Sáng cà phê với một bạn trẻ, nó kể hồi đó tốt nghiệp ĐH, nó có suất du học, đồng thời có một công ty mời vô làm. Lúc đó nó tham gia một diễn đàn. “Con post thông tin “mình nên đi du học hay đi làm”. 10 comment đầu tiên là nói cơ hội học bổng như vậy nên đi. Cái comment thứ 11 nói đi về cũng thất nghiệp. Rồi comment sau đó nói y chang vậy. Thế là con phân vân. Cuối cùng không đi du học, cũng không đi làm, mà gia nhập vô đội quân anh hùng bàn phím. Ai chửi là con chửi. Ai khen là con nhào vô khen, dù không bao giờ đọc bài chính vì ớn chữ”.
Tony nhớ, có một anh kia bị bệnh, không đi khám bác sĩ mà ở nhà tự tra google, tự post lên diễn đàn. Có trang web nói bệnh đó không nên tiêm thuốc. Có trang nói nên uống kháng sinh. Trên diễn đàn, ông A khuyên nên dùng đông y, bà B khuyên nên mổ xẻ, chị C khuyên nên mua dầu nóng về xoa bóp. Thấy ảnh cũng cám ơn khí thế. Mấy tháng sau không thấy ảnh có ý kiến gì trên mạng nữa. Hỏi ra là đã tử vong.
Rồi có bạn hỏi “có nên mở quán cà phê không”, bạn bè toàn trang lứa nên có kinh nghiệm làm ăn gì đâu, khuyên nó xong, hai tháng thì đóng cửa…để trốn nợ. Hồi đó, một khách hàng bên Srilanka qua đặt mua phân, Tony mời một chuyên viên ngân hàng xuống phân tích một hồi, cả công ty quyết định thôi hủy hợp đồng, vì quá nhiều rủi ro trong thương mại. Tony vẫn kiên quyết làm, giờ là khách hàng lớn, thấy chẳng như cậu ấy phân tích. Phân tích gì toàn KHÓA mọi lối đi của người khác vậy.
Nên các bạn trẻ, muốn “cái gì, ai, ở đâu” thì có thể tìm trên mạng, nhưng hỏi ý kiến thì không nên. Họ có đủ thông tin đâu mà quyết định cho mình. Học gì làm gì thì tự mình suy nghĩ kỹ, rồi phán đoán, rồi làm. Đúng thì tốt, sai thì chịu. Tony vô coi các web bà mẹ trẻ em gì đấy, cứ một cái post “có nên ly hôn vì chồng lười đánh răng không”, thì 9/10 comment là yêu cầu ly hôn ngay lập tức. Có post nói “có nên nghỉ việc vì ông sếp xấu trai không”, thì 8/10 comment khuyên phải nghỉ. Toàn nói “ như tôi, tôi cũng bỏ, cũng nghỉ”. Rồi nhiều bạn ngây ngô nghe lời theo, bỏ chồng, bỏ việc. Đám đông trên mạng tư duy lúc nào cũng tiêu cực, cái gì cũng nói, cũng bình luận, cũng ý kiến, cũng chửi bới. Chỉ có làm thì không được. Có đứa nào có thành tích gì đâu?
Có dân làm ăn nào thật sự mà có thời gian tư vấn chuyện làm ăn trên mạng? Người ta lo làm không hết. Có chuyên gia tâm lý nào rảnh rỗi mà cứ vô mục Tâm Sự của mấy báo điện tử comment cho ý kiến? Toàn bọn ngáo ngơ vô công rỗi nghề trên đó. Những cứ vài ba bữa, Tony lại thấy “theo các bạn mình phải làm sao”.
Hồi xưa Tony cũng vậy. Tham gia một diễn đàn ô tô nhưng chia sẻ đủ thứ. Cái có lần Tony hỏi về “ có nên mở nhà máy sản xuất củi trấu không”. Có anh kia tên Thành, ở dưới Tiền Giang, tư vấn nhiệt tình lắm. Cái Tony nghe theo thôi là nghe, vì ảnh nói ảnh xuất khẩu mấy lô rồi, cung không đủ cầu. Anh cho địa chỉ cơ sở sản xuất dưới quê, nói xuống tham quan, nói cứ làm đi, ảnh giúp cho bao tiêu sản phẩm. Mấy tháng trời lo dự án, chuẩn bị xong xuôi hết, máy móc thiết bị nhân lực gì đầy đủ cả, Tony quyết định xuống tận nhà dưới Tiền Giang đón ảnh đi khánh thành nhà máy. Vô nhà, nói cho tui gặp anh Thành, bà mẹ nói “nhà tui có ông Thành nào đâu. Chỉ có thằng Thành đang học lớp 8, bữa nay nó đi thi học kỳ chưa về”. Mình ngồi chờ để hỏi, thấy nó đạp xe đi về, cười ha hả, nói “con tra google rồi tưởng tượng và hướng dẫn cho chú đó, chứ có biết gì đâu chú. Con còn đi học mà”. Nó nói thêm, “tụi bạn lớp con đứa nào cũng lên mạng tư vấn hết, từ chuyện hôn nhân gia đình đến mua xe cất nhà. Từ đi du học hay chuyện công ty xí nghiệp cửa hàng, đến thời trang quần áo. Từ khám chữa bệnh gì rối loạn kinh nguyệt cắt bao quy đầu đến bệnh tuổi già mất ngủ ….tụi con tư vấn hết. Thì chỉ có đám con nít trẻ trâu tụi con mới suốt ngày lên mạng tranh cãi này nọ chứ người lớn, người ta lo làm ăn có ai có thời gian đâu…”. Thấy mặt nó đầy mụn trứng cá và mới dậy thì vỡ giọng.
Trời ơi. Thành ơi là Thành. Chú đầu tư một đống tiền trong đó rồi. Bây chừ con nói vậy, chú phải làm răng?
Nó nói chú làm răng thì đi lên gặp nha sĩ chứ sao hỏi con. Hay chú đăng lên mạng đi “có nên đi làm răng”, có người sẽ tư vấn cho chú.
