có quái gì mà tớ phải giấu nhỉ? Mẹ kiếp! Tớ đã ở tù. Rồi thế nào nữa? Cậu thèm muốn biết sao tớ ở tù, hả?
– Cái đó không dính dáng gì đến tớ.
– Phải, chả dính dáng đến cậu, ngoài cái việc lái cái xe chết tiệt này, và chính cậu cũng đếch cần đến nó. Mà này, cậu có thấy con đường ở kia không?
– Có.
– Tớ xuống ở đấy. Rõ quá, cậu thèm muốn biết tớ đã làm gì mà bị tù tội, thèm vãi đái ra quần mà. Đừng chối vô ích, với tớ thì đừng chối.
Tiếng động cơ kêu o o buồn tẻ và tiếng reo hát của bánh xe cũng trầm xuống. Joad lôi chai rượu ra làm một ngụm. Chiếc xe tải dừng lại ở chỗ con đường nhỏ cắt thẳng góc với con đường cái. Joad bước xuống và đứng gần cửa. Chiếc ống thoát hơi thẳng đứng nhả vào không khí làn khói xanh gần như vô hình. Joad nghiêng người về phía anh lái xe.
– Sát nhân đấy, – Anh nói nhanh. – Nói thế nghe hoảng quá… có nghĩa là hạ một thằng nào đó. Bảy năm. Được bốn năm, họ thả tớ ra vì đã cố kìm mình, không quấy đảo.
Gã tài xế đưa mắt khắp mặt Joad để in nó vào trí nhớ.
– Tớ chả hỏi gì cậu hết. Tớ lo việc tớ mà.
– Cậu có thể cứ việc kể chuyện đó khắp các quán từ đây tới Texas, – anh mỉm cười. – Tha hồ.
– Thôi, tạm biệt anh bạn. Cậu quân tử lắm. Có điều, nghe nhé. Khi người ta sống trong tù một thời gian, ai định hỏi gì thì người ta đánh hơi được ngay. Nhưng cậu, cậu vừa há mỏ ra là đã điện các câu hỏi của cậu đi rồi.
Anh lấy lòng bàn tay vỗ vỗ vào cánh cửa sắt.
– Cám ơn buổi đi dạo. Tạm biệt.
Anh quay gót bước vào con đường nhỏ.
Gã tài xế đưa mắt nhìn theo anh, rồi nói:
– Chúc may mắn.
Joad vẫy vẫy tay nhưng không ngoảnh lại. Thế rồi tiếng động cơ nổ ầm ầm mạnh hơn, chiếc xe tải to sơn màu đỏ nặng nề lao vút đi.
Chú thích
1 Không chở khách (tiếng Anh).
2 Mẫu Anh = 0,4 ha
