Bách Khoa Thư Lịch Sử

Đế Quốc Bồ Đào Nha (1520–1600)

Tác giả: Kingfisher

Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com

ĐẾ QUỐC BỒ ĐÀO NHA (1520–1600)

Thủy thủ và thương gia Bồ Đào Nha là những người mở đường cho chủ nghĩa thực dân châu Âu ở khắp nơi trên thế giới. Ở thời kỳ đỉnh cao, đế quốc thương mại này trải rộng khắp địa cầu.

Chiếc mặt nạ trang sức này tìm thấy ở Benin mô tả một vị vua châu Phi (oba) đội mũ có chạm trổ hình các thương gia Bồ Đào Nha.

Người Bồ Đào Nha là những nhà thám hiểm hàng hải hàng đầu của châu Âu. Họ từng là những ngư dân kinh nghiệm lâu năm, quá quen với biển cả. Giữa thế kỷ XV, Henry Đi Biển bắt đầu đào tạo các thủy thủ, và phái các tàu tới bờ biển miền Tây châu Phi. Việc buôn bán các mặt hàng lạ và độc đáo mang lại những khoản lợi nhuận khổng lồ. Đầu thế kỷ XVI, các nhà thám hiểm Bồ Đào Nha đã tới Đông Ấn (tức Indonesia), theo các tuyến đường buôn bán của người Hồi giáo tới quần đảo Molucca (hay quần đảo Hương liệu), nơi có nhiều loại gia vị mà châu Âu cần như quế, đinh hương, hạt nhục đậu khấu. Để kiểm soát hoạt động buôn bán gia vị quan trọng này, người Bồ Đào Nha xâm chiếm Molucca và nắm giữ nhiều hải cảng có vị trí thuận lợi ở Ấn Độ Dương. Họ cũng đến cả Trung Quốc. Do các thương gia Bồ Đào Nha cần đi thuyền vòng qua châu Phi để trở về Lisbon, nên các pháo đài được lập nên dọc bờ biển châu Phi để tiếp tế và bảo vệ các tàu của họ.

Thợ thủ công Benin tạc các loại đồ dùng, chẳng hạn như lọ đựng muối bằng ngà từ thế kỷ XVI này, để xuất sang châu Âu. Quanh phần thân lọ là tượng các nhà quý tộc Bồ Đào Nha.

Người Bồ Đào Nha là những người châu Âu đầu tiên buôn bán với các nước Tây Phi. Tấm đồng thau tìm thấy ở Benin này mô tả động tác tượng trưng của người Bồ Đào Nha là giữ các cột trụ chống đỡ cung điện của nhà vua Benin.

Khoảng thế kỷ 17, đế quốc Bồ Đào Nha đạt quy mô lớn nhất trải rộng khắp nơi và thu được rất nhiều lợi nhuận. Các trạm thương mại và hải cảng phục vụ tàu thuyền của họ đặt ở những vị trí chiến lược dọc các tuyến đường buôn bán chính.

Thành phố cảng Goa ở Ấn Độ là một mắt xích quan trọng trong đế quốc thương mại Bồ Đào Nha. Điều đó được thể hiện qua tấm bản đồ này, do một thợ chạm người Bồ Đào Nha gốc Hà Lan là Johannes Baptista van Doetechum Em làm ra vào năm 1595.

Trước khi người Bồ Đào Nha tới Molucca, những người cai trị trên các hòn đảo này hưởng lợi nhuận cao nhờ buôn bán gia vị. Nhưng dưới sự cai trị của người Bồ Đào Nha, những người cai trị địa phương đã bị “mất phần”. Gia vị từ Molucca gồm đinh hương, hạt nhục đậu khấu, hạt tiêu, quế và gừng.

BẮT ĐẦU HOẠT ĐỘNG BUÔN NÔ LỆ

Người Bồ Đào Nha mua vàng và cả nô lệ từ châu Phi để làm việc trong các đồn điền trồng mía mới lập của họ. Các đồn điền đầu tiên nằm trên đảo Sâo Tomé thuộc châu Phi. Sau khi nô lệ tại đây nổi dậy vào những năm 1570, người Bồ Đào Nha lập đồn điền ở Brazil. Họ chiếm một vùng rộng lớn của Brazil và chuyển nô lệ châu Phi tới đó làm việc. Đó cũng là sự khởi đầu của hoạt động buôn nô lệ xuyên Đại Tây Dương.

Ở thời kỳ phát triển đỉnh cao vào thế kỷ XVI, đế quốc Bồ Đào Nha không sở hữu các vùng đất thuộc địa rộng lớn như người Tây Ban Nha, nhưng nắm giữ các trạm buôn bán có vị trí quan trọng và các đồn điền. Đó là Angola và Mozambique, các quần đảo Mũi Verde, Madeira và Azores, các căn cứ Ormuz (Ba Tư), Goa và Calicut (Ấn Độ), Colombo (Sri Lanka) và các trạm thương mại ở Viễn Đông như Macao (Trung Quốc), đảo Celebes (tức Sulawesi), đảo Java và Malacca.

CÁC MỐC THỜI GIAN CHÍNH

1419 Người Bồ Đào Nha tới Madeira

1471 Người Bồ Đào Nha tới Asante và Benin

1487 Dias đi vòng qua mũi Hảo Vọng

1498 Vasco da Gama tới Ấn Độ

1500 Cabral thám hiểm bờ biển Brazil

1505-1520 Các trạm thương mại châu Á được thành lập ở Goa và Malacca

1520 Magellan phát hiện ra quần đảo Molucca (quần đảo Hương liệu)

1530 Thuộc địa đầu tiên của Bồ Đào Nha được lập ở Brazil

1534 Những nô lệ châu Phi đầu tiên đặt chân tới Brazil