Bố Atticus đã yếu: ông gần năm mươi. Khi Jem và tôi hỏi tại sao bố lại già như thế, ông nói ông đã khởi đầu trễ, điều đó chúng tôi cảm thấy được phản ảnh trong những khả năng và nam tính của ông. Ông già hơn cha mẹ của những bạn học của chúng tôi nhiều, và chẳng có gì Jem hoặc tôi có thể nói về ông khi bạn học của chúng tôi nói, “Ba tao thế này… thế kia…”
Jem rất mê bóng bầu dục. Bố Atticus không bao giờ mệt đến độ không muốn chơi, nhưng khi Jem muốn dành bóng với ông, ông nói, “Bố quá già không làm vụ đó nổi, con trai.”
Bố tôi không làm bất cứ thứ gì. Ông làm việc trong một văn phòng, không phải trong tiệm tạp phẩm. Bố Atticus không lái xe thùng cho hạt, ông không phải là cảnh sát trưởng, ông không làm nghề nông, làm việc trong một tiệm sửa xe, hoặc làm bất cứ điều gì có thể dấy lên lòng ngưỡng mộ của bất cứ ai.
Ngoài ra, bố còn đeo kính. Mắt trái ông gần như mù, và ông nói rằng mắt trái là lời nguyền dòng tộc của nhà Finch. Mỗi khi muốn nhìn rõ thứ gì, ông phải quay đầu và nhìn bằng mắt phải.
Bố không làm những việc mà ba của các bạn học tôi làm: ông không đi săn, không chơi phé hoặc câu cá hay uống rượu hay hút thuốc. Bố ngồi trong phòng khách và đọc.
Tuy nhiên, với những đặc điểm này bố tôi vẫn không được chìm khuất như chúng tôi mong ước: năm đó, cả trường xôn xao chuyện ông biện hộ cho Tom Robinson, không lời bàn tán nào lộ sự thán phục. Sau vụ đụng độ giữa tôi và Cecil Jacobs khi tôi cam kết theo chính sách làm kẻ hèn nhát, có lời đồn lan truyền rằng Scout Finch sẽ không đánh nhau nữa, nó bị ba nó cấm. Điều này hoàn toàn không đúng: tôi sẽ không chiến đấu công khai vì bố Atticus, nhưng gia đình là lĩnh vực riêng tư. Tôi sẽ chiến đống
sống mái với bất kỳ ai từ đứa anh em họ ba đời trở lên. Francis Hancock chẳng hạn, biết điều đó.
Khi cho chúng tôi những khẩu súng hơi bố Atticus không dạy chúng tôi bắn. Chú Jack dạy chúng tôi những nguyên lý cơ bản của việc đó; chú nói bố Atticus không quan tâm đến súng ống. Ngày nọ bố Atticus nói với Jem, “Bố thích con bắn vào mấy cái thùng thiếc ở sân sau, nhưng bố biết con sẽ đi săn chim. Cứ bắn mọi con giẻ xanh mà con muốn, nếu con có thể bắn trúng, nhưng hãy nhớ giết một con chim nhại là tội lỗi.”
Đó là lần duy nhất tôi từng nghe bố Atticus nói làm một điều gì đó là tội lỗi, và tôi hỏi cô Maudie về điều đó.
“Ba cháu đúng,” cô nói. “Những con chim nhại chẳng làm gì ngoài việc đem tiếng hót đến cho ta thưởng thức. Chúng không phá hoại vườn tược của con người, không làm tổ trên những bẹ ngô, chúng không làm việc gì ngoài việc hót bằng cả trái tim cho chúng ta nghe. Điều đó lý giải tại sao giết một con chim nhại là tội lỗi.”
“Cô Maudie, đây là một khu lâu đời, đúng không?”
“Từng có ở đây trước cả thị trấn này.”
“Không, cháu muốn nói là những người ở khu phố chúng ta đều là người già, Jem và cháu là những đứa trẻ duy nhất ở quanh đây. Bà Dubose gần trăm tuổi con cô Rachel cũng già và cô và bố Atticus cũng vậy.”
“Cô không cho năm mươi là quá già,” cô Maudie nói một cách chua chát. “Cô chưa phải đi bằng xe lăn, đúng không? Mà ba cháu cũng vậy. Nhưng cô phải nói là Chúa đã đủ tử tế để thiêu rụi ngôi nhà mồ cũ của cô, cô đã già quá không chăm sóc nó được nữa….. có lẽ cháu đúng, Jeans Louise, đây là khu ổn định. Quanh cháu bọn trẻ không nhiều lắm, đúng không?”
“Phải, ở trường có.”
“Ý cô là những người lớn trẻ. Cháu biết không, cháu may mắn. Cháu và Jem có lợi từ tuổi tác của ba cháu. Nếu ba cháu ba mươi cháu sẽ thấy cuộc sống hoàn toàn khác hẳn.”
“Chắc vậy. Bố Atticus chẳng làm được cái gì…”
“Cháu sẽ ngạc nhiên đấy,” cô Maudie nói. “Nhưng có cuộc sống bên trong ông ấy.”
“Bố cháu có thể làm gì?”
“Ông ấy có thể làm di chúc cho ai đó chặt chẽ đến độ không ai làm rối được.”
“Ôi trời…”
“Ồ, cháu có biết ba cháu là người chơi cờ giỏi nhất thị trấn này không? Ở Landing hồi bọn ta mới lớn, Atticus Finch có thể đánh bại bất kỳ ai ở hai bên bờ sông.”
“Chúa ơi, cô Maudie, lần nào Jem với cháu cũng thắng bố hết.”
“Đã đến lúc cháu nhận ra đó là bởi vì ông nhường tụi cháu. Bộ cháu không biết ông ấy còn chơi được thụ cầm Do Thái[41] sao?”
Thành tựu khiêm tốn này thậm chí còn khiến tôi xấu hổi hơn về ông.
“Ờ….” Cô ấy nói.
“Ờ, cái gì, cô Maudie?”
“Ờ không. Không có gì….. có vẻ như thế cháu sẽ thấy tự hào về ông. Không phải ai
cũng chơi được thụ cầm Do Thái. Bây giờ thì hãy tránh đường cho các thợ cưa. Tốt hơn cháu nên về nhà. Cô còn bận mấy khóm đỗ quyên và không trông chừng cháu được. Cây gỗ có thể rớt trúng cháu đó.”
Tôi bước ra sân sau và thấy Jem đang tích cực bắn vào một cái thùng thiếc, việc này
có vẻ ngốc nghếch khi lũ giẻ xanh đầy quanh đó. Tôi trở ra sân trước và bận rộn hai giờ liền với việc xây dựng những công sự phức tạp ở cạnh hàng hiên, gồm một lốp xe, một thùng đựng cam, giỏ mây đựng quần áo giặt, những chiếc ghế ở hiên nhà, và một lá cờ Mỹ nhỏ mà Jem lấy trong một hộp bắp rang cho tôi.
Khi bố Atticus về nhà ăn trưa ông thấy tôi đang khum người nhắm sang bên kia đường. “Con bắn vào cái gì vậy?”
“Mông của cô Maudie.”
Bố Atticus quay sang và thấy mục tiêu bề thế của tôi đang cúi xuống những bụi cây của cô. Ông lật mũ ra sau và băng qua đường. “Maudie,” ông gọi, “tôi nghĩ tốt hơn tôi nên cảnh báo cô. Cô đang trong tình trạng nguy hiểm đáng báo động đấy.”
Cô Maudie đứng thẳng dậy và nhìn về phía tôi. Cô nói, “Atticus, anh đúng là quỷ sứ dưới địa ngục.”
Khi quay về, bố bảo tôi dẹp trò chơi này đi. “Đừng để bố thấy con nhắm cây súng này vào bất cứ ai lần nữa.”
Tôi ước gì bố tôi là quỷ sứ dưới địa ngục. Tôi kể lể chuyện này với Calpurnia. “Ông Finch hả? Ông ta có thể làm rất nhiều chuyện.”
“Như chuyện gì?” Tôi hỏi.
Calpurnia gãi đầu. “Tôi không biết rõ lắm,” bà nói.
Jem làm chuyện này rõ ràng hơn khi anh hỏi bố Atticus có phải đấu tranh cho các tín hữu Giám lý không và bố Atticus nói ông sẽ chuốc vạ vào thân nếu làm như vậy, ông đã quá già cho loại việc như thế. Những tín hữu Giám lý đang cố trả hết tiền thế chấp nhà thờ của họ và đã thách thức các tín hữu Baptist chơi một trận bóng bầu dục chạm[42]. Mọi ông bố trong thị trấn đều chơi, trừ bố Atticus. Jem nói thậm chí anh không muốn đi, nhưng anh không cưỡng lại được môn bóng bầu dục ở bất cứ hình
thức nào, và anh đứng rầu rĩ trên đường biên với bố Atticus và tôi theo dõi bố của Cecil Jacobs ghi điểm cho đội Baptist.
Một thứ Bảy tôi và Jem quyết định xách súng hơi đi thám hiểm xem liệu chúng tôi có tìm được con thỏ hay con sóc nào không. Chúng tôi đã đi cách nhà Radley khoảng năm trăm thước thì tôi nhận ra Jem đang nhìn cái gì đó dọc con đường. Anh quay đầu và nhìn bằng khóe mắt.
“Anh đang nhìn gì vậy?”
“Con chó già tuốt đằng kia kìa,” anh nói.
“Đó là con Tim Johnson già, đúng không?”
“Phải.”
Tim Johnson là tài sản của ông Harry Johnson, người lái xe buýt Mobile và sống ở mé Nam thị trấn. Tim là con chó săn chim màu gan gà, con vật cưng của Maycomb.
“Nó làm gì vậy?”
“Tao không biết, Scout. Tụi mình nên về thôi.”
“Này Jem, trời mới tháng Hai.”
“Tao không quan tâm, tao sẽ nói với Calpurnia.”
Chúng tôi chạy về nhà và vào bếp.
“Calpurnia,” Jem nói, “bà có thể bước ra vỉa hè một chút không?”
“Chi vậy, Jem? Tôi không thể ra đứng vỉa hè mỗi lần cậu muốn đâu.”
“Có chuyện gì kỳ kỳ với con chó già đằng kia kìa.”
Calpurnia thở dài. “Tôi không thể băng chân cho bất cứ con chó nào lúc này. Trong phòng tắm có một số bông băng, đi lấy và tự làm đi.”
Jem lắc đầu. “Nó bệnh, Calpurnia à. Có chuyện gì kỳ kỳ với nó.”
“Nó đang làm gì, cố cắn đuôi nó hả?”
“Không, nó làm giống vầy nè.”
Jem ngáp ngáp giống như con cá vàng, rút vai và vặn vẹo thân mình. “Nó làm giống vậy, chứ không giống ý nó muốn.”
“Cậu đang bịa chuyện với tôi hả, Jem Finch?” Giọng Calpurnia khô khốc.
“Không Calpurnia, con thề là không.”
“Nó có chạy không?”
“Không, nó chỉ đi từ từ, chậm đến độ bà không thể nói là nó đi. Nó sắp tới đây rồi.”
Bà rửa tay và theo Jem ra sân. “Tôi có thấy con chó nào đâu,” bà nói.
Bà theo chúng tôi đi vượt qua nhà Radley và nhìn theo hướng Jem chỉ. Tim Johnson ở đằng xa không lớn hơn một cái chấm nhỏ, nhưng nó đã gần chúng tôi hơn. Nó đi thất thểu, như thể chân phải của nó ngắn hơn chân trái. Nó gợi tôi nhớ đến một chiếc xe hơi bị kẹt trong bãi cát.
“Nó đi khập khiễng,” Jem nói.
Calpurnia nhìn, rồi nắm vai lôi chúng tôi về nhà. Bà đóng cánh cửa gỗ lại sau lưng chúng tôi, đi đến điện thoại và la lên. “Cho tôi nói chuyện với văn phòng ông Finch.”
“Ông Finch!” bà la to. “Cal đây. Tôi thề có Chúa, có một con chó điên ở khu phố mình… nó đang đến đây, phải, thưa ông, nó là…. ông Finch, tôi cho nó là…… Tim
Johnson già, phải…. thưa ngài…. phải…. phải ….”
Bà lắc đầu khi chúng tôi cố hỏi bà bố Atticus nói gì. Bà quay số điện thoại và nói, “Cô Eula May… tôi vừa nói chuyện với ông Finch, làm ơn đứng nối máy cho tôi nữa… nghe này, cô Eula May, cô có thể gọi điện cho cô Rachel và cô Stephanie Crawford và bất cứ ai có điện thoại trên phố này để báo cho họ biết có một con chó điên sắp đi ngang được không? Lẹ lên, cô!”
Calpurnia lắng nghe. “Tôi biết đang là tháng Hai, cô Eula May, nhưng khi thấy là tôi biết con chó nào điên liền. Nhanh lên đi cô!”
Calpurnia hỏi Jem, “Nhà Radley có điện thoại không?”
Jem nhìn danh bạ rồi nói không. “Dù sao thì họ cũng không ra ngoài đâu Cal.”
“Tôi không quan tâm, tôi sẽ báo với họ.”
Bà chạy ra hiên trước, tôi và Jem theo sát gót bà. “Cô cậu ở lại trong nhà!” bà hét lên.
Cả khu phố đã nhận được thông điệp của Calpurnia. Mọi cánh cửa gỗ trong tầm nhìn của chúng tôi đã được đóng chặt. Chúng tôi chẳng thấy bóng dáng gì của Tim Johnson. Chúng tôi nhìn theo Calpurnia đang chạy về phía nhà Radley, vén váy và tạp dề lên quá gối. Bà đến bên bậc thềm cửa trước và đập cửa. Chẳng ai trả lời và bà la to, “Ông Nathan, ông Arthur, có con chó điên đang đến! Chó điên đến!”
“Bà ta nên đi vòng ra phía sau,” tôi nói.
Jem lắc đầu. “Giờ thì không ăn thua nữa rồi,” anh nói.
Calpurnia nện vào cửa một cách vô ích. Không ai biết sự cảnh cáo của bà; không ai có vẻ nghe thấy gì.
Khi Calpurnia chạy nhanh đến hiên sau, một chiếc Ford đen chạy vào lối xe nhà tôi.
Bố Atticus và ông Heck Tate bước ra.
Ông Heck Tate là cảnh sát trưởng của hạt Maycomb. Ông cao bằng bố Atticus nhưng
gầy hơn. Ông có sống mũi dài, mang ủng có những lỗ xỏ dây kim loại lấp lánh, quần đi ủng và áo khoác. Thắt lưng của ông có gắn một hàng đạn. Ông mang cây súng trường nặng. Khi ông và bố Atticus đến hàng hiên, Jem mở cửa.
“Ở trong nhà đi, con trai,” bố Atticus nói. “Nó đâu, Cal?”
“Giờ này lẽ ra nó phải ở đây rồi,” Calpurnia nói, chỉ ra đường.
“Nó không chạy chứ?” Ông Tate hỏi.
“Không, thưa ngài. Nó đang trong giai đoạn co giật, ông Heck ạ.”
“Mình phải săn tìm nó, hả Heck?” Bố Atticus nói.
“Tốt hơn mình nên chờ, ông Finch. Chúng thường đi theo đường thẳng, nhưng ông đâu nó chắc được. Nó có thể đi theo đường cong… Hy vọng nó đã quẹo hoặc đi thẳng vào sân sau nhà Radley. Mình chờ một lát đi.”
“Tôi không nghĩ nó vào được sân nhà Radley. Hàng rào sẽ chặn nó lại. Chắc nó đi theo đường lộ…”
Tôi nghĩ bọn chó điên là sùi bọt mép, phóng hết tốc lực, nhảy lên và lao vào cổ họng, và tôi nghĩ chúng làm vậy vào tháng Tám. Nếu Tim Johnson phản ứng kiểu đó, chắc tôi sẽ ít sợ hơn.
Chẳng có gì rợn người hơn một con phố vắng ngắt đang nằm chờ. Cây cối lặng im, bọn chim nhại bặt tiếng, các thợ cưa nhà cô Maudie đã biến mất. Tôi nghe ông Tate khịt mũi rồi hắt hơi. Tôi thấy ông đưa súng lên kẹp vào khuỷu tay. Tôi thấy khuôn mặt của cô Stephanie Crawford lộ ra ở ô kính cửa trước nhà cô. Cô Maudie xuất hiện và đứng cạnh cô. Bố Atticus gác chân lên thanh ngang của chiếc ghế và chậm rãi chà bàn tay dọc bên đùi.
“Nó kìa,” ông nói nhẹ nhàng.
Tim Johnson hiện ra, đi liêu xiêu theo mé trong của đoạn đường vòng song song với nhà Radley.
“Nhìn nó kìa,” Jem thì thào. “Ông Heck nói chúng đi theo đường thẳng. Thậm chí nó không đi theo con đường được nữa.”
“Trông nó bệnh hoạn quá chừng,” tôi nói.
“Để bất cứ thứ gì ngay trước mặt nó là nó nhảy thẳng vô liền.”
Ông Tate đặt tay lên trán và chồm tới. “Nó bị rõ ràng rồi, ông Finch.”
Tim Johnson tiến tới rất chậm, nhưng nó không đùa giỡn hoặc ngửi cành lá, có vẻ như nó chăm chú theo một hướng đi và bị đẩy bởi một lực vô hình về phía chúng tôi. Chúng tôi có thể thấy nó rùng mình như một con ngựa đang xua ruồi; hàm của nó há ra rồi ngậm lại; nó ngoẹo đầu sang một bên, nhưng đang bị đẩy dần dần về phía chúng tôi.
“Nó đang tìm chỗ để chết,” Jem nói.
Ông Tate quay sang. “Còn lâu nó mới chết, Jem, nó còn chưa bắt đầu đi tìm nữa kìa.”
Tim Johnson đã tới chỗ con đường nhánh chạy trước nhà Radley, và những gì còn sót lại trong đầu óc khốn khổ của nó khiến nó ngừng lại và có vẻ cân nhắc không biết đi đường nào. Nó bước do dự vài bước rồi ngừng ngay trước cổng nhà Radley; rồi nó cố quay người, nhưng coi bộ rất khó khăn.
Bố Atticus nói, “Nó đang trong tầm bắn đó Heck. Anh nên xử lý nó trước khi nó quẹo xuống đường nhánh… có Chúa mới biết ai đang ở trong góc đường đó. Vào trong đi, Cal.”
Calpurnia mở cửa lưới, đóng chốt lại sau lưng bà, rồi lại mở chốt ra và cài vào móc cửa. Bà cố chặn tôi với Jem bằng thân người bà, nhưng bọn tôi nhìn ra qua nách bà.
“Hạ nó đi, ông Finch.” Ông Tate nói và trao khẩu súng trường cho bố Atticus; tôi và Jem gần muốn xỉu.
“Đừng phí thời gian, Heck,” bố Atticus nói. “Làm đi.”
“Ông Finch, đây là công việc một-phát.”
Bố Atticus quyết liệt lắc đầu, “Đừng cứ đứng ngây ra đó, Heck! Nó không chờ anh cả ngày đâu….”
“Vì Chúa, ông Finch, nhìn chỗ nó đứng kìa! Bắn hụt là đạn bay thẳng vào nhà Radley đó! Tôi không bắn được ngon lành như thế và anh biết mà!”
“Tôi đã không bắn súng ba mươi năm rồi….”
Ông Tate gần như ném khẩu súng trường vào bố Atticus, “Tôi cảm thấy rất thoải mái nếu như anh bắn lúc này,” ông ta nói.
Với cảm giác bối rối, tôi với Jem nhìn bố tôi cầm khẩu súng lên và bước ra ngay giữa đường. Ông đi nhanh, nhưng tôi nghĩ ông di chuyển giống như người lặn dưới nước: thời gian chậm lại tới mức gây buồn nôn.
Khi bố Atticus nâng kính lên Calpurnia lầm bầm, “Cầu Chúa phù hộ ông,” và đưa hai tay ôm lấy má.
Bố Atticus đẩy kính lên trán; nó trượt xuống, và ông để nó rớt xuống đường. Trong im lặng, tôi nghe tiếng nó bể. Bố Atticus chà sát mắt và cằm. Chúng tôi thấy ông chớp mắt lia lịa.
Trước cổng nhà Radley, Tim Johnson đã quyết định với mớ thần kinh còn sót lại trong đầu nó. Sau cùng nó quay người, và tiếp tục lộ trình ban đầu hướng về phía nhà chúng tôi. Nó bước tới hai bước, rồi dừng lại và ngỏng đầu lên. Chúng tôi thấy thân thể nó cứng ngắc.
Với những động tác quá nhanh có vẻ như xảy ra đồng thời, bàn tay của bố Atticus kéo mạnh cần lên đạn trong khi ông đưa khẩu súng lên vai.
Khẩu súng nổ vang. Tim Johnson nhảy dựng, đổ phịch xuống và co rúm thành một đống màu nâu lẫn trắng trên lề đường. Nó không biết cái gì đã đâm trúng nó.
Ông Tate phóng khỏi hàng hiên và chạy tới nhà Radley. Ông dừng trước con chó, ngồi xổm xuống, xoay người và gõ ngón tay lên trán chỗ trên mắt trái ông, “Ông bắn hơi chệch sang phải, Finch,” ông ta kêu lên.
“Luôn luôn vậy,” bố Atticus đáp. “Nếu được chọn, tôi sẽ xài một cây súng bắn đạn chài.”
Ông cúi xuống nhặt kính lên, nghiền nát tròng kính bị vỡ dưới gót chân, đi tới chỗ ông Tate và đứng nhìn xuống xác Tim Johnson.
Từng cánh cửa mở ra, và khu phố chầm chậm hoạt động trở lại. Cô Maudie đi xuống những bậc thềm cùng cô Stephanie Crawford.
Jem đớ người. Tôi nhéo một phát thúc anh ấy đi ra, nhưng khi bố Atticus thấy chúng tôi đến gần, ông nói. “Ở yên đó.”
Khi ông Tate và bố Atticus trở lại sân, ông Tate mỉm cười. “Tôi sẽ kêu Zeebo hốt nó đi,” ông nói. “Anh đâu có quên nhiều, Finch. Người ta nói nó không bao giờ rời anh.”
Bố Atticus im lặng.
“Bố Atticus?” Jem nói.
“Gì?”
“Không có gì.”
“Tôi chứng kiến hết, Finch Một-Phát.”
Bố Atticus quay sang đối mặt với cô Maudie. Họ nhìn nhau mà không nói gì, và bố Atticus bước vào xe ông cảnh sát trưởng. “Lai đây,” ông nói với Jem. “Con đừng đến gần con chó đó, hiểu không? Đừng đến gần nó, nó chết nhưng vẫn nguy hiểm như khi còn sống vậy.”
“Vâng, thưa bố,” Jem nói. “Bố Atticus….”
“Gì, con trai?”
“Không có gì.”
“Có chuyện gì mà cháu không nói được vậy, nhóc?” Ông Tate hỏi, vười với Jem. “Bộ cháu không biết ba cháu là….”
“Thôi đi, Heck,” bố Atticus nói, “mình quay lại thị trấn đi.”
Khi họ lái xe đi, Jem và tôi đi đến bậc thềm trước nhà cô Stephanie Crawford. Chúng tôi ngồi chờ Zeebo đến với xe chở rác.
Jem ngồi trong trạng thái bối rối đờ đẫn, và cô Stephanie nói, “Ô, ô, ô, ai lại nghĩ có chó điên vào tháng Hai chứ, có lẽ nó không điên, chắc nó chỉ mới khùng thôi. Cô ghét phải thấy khuôn mặt của Harry Johnson khi ông ta vừa chạy xong chuyến tài ở Mobile và biết được Atticus Finch đã bắn con chó của ông ta. Cá là nó đầy bọ chét từ đâu đó…”
Cô Maudie nói cô Stephanie sẽ ăn nói theo giọng khác nếu Tim Johnson vẫn đang đi dài trên phố, rằng họ sẽ sớm tìm ra, họ sẽ gửi đầu nó đến Montgomery.
Jem trở nên ăn nói mơ hồ, “Mày thấy không, Scout? Mày có thấy bố đứng ngay đó không?…… rồi đột nhiên bố dãn người ra, trông cứ như cây súng đó là một phần cơ
thể bố… và bố làm sao nhanh thế, giống như….. tao thì phải nhắm cả mười phút mới
bắn trúng một cái gì đó….”
Cô Maudie cười một cách ranh mãnh. “Giờ thì, cô Jean Louise,” cô nói, “vẫn còn nghĩ
là ba cháu không làm được cái gì nữa không? Vẫn còn xấu hổ về ông hả?”
“Dạ không,” tôi nói lí nhí.
“Bữa đó quên nói với cháu rằng ngoài việc chơi thụ cầm Do Thái, Atticus Finch còn là tay súng cừ nhất hạt Maycomb vào thời của ông.”
“Tay súng cừ…” Jem lặp lại.
“Đúng vậy đó, Jem Finch. Chắc bây giờ cháu sẽ đổi giọng điệu của cháu ngay. Đúng
ý tưởng đó, bộ cháu không biết biệt danh của ông ấy là Một-Phát khi còn trai trẻ sao? Ở Landing, khi mới lớn, nếu ông ấy bắn mười lăm phát mà trúng được mười bốn con bồ câu là ông ấy đã phàn nàn rằng mình lãng phí đạn.”
“Bố chẳng hề hé môi chuyện đó,” Jem lầm bầm.
“Không hề hé môi về chuyện đó hả?”
“Không, thưa cô.”
“Không biết sao bây giờ bố không đi săn nữa,” tôi nói.
“Có lẽ cô có thể cho cháu biết,” cô Maudie nói. “Dù ba cháu có bất cứ cái gì, thì trong tâm, ông đã là người văn minh. Thiện xạ là món quà của Chúa, một tài năng… ô, cháu phải thực hành để hoàn thiện nó, nhưng việc bắn súng khác việc chơi đàn dương cầm hoặc cái gì giống vậy. Cô nghĩ có lẽ ông đặt súng xuống khi ông nhận ra Chúa đã cho ông một lợi thế thiếu công bằng so với hầu hết những sinh vật khác. Cô đoán ông quyết định không bắn cho đến khi bị buộc phải bắn, và hôm nay ông đã phải làm thế.”
“Coi bộ bố sẽ tự hào về chuyện đó,” tôi nói.
“Con người có đầu óc sáng suốt thì không bao giờ tự hào về tài năng của mình,” cô Maudie nói.
Chúng tôi thấy Zeebo lái xe đến. Anh ta lấy trong thùng xe ra cái chĩa và cẩn thận nâng Tim Johnson lên. Anh ta hất con chó vào xe tải, sau đó đổ chất gì đó từ một cái bình to xuống khắp chỗ Tim nằm chết. “Đừng tới gần chỗ này trong ít lâu nghe,” anh ta kêu lên.
Khi về nhà tôi nói với Jem tụi tôi có chuyện để kể trong trường vào thứ Hai rồi, Jem quay sang tôi.
“Đừng nói gì về chuyện này, Scout,” anh nói.
“Cái gì? Chắc chắn là em sẽ kể. Đâu phải bố đứa nào cũng là tay súng cừ nhất hạt Maycomb đâu.”
Jem nói, “Tao cho là bố muốn tụi mình biết chuyện đó, bố đã kể với mình rồi. Nếu bố tự hào về chuyện đó, bố đã nói với mình rồi.”
“Có lẽ bố quên mất chuyện đó,” tôi nói.
“Không đâu, Scout, đó là chuyện mày không hiểu được. Bố Atticus thì già thiệt, nhưng tao sẽ không quan tâm nếu bố không làm được bất cứ việc gì…. Tao không cần biết nếu như bố không làm được một việc quái gì đó.”
Jem nhặt một hòn đá và hân hoan ném vào nhà xe. Chạy đuổi theo nó, anh kêu với lại, “Bố Atticus là một quý ông, giống như tao!”
Bố Atticus đã yếu: ông gần năm mươi. Khi Jem và tôi hỏi tại sao bố lại già như thế, ông nói ông đã khởi đầu trễ, điều đó chúng tôi cảm thấy được phản ảnh trong những khả năng và nam tính của ông. Ông già hơn cha mẹ của những bạn học của chúng tôi nhiều, và chẳng có gì Jem hoặc tôi có thể nói về ông khi bạn học của chúng tôi nói, “Ba tao thế này… thế kia…”
Jem rất mê bóng bầu dục. Bố Atticus không bao giờ mệt đến độ không muốn chơi, nhưng khi Jem muốn dành bóng với ông, ông nói, “Bố quá già không làm vụ đó nổi, con trai.”
Bố tôi không làm bất cứ thứ gì. Ông làm việc trong một văn phòng, không phải trong tiệm tạp phẩm. Bố Atticus không lái xe thùng cho hạt, ông không phải là cảnh sát trưởng, ông không làm nghề nông, làm việc trong một tiệm sửa xe, hoặc làm bất cứ điều gì có thể dấy lên lòng ngưỡng mộ của bất cứ ai.
Ngoài ra, bố còn đeo kính. Mắt trái ông gần như mù, và ông nói rằng mắt trái là lời nguyền dòng tộc của nhà Finch. Mỗi khi muốn nhìn rõ thứ gì, ông phải quay đầu và nhìn bằng mắt phải.
Bố không làm những việc mà ba của các bạn học tôi làm: ông không đi săn, không chơi phé hoặc câu cá hay uống rượu hay hút thuốc. Bố ngồi trong phòng khách và đọc.
Tuy nhiên, với những đặc điểm này bố tôi vẫn không được chìm khuất như chúng tôi mong ước: năm đó, cả trường xôn xao chuyện ông biện hộ cho Tom Robinson, không lời bàn tán nào lộ sự thán phục. Sau vụ đụng độ giữa tôi và Cecil Jacobs khi tôi cam kết theo chính sách làm kẻ hèn nhát, có lời đồn lan truyền rằng Scout Finch sẽ không đánh nhau nữa, nó bị ba nó cấm. Điều này hoàn toàn không đúng: tôi sẽ không chiến đấu công khai vì bố Atticus, nhưng gia đình là lĩnh vực riêng tư. Tôi sẽ chiến đống
sống mái với bất kỳ ai từ đứa anh em họ ba đời trở lên. Francis Hancock chẳng hạn, biết điều đó.
Khi cho chúng tôi những khẩu súng hơi bố Atticus không dạy chúng tôi bắn. Chú Jack dạy chúng tôi những nguyên lý cơ bản của việc đó; chú nói bố Atticus không quan tâm đến súng ống. Ngày nọ bố Atticus nói với Jem, “Bố thích con bắn vào mấy cái thùng thiếc ở sân sau, nhưng bố biết con sẽ đi săn chim. Cứ bắn mọi con giẻ xanh mà con muốn, nếu con có thể bắn trúng, nhưng hãy nhớ giết một con chim nhại là tội lỗi.”
Đó là lần duy nhất tôi từng nghe bố Atticus nói làm một điều gì đó là tội lỗi, và tôi hỏi cô Maudie về điều đó.
“Ba cháu đúng,” cô nói. “Những con chim nhại chẳng làm gì ngoài việc đem tiếng hót đến cho ta thưởng thức. Chúng không phá hoại vườn tược của con người, không làm tổ trên những bẹ ngô, chúng không làm việc gì ngoài việc hót bằng cả trái tim cho chúng ta nghe. Điều đó lý giải tại sao giết một con chim nhại là tội lỗi.”
“Cô Maudie, đây là một khu lâu đời, đúng không?”
“Từng có ở đây trước cả thị trấn này.”
“Không, cháu muốn nói là những người ở khu phố chúng ta đều là người già, Jem và cháu là những đứa trẻ duy nhất ở quanh đây. Bà Dubose gần trăm tuổi con cô Rachel cũng già và cô và bố Atticus cũng vậy.”
“Cô không cho năm mươi là quá già,” cô Maudie nói một cách chua chát. “Cô chưa phải đi bằng xe lăn, đúng không? Mà ba cháu cũng vậy. Nhưng cô phải nói là Chúa đã đủ tử tế để thiêu rụi ngôi nhà mồ cũ của cô, cô đã già quá không chăm sóc nó được nữa….. có lẽ cháu đúng, Jeans Louise, đây là khu ổn định. Quanh cháu bọn trẻ không nhiều lắm, đúng không?”
“Phải, ở trường có.”
“Ý cô là những người lớn trẻ. Cháu biết không, cháu may mắn. Cháu và Jem có lợi từ tuổi tác của ba cháu. Nếu ba cháu ba mươi cháu sẽ thấy cuộc sống hoàn toàn khác hẳn.”
“Chắc vậy. Bố Atticus chẳng làm được cái gì…”
“Cháu sẽ ngạc nhiên đấy,” cô Maudie nói. “Nhưng có cuộc sống bên trong ông ấy.”
“Bố cháu có thể làm gì?”
“Ông ấy có thể làm di chúc cho ai đó chặt chẽ đến độ không ai làm rối được.”
“Ôi trời…”
“Ồ, cháu có biết ba cháu là người chơi cờ giỏi nhất thị trấn này không? Ở Landing hồi bọn ta mới lớn, Atticus Finch có thể đánh bại bất kỳ ai ở hai bên bờ sông.”
“Chúa ơi, cô Maudie, lần nào Jem với cháu cũng thắng bố hết.”
“Đã đến lúc cháu nhận ra đó là bởi vì ông nhường tụi cháu. Bộ cháu không biết ông ấy còn chơi được thụ cầm Do Thái[41] sao?”
Thành tựu khiêm tốn này thậm chí còn khiến tôi xấu hổi hơn về ông.
“Ờ….” Cô ấy nói.
“Ờ, cái gì, cô Maudie?”
“Ờ không. Không có gì….. có vẻ như thế cháu sẽ thấy tự hào về ông. Không phải ai
cũng chơi được thụ cầm Do Thái. Bây giờ thì hãy tránh đường cho các thợ cưa. Tốt hơn cháu nên về nhà. Cô còn bận mấy khóm đỗ quyên và không trông chừng cháu được. Cây gỗ có thể rớt trúng cháu đó.”
Tôi bước ra sân sau và thấy Jem đang tích cực bắn vào một cái thùng thiếc, việc này
có vẻ ngốc nghếch khi lũ giẻ xanh đầy quanh đó. Tôi trở ra sân trước và bận rộn hai giờ liền với việc xây dựng những công sự phức tạp ở cạnh hàng hiên, gồm một lốp xe, một thùng đựng cam, giỏ mây đựng quần áo giặt, những chiếc ghế ở hiên nhà, và một lá cờ Mỹ nhỏ mà Jem lấy trong một hộp bắp rang cho tôi.
Khi bố Atticus về nhà ăn trưa ông thấy tôi đang khum người nhắm sang bên kia đường. “Con bắn vào cái gì vậy?”
“Mông của cô Maudie.”
Bố Atticus quay sang và thấy mục tiêu bề thế của tôi đang cúi xuống những bụi cây của cô. Ông lật mũ ra sau và băng qua đường. “Maudie,” ông gọi, “tôi nghĩ tốt hơn tôi nên cảnh báo cô. Cô đang trong tình trạng nguy hiểm đáng báo động đấy.”
Cô Maudie đứng thẳng dậy và nhìn về phía tôi. Cô nói, “Atticus, anh đúng là quỷ sứ dưới địa ngục.”
Khi quay về, bố bảo tôi dẹp trò chơi này đi. “Đừng để bố thấy con nhắm cây súng này vào bất cứ ai lần nữa.”
Tôi ước gì bố tôi là quỷ sứ dưới địa ngục. Tôi kể lể chuyện này với Calpurnia. “Ông Finch hả? Ông ta có thể làm rất nhiều chuyện.”
“Như chuyện gì?” Tôi hỏi.
Calpurnia gãi đầu. “Tôi không biết rõ lắm,” bà nói.
Jem làm chuyện này rõ ràng hơn khi anh hỏi bố Atticus có phải đấu tranh cho các tín hữu Giám lý không và bố Atticus nói ông sẽ chuốc vạ vào thân nếu làm như vậy, ông đã quá già cho loại việc như thế. Những tín hữu Giám lý đang cố trả hết tiền thế chấp nhà thờ của họ và đã thách thức các tín hữu Baptist chơi một trận bóng bầu dục chạm[42]. Mọi ông bố trong thị trấn đều chơi, trừ bố Atticus. Jem nói thậm chí anh không muốn đi, nhưng anh không cưỡng lại được môn bóng bầu dục ở bất cứ hình
thức nào, và anh đứng rầu rĩ trên đường biên với bố Atticus và tôi theo dõi bố của Cecil Jacobs ghi điểm cho đội Baptist.
Một thứ Bảy tôi và Jem quyết định xách súng hơi đi thám hiểm xem liệu chúng tôi có tìm được con thỏ hay con sóc nào không. Chúng tôi đã đi cách nhà Radley khoảng năm trăm thước thì tôi nhận ra Jem đang nhìn cái gì đó dọc con đường. Anh quay đầu và nhìn bằng khóe mắt.
“Anh đang nhìn gì vậy?”
“Con chó già tuốt đằng kia kìa,” anh nói.
“Đó là con Tim Johnson già, đúng không?”
“Phải.”
Tim Johnson là tài sản của ông Harry Johnson, người lái xe buýt Mobile và sống ở mé Nam thị trấn. Tim là con chó săn chim màu gan gà, con vật cưng của Maycomb.
“Nó làm gì vậy?”
“Tao không biết, Scout. Tụi mình nên về thôi.”
“Này Jem, trời mới tháng Hai.”
“Tao không quan tâm, tao sẽ nói với Calpurnia.”
Chúng tôi chạy về nhà và vào bếp.
“Calpurnia,” Jem nói, “bà có thể bước ra vỉa hè một chút không?”
“Chi vậy, Jem? Tôi không thể ra đứng vỉa hè mỗi lần cậu muốn đâu.”
“Có chuyện gì kỳ kỳ với con chó già đằng kia kìa.”
Calpurnia thở dài. “Tôi không thể băng chân cho bất cứ con chó nào lúc này. Trong phòng tắm có một số bông băng, đi lấy và tự làm đi.”
Jem lắc đầu. “Nó bệnh, Calpurnia à. Có chuyện gì kỳ kỳ với nó.”
“Nó đang làm gì, cố cắn đuôi nó hả?”
“Không, nó làm giống vầy nè.”
Jem ngáp ngáp giống như con cá vàng, rút vai và vặn vẹo thân mình. “Nó làm giống vậy, chứ không giống ý nó muốn.”
“Cậu đang bịa chuyện với tôi hả, Jem Finch?” Giọng Calpurnia khô khốc.
“Không Calpurnia, con thề là không.”
“Nó có chạy không?”
“Không, nó chỉ đi từ từ, chậm đến độ bà không thể nói là nó đi. Nó sắp tới đây rồi.”
Bà rửa tay và theo Jem ra sân. “Tôi có thấy con chó nào đâu,” bà nói.
Bà theo chúng tôi đi vượt qua nhà Radley và nhìn theo hướng Jem chỉ. Tim Johnson ở đằng xa không lớn hơn một cái chấm nhỏ, nhưng nó đã gần chúng tôi hơn. Nó đi thất thểu, như thể chân phải của nó ngắn hơn chân trái. Nó gợi tôi nhớ đến một chiếc xe hơi bị kẹt trong bãi cát.
“Nó đi khập khiễng,” Jem nói.
Calpurnia nhìn, rồi nắm vai lôi chúng tôi về nhà. Bà đóng cánh cửa gỗ lại sau lưng chúng tôi, đi đến điện thoại và la lên. “Cho tôi nói chuyện với văn phòng ông Finch.”
“Ông Finch!” bà la to. “Cal đây. Tôi thề có Chúa, có một con chó điên ở khu phố mình… nó đang đến đây, phải, thưa ông, nó là…. ông Finch, tôi cho nó là…… Tim
Johnson già, phải…. thưa ngài…. phải…. phải ….”
Bà lắc đầu khi chúng tôi cố hỏi bà bố Atticus nói gì. Bà quay số điện thoại và nói, “Cô Eula May… tôi vừa nói chuyện với ông Finch, làm ơn đứng nối máy cho tôi nữa… nghe này, cô Eula May, cô có thể gọi điện cho cô Rachel và cô Stephanie Crawford và bất cứ ai có điện thoại trên phố này để báo cho họ biết có một con chó điên sắp đi ngang được không? Lẹ lên, cô!”
Calpurnia lắng nghe. “Tôi biết đang là tháng Hai, cô Eula May, nhưng khi thấy là tôi biết con chó nào điên liền. Nhanh lên đi cô!”
Calpurnia hỏi Jem, “Nhà Radley có điện thoại không?”
Jem nhìn danh bạ rồi nói không. “Dù sao thì họ cũng không ra ngoài đâu Cal.”
“Tôi không quan tâm, tôi sẽ báo với họ.”
Bà chạy ra hiên trước, tôi và Jem theo sát gót bà. “Cô cậu ở lại trong nhà!” bà hét lên.
Cả khu phố đã nhận được thông điệp của Calpurnia. Mọi cánh cửa gỗ trong tầm nhìn của chúng tôi đã được đóng chặt. Chúng tôi chẳng thấy bóng dáng gì của Tim Johnson. Chúng tôi nhìn theo Calpurnia đang chạy về phía nhà Radley, vén váy và tạp dề lên quá gối. Bà đến bên bậc thềm cửa trước và đập cửa. Chẳng ai trả lời và bà la to, “Ông Nathan, ông Arthur, có con chó điên đang đến! Chó điên đến!”
“Bà ta nên đi vòng ra phía sau,” tôi nói.
Jem lắc đầu. “Giờ thì không ăn thua nữa rồi,” anh nói.
Calpurnia nện vào cửa một cách vô ích. Không ai biết sự cảnh cáo của bà; không ai có vẻ nghe thấy gì.
Khi Calpurnia chạy nhanh đến hiên sau, một chiếc Ford đen chạy vào lối xe nhà tôi.
Bố Atticus và ông Heck Tate bước ra.
Ông Heck Tate là cảnh sát trưởng của hạt Maycomb. Ông cao bằng bố Atticus nhưng
gầy hơn. Ông có sống mũi dài, mang ủng có những lỗ xỏ dây kim loại lấp lánh, quần đi ủng và áo khoác. Thắt lưng của ông có gắn một hàng đạn. Ông mang cây súng trường nặng. Khi ông và bố Atticus đến hàng hiên, Jem mở cửa.
“Ở trong nhà đi, con trai,” bố Atticus nói. “Nó đâu, Cal?”
“Giờ này lẽ ra nó phải ở đây rồi,” Calpurnia nói, chỉ ra đường.
“Nó không chạy chứ?” Ông Tate hỏi.
“Không, thưa ngài. Nó đang trong giai đoạn co giật, ông Heck ạ.”
“Mình phải săn tìm nó, hả Heck?” Bố Atticus nói.
“Tốt hơn mình nên chờ, ông Finch. Chúng thường đi theo đường thẳng, nhưng ông đâu nó chắc được. Nó có thể đi theo đường cong… Hy vọng nó đã quẹo hoặc đi thẳng vào sân sau nhà Radley. Mình chờ một lát đi.”
“Tôi không nghĩ nó vào được sân nhà Radley. Hàng rào sẽ chặn nó lại. Chắc nó đi theo đường lộ…”
Tôi nghĩ bọn chó điên là sùi bọt mép, phóng hết tốc lực, nhảy lên và lao vào cổ họng, và tôi nghĩ chúng làm vậy vào tháng Tám. Nếu Tim Johnson phản ứng kiểu đó, chắc tôi sẽ ít sợ hơn.
Chẳng có gì rợn người hơn một con phố vắng ngắt đang nằm chờ. Cây cối lặng im, bọn chim nhại bặt tiếng, các thợ cưa nhà cô Maudie đã biến mất. Tôi nghe ông Tate khịt mũi rồi hắt hơi. Tôi thấy ông đưa súng lên kẹp vào khuỷu tay. Tôi thấy khuôn mặt của cô Stephanie Crawford lộ ra ở ô kính cửa trước nhà cô. Cô Maudie xuất hiện và đứng cạnh cô. Bố Atticus gác chân lên thanh ngang của chiếc ghế và chậm rãi chà bàn tay dọc bên đùi.
“Nó kìa,” ông nói nhẹ nhàng.
Tim Johnson hiện ra, đi liêu xiêu theo mé trong của đoạn đường vòng song song với nhà Radley.
“Nhìn nó kìa,” Jem thì thào. “Ông Heck nói chúng đi theo đường thẳng. Thậm chí nó không đi theo con đường được nữa.”
“Trông nó bệnh hoạn quá chừng,” tôi nói.
“Để bất cứ thứ gì ngay trước mặt nó là nó nhảy thẳng vô liền.”
Ông Tate đặt tay lên trán và chồm tới. “Nó bị rõ ràng rồi, ông Finch.”
Tim Johnson tiến tới rất chậm, nhưng nó không đùa giỡn hoặc ngửi cành lá, có vẻ như nó chăm chú theo một hướng đi và bị đẩy bởi một lực vô hình về phía chúng tôi. Chúng tôi có thể thấy nó rùng mình như một con ngựa đang xua ruồi; hàm của nó há ra rồi ngậm lại; nó ngoẹo đầu sang một bên, nhưng đang bị đẩy dần dần về phía chúng tôi.
“Nó đang tìm chỗ để chết,” Jem nói.
Ông Tate quay sang. “Còn lâu nó mới chết, Jem, nó còn chưa bắt đầu đi tìm nữa kìa.”
Tim Johnson đã tới chỗ con đường nhánh chạy trước nhà Radley, và những gì còn sót lại trong đầu óc khốn khổ của nó khiến nó ngừng lại và có vẻ cân nhắc không biết đi đường nào. Nó bước do dự vài bước rồi ngừng ngay trước cổng nhà Radley; rồi nó cố quay người, nhưng coi bộ rất khó khăn.
Bố Atticus nói, “Nó đang trong tầm bắn đó Heck. Anh nên xử lý nó trước khi nó quẹo xuống đường nhánh… có Chúa mới biết ai đang ở trong góc đường đó. Vào trong đi, Cal.”
Calpurnia mở cửa lưới, đóng chốt lại sau lưng bà, rồi lại mở chốt ra và cài vào móc cửa. Bà cố chặn tôi với Jem bằng thân người bà, nhưng bọn tôi nhìn ra qua nách bà.
“Hạ nó đi, ông Finch.” Ông Tate nói và trao khẩu súng trường cho bố Atticus; tôi và Jem gần muốn xỉu.
“Đừng phí thời gian, Heck,” bố Atticus nói. “Làm đi.”
“Ông Finch, đây là công việc một-phát.”
Bố Atticus quyết liệt lắc đầu, “Đừng cứ đứng ngây ra đó, Heck! Nó không chờ anh cả ngày đâu….”
“Vì Chúa, ông Finch, nhìn chỗ nó đứng kìa! Bắn hụt là đạn bay thẳng vào nhà Radley đó! Tôi không bắn được ngon lành như thế và anh biết mà!”
“Tôi đã không bắn súng ba mươi năm rồi….”
Ông Tate gần như ném khẩu súng trường vào bố Atticus, “Tôi cảm thấy rất thoải mái nếu như anh bắn lúc này,” ông ta nói.
Với cảm giác bối rối, tôi với Jem nhìn bố tôi cầm khẩu súng lên và bước ra ngay giữa đường. Ông đi nhanh, nhưng tôi nghĩ ông di chuyển giống như người lặn dưới nước: thời gian chậm lại tới mức gây buồn nôn.
Khi bố Atticus nâng kính lên Calpurnia lầm bầm, “Cầu Chúa phù hộ ông,” và đưa hai tay ôm lấy má.
Bố Atticus đẩy kính lên trán; nó trượt xuống, và ông để nó rớt xuống đường. Trong im lặng, tôi nghe tiếng nó bể. Bố Atticus chà sát mắt và cằm. Chúng tôi thấy ông chớp mắt lia lịa.
Trước cổng nhà Radley, Tim Johnson đã quyết định với mớ thần kinh còn sót lại trong đầu nó. Sau cùng nó quay người, và tiếp tục lộ trình ban đầu hướng về phía nhà chúng tôi. Nó bước tới hai bước, rồi dừng lại và ngỏng đầu lên. Chúng tôi thấy thân thể nó cứng ngắc.
Với những động tác quá nhanh có vẻ như xảy ra đồng thời, bàn tay của bố Atticus kéo mạnh cần lên đạn trong khi ông đưa khẩu súng lên vai.
Khẩu súng nổ vang. Tim Johnson nhảy dựng, đổ phịch xuống và co rúm thành một đống màu nâu lẫn trắng trên lề đường. Nó không biết cái gì đã đâm trúng nó.
Ông Tate phóng khỏi hàng hiên và chạy tới nhà Radley. Ông dừng trước con chó, ngồi xổm xuống, xoay người và gõ ngón tay lên trán chỗ trên mắt trái ông, “Ông bắn hơi chệch sang phải, Finch,” ông ta kêu lên.
“Luôn luôn vậy,” bố Atticus đáp. “Nếu được chọn, tôi sẽ xài một cây súng bắn đạn chài.”
Ông cúi xuống nhặt kính lên, nghiền nát tròng kính bị vỡ dưới gót chân, đi tới chỗ ông Tate và đứng nhìn xuống xác Tim Johnson.
Từng cánh cửa mở ra, và khu phố chầm chậm hoạt động trở lại. Cô Maudie đi xuống những bậc thềm cùng cô Stephanie Crawford.
Jem đớ người. Tôi nhéo một phát thúc anh ấy đi ra, nhưng khi bố Atticus thấy chúng tôi đến gần, ông nói. “Ở yên đó.”
Khi ông Tate và bố Atticus trở lại sân, ông Tate mỉm cười. “Tôi sẽ kêu Zeebo hốt nó đi,” ông nói. “Anh đâu có quên nhiều, Finch. Người ta nói nó không bao giờ rời anh.”
Bố Atticus im lặng.
“Bố Atticus?” Jem nói.
“Gì?”
“Không có gì.”
“Tôi chứng kiến hết, Finch Một-Phát.”
Bố Atticus quay sang đối mặt với cô Maudie. Họ nhìn nhau mà không nói gì, và bố Atticus bước vào xe ông cảnh sát trưởng. “Lai đây,” ông nói với Jem. “Con đừng đến gần con chó đó, hiểu không? Đừng đến gần nó, nó chết nhưng vẫn nguy hiểm như khi còn sống vậy.”
“Vâng, thưa bố,” Jem nói. “Bố Atticus….”
“Gì, con trai?”
“Không có gì.”
“Có chuyện gì mà cháu không nói được vậy, nhóc?” Ông Tate hỏi, vười với Jem. “Bộ cháu không biết ba cháu là….”
“Thôi đi, Heck,” bố Atticus nói, “mình quay lại thị trấn đi.”
Khi họ lái xe đi, Jem và tôi đi đến bậc thềm trước nhà cô Stephanie Crawford. Chúng tôi ngồi chờ Zeebo đến với xe chở rác.
Jem ngồi trong trạng thái bối rối đờ đẫn, và cô Stephanie nói, “Ô, ô, ô, ai lại nghĩ có chó điên vào tháng Hai chứ, có lẽ nó không điên, chắc nó chỉ mới khùng thôi. Cô ghét phải thấy khuôn mặt của Harry Johnson khi ông ta vừa chạy xong chuyến tài ở Mobile và biết được Atticus Finch đã bắn con chó của ông ta. Cá là nó đầy bọ chét từ đâu đó…”
Cô Maudie nói cô Stephanie sẽ ăn nói theo giọng khác nếu Tim Johnson vẫn đang đi dài trên phố, rằng họ sẽ sớm tìm ra, họ sẽ gửi đầu nó đến Montgomery.
Jem trở nên ăn nói mơ hồ, “Mày thấy không, Scout? Mày có thấy bố đứng ngay đó không?…… rồi đột nhiên bố dãn người ra, trông cứ như cây súng đó là một phần cơ
thể bố… và bố làm sao nhanh thế, giống như….. tao thì phải nhắm cả mười phút mới
bắn trúng một cái gì đó….”
Cô Maudie cười một cách ranh mãnh. “Giờ thì, cô Jean Louise,” cô nói, “vẫn còn nghĩ
là ba cháu không làm được cái gì nữa không? Vẫn còn xấu hổ về ông hả?”
“Dạ không,” tôi nói lí nhí.
“Bữa đó quên nói với cháu rằng ngoài việc chơi thụ cầm Do Thái, Atticus Finch còn là tay súng cừ nhất hạt Maycomb vào thời của ông.”
“Tay súng cừ…” Jem lặp lại.
“Đúng vậy đó, Jem Finch. Chắc bây giờ cháu sẽ đổi giọng điệu của cháu ngay. Đúng
ý tưởng đó, bộ cháu không biết biệt danh của ông ấy là Một-Phát khi còn trai trẻ sao? Ở Landing, khi mới lớn, nếu ông ấy bắn mười lăm phát mà trúng được mười bốn con bồ câu là ông ấy đã phàn nàn rằng mình lãng phí đạn.”
“Bố chẳng hề hé môi chuyện đó,” Jem lầm bầm.
“Không hề hé môi về chuyện đó hả?”
“Không, thưa cô.”
“Không biết sao bây giờ bố không đi săn nữa,” tôi nói.
“Có lẽ cô có thể cho cháu biết,” cô Maudie nói. “Dù ba cháu có bất cứ cái gì, thì trong tâm, ông đã là người văn minh. Thiện xạ là món quà của Chúa, một tài năng… ô, cháu phải thực hành để hoàn thiện nó, nhưng việc bắn súng khác việc chơi đàn dương cầm hoặc cái gì giống vậy. Cô nghĩ có lẽ ông đặt súng xuống khi ông nhận ra Chúa đã cho ông một lợi thế thiếu công bằng so với hầu hết những sinh vật khác. Cô đoán ông quyết định không bắn cho đến khi bị buộc phải bắn, và hôm nay ông đã phải làm thế.”
“Coi bộ bố sẽ tự hào về chuyện đó,” tôi nói.
“Con người có đầu óc sáng suốt thì không bao giờ tự hào về tài năng của mình,” cô Maudie nói.
Chúng tôi thấy Zeebo lái xe đến. Anh ta lấy trong thùng xe ra cái chĩa và cẩn thận nâng Tim Johnson lên. Anh ta hất con chó vào xe tải, sau đó đổ chất gì đó từ một cái bình to xuống khắp chỗ Tim nằm chết. “Đừng tới gần chỗ này trong ít lâu nghe,” anh ta kêu lên.
Khi về nhà tôi nói với Jem tụi tôi có chuyện để kể trong trường vào thứ Hai rồi, Jem quay sang tôi.
“Đừng nói gì về chuyện này, Scout,” anh nói.
“Cái gì? Chắc chắn là em sẽ kể. Đâu phải bố đứa nào cũng là tay súng cừ nhất hạt Maycomb đâu.”
Jem nói, “Tao cho là bố muốn tụi mình biết chuyện đó, bố đã kể với mình rồi. Nếu bố tự hào về chuyện đó, bố đã nói với mình rồi.”
“Có lẽ bố quên mất chuyện đó,” tôi nói.
“Không đâu, Scout, đó là chuyện mày không hiểu được. Bố Atticus thì già thiệt, nhưng tao sẽ không quan tâm nếu bố không làm được bất cứ việc gì…. Tao không cần biết nếu như bố không làm được một việc quái gì đó.”
Jem nhặt một hòn đá và hân hoan ném vào nhà xe. Chạy đuổi theo nó, anh kêu với lại, “Bố Atticus là một quý ông, giống như tao!”
