I. Mở bài:
Giới thiệu đôi nét về tác giả Vũ Đình Liên và bài thơ Ông đồ
II. Thân bài:
– Nguồn gốc ra đời của bài thơ:
+ Vào thời kì suy tàn của văn hóa cổ xưa của người Việt
+ Tác giả tiếc nuối, hoài niệm về quá khứ
– Hình ảnh ông đồ qua hai thời kì:
+ Thời kì “đắc ý”
* Tết đến, hoa đào nở, phố xá tưng bừng, người xe nườm nượp qua lại – một khung cảnh đông vui, nhộn nhịp; một bức tranh giàu màu sắc, đường nét tươi tắn, rực rỡ.
* Nổi bật giữa trung tâm bức tranh ấy là hình ảnh ông đồ.
* Ông đang là trung tâm chú ý, là đối tượng ngưỡng mộ, tôn vinh của mọi người:
Bao nhiêu người thuê viết. Tấm tắc ngợi khen tài”.
=> Hình ảnh ông hoà cùng cái đông vui, náo nức của phố phường ngày giáp Tết. Ông chính là một trong những nơi gặp gỡ, hội tụ của văn hoá – tâm linh người Việt một thời.
+ Hình ảnh ông đồ thời kì bị quên lãng
* Cũng như bức tranh trước, ở đây, ông đồ vẫn là hình ảnh trung tâm của bức tranh
* Nhưng xung quanh ông, mọi sự đã thay đổi.
* Ông đồ “vẫn ngồi đấy”, giữa phố xá đông đúc người qua lại nhưng lẻ loi, lạc lõng, không ai biết, “không ai hay”.
=> Nỗi buồn tủi thấm đẫm lên cả những vật vô tri vô giác, xót xa cho sự tàn tạ, suy sụp hoàn toàn của nền Nho học
– Lời tự vấn
+ Hoa đào vẫn nở, Tết vẫn đến, quy luật thiên nhiên vẫn tuần hoàn, nhưng người thì không thấy nữa: “Không thấy ông đồ xưa.” Tứ thơ: cảnh cũ còn đó, người xưa ở đâu và hình ảnh “người muôn năm cũ” gợi lên trong lòng người đọc niềm cảm thương, tiếc nuối vô hạn.
+ “Người muôn năm cũ”, trước tiên là các thế hệ nhà nho và sau đó còn là “bao nhiêu người thuê viết” thời đó. Vì vậy, “hồn” ở đây vừa là hồn của các nhà nho, vừa là linh hồn của nét sinh hoạt văn hoá truyền thống tốt đẹp đã từng gắn bó thân thiết với đời sống của con người Việt Nam hàng trăm nghìn năm.
+ Dấu chấm hỏi đặt ở cuối bài thơ như rơi vào im lặng mênh mông nhưng từ đó dội lên bao nỗi niềm. Đó là nỗi day dứt, tiếc nhớ, thương xót ngậm ngùi của tác giả và cũng là của cả một thế hệ các nhà thơ mới. Đó còn là nỗi mong ước tìm lại, gặp lại vẻ đẹp của một thời đã qua.
– Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ
+ Thể thơ ngũ ngôn vừa phù hợp với lối kể chuyện, vừa thích hợp để diễn tả tâm tình.
+ Kết cấu đầu cuối tương ứng chặt chẽ của bài thơ đã làm nổi bật chủ đề tác phẩm: quá trình tàn tạ, suy sụp của nền nho học.
+ Ngôn ngữ, hình ảnh trong sáng, bình dị nhưng hàm súc, đầy ám ảnh, giàu sức gợi.
III. Kết bài:
Cảm nghĩ về bài thơ ông đồ
