Từ biệt đức Sứ Đồ, Vinixius đến nhà ngục với trái tim được niềm hy vọng tái sinh. Đâu đó sâu thăm thẳm trong tâm hồn chàng hãy còn tiềm ẩn nỗi tuyệt vọng và kinh hãi, nhưng chàng cố dập đi trong lòng những tiếng nói đó. Chàng nghĩ không lẽ nào sự bênh vực của vị tổng quản thay mặt Chúa và sức mạnh của lời cầu nguyện của ông lại không mang lại kết quả gì. Chàng sợ thiếu mất niềm hy vọng, chàng sợ nghi ngờ. “Ta sẽ tin vào lòng nhân từ của Chúa – chàng tự nhủ – ngay cả khi nhìn thấy nàng nằm trong hàm sư tử”. Và nghĩ như thế, mặc dù tâm linh chàng run lên và thái dương chàng toát mồ hôi lạnh, chàng thấy tin tưởng. Giờ đây mỗi nhịp đập của trái tim chàng như một lời cầu nguyện. Chàng bắt đầu hiểu được rằng lòng tin có thể dời núi, bởi chàng cảm thấy trong lòng có một sức mạnh kỳ lạ mà trước đây chàng chưa hề cảm thấy. Chàng ngỡ như mình có thể làm nổi những việc chỉ mới hôm qua đây thôi còn vượt quá sức của chàng. Đôi khi chàng có cảm tưởng rằng điều dữ đã đi qua. Và khi nỗi tuyệt vọng lại lên tiếng rên rỉ trong tâm hồn, chàng nhớ lại cái đêm hôm ấy và mái đầu tóc bạc thiêng liêng đã ngước lên nhìn trời cầu nguyện. “Không! Đức Chúa Crixtux sẽ không từ chối con người vừa là môn đồ số một của Chúa vừa là kẻ chăn đàn con chiên! Chúa Crixtux sẽ không từ chối Người, còn ta sẽ không bao giờ nghi ngờ gì cả”.
Chàng chạy đến nhà ngục như một sứ giả mang tin tức mới.
Nhưng tại đây, chàng gặp phải một sự bất ngờ.
Gần như tất cả bọn lính cấm vệ thay nhau canh gác nhà ngục mamertyn đều quen mặt chàng và thường chúng không hề gây cho chàng một khó khăn nào cả, nhưng lần này sợi dây xích sắt không mở ra, ngược lại viên bách trưởng tiến đến gần chàng và bảo:
– Xin hãy tha lỗi, thưa ngài hộ dân quan cao quý, hôm nay chúng tôi được lệnh không cho một ai vào cả.
– Lệnh à? – Vinixius tái mặt hỏi lại.
Người lính nhìn chàng thông cảm và đáp:
– Vâng, thưa ngài. Lệnh của hoàng thượng. Trong nhà ngục có rất nhiều người ốm, có thể người ta sợ rằng những người đến thăm sẽ mang bệnh dịch lây cho thành phố.
– Nhưng người vừa nói rằng lệnh chỉ cho riêng ngày hôm nay thôi mà?
– Đến trưa sẽ đổi gác.
Vinixius nín lặng và bỏ mũ, vì chàng cảm thấy chiếc mũ pileolus mà chàng đang đội trên đầu nặng như chì.
Lúc đó người lính tiến sát lại hạ giọng nói:
– Xin ngày hãy bình tâm. Lính cánh và cả bác Urxux đang trông giữ nàng.
Nói đoạn anh ta cúi xuống và nhanh như chớp dùng kiếm dài kiểu Gan của mình vạch lên phiến đá hình một con cá.
Vinixius liếc nhanh nhìn anh ta.
– Và ngươi lại là cấm quân?
– Cho tới khi nào tôi còn chưa bị nhốt vào trong kia – Người lính vừa đáp vừa trỏ vào nhà ngục.
– Cả ta cũng kính Chúa Crixtux.
– Cầu cho sáng danh Người! Thưa ngài, tôi biết chứ! Tôi không thể để ngài vào ngục được, nhưng nếu ngài viết thư, tôi sẽ chuyển cho bọn cai ngục hộ.
– Xin cảm ơn người anh em.
Chàng xiết chặt tay người lính rồi bước đi. Chiếc mũ pileolus thôi không đè nặng như chì lên đầu chàng nữa. Mặt trời buổi sớm lên cao bên trên tường nhà ngục và cùng với ánh mặt trời sáng chiếu, một niềm cổ vũ lại len vào tim Vinixius. Người lính là tín đồ Thiên Chúa này với chàng như một bằng chứng mới về sự hùng mạnh của Chúa Crixtux. Lát sau, chàng dừng lại, dán mắt vào những đám mây màu hồng đang lơ lửng trên đồi Kapiton cùng thần miếu Xtator và thốt lên:
– Hôm nay con không được gặp nàng, Chúa ôi, nhưng con tin vào sự nhân từ của Chúa!
Ở nhà, ông Petronius đang đợi chàng, như thường lẹ, ông “lấy đếm làm ngày’ và vừa mới trở về. Song ông cũng đã kịp tắm và xoa dầu để chuẩn bị đi ngủ.
– Cậu có tin mới dành cho anh đây – Ông nói: Hôm nay cậu vừa ở chỗ Tulius Xexenion, có mặt cả hoàng đế tại đó nữa. Không rõ tại sao hoàng hậu lại nẩy ra ý định mang thằng bé Rufiux theo…Có thể là để dùng sắc đẹp của thằng bé làm mềm lòng hoàng đế cũng nên. Không may, đứa bé buồn ngủ và thiếp đi trong lúc đọc thơ, giống như Vexpazian dạo nọ, trông thấy thế, Ahenobarbux ném ngay cốc rượu vào thằng bé, khiến nó bị thương nặng, Poppea ngất xỉu, tất cả mọi người đều nghe hoàng đế thốt: “Quá đủ đứa con thêm này rồi!”, mà anh biết đấy, điều đó cũng đồng nghĩa với cái chết.
– Cơn giận dữ của Chúa đang treo trên đầu hoàng hậu – Vinixius đáp – nhưng sao cậu lại kể cho cháu nghe chuyện ấy?
– Cậu kể vì cả anh lẫn Ligia đều bị cơn giận của Poppea theo đuổi, bây giờ bị vướng nỗi bất hạnh của chính mình có thể ả không muốn trả thù nữa và có thể lấy được lòng ả cũng nên. Tối nay cậu sẽ gặp và nói chuyện với ả.
– Cảm ơn cậu, cậu mang cho cháu một tin tốt lanh.
– Anh đi tắm rửa rồi nghỉ ngơi đi. Môi anh tím tái, anh chỉ còn là một cái bóng thôi đấy.
Nhưng Vinixius lại hỏi:
– Thế người ta không báo bao giờ bắt đầu cuộc ludus matutimus đầu tiên sao?
– Mười ngày nữa. Nhưng người ta sẽ lấy các nhà ngục khác trước. Chúng ta càng còn nhiều thời gian càng tốt. Chưa phải mọi thứ đều hỏng cả đâu.
Ông nói thế nhưng là nói những điều chính ông cũng không còn tin nữa, bởi ông biết rõ rằng, một khi hoàng đế đã tìm được một lời đáp tuyệt vời chứa đầy ngụ ý để trả lời điều khẩn cầu của Aliturux, trong đó người tự so sánh với Bratux, thì ông còn cách nào cứu nổi Ligia. Vì thương hại, ông cũng giấu đi điều mà ông nghe được tại nhà Xexenion, rằng hoàng đế và Tygelinux đã quyết định sẽ chiếm lấy cho mình và cho đám bạn bè những trinh nữ Thiên Chúa giáo xinh đẹp nhất để làm nhục trước khi họ chịu khổ hình, số còn lại sẽ ban cho bọn lính cấm vệh và quản thú trong ngày bắt đầu hội thi.
Biết rằng Vinixius không khi nào muốn sống khi Ligia đã chết, ông cố tình gieo niềm hy vọng trong tim chàng, trước hết vì đồng cảm với chàng, sau nữa, con người duy mỹ này cũng muốn rằng một khi phải chết, Vinixius sẽ chết đẹp đẽ, chứ không phải với bộ mặt xám xịt đã bị nỗi đau đớn và mất ngủ hủy hoại.
– Hôm nay cậu sẽ nói với Auguxta – Ông bảo – Ít nhiều như thế này: “Người hãy cứu lấy Ligia cho Vinixius, còn tôi sẽ cứu Rufiux cho người”. Và cậu sẽ suy nghĩ về việc đó thật đấy. Đối với Ahenobarbux, chỉ cần một lời được nói vào giây phút thích hợp, cũng có thể cứu sống hoặc giết chết một mạng người. Mà chí ít thì chúng ta cũng kéo dài được thời gian.
– Cảm ơn cậu – Vinixius lặp lại.
– Tốt nhất anh hãy cảm ơn cậu một khi đã được ăn và được nghỉ. Thề có Atena! Ngay cả trong nỗi bất hạn lớn nhất, Ođyxe cũng vẫn nghỉ đến chuyện ăn và ngủ. Chắc suốt cả đêm anh thức trong tù?
– Không – Vinixius trả lời – Vừa rồi cháy định đến nhà ngục, nhưng đã có lệnh không cho một ai vào. Xin cậu, thưa Petronius, cậu hãy tìm hiểu xem chỉ có lệnh cho ngày hôm nay hay cho đến tận hôm hội thi đấu.
– Đêm nay cậu sẽ tìm hiểu và sáng sớm mai sẽ nói cho anh hay lệnh ấy có giá trị đến bao giờ và tại sao lại được ban bố. Còn bây giờ, dù cho vì buồn phiền thần Heliox có lặn xuống đất nước Kimeri đi chăng nữa, cậu cũng phải đi ngủ đã, còn anh hãy làm theo gương cậu.
Và họ chia tay, nhưng Vinixius lại tới thư viện và bắt đầu viết cho Ligia một bức thư.
Viết xong, chàng tự tay mang đến giao cho người gác trưởng là tín đồ Thiên Chúa, người ấy lập tức mang thư vào nhà ngục. Lát sau, anh ta quay lại với lời chúc sức khỏe của Ligia và hứa rằng ngay trong ngày hôm nay anh ta sẽ mang cho chàng thư trả lời của nàng.
Song Vinixius không muốn quay về, chàng ngồi xuống một phiến đá đợi thư Ligia. Mặt trời đã lên cao trên bầu trời và như thường lệ, những đám đông người băng qua Clivux Argentariux đổ dồn về Forum. Bọn mua đi bán lại rao mời những món hàng của chúng, đám thầy coi bói xin được phục vụ những người đi qua, các vị công dân dậm những bước chân trang trọng đến các diễn đàn công cộng để nghe các diễn giả qua đường hoặc kể lại cho nhau nghe những tin tức sốt dẻo nhất. Khi cái nóng thiêu đốt mạnh hơn, những đám đông vô công rồi nghè lại nấp dưới những hàng cột của các thần miếu, từ trong đó chốc chốc lại bay vù ra hàng đàn bồ câu với tiếng đập cánh ồn ã, lông trắng lóng lánh trong sắc sáng láng và thẳm xanh của vòm trời.
Dưới tác dụng của ánh sáng quá chói, của tiếng ồn ào, của sự ấm áp và sự mỏi mệt quá đỗi, mắt Vinixius bắt đầu díp lại. Tiếng kêu đơn điệu của những chú bé đang chơi trò đoán ngón tay ở bên cạnh và những bước chân đều đặn của binh lính ru đưa chàng vào giấc ngủ. Chàng còn ngẩng đầu dậy vài lần đưa mắt nhìn nhà ngục, rồi tựa đầu vào tảng đá, thở dài như một đứa trẻ ngủ thiếp đi sau một hồi lâu kêu khóc, chàng thiếp đi.
Và chàng mơ những giấc mơ. Chàng thấy như giữa đêm thâu chàng bế Ligia đi qua một khu vườn nho lạ, trước chàng là bà Pomponia Grexyna cầm cây đèn trong tay để soi đường. Một giọng nói nào đó, chừng như tiếng ông Petronius gọi từ đằng xa sau lưng chàng: “Quay lại đi!”. Nhưng chàng không để ý gì đến tiếng gọi đó, cứ bước tiếp theo sau bà Pomponia, chơ tới lúc họ đến một chiếc lều, trên ngưỡng cửa là Sứ Đồ Piotr đang đứng. Khi ấy chàng trỏ vào Ligia và nói: “Chúng con vừa thoát khỏi đấu trường, thưa Người, nhưng không sao đánh thức nàng nổi, xin Người hãy làm nàng tỉnh dậy”. Nhưng ông Piotr trả lời: ”Chính Đức Chúa Crixtux sẽ đến để đánh thức nàng dậy!”.
Rồi những cảnh tượng bắt đầu lẫn lộn. Trong giấc mơ chàng thấy Nerô và Poppea đang bế trong tay cậu bé Rufiux với cái trán đẫm máu mà ông Petronius đang lau, gã Tygelinux đang rắc tro lên chiếc bàn bày đầy những món ăn đắt tiền, Vitelius đang ngốn những món ăn ấy, bao nhiêu cận thần nữa đang ngồi trong tiệc. Còn chính chàng đang nằm bên cạnh Ligia, nhưng giữa các bàn là lũ sư tử đang dạo bước, máu đang chảy ròng ròng từ những chiếc mõm màu vàng hoe của chúng. Ligia cầu xin chàng hãy đưa nàng ra ngoài, nhưng chàng không thể nhích nổi chân tay. Rồi những giấc mơ của chàng là một sự hỗn độn khốn cùng và rốt cuộc tất cả chìm trong một bóng đen dày đặc.
Chàng tỉnh khỏi giấc ngủ say sưa khi cái nóng của mặt trời và những tiếng kêu vang lên ngay cạnh chỗ chàng ngồi đánh thức chàng. Vinixius dụi mắt, đường phố đông đặc những người là người, hai kẻ dẹp đường, mặc áo tunica màu vàng, vừa dùng chiếc sào dài gạt xô đám đông vừa kêu lên dẹp đường cho một chiếc kieeun tuyệt đẹp do bên tên nô lệ người Ai Cập lực lường khiêng đi.
Trong kiệu có một người nào đó mặc ào dài màu trắng đang ngồi, không trông rõ mặt người ấy vì y đang giữ một cuốn giấy chỉ thảo ngay trước sát gần mắt chăm chú đang đọc.
– Dẹp chỗ cho ngài cần thần tôn quý! – Bọn dẹp đường thét lên.
Nhưng đường phố đang đông chật người khiến chiếc kiệu phải dựng lại một lát. Khi ấy vị cận thần nóng ruột buông cuộn giấy xuống, nhô đầu ra ngoài gọi:
– Đuổi ngay bọn khốn kia đi cho ta! Mau!
Đột nhiên, nhận ra Vinixius, y thụt đầu vào và đưa vội cuộn giấy lên che mắt.
Vinixius đưa tay lên trán, ngỡ như chàng vẫn đang nằm mơ.
Trong kiệu, lão Khilon đang ngồi.
Lúc ấy bọn dẹp đường đã dẹp xong và những người Ai Cập sắp tiến lên, đột nhiên chàng hộ dân quan trẻ tuổi, người chỉ trong giây lát đã hiểu ra được nhiều điều trước kia chàng không sao hiểu nối, tiến đến sát chiếc kiệu.
– Xin chúc sức khỏe ngài Khilon! – Chàng nói.
– Hỡi chàng trai trẻ! – Lão Hy Lạp đáp với vẻ trịnh trọng và tự hào, cố tạo ra nét bình thản, điều mà trong lòng lão không có nổi – Xin Chào, nhưng chớ có giữ ta lại bởi ta đang vội đi gặp bạn ta ngài Tygelinux cao quý.
Vinixius nắm lấy mép kiệu, cúi lại phía lão, nhìn thẳng vào mặt lão, hạ giọng nói:
– Có phải chính ngươi đã bán rẻ Ligia?
– Hỡi người khổng lồ của Menmon! – Lão Khilon kinh hoàng kêu lên.
Nhưng trong mắt Vinixius không có anh đe dọa nên cơn sợ hãi của lão già Hy Lạp nhanh chóng qua đi. Lão nghĩ rằng lão được sự che chở của Tygelinux và của chính hoàng đế, những thế lực mà tất thảy mọi người đều phải run sợ và lão đang được những nô lệ tráng kiện vây quanh, còn Vinixius đứng trước lão, không một tấc sắt, với nét mặt hốc hác và dáng người còng xuống vì đau đớn.
Nghĩ thế, sự táo tợn quay trở lại với lão. Trừng đôi mắt có đường viền đỏ quạnh nhìn Vinixius, lão thì thào đáp lại:
– Còn ngươi, khi ta đang chết đói, chính ngươi đã ra lệnh đánh đòn ta.
Một giây lâu, cả hai cùng nín lặng, rồi giọng trầm đục của Vinixius cất lên:
– Tôi đã xúc phạm đến lão, Khilon à!…
Lão Hy Lạp bèn ngẩng cao đầu và đập ngón tay vào nhau, động tác mà ở La Mã là dấu hiệu của sự xem thường và khinh miệt, rồi lão cao giọng đáp cho mọi người đều nghe thấy:
– Anh bạn này, nếu như anh có điều gì khẩn cầu ta, hãy tới nhà ta trên đồi Exquilin vào buổi sáng, vào giờ đó sau khi ta tắm ta sẽ tiếp khách và khách hàng.
Rồi lão gật đầu ra hiệu cho bọn Ai Cập nhấc chiếc kiệu lên, đám nô lệ mặc áo tunica màu vàng lại bắt đầu vừa gào lên vừa vung vẩy chiếc roi dài:
– Tránh đường cho kiệu ngài Khilon Khiloniđex cao quý! Dẹp đường! Dẹp đường!…
