Chàng thanh niên: Sống nghiêm túc và trân trọng ư?
Triết gia: Chẳng hạn, muốn vào đại học nhưng không chịu học. Đó không phải là thái độ sống nghiêm túc “ngay tại đây, vào lúc này”. Tất nhiên, có thể kỳ thi còn cách rất xa, cũng không biết phải học đến đâu nên sẽ thấy rắc rối. Tuy nhiên, ta cứ giải phương trình, cứ nhớ từ vựng, mỗi ngày một chút thôi cũng được, nghĩa là cứ không ngừng “khiêu vũ”. Cứ thế, chắc chắn ta sẽ có “thành tựu ngày hôm nay”. Và vì thành tựu đó mà ngày hôm nay tồn tại. Ngày hôm nay tồn tại không phải vì kỳ thi trong tương lai xa xôi. Hay trường hợp cha cậu cũng vậy, có thể ông đã nghiêm túc “khiêu vũ” trong công việc hằng ngày của mình, chẳng liên quan gì đến mục tiêu lớn hay nhu cầu phải thực hiện mục tiêu đó cả, sống hết mình “ngay tại đây, vào lúc này”. Nếu đúng như vậy, chắc chắn ông đã sống một cuộc đời hạnh phúc.
Chàng thanh niên: Thầy bảo tôi phải chấp nhận cách sống đó, chấp nhận người cha lúc nào cũng chỉ biết có công việc thôi ư…?
Triết gia: Cậu không cần phải miễn cưỡng chấp nhận. Chỉ có điều, đừng nhìn nhận theo thước đo “người kia đã đến được đâu trên đưòng vạch liền đó” mà hãy quan sát xem người đó đã sống khoảnh khắc này như thế nào.
Chàng thanh niên: Quan sát từng khoảnh khắc ư…?
Triết gia: Đối với cuộc đời cậu cũng như vậy. Cậu đặt mục tiêu cho tương lai xa và coi hiện tại là thời gian chuẩn bị cho mục tiêu đó. Cậu luôn nghĩ rằng “Mình muốn làm điều này, đợi có cơ hội sẽ làm”. Đây là cách sống trì hoãn. Một khi còn trì hoãn cuộc đời thì chúng ta sẽ chẳng đi đến đâu cả mà chỉ sống những tháng ngày tẻ nhạt, đơn điệu. Vì cậu luôn nghĩ rằng “ngay tại đây, vào lúc này” chỉ là thời gian chuẩn bị, là thời kỳ chịu đựng.
Tuy nhiên, cái khoảnh khắc “ngay tại đây, vào lúc này” mà cậu đang học để chuẩn bị cho kỳ thi trong tương lai xa, đã là cuộc đời chính thức rồi.
Chàng thanh niên: Được rồi, tôi thừa nhận! Tôi thừa nhận cần sống hết mình “ngay tại đây, vào lúc này” cũng như không nên vẽ ra một vạch liền không có thực. Nhưng tôi chưa nhìn thấy cả ước mơ lẫn mục tiêu của mình, thậm chí còn chẳng biết phải “khiêu vũ” điệu gì. Với tôi “ngay tại đây, vào lúc này” chỉ là những khoảnh khắc hoàn toàn vô nghĩa!
Triết gia: Đâu cần phải có mục tiêu. Bản thân việc sống một cách nghiêm túc “ngay tại đây, vào lúc này” đã là khiêu vũ rồi. Không cần nghiêm trọng hóa mọi chuyện. Đừng nhầm lẫn giữa nghiêm túc với nghiêm trọng.
Chàng thanh niên: Nghiêm túc nhưng không nghiêm trọng ư?
Triết gia: Đúng vậy. Cuộc đời luôn đơn giản, không có gì nghiêm trọng cả. Chỉ cần sống nghiêm túc trong từng khoảnh khắc thì sẽ không có gì khiến ta phải nghiêm trọng hóa cả.
Và hãy nhớ thêm một điều nữa. Khi đứng trên quan điểm “trạng thái hoạt động hiện thực” thì cuộc đời lúc nào cũng là trọn vẹn.
Chàng thanh niên: Lúc nào cũng trọn vẹn ư?
Triết gia: Cả cậu và cả tôi, dù cuộc đời có kết thúc “ngay tại đây, vào lúc này” thì cũng không gọi là bất hạnh. Cuộc đời kết thúc ở tuổi 20 cũng như cuộc đời kết thúc ở tuổi 90 đều là cuộc đời trọn vẹn, cuộc đời hạnh phúc.
Chàng thanh niên: Ý thầy nói rằng nếu tôi sống nghiêm túc “ngay tại đây, vào lúc này” thì mỗi khoảnh khắc đều là trọn vẹn ư?
Triết gia: Đúng như vậy. Từ đầu đến giờ tôi đã nhiều lần sử dụng cụm từ “lời nói dối cuộc đời”. Cuối cùng tôi sẽ nói cho cậu biết “lời nói dối cuộc đời lớn nhất” là gì.
Chàng thanh niên: Xin hãy cho tôi biết!
Triết gia: Lời nói dối cuộc đời lớn nhất, đó là không sống “ngay tại đây, vào lúc này” mà chỉ chìm đắm trong quá khứ, mơ mộng về tương lai, chiếu ánh sáng mờ nhạt vào cả cuộc đời, tưởng rằng mình đã thấy gì đó. Từ trước đến giờ, cậu vẫn luôn bỏ qua cái “ngay tại đây, vào lúc này” mà chiếu đèn vào quá khứ và tương lai vốn không tồn tại. Cậu đã lừa dối chính cuộc đời mình, đánh mất những khoảnh khắc không thể thay thế.
Chàng thanh niên: …Chà!
Triết gia: Nào, hãy xua tan lời nói dối cuộc đời, can đảm rọi đèn chiếu cường độ mạnh vào cái “ngay tại đây, vào lúc này”. Cậu nhất định có thể làm được.
Chàng thanh niên: Tôi… tôi có thể làm được điều đó sao? Thầy nghĩ rằng tôi đủ can đảm không bấu víu vào lời nói dối cuộc đời, có thể sống một cách nghiêm túc, hết mình “ngay tại đây, vào lúc này” sao?
Triết gia: Cả quá khứ lẫn tương lai đều không tồn tại, nên ta hãy nói chuyện hiện tại nào. Thời khắc quyết định không phải hôm qua, cũng không phải ngày mai mà là “ngay tại đây, vào lúc này”.
