Martin vẫn cứ bại trận liên tiếp. Tuy đã hết sức tằn tiện nhưng số tiền bán được những bài lặt vặt vẫn không cân bằng các món chi tiêu. Ngày lễ Tạ ơn Chúa đã tới mà bộ quần áo đen vẫn còn ở hiệu cầm đồ, gã không thể nhận lời mời đến ăn của gia đình Morse. Ruth tỏ ra không vui vì cái lý do gã không đến được, nên gã thấy buồn. Cuối cùng, gã phải nói với nàng rằng thế nào gã cũng đến, gã sẽ sang San Francisco, đến toà báo “Xuyên lục địa nguyệt san” đòi số tiền năm đô la họ còn nợ, để lấy tiền chuộc bộ quần áo về.
Buổi sáng hôm ấy, gã vay chị Maria mười xu. Lẽ ra gã muốn vay Brissenden hơn, nhưng con người đồng bóng ấy đã biến đi đâu mất. Đã hai tuần rồi, Martin không gặp anh ta, và gã cứ bóp óc nghĩ mãi không ra xem mình có làm điều gì để anh ta phật ý không. Mười xu ấy đã đưa Martin qua phà San Francisco, và trong khi cuốc bộ ngược lên Phố Chợ, gã suy tính không biết sẽ xoay xở ra sao nếu không đòi được tiền. Sẽ không có cách nào cho gã trở lại Oakland, mà ở San Francisco thì gã không quen biết một ai để có thể vay được mười xu nữa.
Cửa ra vào của toà báo “Xuyên lục địa nguyệt san” hé mở. Martin định đẩy cửa bước vào, bỗng dừng ngay lại vì một tiếng nói to từ trong vọng ra.
“Nhưng đó không phải là vấn đề, thưa ông Ford (qua thừ từ, Martin biết Ford là tên lão chủ bút). Vấn đề là các ông đã sẵn sàng thanh toán chưa? – Thanh toán ngay tiền mặt, tôi muốn nói như vậy. Tôi không cần biết những triển vọng của từ Xuyên lục địa của các ông định làm những trò gì. Tôi chỉ cần các ông thanh toán ngay cho những việc tôi đã làm. Ngay bây giờ tôi nói cho ông biết tờ Xuyên lục địa nguyệt san số Noel sẽ không lên khuôn khi mà chúng tôi chưa nắm được tiền trong tay. Thôi chào ông. Khi nào có tiền, mời ông lại gặp tôi.”
Cánh cửa bật mở, người đó giận dữ sầm sầm bước qua mặt Martin, đi dọc theo hành lang, mồm lẩm bẩm chửi rủa, hai tay nắm chặt. Martin thấy không nên vào vội, gã nấn ná ở chỗ lối đi khoảng mười lăm phút. Rồi gã đẩy cửa bước vào. Thật là một việc mới đối với gã, vì đây là lần đầu tiên gã ở trong phòng làm việc của một ông chủ bút. Rõ ràng là ở đây không cần phải đưa danh thiếp, vì có một chú bé chạy vào phòng trong và báo miệng rằng có một người muốn gặp ông Ford. Rồi quay lại, đến nửa quãng đường chú bé vẫy gọi gã và đưa gã vào phòng riêng của ông chủ bút. Cảm tưởng đầu tiên của gã là căn phòng bừa bãi, hỗn độn quá. Sau đó, gã mới nhận thấy một người đàn ông dáng còn trẻ, để râu quai nón ngồi ở một cái bàn mặt xoay. Hắn ta nhìn gã vẻ lạ lùng. Martin rất ngạc nhiên thấy nét mặt hắn vẫn cứ thản nhiên như không. Rõ ràng là cuộc cãi lộn với ông nhà in vừa rồi không làm cho hắn mất bình tĩnh chút nào.
“Tôi… tôi là Martin Eden,” gã bắt đầu vào chuyện (và gã đã định nói thêm “Tôi cần lấy năm đô la của tôi”).
Nhưng đây là lần đầu tiên gã tiếp xúc với một tay chủ bút và trong hoàn cảnh này, gã không muốn làm cho hắn sợ hãi một cách quá đột ngột. Gã rất ngạc nhiên thấy hắn nhảy chồm ngay dậy, mồm hỏi “Thật à!” và ngay sau đó, hai tay nắm lấy bắt tay gã rối rít.
“Ồ, ông Eden, không thể nào nói hết được gặp ông tôi sung sướng biết chừng nào. Tôi thường cứ tự hỏi không biết ông là người thế nào!”
Rồi hắn đứng lại ra cách gã một sải tay đưa cặp mắt rạng rỡ nhìn suốt bộ quần áo đẹp thứ nhì của gã, và cũng là bộ quần áo tồi nhất, nó đã rách tã không còn vá được nữa, tuy quần thì vẫn còn thẳng nếp vì trước khi đi gã đã lấy bàn là của Maria là lại cẩn thẩn.
“Thú thật chứ, tôi vẫn cứ đinh ninh rằng ông già hơn nhiều chứ không như thế này. Ông biết đấy, truyện của ông, thật là khoáng đạt, mạnh mẽ, tư tưởng thật thâm trầm chín chắn, sâu sắc. Truyện đó, thật là một kiệt tác. Đọc một vài dòng đầu thôi, là tôi thấy rõ ngay. Xin ông cho phép tôi nói lại lần đầu tiên tôi đã đọc tác phẩm của ông như thế nào. Nhưng thôi, cho phép tôi giới thiệu ông với các anh em trong toà soạn trước đã.”
Vừa nói, Ford vừa dẫn gã sang phòng làm việc chung ở đó, hắn giới thiệu gã với tay phó chủ bút, White, một người nhỏ bé, mảnh khảnh, râu thưa mềm óng, bàn tay lạnh một cách kỳ lạ, dường như hắn ta đương bị tê cóng.
“Và đây là ông Ends, thưa ông Eden, ông Ends là quản lý của chúng tôi, chắc ông đã biết.”
Và Martin thấy mình bắt tay với một anh chàng có đôi mắt xấc lấc, đầu hói, và qua một phần ít ỏi lộ ra trên khuôn mặt – vì hầu như nó đã bị hoàn toàn che lấp bởi một một bộ râu trắng xoá được bà vợ sang sửa cho cẩn thận – thì trông hắn còn khá trẻ trung. Mụ vợ thường sửa râu cho hắn vào những ngày chủ nhật và còn cạo cả gáy cho hắn nữa.
Cả ba đứng vây quanh Martin, tranh nhau tán dương, khiến Martin tưởng như họ thi nhau nói để tranh giải tranh cuộc gì.
“Chúng tôi vẫn cứ băn khoăn tại sao không thấy ông đến.” White nói.
“Tôi không có tiền lấy vé ô tô, tôi ở bên kia vịnh,” Martin trả lời thẳng, cố ý để cho họ hiểu rằng, gã đang rất cần tiền.
Gã nghĩ thầm, nguyên bộ quần áo “mồi” này, chắc chắn cũng đã nói lên một cách hùng hồn sự cần tiền của gã rồi. Lúc lúc hễ có cơ hội là gã lại đả động đến mục đích của việc đến đây. Nhưng tai của các vị ngưỡng mộ gã điếc đặc. Và họ cứ tán dương, nào là đọc qua lần đầu tiên câu chuyện của gã họ đã nghĩ thế nào, sau đó họ nghĩ gì, nào là vợ con họ, gia đình họ nghĩ thế nào, nhưng tuyệt nhiên họ không nói gì đến chuyện trả tiền.
“Tôi đã kể lại ông hay lần đầu tiên tôi đã đọc tác phẩm của ông như thế nào rồi nhỉ!” Ford nói. “À, mà chưa. Hôm ấy tôi ở New York về miền Tây. Tàu đỗ lại ở Ogden, chú bé phục vụ chuyến đi ấy mang lên tàu tờ Xuyên lục địa nguyệt san số mới nhất.
“Lạy chúa tôi!” Martin nghĩ thầm. “Mày có thể đi tàu loại sang nhất trong khi ông thoi thóp ngóng chờ năm đô la mày nợ ông.” Cơn giận trào lên trong người gã. Điều sai trái của bọn này đối với gã hiện ra lù lù; những ngày tháng ảm đạm mong đợi tiền một cách vô vọng, đói rách, thiếu thốn đè nặng tâm trí gã; và cơn đói lúc này lại trỗi dậy, giày xé gã làm cho gã nhớ lại rằng từ hôm kia đến nay gã chưa có gì vào bụng, mà lúc ăn thì cũng có thấm tháp gì đâu. Lúc này gã tức điên lên. Gọi bọn này là kẻ trộm cũng không đáng, chúng chỉ là một bọn ăn cắp vặt. Dối trá, hứa hẹn hão huyền, chúng đã đánh cắp bài của gã. Được, gã sẽ cho chúng biết tay. Và vụt lên trong trí óc gã một ý định kiên quyết là chưa lấy được tiền nhất định gã không ra khỏi cái toà báo này. Gã chợt nhớ nếu không lấy được tiền thì gã cũng không có cách nào mà trở về Oakland được. Gã cố nén để giữ bình tĩnh, nhưng vẻ mặt dữ như chó sói của gã đã làm cho chúng kinh khiếp và hoảng hốt.
Chúng càng liến láu hơn bao giờ hết. Ford lại kể lại lần đầu tiên hắn đã đọc truyện “Tiếng chuông” của gã như thế nào, cùng lúc đó, Ends cố nhắc lại lời cháu gái hắn ta ca ngợi truyện ấy. Cháu gái hắn là một giáo viên ở Alameda.
Cuối cùng, Martin nói.
“Tôi sẽ nói các ông rõ mục đích tôi đến đây để làm gì. Để các ông thanh toán cho số tiền nhuận bút về cái truyện mà tất cả các ông đều rất thích đó. Năm đô la, tôi nghĩ như vậy, đó là số tiền các ông hứa sẽ trả khi đăng.”
Ford, với nét mặt biến đổi rất nhanh ra vẻ đồng ý ngay, vui vẻ lắm, thọc tay vào túi, nhưng chợt hắn quay về phía Ends và nói là hắn để quên mất tiền ở nhà. Rõ ràng là Ends ức lắm, Martin trông thấy hắn ta co ngay cánh tay lại như muốn bảo vệ cái túi quần, gã biết chắc là tiền ở trong đó.
“Thật tiếc quá,” Ends nói. “Tôi vừa trả tiền ông nhà in, chưa đầy một giờ, ông ta lấy mất hết cả tiền mặt. Tôi thật sơ xuất đem theo ít quá… Đúng ra thì hoá đơn ấy chưa đến kỳ phải thanh toán, nhưng ông ta cứ nài mãi, xin ân xin huệ ứng trước ngay ột món, thật bất ngờ quá.”
Cả hai quay lại nhìn White có vẻ như chờ đợi, nhưng anh chàng này chỉ cười và nhún vai. Dù sao thì lương tâm hắn ta cũng rất trong sạch, hắn đến đây để học nghề viết bao, nhưng lại chỉ học được cái chính là vấn đề tài chính. Tờ “Xuyên lục địa nguyệt san” còn nợ hắn ta bốn tháng lương, nhưng hắn ta cũng thừa hiểu rằng cần phải thoả mãn ông chủ nhà in trước khi thoả mãn một ông phó chủ bút.
“Thật là không ra làm sao, ông Eden ạ, ông đến đúng vào lúc chúng tôi thế này,” Ford đưa đẩy nói khéo. “Chỉ tại sơ xuất cả thôi, cam đoan là đúng thế. Nhưng xin thưa để ông rõ điều chúng tôi sẽ làm sáng mai, việc đầu tiên là sẽ gửi ngay tới ông một tấm ngân phiếu qua nhà bưu điện. Ông Ends, ông có địa chỉ của ông Eden rồi phải không?”
Vâng. Ông Ends đã có địa chỉ, và việc làm đầu tiên sang ngày mai là gửi ngay một tấm ngân phiếu. Vốn hiểu biết của Martin về những chuyện ngân hàng, ngân phiếu rất mơ hồ, nhưng gã cũng có thể thấy ngay không có lý do gì họ không đưa ngân phiếu cho gã ngay bây giờ mà lại phải đợi đến ngày mai.
“Ông Eden, như thế là ta thoả thuận với nhau để sáng mai chúng tôi sẽ gửi ngân phiếu phải không?” Ford nói.
“Tôi cần tiền ngay hôm nay,” Martin lầm lì trả lời.
“Thật không may quá, – giá ông đến cho vào một ngày hôm khác,” giọng Ford ngọt xớt, nhưng Ends đã ngắt lời – hắn ta vốn tính nóng nảy, hèn chi mà mắt hắn trông quàu quạu.
“Ông Ford đã giải thích rõ,” Ends nói, giọng xấc lấc, “và cả tôi cũng đã nói. Ngày mai là ngân phiếu sẽ được gửi đi… ”
“Còn tôi,” Martin ngắt lời nói, “tôi cần tiền ngay hôm nay.”
Trước thái độ cộc cằn của tên quản lý, gã thấy mạch máu đập nhanh lên một chút; gã phải để mắt cẩn thận tới thằng cha này, vì gã đoán chắc là tiền mặt của Toà báo, hắn ta giữ ở trong túi quần kia.
“Thật là tệ quá!” Ford lại nói.
Nhưng đúng lúc ấy, với một cử động sốt ruột. Ends quay đi như định bước ra khỏi phòng. Cũng đúng lúc ấy, Martin nhảy chồm tới, một tay bóp lấy cổ hắn, bóp theo các kiểu làm cho bộ râu trắng xoá của hắn vẫn giữ được vẻ đỏm dáng chải chuốt, chỉ vểnh ngược lên phía trần nhà, làm thành một góc bốn nhăm độ, trông thấy lão quản lý bị lắc như một tấm thảm lông cừu, Ford và White sợ xanh mặt.
“Moi ra ngay, đồ khốn nạn phá hoại hi vọng của những tài năng trẻ tuổi,” gã quát. “Moi ra ngay, nếu không ông lắc cho đến bật ra, dù toàn chỉ là tiền kền.” Rồi quay lại phía hai người đang sợ rúm lại. “Còn chúng mày, đứng tránh ra. Thằng nào can thiệp vào, ông cho dừ đòn!”
Ends nghẹt thở; mãi đến lúc Martin nới tay ra; hắn mới có thể làm nổi được cái việc “vui lòng moi ra ngay.” Móc mãi, móc mãi mới lòi ra được có bốn đô la mười lăm xu.
“Lộn hẳn túi quần ra,” Martin ra lệnh.
Một đồng hào nữa rơi ra. Martin đếm lại một lần nữa cho chắc chắn.
“Còn thằng này!” Gã hét vào mặt Ford. “Tao cần bẩy mươi nhăm xu nữa!”
Không chậm trễ, Ford vội vàng móc hết các túi cũng chỉ lòi ra được có sáu mươi xu.
“Thật hết chưa?” Martin nắm lấy tiền, sừng sộ hỏi. “Mày có cái gì trong túi áo gi-lê kia?”
Để tỏ ra mình thực thà, Ford lộn cả hai túi áo gi-lê ra. Một mảnh bìa cứng ở một túi rơi xuống sàn. Hắn cúi xuống nhặt và định bỏ vào túi thì Martin đã quát lên.
“Cái gì đó! – một cái vé phà hử? Đưa đây – Nó giá mười xu đấy. Tao sẽ tính vào số tiền chúng mày nợ. Kể cả cái vé như thế là bốn đô la chín mươi nhăm xu. Còn nợ lại tao năm xu.”
Gã nhìn White một cách dữ tợn. Anh chàng gầy gò yếu ớt này vội đưa ngay ra một đồng kền.
“Cảm ơn các vị,” gã nói với cả ba. “Chúc các vị vui vẻ.”
“Đồ kẻ cướp!” Ends lầu bầu tức tối.
“Đồ ăn cướp!” Gã chửi lại, và bước ra khỏi phòng, đóng sầm cửa lại.
Martin khoái chí quá – khoái chí đến nỗi gã chợt nhớ là tờ “Con Ong” cũng còn thiếu của gã mười lăm đô la bài “Nàng tiên và viên ngọc,” gã quyết định đến thẳng ngay toà báo để đòi. Nhưng bọn “Con Ong” gồm toàn những thằng cha trẻ tuổi mày râu nhẵn nhụi, lực lưỡng, một bọn cướp bể thực thụ. Chúng ăn cướp tất cả mọi thứ, tất cả mọi người, chẳng từ chuyện ăn cướp lẫn nhau. Sau một hồi ẩu đả gẫy mất vài cái bàn vài cái ghế, thằng cha chủ bút (vốn trước đây là một vận động viên ở trường đại học) được sự hỗ trợ tích cực của mấy tên quản lý, phụ trách quảng cáo và chạy giấy, đã tống được Martin ra khỏi phòng, hắn đẩy mạnh một các ngay từ bực đầu tiên để gã lăn xuống cầu thang được nhiều hơn.
“Ông Eden, mời ông lại chơi luôn nhé. Chúng tôi rất sung sướng được gặp ông bất cứ lúc nào.” Tất cả bọn đứng ở đầu cầu thang nhìn xuống, cười hô hố.
“Hừm!” Martin nhổm dậy cười gằn. Gã lẩm bẩm trả lời. Bọn “Xuyên lục địa nguyệt san” đều là hạng dê cái, còn chúng mày toàn những thằng võ sĩ nhà nghề cả.”
Tiếng cười lại vang lên hưởng ứng câu nói đó.
“Ông Eden này!” Thằng cha chủ bút gọi với xuống. “Tôi phải nói rằng đứng về mặt thi sĩ mà nói thì ông cũng là tay cứng đấy. Xin cho phép tôi hỏi ông học được ở đâu quả móc phải thế?”
“Thế ông học được ở đâu cái miếng khóa tay?” Martin trả lời. “Dù sao mắt ông cũng bị tím bầm đấy.”
“Mong rằng cổ ông không bị cứng đơ,” thằng cha chủ bút nói, vẻ băn khoăn. “Tất cả bọn mình cùng nhau đi uống một chầu đi, tất nhiên là không phải để mừng cái cổ của cậu, mà để mừng cuộc tỉ thí nho nhỏ này, cậu thấy thế nào?”
“Được, nếu tớ thua, tớ sẽ bao hết.” 1 Matin nhận lời.
Và thế là cả kẻ cướp lẫn kẻ bị ăn cướp cùng uống một chầu thoả thuận với nhau một cách thân ái rằng chiến thắng thuộc về kẻ mạnh, và số tiền mười lăm đô la về bài “Nàng tiên và viên ngọc” thuộc quyền sở hữu của Toàn soạn tờ “Con Ong.”
Chú thích:
1. Nguyên văn: I’ll go if I lose (một câu nói lóng của những tay anh chị ở Mỹ). Martin vừa nói vừa tung một đồng tiền lên, nếu thua gã phải chi hết tiền rượu cho bọn kia.
