THĂNG QUAN TIẾN CHỨC
Ben đẩy cánh cửa xoay, hậm hực bước vào trụ sở tập đoàn Xennic. Hắn ghét mấy cái cửa xoay này kinh khủng, bởi lẽ người ta không thể đóng sập cửa lại ngay phía sau mình. Không phải hắn là một tay “chuyên viên trẻ cáu bẳn” mà bởi tòa nhà Xennic đang bắt đầu trở thành hiện thân của những trở ngại cho tiền đồ sáng láng của hắn. Những cánh cửa xoay nghiễm nhiên trở nên phù phiếm và đầy ẩn ý.
Ben cảm thấy khó chịu với chính bản thân mình khi cứ phải nói “có” trong khi thực sự, hắn chỉ muốn phun ra từ “không”. Nhưng hắn có thể làm gì khác được đây? Sếp Jerry đã quán triệt rõ ràng với mọi nhân viên rằng, nói “không” với hội thảo chiến lược cuối tuần cũng đồng nghĩa với “đi tong sự nghiệp”. Năm ngày làm việc trong tuần với mấy nhân vật này đã đủ chán ngấy rồi, giờ còn phải gặp nhau cả vào ngày cuối tuần nữa chứ! Vậy là kế hoạch cho kỳ nghỉ xả hơi với gia đình của hắn tan tành mây khói! Những cuộc họp chiến lược thực sự rất quan trọng, nhưng bất cứ ai muốn thảo luận về “sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống” với Ben sẽ thấy vô ích mà thôi. Lúc nói chuyện phiếm chỗ bình nước ở công ty, các đồng nghiệp của Ben đã gọi hội thảo chiến lược bằng từ viết tắt SAD (Strategic Away Day), có nghĩa là buồn bã, nghe nản lòng nhưng mà cũng đúng!
Tay bảo vệ ở quầy lễ tân hầu như không nhận thấy sự có mặt của Ben, do đang mải dán mắt vào màn hình xem cái gì đấy. Ben quẹt thẻ để cánh cửa xoay chậm rãi đưa hắn vào một ngày làm việc mới. Trò vui gì đang đợi mình đây – Ben nghĩ thầm khi đứng trong thang máy.
Một mình trong thang máy, hắn nhanh chóng làm bộ khi sực nhớ ra người ta vừa lắp mấy cái camera an ninh. À, trò dọa dẫm rẻ tiền thay cho mấy tay bảo vệ ấy mà! Theo như thông báo thì camera được lắp “vì lý do an ninh và đảm bảo sự an toàn cho bạn”. Ben lại thấy, mấy thứ đó chẳng khác gì cái kiểu “văn hóa chim lợn” rình rập nhân viên.
Hắn tự hỏi như thế nào và từ bao giờ mình đã trở nên hoang tưởng và hoài nghi như vậy. Mới đầu, hắn rất thỏa mãn khi được “săn” về cho công việc này từ đối thủ nặng ký mà hắn làm hồi xưa. Cùng với mức lương khá hơn và địa vị cũng cao hơn, hắn đặc biệt hài lòng khi nghĩ mình đã có thể bỏ qua mấy vụ đấu đá giành quyền lực, tranh cãi vớ vẩn hay “vận động quần chúng”. Giờ đây, Ben nhận ra chính việc đó đã khiến hắn trở nên ngờ nghệch và đầy hoài nghi, và đôi lúc, nơi này có vẻ thật tệ, nếu không muốn nói là ngày càng tồi tệ.
Không phải là hắn không giỏi chuyên môn, hắn rất thạo việc nữa là đằng khác, chẳng qua lúc này dường như có những thế lực ngầm nào đó trong công ty đang âm mưu hãm hại hắn. Hắn thật sự muốn làm thật tốt, muốn đóng góp và cống hiến hết tài năng của mình cho lợi ích chung, nhưng một đồng nghiệp đã sơ ý buột miệng bảo hắn rằng: “Giỏi giang quá rồi cũng thành ‘tiền công tận khí’ thôi, Ben ạ”.
Khi Ben hỏi ý chị là sao, chị ta chỉ giải thích rằng toàn bộ “trò chơi lớn” thuộc về những ai và cái gì thì chúng ta đều biết cả rồi. Người ta thường để tâm xem điệu bộ và kiểu cách của anh thế nào chứ không coi trọng những gì anh nói. Cái mẽ ngoài giờ đây còn quan trọng hơn thực chất bên trong, và ngoại trừ việc cun cút tuân theo đường lối chính sách, bất cứ hành động nào cũng dẫn đến “rút ngắn sự nghiệp”, do “hệ thống miễn dịch” của cơ quan sẽ đào thải “con virus” đó ngay. Trên hết, khả năng gây ảnh hưởng tới các sự kiện và con người giờ đây chính là kỹ năng cần thiết chủ yếu. Ben đã từng gạt quan điểm này đi vì cho rằng chúng có phần khốc liệt và lệch lạc, nhưng giờ đây, hắn bắt đầu cảm thấy mỗi ngày thêm một hoài nghi về điều đó.
Nói năng chừng mực có lẽ đang là mốt hiện nay, những từ ngữ như “tôn trọng và sát cánh” có thể được đề cập trong Tuyên bố Giá trị Doanh nghiệp, nhưng thực tế khắc nghiệt lại luôn ẩn trong bóng tối, và giờ đây, dường như bóng tối đang ngày càng lan rộng và đen đặc hơn.
Lẽ dĩ nhiên, bất kỳ ai tin rằng quy trình đánh giá 360 độ là thước đo giá trị để quyết định những ai được thăng tiến và thưởng phạt như thế nào đều đang tự lừa dối bản thân. Mọi người đều biết thực tế là đánh giá thành tích luôn được cơ cấu sao cho khớp với đường cong phân phối, và những việc như vận động chính trị và những co giãn trong quy trình luôn quan trọng hơn những gì chúng ta thực sự cống hiến.
Ben ra khỏi thang máy – đúng vậy, ở cái tòa nhà này, cái gì cũng chậm chạp – bước vào phòng làm việc, rồi tiến thẳng tới bàn của mình. Căn phòng trống trơn, ngoại trừ Jerry ngồi trong góc văn phòng, đang la lối một kẻ kém may mắn nào đó trên điện thoại – kẻ dám có chính kiến của riêng mình (có lẽ vậy), và thậm chí còn ngu ngốc hơn, dám cả gan nêu cái chính kiến ấy ra cho lão tiểu bạo chúa này vào ngay sáng thứ Hai nữa chứ!
Ben cắm laptop, ấn nút “play” trên voice mail: “Bạn có 17 tin nhắn mới!”, giọng thu âm điện tử lanh lảnh vang lên, Ben thấy chán hẳn. Hầu hết, đều là những tin nhắn quấy rầy người ta chứ chẳng mang lại thông tin hấp dẫn nào. Nhưng có một tin thu hút sự chú ý của Ben: Spencer thuộc bộ phận Tài chính hỏi sao hắn không đến dự buổi họp Dự án Khởi nguồn hôm thứ Sáu vừa rồi. Dự án Khởi nguồn là cái quái gì? Thi thoảng, Ben lại tự hỏi mình đang nắm được mọi chuyện trong công ty hay thực chất là chẳng biết có chuyện quái gì đang diễn ra xung quanh hết? Rõ ràng hắn chẳng biết tí gì về vụ họp hành này.
Ben nhận thấy, lẽ ra hắn không nên bỏ thuốc. Khi anh còn là cái “ống khói tàu hỏa”, anh sẽ phải mò xuống chỗ mái che căn phòng dưới tầng hầm đặng tham gia vào công cuộc làm “thơm mồm, bổ phổi, tiệt trùng lao”. Phần quà cho anh là có cơ hội được trà trộn vào đủ loại hội nhóm của các đệ tử thuốc lá khác, nhiều kẻ trong số đó nếu không là sếp lớn thì cũng là sếp nhỏ. Trong lúc đê mê chém gió và buôn chuyện trong đám khói thuốc mịt mù hôi hám đó, thể nào vài tin nóng cũng bị phun ra, và anh sẽ biết ngay đang có chuyện gì hay ho trong tổ chức. Nếu Ben ta nhận ra chuyện bỏ thuốc sẽ dẫn đến tình cảnh “xa rời quần chúng” này, có cho vàng hắn cũng không dám bỏ. Ừm, vậy thì hắn sẽ xuống lỗ sớm thôi, nhưng mà ít nhất, hắn cũng biết Dự án Khởi nguồn đó là cái quỷ gì.
Hắn kiểm tra các tin nhắn khác, lục lại nhật ký trực tuyến và hộp thư đến hòng kiếm được tí dấu vết của cái dự án mang tên Khởi nguồn. Công cốc! Không có trên mạng nội bộ. Lạ thật! Hay là Spencer nhầm? Hay đó chỉ là tin vịt để trêu hắn thôi? Ben quyết định, tốt nhất là cứ thảo luận với Jerry về việc này trong buổi báo cáo sáng thứ Hai lúc 9h30. Chắc hắn cũng chẳng cần phải “báo cáo” với Jerry chuyện gì khi hắn đã phải dành nguyên ngày cuối tuần đáng nguyền rủa với lão yêu quái này, nhưng ít ra, Jerry có thể sẽ biết về vụ dự án đó, vì lão là ngài-40-điếu-Marlboro-một-ngày cơ mà.
Cuối cùng, Jerry cũng gọi Ben lên lúc 11h, trễ gần 2 tiếng đồng hồ so với lịch hẹn. Ben phải ngồi chịu trận đứng nhìn dòng người đổ vào văn phòng Jerry, chen cả vào lịch của hắn suốt 2 giờ qua. Có nhiều gã trông tướng tá đô con nhưng trên mặt đều mang cái vẻ hồi hộp, sợ sệt đến nỗi không thốt ra được lời nào. Ben bước vào phòng Jerry với chút lo lắng. “Ngồi xuống đi Ben”, Jerry ra lệnh, thậm chí không thèm rời mắt đống giấy tờ của lão lấy một giây. Không hiểu sao Jerry có thể leo lên cái ghế cao chót vót này trong khi lão có vẻ chẳng biết gì về những kỹ năng giao tiếp, phép lịch sự, thái độ thân thiện hay sự tôn trọng v.v… vậy nhỉ? Ben cười thầm trong bụng, khó chịu ngồi xuống ghế và nhận ra sự xuẩn ngốc an nhiên của lão.
Ben chưa kịp ổn định chỗ ngồi thì Jerry đã vào thẳng vấn đề: “Ben, tôi có cơ hội phát triển cho cậu đây”. Ben ngạc nhiên lắm vì hắn cứ đinh ninh thể nào cũng nhận được tin xấu từ lão. Có khi hắn đã trở nên quá bi quan, yếm thế khi đến tuổi. Đây có thể lại là một cơ hội vàng giúp hắn “một bước lên tiên” cũng nên. “Em đang rửa tai lắng nghe đây, anh Jerry”, Ben nói với giọng hồ hởi không ngờ.
Jerry tiếp, “Chúng tôi muốn cậu tiếp quản Dự án Khởi nguồn”. Ben choáng nặng, choáng tới mức phải bíu tay vào thành ghế để khỏi đổ vật ra sàn. Hắn cầu cho Jerry không trông thấy. Jerry lại tiếp tục ba hoa: “Cậu biết rồi đấy, đây là một khởi đầu kinh doanh quan trọng nhưng lại bị chậm một năm, và ta gần như đang ở thế “đạn đã lên nòng” rồi. Công ty cần người có khả năng tiếp quản thay cho Mark, chủ nhiệm dự án cũ. Mọi người tin rằng Mark đã xoay xở rất tốt cả khi dự án lâm vào hoàn cảnh khó khăn, vì vậy, nhiệm vụ chính bây giờ là làm sao để đưa con tàu cập bến an toàn”.
Ben choáng đến nỗi không thể mở miệng trả lời ngay tắp lự được. Dự án Khởi nguồn là “nhiệm vụ quan trọng của doanh nghiệp” mà hắn lại chẳng biết tí gì về nó. Dù dự án đó là tối mật hay tại vì hắn mù thông tin, Ben càng lúc càng thấy khó chịu. Trong lúc đầu óc còn đang bay bay, Ben không để ý Jerry có đề cập đến chuyện chủ tọa cuộc họp vừa công khai tái khẳng định sự hậu thuẫn của ông dành cho Mark với tư cách chủ nhiệm dự án trong thời kỳ khó khăn, mặc dù vậy, do vài nguyên nhân, việc thay đổi chủ nhiệm vẫn không thể không làm.
Ben tập trung trở lại vào những lời đao to búa lớn của Jerry: “… và chắc cậu không cần tôi phải nhắc lại là Hội đồng Quản trị đang rất kỳ vọng vào dự án này, đây cũng chính là cột mốc quan trọng trong hồ sơ cá nhân cũng như trong sự nghiệp của bất kỳ thành viên nào của tập đoàn Xennic này đâu nhỉ?
Bắt đầu từ hôm nay, tôi muốn cậu phải thu dọn ngay tư trang, đồ đạc và chuyển đến văn phòng bên Luton – nơi cậu sẽ bắt tay vào làm việc ngay đầu tuần sau. Bây giờ, tôi phải đến hội nghị hội đồng cổ đông, tôi không có thời gian nghe báo cáo về cái gì khác nữa đâu nhưng tôi hứa sẽ gặp cậu sau. Chúc mừng Ben, nhớ đừng có làm tôi thất vọng đấy!”
Và cứ thế, như một cơn lốc, Jerry rút lấy một điếu Marlboro, bước nhanh ra khỏi văn phòng. Ben gần như chỉ muốn mấy cái cửa kính to đùng ở đây tan biến vào hư không. Ben như chết lặng ở đó tận 5 phút, mãi đến khi trợ lý của Jerry phải vào xem hắn có làm sao không.
Rốt cuộc, hắn cũng trở lại là chính mình khi nói chuyện về Dự án Khởi nguồn qua vách ngăn bàn làm việc của hắn với Lewis. Lewis cười và cho Ben hay, dự án đó đúng ra là Dự án Achilles, chẳng phải là “bí mật quân sự” gì của công ty hết ráo! Người ta đã đổi tên dự án vào tuần trước để dự án có cái tên mới hợp với tính sáng tạo của nó hơn, mặc dù trong thâm tâm, tên yếm thế Lewis cũng thật sự tin rằng chuyện đổi tên này chẳng qua chỉ để nghe cho kêu và để ngăn mọi người không rút khỏi dự án mà thôi.
Ben biết Dự án Achilles quả thực rất to tát và hắn bỗng cảm thấy khá hơn tí chút về toàn bộ vấn đề; ừm, có thể không phải vì việc chuyển qua Luton. Hắn sẽ phải thuyết phục bà xã hắn rằng việc chuyển tới Luton là một chuyện tốt đối với gia đình thế quái nào đây nhỉ? Ừ, có thể đó thực sự là một cơ hội ngon lành. Chắn chắn Mark, tay chủ nhiệm dự án đã làm rất tốt, tay này đã được chuyển tới Florida để quản lý Dự án Tầm nhìn. Có khi Luton cũng không đến nỗi tệ nếu Florida là bến đỗ tiếp theo của hắn.
Ben đáp rằng chuyện làm việc chăm chỉ của Mark trong Dự án Achilles đã được công ty ghi nhận là rất tốt. Lewis nhìn Ben vẻ kẻ cả, bảo: mấy tay “chính khách doanh nghiệp” luôn luôn dành chỗ thơm cho tay chân của mình, “và cậu không nghĩ Mark, rể quý của Giám đốc điều hành, có việc để làm với điểm đến Florida của hắn sao?” Thế là phút giây hạnh phúc ngắn ngủi của Ben đã nhanh chóng trôi theo dòng nước.
XỬ TRÍ KHÔN NGOAN
Mặc dù câu chuyện trong chương đầu tiên này hoàn toàn hư cấu nhưng nó cũng đã vẽ nên bức tranh chân thực về những gì thường diễn ra trong một công ty, bất kể ở loại hình nào trên toàn thế giới. Những bạn trẻ tài năng, sáng láng, vừa chân ướt chân ráo đi làm và đang tràn trề hy vọng, nhận ra những nỗ lực và mục tiêu tích cực của mình dần dần bị những thủ đoạn trong công ty bóp chết.
Như chúng tôi đã giới thiệu, mục đích chính của cuốn sách là để trang bị cho các bạn những kiến thức quan trọng về những chuyện phức tạp trong công ty, góp phần mở rộng con đường hoạn lộ của bạn. Chúng tôi cũng không có ý cổ xúy cho những mưu hèn kế bẩn. Không bao giờ! Chúng tôi chỉ cố gắng vạch trần chúng: Những thủ đoạn nhằm mục đích mưu lợi cho bản thân của những kẻ gian manh xảo trá. Để đạt được mục đích, chúng sẵn sàng bán rẻ người khác, và thậm chí bán rẻ luôn cả tổ chức.
Trước khi đi vào phân tích phần đầu và giới thiệu ba kế bẩn đầu tiên, hãy để bản thân bạn giải lao đôi chút với vài bài tập đối kháng liên quan đến địa vị và quyền lực. Để có thể học được nhiều điều nhất từ bài tập này, hãy xem như đây là một cơ hội phát triển thật sự. Hãy tự hỏi những câu sau để xem mức nhận thức về tình hình chính trị ở công ty của bạn đến đâu: sắc sảo, ngây thơ hay hoàn toàn không biết gì.
– Ben nên làm gì khác trong cuộc gặp với Jerry?
– Tại sao bạn tin rằng Dự án Khởi nguồn đã bị đổi tên?
– Có những dấu hiệu nguy hiểm nào về Dự án Khởi nguồn/Achilles?
– Ben có nên hút thuốc trở lại không?
– Ben có thể phải đánh đổi những gì nếu anh nắm lấy “cơ hội” này?
– Công ty có thể sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu Jerry tiếp tục giữ ghế?
– Những gì đang thực sự diễn ra sau “bức màn nhung”?
– Luton và Florida đều có sân bay quốc tế, điều đó có khiến cả hai nơi thuận lợi ngang nhau không?
Câu hỏi quan trọng dành cho bạn là: Nếu ở địa vị của Ben, bạn sẽ làm gì tiếp theo? Những trang sau sẽ làm sáng tỏ các thắc mắc trên cho bạn, do chúng tôi đã khám phá được về những kế bẩn khiến bao người khốn đốn. Nếu sắc sảo trong các mánh khóe chốn quan trường, bạn sẽ nhận ra ngay ba kế bẩn chốn làm việc này.
Kế bẩn #1: Con tốt thí mạng
Phân công cho kẻ “làm vật tế thần” những dự án hay nhiệm vụ đã được số phận an bài là cầm chắc thất bại, hòng cứu vãn cho những kẻ được ưu ái hơn khỏi tổn hại thanh danh.
Kế bẩn #2: Cơ hội thăng tiến
Để dụ dỗ ai đó nhận một nhiệm vụ, dự án hay công việc mà họ có lý do để từ chối, hãy rót mật vào tai họ rằng đó là một cơ hội thăng tiến hiếm có.
Kế bẩn #3: Lý đại đào cương
Công khai thể hiện sự ủng hộ cho một dự án hoặc cá nhân chiến lược nào đó, trong lúc vẫn phải tính trò “lý đại đào cương”: “Tôi chắc như đinh đóng cột rằng Mark chính là người đã lèo lái cả ê kíp trong những ngày khó khăn này”.
THĂNG QUAN TIẾN CHỨC
Ben đẩy cánh cửa xoay, hậm hực bước vào trụ sở tập đoàn Xennic. Hắn ghét mấy cái cửa xoay này kinh khủng, bởi lẽ người ta không thể đóng sập cửa lại ngay phía sau mình. Không phải hắn là một tay “chuyên viên trẻ cáu bẳn” mà bởi tòa nhà Xennic đang bắt đầu trở thành hiện thân của những trở ngại cho tiền đồ sáng láng của hắn. Những cánh cửa xoay nghiễm nhiên trở nên phù phiếm và đầy ẩn ý.
Ben cảm thấy khó chịu với chính bản thân mình khi cứ phải nói “có” trong khi thực sự, hắn chỉ muốn phun ra từ “không”. Nhưng hắn có thể làm gì khác được đây? Sếp Jerry đã quán triệt rõ ràng với mọi nhân viên rằng, nói “không” với hội thảo chiến lược cuối tuần cũng đồng nghĩa với “đi tong sự nghiệp”. Năm ngày làm việc trong tuần với mấy nhân vật này đã đủ chán ngấy rồi, giờ còn phải gặp nhau cả vào ngày cuối tuần nữa chứ! Vậy là kế hoạch cho kỳ nghỉ xả hơi với gia đình của hắn tan tành mây khói! Những cuộc họp chiến lược thực sự rất quan trọng, nhưng bất cứ ai muốn thảo luận về “sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống” với Ben sẽ thấy vô ích mà thôi. Lúc nói chuyện phiếm chỗ bình nước ở công ty, các đồng nghiệp của Ben đã gọi hội thảo chiến lược bằng từ viết tắt SAD (Strategic Away Day), có nghĩa là buồn bã, nghe nản lòng nhưng mà cũng đúng!
Tay bảo vệ ở quầy lễ tân hầu như không nhận thấy sự có mặt của Ben, do đang mải dán mắt vào màn hình xem cái gì đấy. Ben quẹt thẻ để cánh cửa xoay chậm rãi đưa hắn vào một ngày làm việc mới. Trò vui gì đang đợi mình đây – Ben nghĩ thầm khi đứng trong thang máy.
Một mình trong thang máy, hắn nhanh chóng làm bộ khi sực nhớ ra người ta vừa lắp mấy cái camera an ninh. À, trò dọa dẫm rẻ tiền thay cho mấy tay bảo vệ ấy mà! Theo như thông báo thì camera được lắp “vì lý do an ninh và đảm bảo sự an toàn cho bạn”. Ben lại thấy, mấy thứ đó chẳng khác gì cái kiểu “văn hóa chim lợn” rình rập nhân viên.
Hắn tự hỏi như thế nào và từ bao giờ mình đã trở nên hoang tưởng và hoài nghi như vậy. Mới đầu, hắn rất thỏa mãn khi được “săn” về cho công việc này từ đối thủ nặng ký mà hắn làm hồi xưa. Cùng với mức lương khá hơn và địa vị cũng cao hơn, hắn đặc biệt hài lòng khi nghĩ mình đã có thể bỏ qua mấy vụ đấu đá giành quyền lực, tranh cãi vớ vẩn hay “vận động quần chúng”. Giờ đây, Ben nhận ra chính việc đó đã khiến hắn trở nên ngờ nghệch và đầy hoài nghi, và đôi lúc, nơi này có vẻ thật tệ, nếu không muốn nói là ngày càng tồi tệ.
Không phải là hắn không giỏi chuyên môn, hắn rất thạo việc nữa là đằng khác, chẳng qua lúc này dường như có những thế lực ngầm nào đó trong công ty đang âm mưu hãm hại hắn. Hắn thật sự muốn làm thật tốt, muốn đóng góp và cống hiến hết tài năng của mình cho lợi ích chung, nhưng một đồng nghiệp đã sơ ý buột miệng bảo hắn rằng: “Giỏi giang quá rồi cũng thành ‘tiền công tận khí’ thôi, Ben ạ”.
Khi Ben hỏi ý chị là sao, chị ta chỉ giải thích rằng toàn bộ “trò chơi lớn” thuộc về những ai và cái gì thì chúng ta đều biết cả rồi. Người ta thường để tâm xem điệu bộ và kiểu cách của anh thế nào chứ không coi trọng những gì anh nói. Cái mẽ ngoài giờ đây còn quan trọng hơn thực chất bên trong, và ngoại trừ việc cun cút tuân theo đường lối chính sách, bất cứ hành động nào cũng dẫn đến “rút ngắn sự nghiệp”, do “hệ thống miễn dịch” của cơ quan sẽ đào thải “con virus” đó ngay. Trên hết, khả năng gây ảnh hưởng tới các sự kiện và con người giờ đây chính là kỹ năng cần thiết chủ yếu. Ben đã từng gạt quan điểm này đi vì cho rằng chúng có phần khốc liệt và lệch lạc, nhưng giờ đây, hắn bắt đầu cảm thấy mỗi ngày thêm một hoài nghi về điều đó.
Nói năng chừng mực có lẽ đang là mốt hiện nay, những từ ngữ như “tôn trọng và sát cánh” có thể được đề cập trong Tuyên bố Giá trị Doanh nghiệp, nhưng thực tế khắc nghiệt lại luôn ẩn trong bóng tối, và giờ đây, dường như bóng tối đang ngày càng lan rộng và đen đặc hơn.
Lẽ dĩ nhiên, bất kỳ ai tin rằng quy trình đánh giá 360 độ là thước đo giá trị để quyết định những ai được thăng tiến và thưởng phạt như thế nào đều đang tự lừa dối bản thân. Mọi người đều biết thực tế là đánh giá thành tích luôn được cơ cấu sao cho khớp với đường cong phân phối, và những việc như vận động chính trị và những co giãn trong quy trình luôn quan trọng hơn những gì chúng ta thực sự cống hiến.
Ben ra khỏi thang máy – đúng vậy, ở cái tòa nhà này, cái gì cũng chậm chạp – bước vào phòng làm việc, rồi tiến thẳng tới bàn của mình. Căn phòng trống trơn, ngoại trừ Jerry ngồi trong góc văn phòng, đang la lối một kẻ kém may mắn nào đó trên điện thoại – kẻ dám có chính kiến của riêng mình (có lẽ vậy), và thậm chí còn ngu ngốc hơn, dám cả gan nêu cái chính kiến ấy ra cho lão tiểu bạo chúa này vào ngay sáng thứ Hai nữa chứ!
Ben cắm laptop, ấn nút “play” trên voice mail: “Bạn có 17 tin nhắn mới!”, giọng thu âm điện tử lanh lảnh vang lên, Ben thấy chán hẳn. Hầu hết, đều là những tin nhắn quấy rầy người ta chứ chẳng mang lại thông tin hấp dẫn nào. Nhưng có một tin thu hút sự chú ý của Ben: Spencer thuộc bộ phận Tài chính hỏi sao hắn không đến dự buổi họp Dự án Khởi nguồn hôm thứ Sáu vừa rồi. Dự án Khởi nguồn là cái quái gì? Thi thoảng, Ben lại tự hỏi mình đang nắm được mọi chuyện trong công ty hay thực chất là chẳng biết có chuyện quái gì đang diễn ra xung quanh hết? Rõ ràng hắn chẳng biết tí gì về vụ họp hành này.
Ben nhận thấy, lẽ ra hắn không nên bỏ thuốc. Khi anh còn là cái “ống khói tàu hỏa”, anh sẽ phải mò xuống chỗ mái che căn phòng dưới tầng hầm đặng tham gia vào công cuộc làm “thơm mồm, bổ phổi, tiệt trùng lao”. Phần quà cho anh là có cơ hội được trà trộn vào đủ loại hội nhóm của các đệ tử thuốc lá khác, nhiều kẻ trong số đó nếu không là sếp lớn thì cũng là sếp nhỏ. Trong lúc đê mê chém gió và buôn chuyện trong đám khói thuốc mịt mù hôi hám đó, thể nào vài tin nóng cũng bị phun ra, và anh sẽ biết ngay đang có chuyện gì hay ho trong tổ chức. Nếu Ben ta nhận ra chuyện bỏ thuốc sẽ dẫn đến tình cảnh “xa rời quần chúng” này, có cho vàng hắn cũng không dám bỏ. Ừm, vậy thì hắn sẽ xuống lỗ sớm thôi, nhưng mà ít nhất, hắn cũng biết Dự án Khởi nguồn đó là cái quỷ gì.
Hắn kiểm tra các tin nhắn khác, lục lại nhật ký trực tuyến và hộp thư đến hòng kiếm được tí dấu vết của cái dự án mang tên Khởi nguồn. Công cốc! Không có trên mạng nội bộ. Lạ thật! Hay là Spencer nhầm? Hay đó chỉ là tin vịt để trêu hắn thôi? Ben quyết định, tốt nhất là cứ thảo luận với Jerry về việc này trong buổi báo cáo sáng thứ Hai lúc 9h30. Chắc hắn cũng chẳng cần phải “báo cáo” với Jerry chuyện gì khi hắn đã phải dành nguyên ngày cuối tuần đáng nguyền rủa với lão yêu quái này, nhưng ít ra, Jerry có thể sẽ biết về vụ dự án đó, vì lão là ngài-40-điếu-Marlboro-một-ngày cơ mà.
Cuối cùng, Jerry cũng gọi Ben lên lúc 11h, trễ gần 2 tiếng đồng hồ so với lịch hẹn. Ben phải ngồi chịu trận đứng nhìn dòng người đổ vào văn phòng Jerry, chen cả vào lịch của hắn suốt 2 giờ qua. Có nhiều gã trông tướng tá đô con nhưng trên mặt đều mang cái vẻ hồi hộp, sợ sệt đến nỗi không thốt ra được lời nào. Ben bước vào phòng Jerry với chút lo lắng. “Ngồi xuống đi Ben”, Jerry ra lệnh, thậm chí không thèm rời mắt đống giấy tờ của lão lấy một giây. Không hiểu sao Jerry có thể leo lên cái ghế cao chót vót này trong khi lão có vẻ chẳng biết gì về những kỹ năng giao tiếp, phép lịch sự, thái độ thân thiện hay sự tôn trọng v.v… vậy nhỉ? Ben cười thầm trong bụng, khó chịu ngồi xuống ghế và nhận ra sự xuẩn ngốc an nhiên của lão.
Ben chưa kịp ổn định chỗ ngồi thì Jerry đã vào thẳng vấn đề: “Ben, tôi có cơ hội phát triển cho cậu đây”. Ben ngạc nhiên lắm vì hắn cứ đinh ninh thể nào cũng nhận được tin xấu từ lão. Có khi hắn đã trở nên quá bi quan, yếm thế khi đến tuổi. Đây có thể lại là một cơ hội vàng giúp hắn “một bước lên tiên” cũng nên. “Em đang rửa tai lắng nghe đây, anh Jerry”, Ben nói với giọng hồ hởi không ngờ.
Jerry tiếp, “Chúng tôi muốn cậu tiếp quản Dự án Khởi nguồn”. Ben choáng nặng, choáng tới mức phải bíu tay vào thành ghế để khỏi đổ vật ra sàn. Hắn cầu cho Jerry không trông thấy. Jerry lại tiếp tục ba hoa: “Cậu biết rồi đấy, đây là một khởi đầu kinh doanh quan trọng nhưng lại bị chậm một năm, và ta gần như đang ở thế “đạn đã lên nòng” rồi. Công ty cần người có khả năng tiếp quản thay cho Mark, chủ nhiệm dự án cũ. Mọi người tin rằng Mark đã xoay xở rất tốt cả khi dự án lâm vào hoàn cảnh khó khăn, vì vậy, nhiệm vụ chính bây giờ là làm sao để đưa con tàu cập bến an toàn”.
Ben choáng đến nỗi không thể mở miệng trả lời ngay tắp lự được. Dự án Khởi nguồn là “nhiệm vụ quan trọng của doanh nghiệp” mà hắn lại chẳng biết tí gì về nó. Dù dự án đó là tối mật hay tại vì hắn mù thông tin, Ben càng lúc càng thấy khó chịu. Trong lúc đầu óc còn đang bay bay, Ben không để ý Jerry có đề cập đến chuyện chủ tọa cuộc họp vừa công khai tái khẳng định sự hậu thuẫn của ông dành cho Mark với tư cách chủ nhiệm dự án trong thời kỳ khó khăn, mặc dù vậy, do vài nguyên nhân, việc thay đổi chủ nhiệm vẫn không thể không làm.
Ben tập trung trở lại vào những lời đao to búa lớn của Jerry: “… và chắc cậu không cần tôi phải nhắc lại là Hội đồng Quản trị đang rất kỳ vọng vào dự án này, đây cũng chính là cột mốc quan trọng trong hồ sơ cá nhân cũng như trong sự nghiệp của bất kỳ thành viên nào của tập đoàn Xennic này đâu nhỉ?
Bắt đầu từ hôm nay, tôi muốn cậu phải thu dọn ngay tư trang, đồ đạc và chuyển đến văn phòng bên Luton – nơi cậu sẽ bắt tay vào làm việc ngay đầu tuần sau. Bây giờ, tôi phải đến hội nghị hội đồng cổ đông, tôi không có thời gian nghe báo cáo về cái gì khác nữa đâu nhưng tôi hứa sẽ gặp cậu sau. Chúc mừng Ben, nhớ đừng có làm tôi thất vọng đấy!”
Và cứ thế, như một cơn lốc, Jerry rút lấy một điếu Marlboro, bước nhanh ra khỏi văn phòng. Ben gần như chỉ muốn mấy cái cửa kính to đùng ở đây tan biến vào hư không. Ben như chết lặng ở đó tận 5 phút, mãi đến khi trợ lý của Jerry phải vào xem hắn có làm sao không.
Rốt cuộc, hắn cũng trở lại là chính mình khi nói chuyện về Dự án Khởi nguồn qua vách ngăn bàn làm việc của hắn với Lewis. Lewis cười và cho Ben hay, dự án đó đúng ra là Dự án Achilles, chẳng phải là “bí mật quân sự” gì của công ty hết ráo! Người ta đã đổi tên dự án vào tuần trước để dự án có cái tên mới hợp với tính sáng tạo của nó hơn, mặc dù trong thâm tâm, tên yếm thế Lewis cũng thật sự tin rằng chuyện đổi tên này chẳng qua chỉ để nghe cho kêu và để ngăn mọi người không rút khỏi dự án mà thôi.
Ben biết Dự án Achilles quả thực rất to tát và hắn bỗng cảm thấy khá hơn tí chút về toàn bộ vấn đề; ừm, có thể không phải vì việc chuyển qua Luton. Hắn sẽ phải thuyết phục bà xã hắn rằng việc chuyển tới Luton là một chuyện tốt đối với gia đình thế quái nào đây nhỉ? Ừ, có thể đó thực sự là một cơ hội ngon lành. Chắn chắn Mark, tay chủ nhiệm dự án đã làm rất tốt, tay này đã được chuyển tới Florida để quản lý Dự án Tầm nhìn. Có khi Luton cũng không đến nỗi tệ nếu Florida là bến đỗ tiếp theo của hắn.
Ben đáp rằng chuyện làm việc chăm chỉ của Mark trong Dự án Achilles đã được công ty ghi nhận là rất tốt. Lewis nhìn Ben vẻ kẻ cả, bảo: mấy tay “chính khách doanh nghiệp” luôn luôn dành chỗ thơm cho tay chân của mình, “và cậu không nghĩ Mark, rể quý của Giám đốc điều hành, có việc để làm với điểm đến Florida của hắn sao?” Thế là phút giây hạnh phúc ngắn ngủi của Ben đã nhanh chóng trôi theo dòng nước.
XỬ TRÍ KHÔN NGOAN
Mặc dù câu chuyện trong chương đầu tiên này hoàn toàn hư cấu nhưng nó cũng đã vẽ nên bức tranh chân thực về những gì thường diễn ra trong một công ty, bất kể ở loại hình nào trên toàn thế giới. Những bạn trẻ tài năng, sáng láng, vừa chân ướt chân ráo đi làm và đang tràn trề hy vọng, nhận ra những nỗ lực và mục tiêu tích cực của mình dần dần bị những thủ đoạn trong công ty bóp chết.
Như chúng tôi đã giới thiệu, mục đích chính của cuốn sách là để trang bị cho các bạn những kiến thức quan trọng về những chuyện phức tạp trong công ty, góp phần mở rộng con đường hoạn lộ của bạn. Chúng tôi cũng không có ý cổ xúy cho những mưu hèn kế bẩn. Không bao giờ! Chúng tôi chỉ cố gắng vạch trần chúng: Những thủ đoạn nhằm mục đích mưu lợi cho bản thân của những kẻ gian manh xảo trá. Để đạt được mục đích, chúng sẵn sàng bán rẻ người khác, và thậm chí bán rẻ luôn cả tổ chức.
Trước khi đi vào phân tích phần đầu và giới thiệu ba kế bẩn đầu tiên, hãy để bản thân bạn giải lao đôi chút với vài bài tập đối kháng liên quan đến địa vị và quyền lực. Để có thể học được nhiều điều nhất từ bài tập này, hãy xem như đây là một cơ hội phát triển thật sự. Hãy tự hỏi những câu sau để xem mức nhận thức về tình hình chính trị ở công ty của bạn đến đâu: sắc sảo, ngây thơ hay hoàn toàn không biết gì.
– Ben nên làm gì khác trong cuộc gặp với Jerry?
– Tại sao bạn tin rằng Dự án Khởi nguồn đã bị đổi tên?
– Có những dấu hiệu nguy hiểm nào về Dự án Khởi nguồn/Achilles?
– Ben có nên hút thuốc trở lại không?
– Ben có thể phải đánh đổi những gì nếu anh nắm lấy “cơ hội” này?
– Công ty có thể sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu Jerry tiếp tục giữ ghế?
– Những gì đang thực sự diễn ra sau “bức màn nhung”?
– Luton và Florida đều có sân bay quốc tế, điều đó có khiến cả hai nơi thuận lợi ngang nhau không?
Câu hỏi quan trọng dành cho bạn là: Nếu ở địa vị của Ben, bạn sẽ làm gì tiếp theo? Những trang sau sẽ làm sáng tỏ các thắc mắc trên cho bạn, do chúng tôi đã khám phá được về những kế bẩn khiến bao người khốn đốn. Nếu sắc sảo trong các mánh khóe chốn quan trường, bạn sẽ nhận ra ngay ba kế bẩn chốn làm việc này.
Kế bẩn #1: Con tốt thí mạng
Phân công cho kẻ “làm vật tế thần” những dự án hay nhiệm vụ đã được số phận an bài là cầm chắc thất bại, hòng cứu vãn cho những kẻ được ưu ái hơn khỏi tổn hại thanh danh.
Kế bẩn #2: Cơ hội thăng tiến
Để dụ dỗ ai đó nhận một nhiệm vụ, dự án hay công việc mà họ có lý do để từ chối, hãy rót mật vào tai họ rằng đó là một cơ hội thăng tiến hiếm có.
Kế bẩn #3: Lý đại đào cương
Công khai thể hiện sự ủng hộ cho một dự án hoặc cá nhân chiến lược nào đó, trong lúc vẫn phải tính trò “lý đại đào cương”: “Tôi chắc như đinh đóng cột rằng Mark chính là người đã lèo lái cả ê kíp trong những ngày khó khăn này”.
