Nguyễn Tuân sinh năm 1910 trong một gia đình nhà Nho. Quê ông ở làng Nhân Mục (còn gọi là làng Mọc), ngoại thành Hà Nội. Thời gian học trung học ở Nam Định, ông tham gia bãi khóa chống chính quyền thực dân Pháp, sau đó bỏ học. Nguyễn Tuân viết văn, viết báo và sớm nổi tiếng với loạt truyện ngắn đăng trên các bá “Tao đàn”, “Tiểu thuyết thứ bảy”. Ông được đánh giá là tá giả tiêu biểu cho trà lưu văn xuôi lãng mạn thời kì cuối trước Cách mạng tháng Tám. Ngoài tập truyện ngắn có giá trị “Vang bóng một thời”, những tác phẩm khác của Nguyễn Tuân giai đoạn này đều kín đáo ẩn chứa tinh thần dân tộc.
Thời kì đầu, các sáng tác của Nguyễn Tuân ghi lại những cảm nghĩ, nhân xét tài hoa, độc đáo của nhà văn trên đường “xê dịch” khắp non sông, đất nước : (“Một chuyến đi”, “Thiếu quê hương”…). Bên cạnh đó, ông tập trung viết về những thú chơi tao nhã, cầu kì, tinh tế của người xưa, thể hiện một khía cạnh của nền văn hóa cổ truyền dân tốc và về những con người nghệ sũ mà tài năng và nhân cách kết hợp với nhau đến mức tuyệt vời. ( Các truyện ngắn trong “Vang bóng một thời”, nhân vật Huấn Cao trong “Chữ người tử tù”…).
Ngoài ra, có những tác phẩm phản ánh tình trạng khủng hoảng tinh thần của tác giả trước thời cuộc rối ren lúc đó, dẫn đến lối thoát tiêu cực là tìm sự quên lãng, khuây khỏa bằng những thú vui có hại: (“Chiếc lư đồng mắt cua”…).
Văn phong độc đáo của Nguyễn Tuân thể hiện rõ từ thời kì sáng tác trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Sau Cách mạng cùng với nhiều nghệ sĩ khác, Nguyễn Tuân tham gia kháng chiến, theo chân bộ đội đi chiến dịch hoặc vào vùng địch hậu, đi thực tế Tây Bắc… Thời kì kháng chiến chống Mĩ, ông vào tận Vĩnh Linh, Quảng Trị… Nhiều tập tùy bút ra đời, tiếp nối sở trường của ông về thể loại ấy: “Đường vui” (1949), “Tùy bút kháng chiến” (1955), “Sông Đà” (1960), “Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi” (1972)…
Nguyễn Tuân làm việc rất nghiêm túc, việc gì cũng nghiên cứu, điều tra kĩ lưỡng. Ông có vốn hiểu biết văn hóa sâu rộng. Trong khi viết, ông thường chú trọng lời văn sao cho thật mới, thật hay, có dấu ấn Nguyễn Tuân rõ rệt, không thể lẫn lộn với ai. Văn ông hay, thấm thía nhưng lắm lúc cũng thành cầu kì. Nguyễn Tuân có những đóng góp rất lớn cho nền văn xuôi Việt Nam hiện đại.
