Vậy chúng ta hãy tỏ ra can đảm trước cái chết, hai tay nắm lấy cái ý tưởng ghê gớm đó và trực diện xem kỹ nó! Hãy hỏi cái chết có lợi cho ai, hãy biết cái chết muốn gì ở chúng ta? Hãy quay đi quay lại tứ phía, hãy đọc từng vần của câu đố đó và hãy nhìn trước vào trong mộ!
Hình như từ lúc mắt tôi nhắm lại, tôi nhìn thấy một vầng sáng lớn và một vực thẳm ánh sáng. Ở đó tâm trí tôi quay cuồng không ngừng. Hình như trời sẽ rực sáng từ bản chất, các tinh tú chỉ là những đốm tối đen và đáng lẽ với mắt thường đó là những vảy vàng đặt trên tấm nhung đen thì hình như đó lại là những chấm đen trên tấm dạ vàng.
Hoặc khốn khổ cho tôi, có lẽ đó là một vực sâu gớm ghiếc, thành vực lót bằng những bóng tối, ở đây, tôi sẽ rơi không ngừng, trong tăm tối vẫn trông thấy những hình hài cựa quậy.
Hoặc bỗng nhiên thức dậy, tôi sẽ thấy mình đang ở trên mặt phẳng ẩm thấp, bò trong tối đen và quay xung quanh tôi như một cái đầu đang lăn. Hình như có một làn gió mạnh sẽ đẩy tôi và tôi đụng vào những cái đầu đang lăn lộn đây đó. Đây đó sẽ có những vũng và suối chứa đầy một chất lỏng kì lạ và ấm; tất cả đều có một màu đen kịt khi mắt tôi trong vòng quay, hướng lên phía trên thì chúng chỉ thấy một bầu trời bóng tối, những lớp dầy của bầu trời đó đè nặng lên mi mắt tôi, và phía xa xa ở tít tận cùng là những vòm khói lớn đen như bóng đêm. Mắt tôi cũng nhìn thấy trong đêm bay đi bay lại những tia sáng nhỏ màu đỏ, khi lại gần hóa thành những con chim lửa và hoàn toàn sẽ như thế trong cõi vĩnh hằng.
Cũng có thể vào một ngày nào đó, những người đã bị hành hình ở pháp trường La Grève sẽ tập hợp lại vào những đêm đông tối đen trên pháp trường vốn thuộc về họ. Sẽ có một đám đông tái xanh và đỏ lòm và tôi sẽ không vắng mặt. Sẽ không có trăng và người ta nói thầm với nhau. Tòa Thị chính vẫn còn kia với bộ mặt cũ kỹ, mái nhà xơ xác, mặt đồng hồ trước đấy đã tàn nhẫn chỉ giờ cho tất cả chúng tôi. Sẽ có trên quảng trường một cái máy chém của địa ngục mà quỷ sứ sẽ hành hình tên đao phủ vào lúc 4 giờ sáng. Đến lượt chúng ta, chúng ta sẽ là đám đông vây quanh để chứng kiến cuộc hành hình.
Chắc hẳn rồi sẽ như thế! Nhưng nếu những người chết trở lại thì hình thù của họ như thế nào nhỉ? Thân thể cụt đầu không hoàn chỉnh của họ sẽ như thế nào? Họ sẽ lựa chọn hình thù nào? Cái đầu hay cái thân sẽ là bóng ma?
Than ôi! Sau khi chết linh hồn sẽ như thế nào nhỉ? Bản chất linh hồn sau khi chết sẽ là gì? Cái chết sẽ lấy đi cái gì của linh hồn hay cho thêm linh hồn cái gì? Linh hồn sẽ ở đâu? Cái chết có cho linh hồn mượn đôi mắt trần để nhìn lại trái đất và khóc không nhỉ?
Ô! Một vị linh mục! Một vị linh mục có thể hiểu biết được điều đó. Tôi muốn có một vị linh mục và một cây thánh giá để hôn.
Lạy Chúa, vẫn chỉ có vị linh mục ấy.
