Tính cách của mỗi người có thể được hình thành từ khi mới chào đời, cho đến khi khôn lớn bên gia đình. Thế giới này, chỉ có những gia đình bất lương, chứ không có trẻ con bất lương.
Cuộc sống đơn giản
Từ khi bắt đầu vào lớp 10, cuộc sống của tôi liền trở nên rất đơn giản, ngày nào cũng lặp đi lặp lại hai địa điểm, trường học và nhà.
Trong kỳ nghỉ đông, ngày nào tôi cũng như con sâu ngủ, ngủ dạy, tôi pha một ly trà xanh, đọc tiếng Anh nửa giờ, sau đó mới ăn sáng, đọc sách, xem TV, dù sao cũng không ra khỏi cửa, không gian hoạt động không phải phòng khách, cũng chỉ là phòng ngủ.
Khi em gái tôi luyện đàn điện tử thường không thích đóng cửa phòng ngủ, trước đây tôi không ở nhà nhiều, không ảnh hưởng gì đến tôi, nhưng bây giờ lại rất ảnh hưởng, tôi cũng không đi tranh cãi với nó làm gì, mà tự giải quyết vấn đề này theo một cách khác. Nghe nói từ khi còn trẻ Tôn Trung Sơn đã luyện được khả năng tập trung, thường xuyên tìm đến những nơi phố xá sầm uất để đọc sách, vì vậy tôi đã luyện tập theo cách đó, chỉ cần bản thân đủ tập trung, những lỗ tai nghe thấy sẽ tự động được đầu óc che chắn. Dần dần, dù có tiếng nhạc Rock and Roll đập vào tai, cũng không thể ảnh hưởng đến việc làm bài tập của tôi, tôi đã học được cách tập trung tuyệt đối.
Khi còn học trung học cơ sở, gần như ngày nào tôi cũng đi sớm về muộn, bây giờ tôi dường như đã trở thành một người khác, mẹ tôi chẳng những không thấy vui mừng, mà còn thấy lo lắng, tìm tôi nói chuyện, khuyên tôi đi ra ngoài chơi nhiều một chút. Bố tôi cũng nói trẻ con là phải chơi nhiều cùng bạn bè.
Tôi thấy thật buồn cười, có lẽ họ là bố mẹ duy nhất khuyên con mình ra ngoài chơi. Tôi nói với họ, không cần quan tâm đến chuyện của tôi, tôi biết mình đang làm gì.
Mẹ và bố chỉ có thể duy trì một khoảng cách khá xa để quan tâm đến tôi, nhưng họ cũng không cô đơn, may mắn họ còn có một đứa con gái nhỏ, có tất cả những tật xấu bình thường của trẻ con. Học đàn điện tử sẽ có tính lười; muốn xem TV không muốn làm bài tập; hâm mộ bộ quần áo đẹp của bạn; ghét đôi giày không được đẹp lắm của mình; vì muốn có tiền tiêu vặt mà cò kè mặc cả; khi đi mua nước tương giúp mẹ, sẽ lấy luôn số tiền còn thừa; mẹ giúp con gái đặt chuông báo thức, con gái lại giấu giếm tắt đi; mỗi ngày rời giường cũng phải gọi năm lần bảy lượt, đến khi sắp muộn học mới bật dậy, khiến cho mỗi ngày ra khỏi nhà đến trường đều giống như đi đánh giặc… Bố mẹ có thể có được những cảm xúc vui sướng và suy sụp từ em gái tôi.
Mà tôi, lại là một trường hợp hoàn toàn khác.
Có một lần, dì họ đến ở nhà tôi, ngủ ở phòng tôi, tôi sang phòng em gái ngủ tạm.
Khi ấy đúng vào mùa đông, vừa lúc mất điện, không có lò sưởi, trong nhà vừa tối vừa lạnh, tất cả mọi người đều chui vào ổ chăn. Nhưng tôi không lấy chuyện mất điện ra làm cái cớ, để mình không phải dậy sớm nửa tiếng, vì thế tôi vẫn dạy sớm, thắp nến lên và bắt đầu đọc tiếng Anh.
Có lẽ dì họ lạ giường, nên thức dậy rất sớm, nghe thấy tiếng nói, dì mở cửa phòng khách ra, nhìn thấy tôi đang khoác áo khoác của bố, đứng ngoài ban công, thở ra khí lạnh, đọc tiếng Anh bên ánh nến.
Cảnh tưởng khi đó, đại khái đã tác động mạnh đến dì, thế nên rất nhiều năm sau, dì vẫn nhớ mãi không quên, luôn nói rằng, mình chưa từng gặp được cô bé nào vừa ngoan ngoãn vừa chăm chỉ như vậy.
Thực ra, tôi nghĩ, tôi chỉ kiên trì để định ra quy tắc trò chơi cho mình, mất điệ không có lò sưởi là chuyện nhỏ, không đủ để khiến tôi phá vỡ quy tắc của mình, nhưng dì họ lại không nghĩ như vậy, dì tuyên truyền quảng cáo chuyện này đến những người thân của mình, một truyền mười, mười truyền trăm, trong mắt người lớn, tôi trở thành ”cô bé ngoan”.
Đôi khi em gái cũng ghen tị với tôi, ghen tị tôi được nhiều người quý mến, khen ngợi, tôi thấy mặt nó cứ như quả táo, mang theo vài phần mê mang, trong trí nhớ của tôi, phải là tôi ghen tị với nó mới phải, những người lớn hẳn là không thích tôi mới đúng, tại sao trong nháy mắt tất cả liền thay đổi thế?
Thời gian, thật sự là một điều vừa tàn nhẫn vừa kỳ diệu!
Mùng ba tết, tôi vẫn giữ thói quen: đi chúc tết cô giáo Cao.
Cô giáo Cao đã kết hôn, chồng cô là phó hiệu trưởng trường kỹ thuật, một người đàn ông đeo kính gọng đen, rất nhiệt tình chào đón tôi, sau khi đưa đồ uống, chủ động tránh đến thư phòng, để lại phòng khách cho tôi và cô giáo Cao.
Cô chăm chú mình tôi: “Kì Kì, em đã thay đổi.”
Tôi cười: “Thực ra trong đầu vẫn không thay đổi, chỉ là ánh mắt nhìn thế giới có thay đổi thôi cô ạ.”
“Trương Tuấn cũng thay đổi.”
Lý trí của tôi nói với bản thân rằng mình phải im lặng, nhưng miệng vẫn không nghe khống chế: “Cậu ấy luôn nghĩ mình thông minh hơn người khác, nhưng thực ra rất hay làm những chuyện điên rồ.”
Cô giáo Cao thở dài: “Mấy năm nay cô vẫn lo lắng cho em ấy, sợ em ấy đi vào con đường quanh co, bây giờ cuối cùng cũng có thể yên tâm, em ấy cũng không dễ dàng.”
“Cậu ấy có cái gì không thuận lợi chứ? Là con trai duy nhất trong một gia đình giàu có, được bố mẹ nuông chiều, có vẻ ngoài xuất chúng, đầu óc thông minh, muốn cái gì có cái đó, những người có hoàn cảnh không tốt đều rất ngoan, mà cậu ta lại đi giao du với đám bạn giang hồ, làm không ít chuyện xấu.” Tuy tôi chỉ nói những chuyện thật, nhưng lại làm ra vẻ chán ghét, giọng điệu hết sức mỉa mai.
Cô Cao đứng dậy lấy thêm cho tôi một cốc nước trái cây, bỗng nhiên cười rộ lên: “Năm đó cô dạy các em, cũng là vừa mới tốt nghiệp Trung Chuyên, mới mười bảy tuổi, mỗi giờ lên lớp, trong lòng bàn tay đều ướt mồ hôi, em và Trương Tuấn đều là những đứa trẻ trưởng thành sớm, nên cô không coi hai đứa là trẻ con, mà tôn trọng như đám bạn của mình. “
Tôi cười không nói gì, trong lòng lại thầm nói: “Cô là cô giáo em cả đời mang ơn.”
Cô Cao nói: “Anh rể ba của Trương Tuấn là bạn cùng lớp đại học với người yêu cô, giờ đang làm phó hiệu trưởng trường trung học thực nghiệm. Khi Trương Tuấn gặp chuyện không may, anh rể của em ấy cũng nói chuyện điện thoại với người yêu cô, người yêu cô là học trò cũ của hiệu trưởng trường các em.”
Chả trách Trương Tuấn mắc phải lỗi lớn như vậy mà không bị đuổi học, lệnh quản giáo cũng được hủy bỏ rất nhanh, rõ ràng là đã đi cửa sau. Nếu Tiểu Ba có người thân như vậy, thì kết quả nhất định sẽ không như vậy, có lẽ anh ấy đã…
Chỉ có thể nói, số mệnh của mỗi người là hoàn toàn khác nhau.
Cô Cao nhìn thấy vẻ mặt của tôi, dường như cũng đoán được tôi suy nghĩ điều gì, liền nói: “Chờ em lớn hơn một chút, em sẽ hiểu, ông trời rất công bằng, con người ta nhận được một ít, nhất định sẽ phải mất đi một ít, đôi khi mất đi là để nhận lại, đôi khi có được lại có nghĩa là mất đi, thế giới này không ai có được tất cả mọi thứ, vì vậy, đừng bao giờ ghen tị với những gì người ta có, mà hãy trân trọng những gì mình đang có.”
“Vậy Trương Tuấn nhận được cái gì, mất đi cái gì?”
“Trương Tuấn có điều kiện vật chất tốt hơn những người khác, nhưng em ấy lại không có một gia đình đầy đủ.”
Tôi khó hiểu nhìn cô giáo Cao: “Em nghe nói Trương Tuấn có bốn chị gái, cậu ấy là đứa con trai bố mẹ trông mong mãi mới có được, về vật chất, cậu ấy muốn gì được nấy, rất được nuông chiều.”
“Đó chỉ là vẻ ngoài thôi. Bố Trương Tuấn là người đàn ông có tài và cũng có hiếu, bà nội Trương Tuấn rất tâm niệm chuyện hương khói, cho rằng nếu con dâu không thể sinh con trai, thì sẽ làm nhà họ Trương đoạn tử tuyệt tôn, vì thế khi mẹ Trương Tuấn mang thai và sinh hết đứa con gái này đến đứa con gái khác, bà ấy vẫn không ngừng động viên con ly hôn, thậm chí khi mẹ Trương Tuấn đã sinh bốn cô con gái, liền ép bố Trương Tuấn đi xem mặt. Cuối cùng, cái thai thứ năm cũng là con trai, nhưng hôn nhân của bố mẹ Trương Tuấn đã đi tới cuối.”
“Họ ly hôn ạ?”
“Không, nhưng cũng không khác ly hôn là mấy. Vì chị cả của Trương Tuấn đã lớn, thấy tất cả mọi chuyện mẹ mình gặp phải, nên đã sớm đi làm, chuyện đầu tiên chị ấy làm sau khi có công việc là sửa lại họ, theo họ mẹ, luôn ở bên mẹ, cổ vũ mẹ ly hôn, nhưng lúc đó bố chị ấy không muốn, cùng lúc mẹ cũng không muốn, vì vậy mới nói với người ngoài rằng, sức khỏe của mẹ không tốt, cần con gái chăm sóc, nên con gái đến ở với mẹ, thật ra vợ chồng họ đang ly thân. Chắc chắn em còn chưa hiểu được, nhưng những người ở tuổi họ, đã không thể sống cùng nhau nữa, nhưng vẫn không chịu ly hôn.”
“Vậy từ nhỏ Trương Tuấn đã không có mẹ?”
“Cũng gần như vậy, từ nhỏ em ấy đã sống với bà nội, sau khi bà qua đời, mới đến ở với bố. Nhưng công việc của bố em ấy lại bận rộn không ngừng nghỉ, thường xuyên phải ra ngoài làm việc với những công trình, cô nghe anh rể ba của em ấy nói, trong một năm họ chỉ ở cạnh nhau khoảng một tháng thôi.”
Tôi có ví dụ của chính mình, chuyện của cậu cũng không khó hiểu. Bà nội của Trương Tuấn chắc chắn rất yêu chiều cậu, nhưng khi bà vừa qua đời, cậu lập tức trở thành người mẹ không thân, cha không gần, chị gái ghét. Bởi vì chênh lệch tâm lý quá lớn, nên trước đây cậu mới nổi loạn như vậy, hút thuốc, uống rượu, đánh nhau, trộm này nọ, tất cả đều lây dính.
Cô giáo Cao thở dài: “Chị ba của em ấy hôm qua đến nhà cô, nhắc đến Trương Tuấn với cô, còn nói bây giờ lớn rồi, nghĩ lại chuyện trước đây mới thấy có lỗi. Trương Tuấn sống cùng bà nội từ nhỏ, bị bà giáo huấn rất nhiều chuyện tiêu cực về mẹ, làm cậu không tôn kính mẹ mình, cô ấy cũng ghét Trương Tuấn, luôn cùng em tư đánh mắng cậu, khiến cho cậu bé Trương Tuấn vừa thấy mấy người chị gái mình liền sợ hãi né tránh, bị buộc phải nhanh chóng học cách đánh nhau để tự bảo vệ mình, khi mới tám tuổi, đã có thể đánh cho chị tư khóc oa oa.”
Tôi bỗng nhớ tới hình ảnh tôi bị cô giáo Triệu vừa đẩy vừa đánh trước bảng đen, năm đó cậu cũng là bị buộc đến đường cùng, mới bắt đầu phản kháng!
Tôi nói: “Trương Tuấn lớn lên bên bà nội, đương nhiên sẽ nghiêng về phía bà, cậu ấy lại không biết ân oán giữa mẹ và bà mình, chị cậu ấy sao có thể trách cậu ấy được?”
Cô Cao gật đầu: “Đúng vậy! Trẻ con làm sao hiểu được ân oán giữa người lớn với nhau?”
“Vậy bây giờ… Quan hệ giữa Trương Tuấn và chị mình có dịu đi không ạ
“Mọi người đều trưởng thành rồi, rất nhiều chuyện có thể tự hiểu được, nếu không khi Trương Tuấn gặp chuyện không may, bố mẹ và bốn chị gái của em ấy đã không trở về, cô nghĩ Trương Tuấn cũng có thể hiểu được người nhà đều rất quan tâm đến mình, nhất định có thể quên đi những chuyện không vui trước kia.”
Chắc chắn cô giáo Cao đã lớn lên trong một gia đình rất hạnh phúc, nên cô không rõ, dù hiện tại có tươi đẹp đến đâu, thiếu hụt thời thơ ấu đã sớm giao hòa với năm tháng trưởng thành, biến thành một phần trong tính cách, sẽ vĩnh viễn khắc sâu trong trí nhớ. Chúng tôi chỉ có thể học cách chôn vùi và bỏ qua, nhưng vĩnh viễn không thể thật sự quên lãng.
Cô Cao nói: “Bây giờ ấn tượng của em với Trương Tuấn có thay đổi chút nào không? Trương Tuấn thực sự không hư hỏng như nhiều người nghĩ đâu. Sang năm hai đứa cùng đến chúc tết cô nhé! Cô nhớ lúc trước hai đứa còn rất thân, thường xuyên cùng nhau về nhà.”
“Em chưa từng nói Trương Tuấn là người xấu.”
Cô Cao kinh ngạc nói: “Thật không? Vậy mà Trương Tuấn còn bực tức nói với cô, là em không để ý đến em ấy trước, ghét bỏ em ấy, không chơi cùng em ấy.”
Tôi sửng sốt một chút: “Cậu ấy nói khi nào ạ?”
Cô Cao lỡ miệng, xấu hổ cười như trẻ con: “Cô luôn bảo Trương Tuấn rủ em cùng đến chúc tết cô, nhưng em ấy không nói gì, cô bảo là con trai phải rộng lượng một chút, chủ động một chút, em ấy bị cô nói làm nóng nảy, nói với cô là không phải mình không để ý tới em, mà là em không để ý đến em ấy. Có thật vậy không?”
Tôi vẫn vịt chết còn mạnh miệng, kiên quyết không thừa nhận: “Làm gì có? Là cậu ấy không thèm nhìn em mới đúng.”
Lại không dám nói đến Trương Tuấn nữa, mà tán gẫu với cô về chuyện học tập của tôi, quả nhiên, đề tài này, cô càng quan tâm hơn
Cô nói: “Dựa vào thành tích này của em, thì có thể thi vào trường đại học có uy tín.”
“Mục tiêu của em là đứng đầu lớp, sau đó là đứng đầu cả khối.”
Cô Cao lắp bắp kinh hãi: “Không cần tạo ra quá nhiều áp lực cho mình.”“Không có áp lực ạ, em vốn không có động lực.”
Cô nói: “Cố gắng hết sức là tốt rồi, không cần quá ép buộc bản thân, thế giới này vị trí đầu tiên chỉ có một.”
Chúng tôi lại hàn huyên một lúc nữa, rồi tôi đứng dậy chào cô.
Đi trên đường, tôi nghĩ tới những lời hùng hồn của mình vừa nãy, tôi thật sự có thể làm được sao? Ngay cả Quan Hà cũng chỉ có thể lắc lư giữa vị trí thứ mười một và thứ mười lăm trong khối.
Thấy một chiếc xe máy dừng trước cửa hàng nhỏ, trông rất giống xe của Trương Tuấn, tôi không khỏi bước chậm chân, biết rõ hôm qua cậu đã đến chúc tết cô Cao, rất có khả năng đó không phải xe cậu, nhưng vẫn không nhịn được muốn đứng trước chiếc xe máy đó.
Bây giờ, đứng ở chỗ này, nhìn lên bầu trời, tất cả nhân duyên đều trở nên rõ ràng.
Vào lúc đó, cậu ấy và tôi rất giống nhau, chúng tôi đều vì hoàn cảnh trưởng thành thay đổi, mà rất cô đơn, chẳng qua, tôi còn chưa học được cách che giấu, mà cậu còn nhỏ tuổi đã học được cách che giấu, có lẽ cũng có thể hiểu được, cậu cho tôi một chút ấm áp và quan tâm, lại không biết rằng nó làm cho tôi không thể quên trong suốt cuộc đời này. Cũng giống như, sự nhiệt tình của cô giáo Cao với chúng tôi, là cô giáo tốt nhất của chúng tôi, thành tích của tôi ngày một tiến bộ, tính cách của tôi ngày một hiền hòa hơn, và vì vậy mà càng ngày càng có nhiều giáo viên yêu quý và che chở cho tôi, tốt hơn cô Cao đối với tôi năm đó, tuy nhiên, dù họ vô cùng tốt với tôi, tôi cũng không để ý tới họ, tôi chỉ nhớ kỹ mình cô giáo Cao.
Yên lặng nhìn chiếc xe máy, nghĩ tới Trương Tuấn, cũng nghĩ tới những lúc Tiểu Ba lai tôi trên chiếc xe máy của anh, hòa mình vào cơn gió mát. Chúng tôi đều đã thu lại những góc cạnh nổi loạn, bắt đầu nỗ lực trong quỹ đạo của cuộc sống.
Sau khi đứng một lúc lâu, tôi xoay người rời đi, nhìn thấy giao lộ đằng trước có bán thịt dê nướng, chạy đến mua mười xiên, dặn người bán cho thật nhiều hạt tiêu vào.
Vừa ăn những miếng thịt dê nướng cay xè, vừa đón gió lạnh mỉm cười.
