Âm nhạc là gì?
Đó là những bài hát (có giai điệu, nhịp điệu và lời hát), những bản nhạc không lời, những vở nhạc kịch đồ sộ (có nhạc, có lời, có cốt truyện và nhân vật kịch). Hoặc gần gũi hơn, đó là những bài dân ca hàng ngày chúng ta nghe bà, nghe mẹ rut a bên nôi: “Con cò bay lả bay la”, “Cây trúc xinh”, “Ru con”…
Vì sao âm nhạc có thể lay động đời sống?
Rất dễ hiểu, vì âm nhạc được sinh ra từ trong cuộc sống của con người. Ở Việt Nam, rất nhiều điệu hò, điệu lý đã được con người sáng tạo nên trong quá trình lao động nặng nhọc, vất vả như khi chèo thuyền, kéo lưới, khiêng vác nặng. Và chính nhờ những điệu hò, điệu lý ấy mà con người cảm thấy vui tươi hơn, đỡ mệt mỏi hơn trong khi lao động.
Thêm nữa, khi ru con, từ những câu “Ầu ơ… con ơi con ngủ cho ngoan”, ban đầu, qua thời gian, đã trở thành những làn điệu ru con đầy quyến rũ. Hoặc khi người con trai và người con gái muốn bày tỏ tình cảm với nhau – trong những đêm trăng sáng, những ngày hội xuân – đã xuất hiện những bài hát giao duyên đầy chất trữ tình và sâu lắng. Và chính những bài hát ấy đã góp phần làm cho cuộc sống của con người thêm vui hơn, phong phú hơn, tình nghĩa hơn.
Âm nhạc có thể lay động đời sống như thế nào?
Chắc em nào cũng có thể trả lời được một phần câu hỏi này. Giống như các loại hình nghệ thuật khác (như văn, sân khấu, điện ảnh, hội họa, kiến trúc), âm nhạc tác động mạnh mẽ đến tư tưởng và tình cảm của con người. Những tác phẩm âm nhạc tốt góp phần bồi đắp tâm hồn con người thêm phong phú; thúc giục con người dám vượt qua mọi khó khăn để tiến lên phía trước, thực hiện ước mơ, hoài bão của mình; giúp con người biết sống cao đẹp hơn.
Một ví dụ cụ thể: Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam (1954 – 1975) có rất nhiều bài hát nổi tiếng – vừa trữ tình vừa hừng hực khí thế cách mạng – đã thôi thúc hàng chục triệu chiến sỹ không quản gian khổ hy sinh, tiến ra mặt trận. Âm nhạc quả đã chắp cho họ đôi cánh thần kỳ để hoàn thành sứ mệnh lịch sử là chiến thắng giặc Mỹ xâm lược, thống nhất đất nước. Phong trào “Tiếng hát tiếng bom” thời ấy là một minh chứng hùng hồn và sinh động nhất về tác dụng to lớn của âm nhạc trong đời sống.
Riêng đối với thiếu nhi, những bài hát nổi tiếng của thời ấy, đến bây giờ vẫn được các em hát và vẫn có tác dụng giúp các em chăm ngoan hơn, yêu quê hương, gia đình hơn: “Em là mầm non của Đảng”, “Nguyễn Bá Ngọc – người thiếu niên dũng cảm”, “Đưa cơm cho mẹ đi cày”, “Hạt gạo làng ta”, “Cây bàng”…
