“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhuỵ vàng
Nhụy vàng bông trắng là xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
Không biết từ bao giờ, hoa sen đã trở thành một hình ảnh đặc trưng của làng quê, con người Việt Nam.
Trong lòng mỗi người con đất Việt, sen là loài hoa tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, cao sang và thuần khiết. Hoa sen đẹp giản dị, dân dã như tâm hồn của làng quê Việt Nam. Từ Bắc vào Nam, đâu đâu ta cũng thấy bông sen với cánh hoa hồng đào đang ông ấp nhị hoa vàng tươi, tỏa hương ngan ngát, nổi bật trên nền lá xanh mướt. Hỏi nơi đâu có hoa sen đẹp hơn cả, thì chắc có lẽ nhiều người sẽ nghĩ đến Đồng Tháp Mười:
“Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”
Nhưng dù ở nơi đâu, sen vẫn luôn giữ cho mình vẻ đẹp thanh cao, hay “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Không để hoàn cảnh sống lấn át bản chất vốn có của mình, sen vươn lên mạnh mẽ, tinh khiết. Có lẽ bởi thế mà trong Phật giáo, sen cũng chiếm một vị trí quan trọng. Đến với bất cứ ngôi chùa nào, ta cũng sẽ nhìn thấy bức tượng Phật ngồi thanh tịnh trong tư thế thiền trên một bông hoa sen khổng lồ. Chùa Một Cột chính là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu được lấy cảm hứng từ những bông hoa sen. Chùa có hình dáng như một bông hoa sen, mọc lên từ hồ nước vuông vắn, chỉ với “một cột” – một cọng sen. Truyền thuyết kể rằng, từ một giấc mộng đài sen của vua Lý Thái Tông, ngôi chùa đã được xây dựng và hình thành, tồn tại cho đến ngày nay.
Trong cuộc sống hàng ngày, hoa sen cũng rất gần gũi, thân thuộc với người dân Việt Nam. Ta có thể sử dụng hoa sen với nhiều mục đích khác nhau: hương sen dùng để ướp chè, ngó sen dùng để làm món ăn, lá sen dùng để gói bánh, gói cốm… Trên các chuyến bay của Hãng hàng không Việt Nam, ta cũng có thể bắt gặp hình ảnh bông hoa sen vàng sáu cánh như một biểu tượng của đất nước. Nếu bạn đi qua cánh đồng chỉ ngửi thấy mùi thơm của hoa sen thì với tôi hương thơm ấy lại gợi về những kỷ niệm bên gia đình bè bạn với hương vị của cốm làng Vòng dẻo thơm bọc trong những lá sen to mát dịu. Những ngày hè nóng bức lá sen đội đầu thay thế cho những chiếc nón, mũ quả là tuyệt diệu. Bọn trẻ chăn trâu coi đây là thú vui nhất khi đua nhau ngụp lận dưới đầm để mò ngó sen (phần thân và củ sen nằm sâu dưới bùn nước).
Sen đẹp thanh cao nhưng lại rất đỗi gần gũi với đời thường. Dẫu hoàn cảnh sống có thế nào thì sen vẫn giữ nguyên vẻ đẹp của chính mình. Bởi thế, sen đã trở thành một biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.
