Chúng ta đã thấy Cauvignac ra khỏi Libourne và chúng ta cũng biết lý do tại sao.Đến bên đám quân của mình do Ferguzon chỉ huy, y dừng lại một lát, không phải để lấy hơi, nhưng để thực hiện một kế hoạch mà đầu óc khôn lanh của y vừa nghĩ ra trong vòng nửa giờ vừa qua.
Thoạt đầu, y đã tự chủ và điều y nghĩ là rất hợp lý rằng y đến trình diện trước mặt phu nhân quận chúa sau những chuyện vừa qua, thì phu nhân, người sẵn sàng treo cổ Canolles mặc dầu không có gì để phiền trách chàng, cũng sẽ sẵn sàng treo cổ y, vì với y thì bà có nhiều chuyện để trách móc, và như vậy, nhiệm vụ này, sẽ thành công nếu như cứu Canolles khỏi giá treo cổ, thì lại sẽ thất bại nếu chính y phải thay vào chỗ đó… Bởi vậy, y vội vàng đổi y phục với một tên quân, bảo Barrabas, người mà quận chúa không biết rõ bằng y, mặc vào bộ y phục đẹp đẽ nhất, và cùng với tên này, hai người phi nhanh trên con đường đến Bordeaux. Thế nhưng có một điều khiến cho y phải lo lắng, đó là nội dung bức thư mà Nanon đã viết với một niềm tin tưởng rất lớn rằng, theo nàng, y chỉ cần trao cho quận chúa phu nhân là Canolles được cứu thoát, và nỗi lo lắng này mỗi lúc một lớn, đến nỗi y quyết định một cách giản dị là mở ra đọc, tự ra cho mình một câu nhận xét là một người đi thương thuyết sẽ không thương thuyết nổi nếu không biết rõ nhiệm vụ của mình, và hơn nữa, cần phải nói thêm rằng Cauvignac không tin tưởng gì cho lắm vào tha nhân của mình, và Nanon cho dù là em gái y đi nữa, mà cũng chính là vì nàng là em gái y rất có thể thù hận ông anh mình, trước hết là sau câu chuyện ở Jaulnay, và sau đó là chuyện vượt ngục bất ngờ ở lâu đài Trompette, đã đóng vai trò may rủi và sắp đặt mọi chuyện đâu vào đấy.
Do đó Cauvignac bóc lá thư một cách dễ dàng, và y mang một cảm giác kỳ lạ, đau đớn khi biết được nội dung của nó.Đây là những gì Nanon viết:
“Kính thưa quận chúa phu nhân, cần phải có một nạn nhân để trả thù cho cái chết của Richon, xin phu nhân đừng giết một người vô tội mà hãy trừng trị đúng kẻ có tội, tôi không muốn cho ông Canolles phải chết, bởi vì giết ông ấy là phạm một tội ác chứ không phải để rửa thù. Khi bà đọc lá thư này thì tôi chỉ còn cách Bordeaux một dặm đường, cùng với tất cả những gì mà tôi có, hãy giao tôi cho đám đông dân chúng vốn thù ghét tôi, bở vì họ đã hai lần toan giết chết tôi, và bà hãy giữ lại cho mình gia sản của tôi, khoảng hai triệu. Ôi! Thưa phu nhân, tôi quỳ xuống để cầu xin ân huệ này, tôi có phần nào là nguyên nhân của cuộc chiến hiện tại, tôi chết rồi, toàn vùng này sẽ quy phục và phu nhân sẽ chiến thắng. Thưa phu nhân, hãy hoãn lại một khắc thôi! Canolles chỉ được tha một khi tôi đã ở trong tay phu nhân, nhưng khi đó, bà hãy thả ông ấy ra nhé?Còn tôi, tôi luôn luôn là kẻ vô cùng mang ơn phu nhân.
Nanon De Lartigues”Đọc xong lá thư, Cauvignac vô cùng kinh ngạc khi thấy lòng mình nặng nề và mắt ươn ướt.Và y đứng bất động, câm lặng, tưởng chừng như không thể tin vào những gì y vừa đọc. Rồi bỗng nhiên, y kêu lên:- Phải chăng trên thế gian này có những trái tim cao thượng chỉ vì thích như vậy thôi sao! Mẹ kiếp! Tất cả rồi sẽ được thấy rằng ta cũng có thể cao thượng mà không kém gì bất cứ ai, khi cần thiết.
Và vì đã đến gần cổng thành, y trao lá thư lại cho Barrabas và dặn một câu:- Bất cứ ai hỏi gì, thì mi chỉ cần trả lời: “Thư của đức vua!” và chỉ trao tận tay quận chúa phu nhân.Và trong khi Barrabas phi ngựa về phía tòa dinh thự nơi quận chúa phu nhân cư ngụ, về phần mình, Cauvignac tiến về phía pháo đài Trompette.
Barrabas không gặp một chướng ngại nào cả, đường phố vắng tanh, toàn thành phố dường như trống rỗng, tất cả mọi cư dân đều đổ dồn về phía pháp trường.Đến cổng dinh thự, lính gác muốn ngăn cản hắn đi qua, nhưng theo lời dặn của Cauvignac, hắn vung vẩy lá thư và la lớn:- Thư của đức vua! Thư của đức vua!…
Lính gác tưởng hắn là liên lạc viên của triều đình nên để hắn đi qua.Nhờ vậy Barrabas vào lâu đài cũng dễ dàng như vào thành phố.Thế nhưng theo như chúng ta còn nhớ, đây không phải là lần đầu tiên, anh chàng trung úy đáng kính Barrabas này được vinh hạnh tiếp cận phu nhân quận chúa. Bởi vậy, hắn nhảy xuống ngựa, lao về phía cầu thang vì hắn vốn biết rõ đường đi, chen qua giữa đám người hầu đang ngơ ngác và tiến vào dãy phòng trong. Vào đến đây, hắn dừng lại vì thấy trước mặt mình một phụ nữ mà y nhận ra đó là phu nhân quận chúa và bên chân bà có một người phụ nữ khác.
– Ôi! Xin phu nhân hãy thương tình! – Người này nói.- Claire! – Quận chúa trả lời – Em hãy đi ra đi, nên biết điều một chút, hãy nhớ lại rằng chúng ta đã bỏ qua một bên tư cách phụ nữ của chúng ta cũng như chúng ta đã từ bỏ qua lốt y phục vậy, chúng ta đã trở thành những viên phó tướng của ngài hoàng thân, và hiện tại quốc sự chỉ huy tất cả.
– Phu nhân ơi! Không còn quốc sự gì đối với em nữa cả. – Claire kêu lên – Chẳng còn chính sự mà cũng chẳng còn chính kiến, chỉ còn lại anh ấy trên cõi đời này thôi và nếu anh ấy phải rời bỏ nó thì đối với em chỉ còn là cái chết!…- Claire, em yêu quý của ta, ta đã nói với em rằng điều đó là không thể được, bọn họ đã giết Richon, và nếu chúng ta cũng không làm như vậy thì chúng ta sẽ bị mất thể diện.
– Ôi! Thưa phu nhân, có ai lại mất thể diện khi ra ân xá bao giờ, người ta không thể nào mất thể diện khi sử dụng đến một đặc quyền chỉ dành riêng cho vua của nước trời và vua của thế gian, một lời thôi, thưa phu nhân, một lời thôi con người khốn khổ ấy đang chờ đợi!- Kìa, Claire em điên rồi, ta đã nói với em là không được kia mà!
– Nhưng em đã nói với ông ấy là sẽ thoát nạn, chính em đã nói như vậy, em đã đưa cho ông ấy em bản ân xá do chính tay phu nhân ký, em đã nói với ông ấy rằng em sẽ trở lại với sự xác nhận bản ân xá đó.- Ta đã ký với điều kiện là tên kia sẽ trả giá thay cho người yêu của em, vả lại, có thể là tên kia không trốn đi được, biết đâu người ta đã tìm ra được hắn…
– À! Phải lắm! Phải cẩn thận đấy. – Barrabas nói nhỏ vì hắn vừa mới đến nơi.- Thưa phu nhân, họ sắp dẫn ông ấy đi rồi, phu nhân ơi, đã mất nhiều thời gian rồi, họ sẽ không chờ đợi nữa đâu.- Em nói đúng đó Claire. – Bà phu nhân nói – Bởi vì ta đã ra lệnh cho mọi việc phải hoàn tất vào lúc mười một giờ, và kìa, đồng hồ vừa điểm mười một giờ, có lẽ tất cả đều đã xong rồi.
Nàng tử tước kêu lên một tiếng và đứng dậy, quay lại, nàng thấy mình đối diện với Barrabas.- Ông là ai? Ông muốn gì? – Nàng kêu lên – Ông đến báo tin cái chết của chàng đấy ư?- Thưa bà, không đâu. – Barrabas trả lời vừa lấy dáng điệu duyên dáng nhất – Trái lại tôi đến đây để cứu ông ấy.- Tại sao lại có chuyện đó chứ? Hãy nói nhanh lên.
– Bằng cách trao lá thư này cho phu nhân.Claire đưa tay ra, giật lấy lá thư và trình lên phu nhân quận chúa.- Em không biết trong thư này viết gì. – nàng nói – Nhưng xin phu nhân hãy đọc nhanh lên.Bà quận chúa mở lá thư ra và lớn tiếng đọc, trong khi đó Claire mắt tái dần sau những dòng thư, như nuốt chửng lấy từng chữ do phu nhân đọc ra.
– Của Nanon! – Bà quận chúa kêu lên sau khi đọc xong – Nanon đến đây! Nanon nạp mình! Ông Lenet đâu rồi? Ông công tước đâu rồi? Có ai không? Có ai không?- Có tôi đây! – Barrabs nói – Tôi xin sẵn sàng tuân theo mọi sự sai bảo của phu nhân.- Hãy chạy ra pháp trường, hãy báo rằng, không hành hình mà hoãn lại, mà không được, họ sẽ không tin đâu!Và quận chúa chụp lấy một cây viết, ghi vào dưới lá thư “Hoãn lại!”
Và bà giao cả lá thư bỏ ngỏ cho Barrabas, hắn chạy biến ra khỏi phòng.- Ôi! – Nàng tử tước lẩm bẩm – Bà ta yêu chàng hơn ta, đau đớn thay cho ta, chính nhờ bà ta mà chàng được cứu thoát.Trong khi đó, Barrabas đã không để mất một giây nào, hắn bay xuống cầu thang, nhảy lên lưng ngựa và phi nhanh về hướng pháp trường.
Trong khi hắn đến dinh của quận chúa, Cauvignac đã chạy thẳng đến pháo đài Trompette. Đến đấy, nhờ bóng đêm che chở, đầu đội một chiếc mũ rộng vành sụp đến tận mắt khiến cho không ai nhận ra, y đã dò hỏi và được biết mọi chi tiết trong chuyến vượt ngục của mình, và bằng cách nào Canolles phải trả giá cho mình. Thế là, y phóng ngựa về phía pháp trường, thúc ngựa một cách điên cuồng, xô gạt đám đông, dẫm lên bất cứ cái gì cản trở đường đi của y. Đến gần pháp trường, y nhìn thấy cái giá treo cổ và hét lên một tiếng, nhưng chìm lỉm giữa những tiếng gào thét của dân chúng.
Chính ngay khi đó, Canolles nhìn thấy y, chàng đoán biết được ý định của Cauvignac và ra hiệu đồng ý.Cauvignac thẳng người trên lưng ngựa, đưa mắt nhìn chung quanh để xem có Barrabas hoặc một người liên lạc nào đó của quận chúa, cố để ý xem có nghe tiếng “ân xá” hay không, nhưng y chẳng thấy và chẳng nghe gì cả. Người Canolles mà tên đao phủ sắp sửa kéo ra khỏi cây thang và xô vào khoảng không, chàng đưa bàn tay chỉ lên ngực mình.
Thế là Cauvignac hạ mũi súng của y hướng về phía chàng trai, đưa lên má, nhắm kỹ và chuẩn bị bắn.- Cám ơn anh! – Canolles nói và dang rộng hai cánh tay – Ít ra ta cũng được chết như một người lính.Viên đạn dã xuyên qua tim chàng.
Tên đao phủ xô cái xác ra, nó treo lơ lửng nơi đầu sợi dây oan nghiệt, nhưng đấy chỉ là một cái xác.Tiếng súng nổ đã như là một hiệu lệnh, cả ngàn tiếng nổ phát ra gần như cùng lúc. Một giọng la to:- Ngừng lại! Ngừng lại! Cắt dây đi!
Những tiếng hô đó chìm lỉm trong những tiếng gào thét của đám đông, vả lại dây đã bị một viên đạn cắt ngang đám lính gác cố sức chống cự nhưng cũng bị đám đông xô gạt đi, giá treo cổ bị gãy thành mảnh vụn, các đao phủ bỏ chạy tán loạn, đám đông xúm đến như một màu đen, chiếm lấy cái thây, xé nát nó ra, và kéo lê qua các đường phố.
Trong cảnh hỗn loạn đó, Barrabas đã đến bên ngài công tước, và mặc dù thấy rằng đã quá muộn, hắn cũng giao lại tờ công văn cho ngài.Giữa những tiếng súng, ngài công tước cũng chỉ đứng qua một bên, bởi vì ông ta lạnh lùng và thản nhiên trong tất cả mọi hành động của mình. Ông ta cầm lấy lá thư và đọc.
– Tiếc thật! – Ông ta quay về phía các sĩ quan của mình và nói – Điều cô nàng Nanon này đề nghị có lẽ đáng giá hơn đấy, nhưng mà sự việc cũng đã xong rồi.Và sau một hồi suy nghĩ.
– Mà này – Ông tanói – bởi vì cô nàng đang chờ đợi câu trả lời của chúng ta bên kia sông, có thể có cách nối lại vấn đề này.Và chẳng bận tâm gì hơn đến người liên lạc, ông ta thúc ngựa về gặp bà quận chúa cùng với đoàn hộ tống của mình.Ngay khi đó, cơn dông tự nãy giờ vẫn lơ lửng trong khí quyển, ập xuống thành phố Bordeaux, mưa như trút nước xuống pháp trường như để rửa sạch máu của kẻ vô tội.
