Những sĩ quan mặc quân phục và những người dân sự mặt khó đăm đăm hối hả vào ra tòa dinh thự trên đảo Kamenny, chen nhau qua cánh cửa trước dưới vòm mái hiên cột trắng. Phía sau ngôi nhà cổ dòng Neva nằm cuộn mình, đóng băng và phủ kín tuyết, một con rắn trắng đang trườn qua thành phố đổ nát.
Viên trung úy trọc đầu hộ tống ta tới một trong những ụ súng máy phía trước dinh thự, nơi một đám lính đang ngồi sau những bao cát xếp chồng, nhấm nháp trà loãng từ những chiếc cốc thiếc. Tay trung sĩ chỉ huy đọc thư của đại tá, liếc nhìn ta, và nói, “Cậu có thứ gì cho ông ấy à?”
Ta gật đầu và anh ta ra hiệu cho ta đi theo. Viên trung úy quay người và bước đi, không hề ngoảnh lại, chăm chăm thoát khỏi tình cảnh đã biến thành một buổi sáng không may mắn đối với anh ta.
Cuối cùng bọn ta cũng tìm thấy Grechko ở dưới nhà trong hầm rượu của ngôi biệt thự. Tất cả những chai rượu vang lâu năm ấy đã bị uống hết từ đời nảo đời nào, nhưng các vách tường vẫn còn lỗ chỗ những ngăn giá bằng đất nung. Viên đại tá đứng cạnh một trong những sĩ quan dưới quyền của ông ta đang kiểm kê đồ theo một danh sách. Những người lính trẻ lấy xà beng cạy mở các kiện gỗ. Họ thọc tay vào trong lớp giấy xén vụn bảo vệ đồ bên trong, lấy ra những chiếc hộp thiếc và lọ cùng các bao vải gai và đọc to các thứ bên trong.
“Hai cân thịt giăm bông hun khói.”
“Năm trăm gam trứng cá đen.”
“Một cân thịt đông.”
“Hành và tỏi… không đề cân.”
“Một cân đường trắng.”
“Một cân cá trích muối.”
“Lưỡi luộc, không đề cân.”
Cả phút đồng hồ ta đứng ngây ra nhìn đống đồ ăn một lúc một chất cao, tất cả những nguyên liệu cho một bữa tiệc huyền thoại. Cà rốt và khoai tây, gà đã vặt lông cùng những lọ kem chua, bột mì, mật ong, mứt dâu tây, những lọ nước anh đào lên men, nấm thông đóng hộp, những thanh bơ gói trong giấy sáp, một thanh sô cô la Thụy Sĩ nặng hai trăm gam.
Tay trung sĩ hộ tống ta thì thầm một tiếng với tay sĩ quan đang đứng cạnh Grechko. Viên đại tá nghe thấy anh ta và ngoảnh về hướng ta. Suốt mấy giây đồng hồ ông ta nhíu mày, không nhớ ra được ta, những nếp nhăn sâu hoắm chằng chịt trên trán.
“À,” ông ta nói, nụ cười tươi tắn, lạ lẫm của ông ta hiện ra. “Tên hôi của! Bạn cậu đâu, tên đào ngũ ấy?”
Ta không biết khuôn mặt mình đã phản ứng như thế nào trước câu hỏi đó, nhưng đại tá nhận ra và hiểu.
“Tệ quá,” ông ta nói. “Ta thích anh chàng đó.”
Ông ta chờ đợi ta làm gì đó và suốt một hồi lâu ta không sao nhớ ra được tại sao mình lại ở đây. Khi nhớ được ra, ta cởi cúc áo khoác, lôi cái hộp gỗ nhồi rơm từ dưới áo len của mình ra, và trao lại.
“Một tá trứng,” ta bảo ông ta.
“Tuyệt vời, tuyệt vời.” Ông ta đưa cái hộp cho cấp dưới của mình mà không hề nhìn qua nó và phác cử chỉ về những thứ sơn hào hải vị chất đống trên sàn đá. “Mấy món mới tiếp tế bằng đường hàng không đêm qua. Vừa kịp lúc. Cậu biết ta đã phải đổ bao nhiêu món nợ ân tình vào cho cái đám cưới này không?”
Viên sĩ quan dưới quyền đưa cái hộp trứng cho một người lính trẻ và đánh dấu một cái vào cuốn sổ của anh ta. “Một tá trứng nữa.”
Ta nhìn người lính bước đi cùng cái hộp.
“Đồng chí đã có trứng rồi à?”
Tay cấp dưới kiểm tra cuốn sổ của mình. “Bây giờ là bốn tá rồi.”
“Càng nhiều càng tốt,” đại tá nói. “Bây giờ chúng ta có thể làm bánh cả. Đây, đưa cho cậu nhóc một thẻ khẩu phần Loại một. À, cho cậu ta hai sổ; có thể cậu ta còn bạn bè.”
Tay cấp dưới nhướng mày, thấy ấn tượng với sự hào phóng này. Anh ta lấy ra hai thẻ khẩu phần từ một cái xắc cốt da và ký vào. Anh ta lấy một con dấu từ trong túi của mình và đóng vào các tờ thẻ trước khi chia chúng cho ta.
“Cậu sẽ là một anh chàng đắt mối cho mà xem.”
Ta chằm chằm nhìn những tấm thẻ trên tay mình. Mỗi tấm cho ta được quyền nhận khẩu phần của sĩ quan. Ta nhìn quanh hầm rượu. Kolya hẳn là sẽ biết người nhà Dolgorukov chuộng vườn nho nào, vang trắng họ chọn cho món cá tầm; vang đỏ ngon nhất khi sánh đôi với thịt nai. Hoặc giả sử như không biết đi nữa thì anh ta cũng sẽ bịa phăng ra cho xem. Ta nhìn những người lính bước lên tầng đang khiêng những bao gạo và từng dải dài xúc xích mỡ.
Khi ta quay về phía đại tá, ông ta trừng trừng nhìn lại ta. Một lần nữa ông ta lại hiểu ngay vẻ mặt ta. “Những lời cậu muốn nói ra ngay lúc này ấy mà? Đừng nói.” Ông ta mỉm cười và vỗ má ta với vẻ gần như trìu mến thực sự. “Và đó, anh bạn ạ, là bí quyết sống lâu đấy.”
