Bách Khoa Thư Lịch Sử

Người Magyar Và Bohemia (896–1273)

Tác giả: Kingfisher

Tại các vùng rừng rậm Trung Âu, nhiều quốc gia mới của các bộ lạc người Slav như Hungary, Bohemia, Moravia (nay là Cộng hòa Séc) và Ba Lan đã phát triển trong khoảng từ thế kỷ IX đến thế kỷ XIII.

NGƯỜI MAGYAR VÀ BOHEMIA (896–1273)

Bohemia, Ba Lan và Hungary thời kỳ này chưa phải là các quốc gia. Bohemia và Ba Lan là các trung tâm của người Slav, còn Hungary là nơi cư ngụ của người Magyar đến từ châu Á.

Vào những năm 920, Công tước Wenceslas, Quận công xứ Bohemia đã nỗ lực đổi mới đất nước và truyền đạo Ki-tô cho xứ Bohemia. Ông nổi tiếng về lòng nhân từ và công bằng. Người em trai Boleslav ngoại đạo của ông đã chống đối và cho người giết ông vào năm 929. Sau này, Wenceslas được phong thánh, ông là thánh bảo hộ cho Tiệp Khắc

Người Magyar là dân du mục cưỡi ngựa ở châu Á, xuất xứ từ vùng thảo nguyên Kazakstan ngày nay. Trong khi tìm kiếm một quê hương mới, họ tấn công Trung Âu, và dưới sự lãnh đạo của Quận công Arpad vào cuối thế kỷ IX, họ đã chiếm được Hungary. Bằng chiến thuật thần tốc và bất ngờ, chỉ 25.000 người Magyar đã đánh bại toàn bộ người Slav ở đây. Tiếp đó, họ bắt đầu tấn công Đức, Italia và Pháp để chiếm nô lệ và của cải. Trong nhiều thập kỷ, người Magyar cướp bóc các tu viện, phá hủy nông trại, tra tấn và giết người trong những cuộc cướp bóc đó. Họ hành động rất nhanh nên chỉ có thể bị tấn công khi mang quá nhiều chiến lợi phẩm. Nhưng rốt cuộc họ bị Hoàng đế Otto I của Đức đánh bại năm 955. Dưới thời Quận công Geiza (972–997), người Magyar trở nên ôn hòa hơn, theo đạo Ki-tô và định cư như những nhà quý tộc cai trị người Slav. Năm 1000, Giáo hoàng Sylvester II phong Stephen I làm vua Hungary của người Magyar. Trong thời gian trị vì, vua Stephen đã mang lại hòa bình và thịnh vượng cho Hungary; sau này ông được phong thánh. Đến thế kỷ XIII, Hungary là một nước rất mạnh. Nhưng vào năm 1241, người Mông Cổ tràn sang, tàn phá đất nước này đúng như những gì mà trước đó người Magyar đã từng làm.

Quận công Arpad, một người Magyar, đã lãnh đạo dân tộc mình từ châu Á tràn sang châu Âu, lập nên triều đại Arpad của người Magyar và nước Hungary. Đây là bức tượng ghi nhớ công lao của ông ở Budapest, thủ đô của người Magyar ở hai bên bờ sông Danube.

Người Magyar cưỡi những con ngựa châu Á rất khỏe, họ có thể vượt những chặng đường dài rất nhanh. Điều này giúp họ trở thành những “hung thần” ở châu Âu trong 55 năm; họ tấn công Đức, Pháp và Italia, làm suy yếu nhiều quốc gia và giết hại nhiều người.

BA LAN

Các bộ lạc Ba Lan được vua Miesko I thống nhất vào khoảng năm 960 và bắt đầu theo đạo Ki-tô. Con trai ông là Boleslav Chrobry nỗ lực thống nhất tất cả các vùng đất của người Slav, gồm cả Bohemia, Moravia và Kiev; nhưng sau đó, người Ba Lan phải rút khỏi các vùng đất này. Mặc dù ảnh hưởng của Giáo hội và của Đức đã đưa người Ba Lan xích lại gần nhau nhưng các tỉnh vẫn chia rẽ, điểm yếu này bộc lộ rõ khi các nước khác tìm cách xâm chiếm các vùng đất của Ba Lan. Tuy vậy, Ba Lan – với tư cách là một quốc gia Slav – đã được thiết lập chính vào thời gian này.

Vua Stephen nhận vương miện vua nước Hungary từ Giáo hoàng Sylvester II, trở thành một nhà vua tuân phục Giáo hoàng. Liên minh này giúp Hungary được coi trọng và giúp Giáo hoàng giành được ảnh hưởng ở Trung Âu.

MORAVIA VÀ BOHEMIA

Phía Tây Bắc Hungary và Tây Nam Ba Lan là các quốc gia Moravia và Bohemia (nay là Cộng hòa Séc) của người Slav. Moravia do Công tước Moymir thành lập năm 830 sau khi giải phóng đất nước này khỏi ách cai trị của nhà Carolingian. Vào thế kỷ IX, Bohemia là một phần của đế quốc Moravia. Người Đức (German) cố giành lại Bohemia từ tay người Moravia nhưng một cuộc khởi nghĩa của người Slav đã nổ ra vào năm 874. Đế quốc Moravia thống nhất trở lại dưới sự trị vì của Sviatopluk, ông này đã đem lại hòa bình và mở mang đế quốc. Nhưng người Magyar đã tàn phá đế quốc Moravia vào năm 906.

Vương miện này được Giáo hoàng Sylvester trao cho vua Stephen vào năm 1000. Hiệu lực tượng trưng của việc ban vương miện là sự công nhận của Giáo hội đối với một quốc gia và ràng buộc quốc gia đó vào trật tự châu Âu thời đó.

Trong khi đó, một quốc gia Bohemia mới đang phát triển quanh Prague (Praha). Quận công xứ Bohemia là Wenceslas nổi tiếng về lòng nhân từ. Bohemia chiếm Moravia năm 1029, và được đế quốc La Mã Thần thánh thừa nhận năm 1086. Nhiều thương gia Đức đã chuyển tới đây và phát triển nền kinh tế địa phương. Bohemia mạnh nhất dưới thời vua Ottokar II, người đã chiếm Áo vào năm 1251. Ông để mất Áo vào tay vua Rudolf của nhà Habsburg năm 1273. Người Đức tàn phá Bohemia năm 1300, tuy vậy Bohemia vẫn là một nước riêng biệt có quan hệ với Moravia.

Mỗi quốc gia đều có vị anh hùng dân tộc của mình. Đối với Hungary, đó là Thánh Stephen. Bức tượng Stephen trên lưng ngựa được dựng vào năm 1902.

CÁC MỐC THỜI GIAN CHÍNH

830 Công tước Moymir thành lập nước Moravia

896-907 Quận công Arpad – thủ lĩnh của người Magyar

906 Moravia rơi vào tay người Magyar

920 Công tước Wenceslas nỗ lực đổi mới Bohemia

955 Người Magyar bị đánh bại, chấm dứt các cuộc tấn công của họ vào châu Âu

960 Ba Lan thống nhất dưới sự lãnh đạo của vua Miesko I

997-1038 Thánh Stephen làm vua Hungary

1241 Hungary sụp đổ sau khi bị quân Mông Cổ tấn công

1260 Bohemia ở đỉnh điểm hùng mạnh và phồn thịnh

1308 Bohemia và Moravia bị người Đức thống trị