Khi hai mẹ con Anna Mikhailovna đã lên xe đến nhà bá tước Kuril Vladimirovich Bezukhov, một mình bá tước phu nhân Roxtova ngồi im lặng hồi lâu, thỉnh thoảng lại đưa khăn lên thấm nước mắt.
Cuối cùng phu nhân rung chuông gọi gia nhân. Mấy phút sau một người đầy tớ gái đến.
– Cô làm sao thế – phu nhân gắt người đầy tớ gái đã đến chậm. – Cô không muốn làm việc nữa sao? Nếu vậy tôi sẽ tìm cho cô một chỗ khác.
Bá tước phu nhân buồn bực vì cảnh nghèo túng tủi nhục của người bạn gái cho nên sinh ra gắt gỏng, mà hễ khi nào gắt gỏng thì phu nhân cũng gọi đầy tớ gái bằng “cô” như vậy.
– Con xin bà lớn tha lỗi – người đầy tớ gái nói.
– Cô mời bá tước đến đây cho tôi.
Bá tước đến gặp vợ, dáng đi nhún nhẩy và vẻ hơi rụt rè như người có lỗi – đó là một vẻ mặt mà bá tước vẫn thường có.
– Chà, bá tước phu nhân ơi! Món chim ri xào rượt Mađerơ chiều nay thật là tuyệt, mình ạ. Tôi có nếm thử; tôi mua thằng Tarax(1) một nghìn rúp thật cũng không uổng. Đáng tiền lắm.
Bá tước ngồi xuống cạnh vợ, khuỷu tay chống xuống đầu gối có vẻ hiên ngang, hai bàn tay vò đầu làm mớ tóc hoa râm rối xù lên.
– Bá tước phu nhân gọi tôi có việc gì thế?
– Thế này, mình ạ, kìa cái vết gì thế kia? – Bá tước phu nhân chỉ vào chiếc áo gi-lê của chồng – Chắc lại món chim xào chứ gì, – phu nhân mỉm cười nói thêm – Thế này nhé: tôi cần ít tiền.
Gương mặt phu nhân đượm buồn.
– Chà, bá tước phu nhân của tôi… – bá tước vừa nói vừa loay hoay móc túi tìm ví tiền.
– Bá tước ạ, tôi cần nhiều tiền cơ, tôi cần năm trăm rúp – Nói đoạn phu nhân lấy chiếc khăn tay nhiễu lau áo gi-lê cho chồng.
– Có ngay, có ngay đây ạ. Này, có ai đấy không nhỉ? – Bá tước cất tiếng gọi to với cái giọng của những người có thể tin chắc rằng những người được mình gọi sẽ lập tức cắm đầu chạy đến – Gọi Mityenka lại cho ta nhé!
Mityenka, con của một người quý tộc đã được nuôi nấng trong gia đình bá tước và hiện nay trông coi tất cả công việc của bá tước, rón rén bước vào phòng.
Mityenka này, – Bá tước nói với chàng thanh niên vừa kính cẩn bước vào, – Anh lấy cho ta… – Bá tước ngẫm nghĩ một lúc – Phải, bảy trăm rúp, phải đấy. Mà phải xem đừng lấy tờ rách và bẩn như lần trước đấy, chọn lấy những tờ tươm tươm vào, tiền đưa cho bá tước phu nhân đấy.
Bá tước phu nhân buồn rầu thở dài nói:
– Đúng đấy, Mityenka ạ, cho sạch sẽ một tí nhé.
– Thưa bá tước, bao giờ thì ngài cần ạ? Xin thưa để ngài biết cho rằng… Vả chăng xin ngài chớ bận tâm – Mityenka nói thêm, vì nhận thấy bá tước bắt đầu phì phì thở gấp: điều đó bao giờ cũng báo hiệu bá tước đang nổi giận. – Con suýt quên mất. Thưa bá tước cho đưa lại ngay bây giờ chứ ạ?
– Ừ, ừ, phải đấy đưa ngay lại đây cho phu nhân. – Khi chàng thanh niên đã ra ngoài bá tước mỉm cười nói thêm – Cái thằng Mityenka nhà tôi thật là vàng ngọc chứ không phải… Chẳng có cái gì là không làm nổi. Tôi ghét nhất là lối nói “không thể được”. Cái gì cũng phải được chứ.
– Chao ôi, bá tước ạ, trên đời này tiền gây nên bao nhiêu nỗi buồn khổ? – Bá tước phu nhân nói- Số tiền này tôi cần lắm đấy.
– Bá tước phu nhân thì tiêu tiền còn phải nói, – bá tước nói đoạn hôn vợ và trở về phòng làm việc.
Khi Anna Mikhailovna ở nhà Bezukhov trở lại thì món tiền đã được trao cho bá tước phu nhân, toàn là những tờ giấy bạc còn mới.
Phu nhân để số tiền trên chiếc bàn con và phủ một chiếc khăn tay lên trên. Anna Mikhailovna vào thì nhận thấy bá tước như có điều gì đang bồn chồn lo lắng.
Thế nào, công việc ra sao hở chị? – Phu nhân hỏi.
– Chao ôi, bệnh tình bá tước nay thật là kinh khủng! Khó lòng nhận ra được bá tước nữa, nguy kịch lắm rồi, nguy kịch lắm? Tôi chỉ ngồi lại có một phút, chưa kịp nói lấy hai câu…
– Annet ạ, tôi xin chị, chị đừng từ chối nhé.
Bá tước phu nhân nói, và bỗng đỏ mặt, một điều rất tương phản với khuôn mặt đã luống tuổi, gầy và nghiêm trang của phu nhân, trong khi với tay lấy số tiền ở dưới chiếc khăn tay ra. Bà Anna Mikhailovna đã hiểu ngay sự tình và cúi xuống ôm gọn lấy bá tước phu nhân rất đúng lúc.
– Đây tôi có món tiền nhỏ cho cháu Boris để may quân phục…
Bà Anna Mikhailovna đã ôm lấy phu nhân mà khóc. Bá tước phu nhân cũng khóc. Họ khóc vì tình bạn khăng khít, vì họ là những người tốt bụng; vì thấy hai bạn cũ từ thiếu thời mà nay phải bận tâm đến chuyện tiền nong vặt vãnh: và cũng vì tuổi trẻ của họ đã qua. Những giọt nước mắt ấy cũng làm cho cả hai người thấy dễ chịu.
Chú thích:
(1) Tara là tên một gia nô. Lúc bấy giờ gia nô cùng bán theo tài sản: chỉ những người nào có nghề nghiệp chuyên môn mới bán riêng: một ngàn rúp có thể mua sắm.
