Như thường lệ vào ngày 27 tháng 7, trường tôi lại tổ chức một chuyến đi thăm các thương binh liệt sĩ. Và vào chuyến đi đó, tôi đã được gặp anh lính trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”.
Anh lính ngày nào giờ đây đã già rồi. Nhưng với vóc người cao ráo và gương mặt luôn tràn đầy sức sống thì chẳng ai nghĩ anh lính ngày ấy bây giờ đã ngoài 60 cả. Ngồi trò chuyện với ông, tôi được ông kể cho rất nhiều chuyện. Ông kể:
– Thời ấy, trên chiến trường ác liệt lắm, bom giật, bom rung cả ngày. Những chiếc xe tăng lúc đầu cũng có kính cả đấy nhưng bom giật rất mạnh, dần dần kính cũng vỡ cả. Nhưng có sao đâu, không có kính thì gió lùa được vào xe, lại càng thêm mát mẻ.
Nói xong, ông bật cười, tôi cũng cười theo vì sự yêu đời của ông. Tôi tò mò hỏi:
– Vậy khung cảnh ngoài trời khi không có kính nó ra sao ạ?
– Khi không có kính, ông có thể nhìn xa hơn, nhìn đất nhìn trời, thấy được cả con đường như chạy thẳng vào tim, thú vị lắm cháu à. Đôi lúc ông còn cảm giác rằng cả một chú chim sắp sa vào buồng lái nữa đấy. Dẫu ở trên mặt trận bom rơi, ông vẫn nhìn đất nhìn trời nhìn thẳng.
Ông vừa dứt lời, tôi và lũ bạn đã phì cười. Vì chẳng ai có thể gán ghép anh lính ngông nghênh nhưng dễ thương trong lời kể của ông với người lính dà dặn kinh nghiệm và khá nghiêm túc ngồi trước mặt chúng tôi cả. Chúng tôi cố nín cười và hỏi ông:
– Vậy không có kính thì có vấn đề gì không ạ?
Ông như lâm vào hồi ức. Nhưng chỉ trong chốc lát ông lại bật cười và với giọng nói sang sảng ông kể:
– Không có kính thì bụi lắm cháu ạ. Có lúc bụi phun lên mặt, lên người, làm cho cả người lấm lem, tóc thì bạc trắng như người già vậy. Những lúc như vậy, ông và đồng đội lại quay qua nhìn nhau và bât cười thôi.
Tôi hứng thú hỏi:
– Vậy ông có rửa mặt ngay không ạ?
– Rửa rồi nó cũng bẩn lại thôi cháu à. Ngồi châm điếu thuốc rồi phì phèo thôi cháu.
Bạn tôi ngồi bên cạnh lại hỏi:
– Vậy trời mưa thì sao hả ông?
– Trời mưa hả? Ngồi trong xe mà mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời vậy. Áo quần đều ướt sẫm. Nhưng mà cũng không cần thay, lái thêm trăm cây số nữa, mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.
Sự tò mò trồi dậy, tôi hỏi ông:
– Tại sao không lắp kính vào ạ?
Ông cười hiền từ xoa đầu tôi và bảo:
– Lắp làm gì hả cháu. Bom giật thì kính sẽ lại vỡ thôi.
Ông kể tiếp:
– Nhưng những lúc ấy không vui bằng khi cả tiểu đội gặp nhau . Anh em đồng chí gặp nhau suốt dọc đường đi tới, trao cho nhau cái bắt tay. Chỉ một cái bắt tay chớp nhoáng qua ô cửa kính vỡ kia thôi, vậy mà khiến ông ấm áp cả con người, như được tiếp thêm niềm tin và sức mạnh. Những lúc ấy, cảm thấy cửa kính vỡ cũng có ích lắm đấy. Xe lại tiếp tục chạy, bầu trời càng tươi xanh. Và rồi khi nghỉ giữa chặng xe, ông còn được quây quần bên bạn bè, đồng đội. Bên bếp Hoàng Cầm, cùng chung bát đũa, mọi người thân tình, cởi mở, sẻ chia những vui buồn cho nhau. Nhiều khi tất cả cùng ca hát, mỉm cười rồi vỗ tay, truyền cho nhau nhiệt tình cách mạng và yêu thương, xua tan đi khó nhọc. Tình đồng chí, đồng đội thật đẹp lắm, cháu ạ!
– Rồi sau một thời gian chạy, xe không còn lành lặn được như lúc đầu nữa. Không có kính, rồi xe không có đèn, không có mui xe, thùng xe có xước. NHưng xe vẫn phải chạy cháu à. Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước.Chỉ cần trong xe có một trái tim luôn hướng về miền tổ quốc thôi.
Những lời ông kể làm tôi nhớ lại bài thơ của Phạm Tiến Duật.
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngòai trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Ðã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
