– Tôi không muốn dùng lời hoa mỹ hòng làm giảm nhẹ sự thất bại của chúng ta, Cairon nói tiếp. Tất cả chúng ta đều bất lực trước chứng bệnh của Nữ-thiếu-hoàng. Chúng ta chỉ biết rằng sự hủy diệt vương quốc Tưởng Tượng đã đồng thời đến với chứng bệnh này. Chúng ta không biết nhiều hơn nữa, kể cả điều y thuật sẽ cứu được bà không. Nhưng có thể là – và tôi mong rằng không ai trong các bạn thấy bị xúc phạm khi tôi nói thẳng điều này – có thể là chúng ta, những kẻ đang tụ họp ở đây, không đủ kiến thức, không đủ thông tuệ. Điều hy vọng cuối cùng và duy nhất của tôi là ở đâu đó trong vương quốc bao la này còn có một sinh linh, sáng suốt hơn chúng ta, cho chúng ta lời khuyên và sự giúp đỡ. Nhưng điều này hoàn toàn không có gì chắc chắn cả. Bất luận khả năng cứu giúp ấy ở đâu thì một điều chắc chắn vẫn là: để tìm ra phương thuốc cần phải có một người biết tìm dấu vết, biết phát hiện lối đi ở những nơi khó đi, không lùi bước trước hiểm nguy gian khổ, nói gọn: cần một anh hùng. Và Nữ-thiếu-hoàng đã cho tôi biết tên vị anh hùng ấy, người được bà giao phó số phận của bà và của toàn thể chúng ta: tên y là Atréju, sống tại Biển Cỏ sau Núi Bạc. Tôi sẽ trao AURYN cho y và phái y vào cuộc đại tìm kiếm. Giờ thì các bạn rõ cả rồi đấy.
Nói xong lão Người-ngựa liền bước huỳnh huỵch ra khỏi phòng.
Những người còn lại ngơ ngác nhìn nhau.
– Tên người anh hùng ấy là gì? Một người hỏi.
– Atréju hay sao đó, người khác đáp.
– Chưa hề nghe! Người thứ ba lẩm bẩm. Và bốn trăm chín mươi chín thầy thuốc thảy đều lắc đầu đầy âu lo.
Đồng hồ trên tháp điểm mười giờ. Bastian ngạc nhiên sao thời gian đi nhanh thế. Trong lớp học thì thông thường mỗi giờ đối với nó như kéo dài vô cùng tận. Lúc này lớp nó ở dưới kia đang có tiết Sử của thầy Droehn gầy gò, hay cáu gắt, ông đặc biệt thích đem Bastian ra làm trò cười trước cả lớp, chỉ vì nó không thể nào nhớ nổi các trận đánh xảy ra vào những năm nào hay ngày sinh và thời gian cầm quyền của những nhân vật nào đó.
Biển Cỏ nằm sau Núi Bạc, cách Tháp Ngà rất nhiều ngày đường. Đó là một thảo nguyên mênh mông và bằng phẳng như biển cả. Cỏ căng nhựa mọc cao bằng đầu người, khi gió lùa qua thì đồng cỏ nhấp nhô như sóng trên đại dương và rì rào như nước chảy.
Dân sống ở đây có tên là “Người cỏ” hay “Người-da-xanh”. Tóc họ xanh đen, cả đàn ông cũng để dài, đôi khi tết thành bím, da họ màu xanh lục sẫm hơi ngả sang nâu, giống như màu trái ô-liu. Họ sống cuộc đời đạm bạc, khắc khổ và vất vả; con cái họ – trai cũng như gái – được dạy dỗ thành người dũng cảm, hào hiệp và biết tự hào. Chúng phải học chịu đựng nóng lạnh, thiếu thốn ghê gớm và phải chứng tỏ được can đảm. Điều này cần thiết vì Người-da-xanh là một dân tộc săn bắn. Mọi thứ cần cho sinh hoạt họ đều làm từ loại cỏ cứng đầy xơ của thảo nguyên hay từ giống trâu đỏ màu huyết dụ vẫn kéo từng bầy qua Biển Cỏ.
Loài trâu đỏ này to gần gấp đôi trâu bò thường, lông màu huyết dụ dài óng ánh như tơ và cặp sừng rất lớn nhọn hoắt cứng tựa dao găm. Bình thường chúng rất hiền, nhưng khi gặp nguy hay bị tấn công thì chúng trở nên thật đáng sợ như sức mạnh của thiên nhiên. Không ai, trừ những Người-da-xanh, dám săn giống thú này, mà họ lại chỉ săn bằng cung tên. Họ chuộng lối đánh nhau nghĩa hiệp, cho nên vẫn thường xảy ra chuyện không phải con mồi bị chết mà là kẻ đi săn. Người-da-xanh quý trọng và hâm mộ trâu đỏ màu huyết dụ nên cho rằng chỉ những ai sẵn sàng chịu bị chúng húc chết mới được quyền săn chúng.
Tin về bệnh tật của Nữ-thiếu-hoàng và tai họa đang đe dọa toàn vương quốc Tưởng Tượng chưa truyền tới đất nước này. Lâu lắm rồi không có khách lữ hành nào ghé vào lều trại của Người-da-xanh. Bấy giờ cỏ căng nhựa hơn bao giờ hết; ngày sáng, đêm đầy trăng sao. Mọi sự có vẻ như đều tốt lành cả.
Nhưng một ngày nọ một lão Người-ngựa-đen tóc bạc phơ đến khu lều trại. Mồ hôi nhỏ giọt từ bộ lông, trông lão có vẻ kiệt sức, khuôn mặt râu ria hom hem. Lão đội một cái mũ kỳ dị đan bằng cói, cổ đeo dây chuyền gắn một tấm bùa lớn bằng vàng. Đó chính là lão Cairon.
Lão đứng giữa khu đất trống, chung quanh là các ngôi lều dựng theo vòng tròn, cứ thế xích dần ra ngoài. Đó là nơi các bô lão họp bàn, cũng là nơi vào ngày hội mọi người nhảy múa, ca hát những bài hát cổ xưa. Lão đứng chờ và nhìn quanh, nhưng chỉ thấy toàn ông già bà cả, trẻ con chen lấn quanh lão, tò mò nhìn lão chòng chọc. Lão sốt ruột giậm chân ngựa.
– Các nhà săn bắn nam nữ đâu cả rồi? Lão phì phò, bỏ mũ rồi lau trán.
Một bà tóc bạc bồng một đứa bé trên tay đáp:
– Họ đi săn cả rồi. Ba bốn ngày nữa mới về.
– Atréju cùng đi với họ à? Lão Người-ngựa hỏi.
– Phải, người lạ ạ, nhưng làm sao ông biết y?
– Ta nào có biết y. Đi gọi y về đây cho ta!
– Này người lạ, một ông lão chống gậy đáp, y không thích đến đâu, vì hôm nay là ngày săn bắn[5]của y, bắt đầu lúc mặt trời lặn. Ông biết như thế nghĩa là gì không?
[5] Một hình thức thử thách con trai đến tuổi trưởng thành.
Cairon lắc bờm, giậm chân ngựa.
– Ta không biết và điều ấy cũng chẳng quan trọng, vì bây giờ y có việc quan trọng hơn để làm. Mấy người chắc biết cái “Biểu trưng” ta đang đeo đây. Vậy hãy đi kéo y về ngay cho ta!
– Đúng là “Bảo vật”, một cô gái nói, và chúng tôi biết ông từ chỗ Nữ-thiếu-hoàng đến. Nhưng ông là ai?
– Ta là Cairon, lão Người-ngựa gầm gừ, thầy thuốc Cairon, nếu các ngươi từng nghe đến tên ta.
Một bà lão gù tiến ra trước nói to:
– Phải, đúng thế thật. Tôi nhận ra được ông ta. Hồi còn trẻ, tôi từng có lần được thấy ông ta. Ông ta là thầy thuốc nổi tiếng tài giỏi nhất toàn vương quốc Tưởng Tượng đấy!
Lão Người-ngựa gật đầu với bà lão.
– Cám ơn mụ, lão nói, vậy bây giờ có ai sẵn lòng đi tìm gã Atréju này về cho. Gấp lắm. Tính mạng của Nữ-thiếu-hoàng đang lâm nguy.
– Cháu đi cho! Một bé gái chừng năm, sáu tuổi kêu to.
Cô bé chạy đi; ít giây sau người ta thấy một con ngựa không yên phi nước đại giữa những cái lều.
– Có thế chứ! Cairon gầm gừ rồi lăn ra bất tỉnh.
Khi tỉnh lại mới đầu lão không biết đang ở đâu, vì chung quanh tối om. Mãi sau lão mới nhận ra dần rằng mình đang nằm trên những tấm chăn lông thú mềm trong một cái lều rộng. Hình như trời đang tối. Qua khe màn cửa có ánh lửa lọt vào trong lều.
– Lạy đinh đóng móng! Lão lẩm bẩm thử ngồi dậy, mình nằm đây bao lâu rồi nhỉ?
Một cái đầu thò qua khe màn cửa rồi lại rụt ra, tiếp theo có tiếng người nói:
– Đúng thế, hình như ông ta đã dậy rồi.
Và màn cửa bị kéo sang bên, một thiếu niên chừng mười tuổi bước vào. Gã mang quần dài và giày da trâu. Gã cởi trần, quanh vai vắt một áo choàng đỏ màu huyết dụ dài chấm đất, chắc dệt bằng lông trâu. Mái tóc dài đen xanh của gã buộc túm ra sau với một sợi dây da thành một dúm tóc. Trên vầng trán và đôi má màu xanh ô-liu bôi mấy vệt trắng trang điểm. Ngoại trừ đôi mắt đen long lanh giận dữ nhìn kẻ lạ mặt, gương mặt gã hoàn toàn vô cảm.
– Này người lạ, lão muốn gặp tôi có chuyện gì? Gã hỏi. Tại sao lão đến lều của tôi? Và tại sao lão phá ngang buổi săn bắn của tôi? Nếu hôm nay tôi giết được con trâu to – mũi tên đã nằm trên dây cung của tôi khi người ta đến gọi – thì ngày mai tôi sẽ chính thức được mang danh hiệu một người săn bắn. Bây giờ tôi phải chờ nguyên một năm nữa. Tại sao mới được chứ?
Lão Người-ngựa ngơ ngác đăm đăm nhìn gã.
– Chẳng lẽ, cuối cùng lão lên tiếng, cậu là Atréju đó ư?
– Đúng thế, người lạ ạ.
– Chẳng lẽ không còn ai khác, một người lớn, một nhà săn bắn đầy kinh nghiệm trùng tên này sao?
– Không, tôi là Atréju, chứ không còn ai khác.
Lão Cairon ngồi phịch xuống chăn nệm, thở hổn hển:
– Một đứa con nít! Một thằng trẻ con! Quả thật khó mà hiểu nổi những quyết định của Nữ-thiếu-hoàng.
Atréju vẫn yên lặng đứng chờ, không nhúc nhích.
– Atréju, hãy thứ lỗi cho ta, Cairon nói – lão cố hết sức mới nén nổi kích động, ta không cố ý xúc phạm đến cậu, nhưng chỉ vì ta quá kinh ngạc đến mất tự chủ! Ta không còn biết phải nghĩ gì nữa! Ta thành thật tự hỏi Nữ-thiếu-hoàng có thật biết điều mình làm không khi bà chọn một đứa trẻ như cậu. Quả là điên rồ quá sức! Còn nếu bà quyết định việc này vì có chủ đích thì… thì…
Rồi lão lắc đầu lia lịa nói:
– Không! Không! Nếu biết rõ bà phái ta đi gặp một người như thế này để trao nhiệm vụ thì ta đã từ chối phắt. Phải, nếu biết thì ta đã từ chối phắt!
– Nhiệm vụ gì? Atréju hỏi.
– Thật quái gở! Cairon lớn tiếng, lão không nén nổi bực dọc. Để hoàn thành nhiệm vụ bà giao phó thì có lẽ ngay cả đối với người anh hùng vĩ đại và giàu kinh nghiệm nhất cũng là một việc bất khả thi, còn với cậu thì… Bà phái cậu đi vào nơi vô định để tìm gì đó mà không ai biết nó như thế nào. Không ai có thể giúp được cậu, không ai có thể cố vấn cậu, không ai có thể lường trước được cậu sẽ gặp những chuyện gì. Vậy mà cậu phải quyết định ngay tức thì có nhận nhiệm vụ đó không. Không được chần chừ một nháy mắt. Ta đã phi nước đại suốt mười ngày đêm không ngừng nghỉ để gặp cậu. Nhưng bây giờ thì… ước gì ta đã không tới được nơi đây! Ta già quá rồi, sức đã kiệt rồi. Làm ơn cho ta xin ngụm nước!
Atréju chạy đi múc một bình nước suối tươi mát. Lão Người-ngựa uống từng ngụm lớn, rồi lão chùi râu nói với vẻ bình tĩnh hơn:
– A, cám ơn, đã khát quá! Giờ thì ta khỏe hơn rồi. Atréju nghe này, cậu không cần phải nhận nhiệm vụ này. Nữ-thiếu-hoàng để tùy ý cậu, chứ bà không ra lệnh cho cậu. Ta sẽ tâu lên bà để bà tìm người khác. Bà không thể biết được rằng cậu là một thiếu niên. Bà đã nhầm cậu với người khác, nhất định là thế.
– Nhiệm vụ gì vậy? Atréju muốn biết.
– Tìm thuốc chữa cho Nữ-thiếu-hoàng, lão Người-ngựa đáp, để cứu vương quốc Tưởng Tượng.
– Bà bị bệnh ư? Atréju ngạc nhiên hỏi.
Cairon bèn kể lể về bệnh tình của Nữ-thiếu-hoàng và về điều mà những người đưa tin từ mọi miền thuộc vương quốc Tưởng Tượng đã thông báo. Atréju luôn miệng hỏi còn lão Người-ngựa cố giải đáp, thành một buổi trò chuyện thâu đêm. Atréju càng biết rõ về mức độ tai ương giáng xuống vương quốc Tưởng Tượng thì nét kinh hoàng càng lộ rõ trên gương mặt vốn khép kín của gã.
– Thế mà tôi tuyệt chẳng biết gì cả, gã mấp máy đôi môi xám nhợt.
Cairon đưa cặp mắt đầy nghiêm trọng và lo âu dưới hàng lông mày bạc trắng nhìn gã thiếu niên.
– Giờ thì cậu biết sự thể như thế nào rồi, cho nên chắc cậu hiểu vì sao ta mất bình tĩnh khi thấy cậu. Nhưng quả thật Nữ-thiếu-hoàng đã nói tên cậu. “Hãy đi tìm cho ra Atréju!” bà bảo ta. “Ta đặt hết tin tưởng vào y. Hãy hỏi y có bằng lòng làm cuộc đại tìm kiếm vì ta và vì vương quốc Tưởng Tượng không,” bà nói. Ta không rõ vì sao bà lại chọn cậu. Có lẽ chỉ một thiếu niên như cậu mới giải nổi bài toán nan giải này chăng. Ta không rõ và không góp ý với cậu được.
Atréju ngồi cúi đầu lặng lẽ. Gã hiểu đây là một thử thách ình, còn khó hơn chuyện săn bắn của gã rất nhiều. Ngay cả nhà săn bắn vĩ đại nhất và thạo tìm dấu chân nhất cũng không thành công nổi. Với gã là quá khó.
– Sao? Lão Người-ngựa hỏi khẽ, cậu ưng chịu không?
Atréju ngẩng đầu nhìn lão.
– Tôi chịu, gã kiên quyết nói.
Cairon chậm rãi gật đầu rồi gỡ sợi dây chuyền với tấm bùa bằng vàng đeo vào cổ Atréju.
– AURYN cho cậu quyền lực, lão nghiêm trang nói, nhưng cậu không được sử dụng, vì ngay chính Nữ-thiếu-hoàng cũng chưa từng dùng đến quyền lực của bà. AURYN sẽ che chở và hướng dẫn cậu, nhưng bất kể thấy gì cậu cũng không bao giờ được can thiệp vào, vì từ giây phút này trở đi ý riêng của cậu chẳng còn đáng kể gì nữa. Cho nên cậu ra đi mà không được mang theo khí giới. Cậu phải để mặc cho chuyện gì tới cứ tới. Cậu phải như Nữ-thiếu-hoàng: xem thiện ác, đẹp xấu, khờ dại và sáng suốt như nhau. Cậu chỉ được phép tìm và hỏi, chứ không được tùy tâm phán xét. Atréju, cậu không bao giờ được quên điều đó!
– AURYN! Atréju thành kính lặp lại, tôi muốn được xứng đáng với “Bảo vật”. Bao giờ tôi phải lên đường?
– Ngay tức thì, Cairon đáp. Không ai biết cuộc đại tìm kiếm của cậu sẽ kéo dài bao lâu. Có thể ngay bây giờ đã phải chạy đua từng giờ rồi. Cậu hãy từ biệt bố mẹ và anh chị em đi!
– Tôi không còn ai để từ biệt cả, Atréju đáp. Cả bố lẫn mẹ tôi đều bị trâu húc chết, sau khi tôi chào đời chưa bao lâu.
– Thế ai nuôi dạy cậu?
– Hết thảy các ông các bà. Thành ra họ gọi tôi là Atréju, trong Ngôn-ngữ-lớn có nghĩa là “con trai của mọi người”.
Không ai hiểu ý nghĩa điều này hơn Bastian. Ấy là bố nó vẫn còn sống đấy. Còn Atréju mồ côi cả cha lẫn mẹ. Bù lại Atréju được hết thảy các ông các bà cùng nuôi dạy, thành “con trai của mọi người”, trong khi nó – Bastian – về cơ bản lại chẳng có ai, đúng thế, nó là “con trai của không ai”. Nhưng Bastian vẫn mừng vì nhờ thế mà nó giống Atréju được chút ít, bằng không thì tiếc thay nó khác hẳn gã về can đảm, kiên quyết và hình dáng. Tuy nhiên nó, Bastian, cũng đang làm cuộc đại tìm kiếm mà không biết sẽ tới đâu và kết thúc thế nào.
– Vậy thì tốt hơn cả cậu lên đường mà không cần từ biệt, lão Người-ngựa nói. – Ta ở lại giải thích đầu đuôi cho họ.
Khuôn mặt Atréju đanh lại.
– Tôi nên bắt đầu từ đâu? Gã hỏi.
– Từ khắp nơi và không từ đâu cả, Cairon đáp. Từ giờ trở đi cậu một thân một mình, không ai khuyên cậu được. Cứ như thế cho đến kết thúc Cuộc đại tìm kiếm, dù kết thúc thế nào đi nữa.
Atréju gật.
– Tạm biệt lão Cairon!
– Tạm biệt Atréju. Chúc cậu nhiều may mắn!
Người thiếu niên quay đi, dợm bước ra khỏi lều thì lão Người-ngựa gọi giật gã lại. Đứng trước nhau, lão đặt hai tay lên vai gã, nhìn vào mắt gã mỉm cười đầy kính trọng và chậm rãi nói:
– Ta bắt đầu hiểu tại sao Nữ-thiếu-hoàng lại chọn cậu rồi, Atréju ạ.
Atréju chỉ hơi cúi đầu rồi rảo bước ra ngoài.
Artax, con ngựa của gã, đứng chờ ngoài lều. Nó có đốm và nhỏ như ngựa rừng, chân ngắn và chắc nịch, ấy thế mà nó là con ngựa đua nhanh và dẻo dai nhất khắp vùng. Nó vẫn còn mang yên cương như lúc mới cùng Atréju từ chỗ săn về.
– Artax, Atréju thầm thì vỗ cổ nó, tụi mình phải lên đường. Tụi mình phải đi thật xa. Không ai biết tụi mình có trở về không và khi nào.
Con ngựa con gục gặc đầu, khẽ thở phì phì.
– Thưa cậu, vâng, nó đáp, thế còn chuyện săn bắn của cậu thì sao?
– Tụi mình còn đi săn một chuyến lớn hơn nhiều, Atréju nói rồi nhảy lên yên.
– Khoan, cậu chủ! Con ngựa con thở phì phì. Cậu quên vũ khí rồi. Cậu không định mang theo cung tên à?
– Đúng thế, Artax ạ, Atréju đáp, vì ta đeo “Hào quang” nên không được mang vũ khí.
– A! Ngựa con nói. Thế mình đi đâu?
– Đi đâu tùy bạn, Artax ạ, Atréju đáp, từ giây phút này trở đi chúng ta làm cuộc đại tìm kiếm.
Rồi người ngựa biến vào bóng đêm.
Cùng lúc ấy, ở một nơi khác trong vương quốc Tưởng Tượng xảy ra một chuyện mà không một ai hay biết, kể cả Atréju với Artax lẫn Cairon:
