Tối hôm ba mươi mốt tháng Chạp, tối Giao thừa (Le éeveillon) – Bước sang năm 1810, có vũ hội ở nhà một vị vương công ở thời Ekaterina. Trong buổi vũ hội sẽ có ngoại giao đoàn và cả hoàng đế đến dự.
Phía tả ngạn sông Nêva, toà nhà của vị vương công sáng rực lên vì hàng trăm hàng nghìn ngọn đèn thắp lên nhân tối vui trọng thể. Trước cái cổng đèn thắp sáng trưng và trải dạ đỏ, cảnh binh đã đến túc trực; và không phải chỉ có cảnh binh thường, mà còn có cả ông cảnh sát trưởng và mấy chục viên sĩ quan cảnh binh đứng quanh. Xe cộ tấp nập, chiếc đi, chiếc đến, với những người hành bộc mặc áo đỏ hoặc những người hầu đội mũ có cắm lông gà. Từ các xe song mã bước xuống những người đàn ông mặc phẩm phục, đeo dây thao và huân chương; các phu nhân và các tiểu thư mặc áo sa tanh và khoác áo lông chồn bạc thận trọng bước xuống các bậc xe buông xuống ầm ầm, rồi im lặng vội vã đi trên tấm dạ đỏ trải trên thềm.
Hầu như mỗi lần có một cỗ xe mới đến, trong đám đông lại có tiếng lao xao và mọi người đều cất mũ.
– Hoàng thượng à? Không, quan đại thần… hoàng thân… đại sứ Anh không thấy chùm lông à?
Có tiếng nói trong đám đông. Trong đám đông có một người ăn mặc sang hơn những người khác, hình như ai hắn ta cũng biết, những vị đại thần tai mắt nhất thời ấy hắn đều có thể gọi tên.
Trong một phần ba số tân khách đã đến dự vũ hội, thì ở nhà Roxtov – gia đình này cũng đi dự hội – người ta đang hối hả sửa soạn trang phục.
Trong gia đình Roxtov người ta đã bàn tán và chuẩn bị rất nhiều cho buổi vũ hội. Trước đây họ cứ lo sẽ không nhận được giấy mời, lo áo mới chưa xong hoặc có điều gì không ổn chăng?
Cùng đi dự vũ hội với gia đình Roxtov có Maria Ignatyena Peronxkaya bạn gái và là người có họ với bá tước phu nhân. Đó là một ngự tiền phu nhân của triều đại trước, người gầy gò và vàng vọt và là người hướng dẫn cho gia đình Roxtov, vốn những dân “các tỉnh”, trong việc giao thiệp với giới thượng lưu ở Petersburg.
Đến mười giờ tối, họ sẽ ghé ở vườn Taorich đón ngự tiền phu nhân Peronxkaya; thế nhưng bây giờ đã mười giờ kém năm rồi mà các tiểu thư nhà Roxtov vẫn chưa mặc áo xong.
Lần này Natasa đi dự buổi vũ hội lớn đầu tiên trong đời mình.
Hôm ấy nàng dậy từ tám giờ sáng và cả ngày lo lắng bồn chồn, sửa soạn luôn tay. Từ sáng sớm nàng đã tập trung tất cả sức lực vào việc chuẩn bị thế nào cho mọi người trong nhà: nàng, mẹ nàng và Sonya, đều ăn mặc cho thật đẹp. Sonya và bá tước phu nhân sẽ mặc áo nhung màu huyết dụ, còn hai chị em nàng sẽ mặc hai chiếc áo voan trắng trong suốt trên nền lụa hồng, có giắt thêm hoa hồng trên ngực. Đầu tóc họ sẽ chải kiểu Hy Lạp.
Những việc trọng yếu nhất đều đã làm xong; chân, tay, tai, cổ đều được lau rửa; xức nước hoa và thoa phấn đặc biệt cẩn thận để ứng với buổi hội lớn. Họ đã đi vào chân những đôi bít tất lụa thêu rua và những đôi giày sa tanh trắng thắt nơ; các bộ tóc đã chải gần xong. Sonya đã phục sức xong xuôi, bá tước phu nhân cũng vậy; nhưng Natasa vì mải lo cho hai người nên bị tụt lại đằng sau. Nàng còn ngồi trước tấm gương, một chiếc áo choàng nhẹ phủ lên đôi vai mảnh dẻ. Sonya bây giờ đã phục sức đầy đủ, đứng ở chính giữa phòng và đang ghim một dải lụa cuối cùng. Dải lụa kêu kin kít dưới mũi kim găm mà nàng lấy ngón tay nhỏ nhắn ra sức ấn mạnh đến đau cả tay.
– Không phải thế, không phải thế đâu Sonya – Natasa nói. Nàng quay đầu lại và giơ hai tay chụp lấy mớ tóc của nàng mà người hầu gái chưa kịp buông ra.
– Cái nơ hỏng rồi, chị lại đây, – Sonya ngồi thụp xuống. Natasa ghim lại chiếc dải lụa khác.
Người hầu gái đang cầm mái tóc của Natasa nói:
– Xin tiểu thư cho phép, như thế này không thể chải được.
– Ồ! Trời ơi, để rồi chải sau! Đây, thế này mới được Sonya ạ.
Có tiếng bá tước phu nhân giục:
– Các con sắp xong chưa? Sắp mười giờ rồi đấy.
– Xong ngay, xong ngay bây giờ đây mẹ ạ. Thế mẹ xong rồi à?
– Chỉ còn ghim cái mũ nữa thôi.
– Để con ghim cho, – Natasa hét lên, – mẹ không biết ghim đâu!
– Nhưng mà mười giờ rồi còn gì!
Họ đã định là đến mười rưỡi sẽ có mặt ở vũ hội, mà Natasa lại còn phải mặc áo cho xong và ghé vườn Taorich.
Chải đầu xong, Natasa bây giờ đang mặc váy ngắn để lộ đôi giày khiêu vũ và chiếc áo chùng mặc ngủ của mẹ, chạy lại gần Sonya, ngắm qua một lượt rồi lại chạy sang phòng mẹ. Nàng xoay đầu bá tước phu nhân sang một bên rồi ghim cái mũ và chỉ vừa kịp hôn mái tóc bạc của mẹ một cái đã vụt chạy về chỗ các cô hầu gái đang lo viền lại gấu váy cho nàng.
Còn có mỗi một việc nữa là chiếc váy của Natasa dài quá; hai người hầu gái đang lên gấu, hấp tấp cắn những mũi chỉ thừa. Một người thứ ba; môi và răng ngậm đầy những kim găm, chạy đi chạy lại từ bá tước phu nhân sang Sonya. Một người thứ tư giơ tay nâng cao chiếc voan đứng đợi.
– Mavruska ơi, nhanh lên tí nhé!
– Tiểu thư đưa hộ cái đê.
– Sắp xong chưa nào? – bá tước từ ngoài cửa bước vào hỏi. – Đây nước hoa đây này, bà Peronxkaya chắc đã đợi lâu lắm rồi đấy.
– Thưa tiểu thư xong ạ. – người hầu gái cầm áo nói. Cô ta dùng hai đầu ngón tay nâng chiếc voan lên, khẽ rũ rũ và ghé môi thổi thổi, một cử chỉ tỏ ra rằng cô ta hiểu rõ vật mình đang cầm nó nhẹ nhàng, mỏng manh và tinh khiết đến nhường nào.
Natasa bắt đầu mặc áo.
– Tí nữa, tí nữa thôi, ba đừng vào ba ạ – nàng nói to với bá tước bây giờ đang mở hé cánh cửa, trong khi tấm váy mỏng đang chùm kín đầu nàng, Sonya đóng sập cửa lại. Một phút sau họ mở cửa cho bá tước vào. Ông mặc lễ phục màu xanh, đi giày có bít tất cao ống, tóc xức sáp thơm, người sực nức mùi nước hoa.
– Ôi ba ơi, ba đẹp quá, thật là tuyệt! – Natasa nói. Bây giờ nàng đang đứng giữa phòng nắn lại nếp áo.
Một người hầu gái quỳ gối giữa sân, vừa kéo lại tà áo voan cho Natasa, vừa lấy lưỡi đẩy nhanh mấy chiếc kim găm từ mép bên này sang mép bên kia, nói:
– Xin tiểu thư cho phép, xin tiểu thư cho phép…
Sonya ngắm áo của Natasa rồi kêu lên, giọng tuyệt vọng:
– Tuỳ ý cô đấy, chứ nó vẫn dài quá mất rồi.
Natasa lùi ra một tí để nhìn vào tấm gương. Chiếc áo dài thật.
– Thưa tiểu thư, quả tình không dài một chút nào đâu ạ. – Mavruska bây giờ đang bò lổm ngổm theo Natasa trên nền nhà vội nói.
– À, dài thì ta lại lên gấu, một phút là xong thôi mà, – cô hầu gái Dunyasa quả quyết vừa nói vừa rút một cây kim ra khỏi chiếc khăn trùm đeo trên ngực và lại bắt đầu lúi húì sửa sửa; khâu khâu trên sàn.
Vừa lúc ấy bá tước phu nhân mặc áo nhung và đội mũ cao rụt rè bước khe khẽ vào phòng.
– Ứ ừ! Người đẹp của tôi? – bá tước kêu lên. – Đẹp hơn hết thảy các cô! Ông toan ôm lấy phu nhân nhưng phu nhân đỏ mặt vội né đi sợ nhầu nát áo.
– Mẹ ơi, cho cái mũ lệch sang bên một tí nữa. – Natasa nói, – để con ghim lại cho. – rồi vụt chạy lại.
Cô hầu gái bấy giờ đang khâu gấu không kịp chồm theo nên chiếc áo dứt mất một miếng voan nhỏ.
– Trời ơi! Cái gì thế này? Quả tình không phải tại tôi…
– Không sao, để tôi khâu lại, không trông thấy đâu, – Dunyasa nói.
– Đẹp quá bé Natasa của tôi đẹp tuyệt trần! – U già từ ngoài cửa bước vào nói. – Lại còn Sonya nữa toàn là tuyệt thế giai nhân cả!…
Cuối cùng mãi đến mười giờ mười lăm họ mới lên xe ra đi.
– Nhưng còn phải ghé vườn Taorich.
Bà Peronxkaya đã sẵn sàng. Tuy đã già và xấu xí bà vẫn soạn sửa đúng như ở nhà Roxtov, chỉ có điều là không vội vã đến như thế (đối với bà thì đây là một việc thường ngày rồi), nhưng tấm thân già cỗi và xấu xí của bà cũng được tắm rửa, xức nước hoa, thoa phấn như thế, tai gáy cũng được rửa ráy cẩn thận như thế và thậm chí bà hầu gái già cũng trầm trồ khen ngợi sức phục của bà chủ hệt như ở nhà Roxtov vậy, khi bà mặc chiếc áo dài màu áo vàng có phù hiệu của hoàng gia bước ra phòng khách.
Bà Peronxkaya khen ngợi cách phục sức của gia đình Roxtov. Gia đình Roxtov khen ngợi cách phục sức của bà Peronxkaya, và đúng mười một giờ họ chia nhau bước lên các xe song mã một cách thận trọng để khỏi hỏng tóc và nhầu áo, và lên đường.
