I. Mở bài:
– Trích dẫn 2 câu thơ của Vũ Đình Liên tự ngẫm về mình:
“Lòng ta là những hang thành quách cũ
Tự ngàn năm bỗng vắng tiếng loa xưa”
=> Một tấm long hoài cổ, u tịch của nhà thơ.
– Kiệt tác “Ông đồ” là sự gặp nhau của hai nguồn cảm hứng: lòng thương người và niềm hoài cổ ( nhận định Hoài Thanh)
II.Thân bài:
* Lòng thương người:
– Hoài Thanh viết về Vũ Đình Liên trong Thi nhân Việt Nam:
“Người thương những kẻ thân tàn ma dại, người nhớ những cảnh cũ người xưa”
– Ông đồ – cái di tích tiều tụy đáng thương của một thời tàn => trở thành đề tài trong thơ của ông.
– Lòng yêu mến, kính trọng một tài năng đã bắt đầu rơi vào quên lãng:
+Trong cảnh xuân giữa rất nhiều những vui tươi, náo nức, nhà thơ trẻ dừng lòng mình ở hình ảnh ông đồ già.
+Hình ảnh ông đồ già, mực tàu, giấy đỏ đã có phần xa lạ với phố phường đông đúc, nhộn nhịp, cảnh sắc tươi vui nhưng giọng thơ phảng phất buồn.
– Phân tích khổ 2 để thấy được sự than phục của mọi người nói chung và của tác giả nói riêng trước tài năng của ông đồ:
Phân tích nghệ thuật so sánh để thấy tài năng của ông đồ. Nét vẽ(hay viết cũng được) của ông uyển chuyển, mền mại, có hồn…
=> Ông đồ – hình bóng tượng trưng cho giai cấp kẻ sĩ, từ trên chót vót của thứ bậc xã hội rơi xuống lề đường, ra tận hè phố để kiếm sống. Chữ thánh hiền một thời được trân trọng, chỉ cho tặng mà không bán, giờ trở thành món hang.
– Đây không phải là những ngày huy hoàng của ông đồ mà đã là những ngày ông đồ trở thành di tích bắt đầu đi vào tàn tạ.
* Sự cảm thông, thương xót trước “di tích tiều tụy” đã đi vào thời tàn tạ.
(Phân tích khổ 3,4 để thấy hình ảnh ông đồ đã rơi vào quên lãng.
– Khổ 3: Phân tích từ “nhưng”, điệp từ “mỗi”, câu hỏi tu từ:
=> Những người cuối cùng trân trọng tài nghệ của ông đồ cũng không còn nữa.
Khẳng định: Ông đồ – đại diện tiêu biểu của nền Nho học- đã thực sự đi vào tàn tạ. Thể hiện sự xót xa, đau đớn của tác giả.
– Khổ 4: + Nghệ thuật đối lập giữa động – tĩnh, hình ảnh “Lá vàng rơi trên giấy”: Ông đồ trầm tư, bó gối, bất động giữ dòng đời xuôi ngược. Ông đồ cô đơn, lạc lõng giữa cuộc đời. đất trời.
*Niềm hoài cổ: Phân tích, cảm nhận khổ thơ cuối cùng.
– Tứ thơ: Cảnh cũ người đâu ( hoa đào còn- ông đồ mất) nhấn mạnh sự vắng bóng của ông đồ.
– Ông đồ già, ông đồ xưa: hình ảnh ông đồ đã cũ, thành quá khứ, hoài niệm thiể hiện niềm hoài cổ âm thầm, sâu sắc, tâm trạng bâng khuâng, ngậm ngùi của tác giả.
– Những người muôn năm cũ: Khái quát ông đồ là cả một thế hệ nhà Nho học, lớp người đi trước, thể hiện rõ nỗi niềm của tác giả đối với cả lớp mgười xưa cũ, với nền nho học đã rơi vào quên lãng giữa làn gió Tây học.
– Câu hỏi tu từ:Những trăn trở băn khuăn của tác giả trước những giá trị tinh thần mà ông đồ đã đóng góp cho nền văn hóa Việt.
* Khái quát, nâng cao vấn đề: Từ lòng thương một ông đồ rất cụ thể thành nỗi niềm nhớ tiếc, thương xót cả một lớp người, một thế hệ đi trước, một nền Nho học hưng thịnh, những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc: sức khái quát lớn của bài thơ.
III. Kết bài:
– Cảm xúc của em về ý nghĩa, giá trị của bài thơ
